Fréttablaðið - 12.11.2008, Blaðsíða 1

Sögurnar... tölurnar... fólkið...
Miðvikudagur 12. nóvember 2008 – 46. tölublað – 4. árgangur Veffang: visir.is – Sími: 512 5000
H E L S T Í Ú T L Ö N D U M
Raftækjaþrot | Circuit City, ein
stærsta raftækjaverslanakeðja
Bandaríkjanna, sótti um greiðslu-
stöðvun á mánudag. Fyrirtæk-
ið rekur 721 verslun í Bandaríkj-
unum.
American Express | Seðlabanki
Bandaríkjanna hefur samþykkt
umsókn kreditkortafyrirtækis-
ins American Express um banka-
leyfi til þess að auðvelda fyrir-
tækinu aðgang að lánsfé.
Sala ekki minni í 30 ár | Nýjar
tölur sýna að botninn hefur dott-
ið úr breskum fasteignamarkaði.
Sölusamningar hafa ekki verið
færri í að minnsta kosti þrjá-
tíu ár og samtök fasteignalán-
veitenda segja lánsumsóknir í
september 57 prósent færri en
í fyrra.
Gott gengi | Sala hamborgara-
keðjunnar McDonald´s í októb-
er jókst um 8,2 prósent milli ára.
Greiningardeildir þakka vel-
gengnina „1-dollara matseðli“
fyrirtækisins, því ódýrir ham-
borgarar heilli í kreppunni.
Lægsta gengi í 62 ár | Við lokun
markaða á mánudag stóð gengi
bréfa í bandaríska bílaframleið-
andanum General Motors í 3,36
dollurum, og hefur ekki verið
lægra í 62 ár. Barclays telur að
bréfin muni falla í einn dollara
von bráðar. Deutsche Bank telur
þau verðlaus.
Mettap Fannie Mae | Tap
bandaríska fasteignalánasjóðsins
Fannie Mae á þriðja ársfjórðungi
nam 29 milljörðum dollara. Það
er eitthvert mesta tap nokkurs
bandarísks fyrirtækis. Óttast er
að 100 milljarðar sem ríkið hefur
heitið sjóðnum dugi ekki til að
halda honum á floti.
Óvænt bjartsýni | Væntingar
þýskra fjárfesta jukust óvænt í
nóvember, samkvæmt mælingu
ZEW-rannsóknarstofnunarinnar.
Vísitalan hækkði í -53,5 stig, úr
-63 stigum í október. Lægst náði
vísitalan í júlí, -63,9 stig. Talið er
að því hafi valdið viðamiklar að-
gerðir stjórnvalda til að losa um
lánsfjárkreppuna.
Vistvæna
prentsmiðjan!
Jón Aðalsteinn Bergsveinsson
skrifar
„Við tökum gjaldeyri heim í gegnum Seðlabankann
en erum í helvítis vandræðum. Þetta hefur þó að-
eins verið að koma inn síðustu tvo daga,“ segir Ól-
afur Rögnvaldsson, framkvæmdastjóri Hraðfrysti-
hússins Gunnvarar.
Ólafur sagði í samtali við Markaðinn fyrir mán-
uði fyrirtækið ekki hafa fengið gjaldeyri í tíu daga,
allt vera stopp og menn horfa í gaupnir sér. „Nú
höfum við fengið 14.544 evrur síðustu fimm vikur,
en áttum að fá helling í viðbót,“ sagði hann í gær.
Upphæðin sem beðið var eftir í tíu daga hafi reynst
liggja í Seðlabankanum allan tímann.
Þrátt fyrir þetta segir hann ekki koma til greina
að virkja aðrar leiðir til útlandaviðskipta, svo sem
með viðskiptum til hliðar við Seðlabankann eða
með því að geyma gjaldeyri erlendis þar til hremm-
ingarnar líði hjá á íslenskum gjaldeyrismarkaði.
„Ég kem ekki nálægt því. Okkur veitir ekki af því
að fá gjaldeyri strax inn í landið til að styrkja kerf-
ið og borga laun.“
Markaðurinn hefur heimildir fyrir því að fyr-
irtæki í útflutningi hafi í nokkrum mæli nýtt sér
hjáleiðir fram hjá Seðlabankanum í erlendum við-
skiptum sínum til að komast hjá þeirri tregðu sem
skapaðist á íslenskum gjaldeyrismörkuðum eftir
ríkisvæðingu bankanna.
Hjáleiðin felur í sér að útflutningsfyrirtækið
semur við íslenskt fjármálafyrirtæki um stofn-
un yfirdráttareiknings í erlendum banka, jafnvel
samstarfsbanka eða dótturfélagi hans á erlendri
grund. Fjármálafyrirtækið tekur síðan veð í eign
útflutningsfyrirtækisins erlendis. Þegar sala geng-
ur í gegn dregur fjármálafyrirtækið á yfirdráttar-
heimildina en greiðir fyrirtækinu upphæðina fyrir
eigin reikning hér heima. Andvirði sölu eigna út-
flutningsfyrirtækisins gengur síðan upp í yfirdrátt-
inn og strikast við það út. Eftir því sem Markaður-
inn kemst næst er hagnaður fjármálafyrirtækisins
óverulegur.
Á móti felst talsverð áhætta í gjörningnum,
ekki síst í skugga hruns og taugatitrings á alþjóð-
legum fjármálamörkuðum. Óvíst sé hvort verið
sé að leggja háar fjárhæðir inn á reikninga nær
gjaldþrota fyrirtækis. Fari fjármálafyrirtækið sem
geymi innleggið á hausinn tapist fjárhæðin.
„Við höfum skoðað þetta en treystum ekki þeim
leiðum sem eru í boði, þetta er of áhættusamt,“ segir
Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson, framkvæmda-
stjóri Vinnslustöðvarinnar í Vestmannaeyjum.
BINNI Í VINNSLUSTÖÐINNI Tveir stjórnendur útflutnings-
fyrirtækja í sjávarútvegi segja of áhættusamt að fara fram hjá
Seðlabankanum í viðskiptum við útlönd. Það borgi sig að
bíða eftir erlendu fé heldur en eiga á hættu að tapa því öllu.
MARKAÐURINN/HARI
Fyrirtæki horfa til
hjáleiðar með krónur
Útflutningsfyrirtæki hafa í nokkrum mæli átt í erlendum við-
skiptum fram hjá Seðlabankanum. Of áhættusöm viðskipti,
segir framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar.
Hagfræðingarnir Gauti B. Eggertsson við Seðla-
banka New York og Ásgeir Jónsson, forstöðumaður
greiningardeildar Kaupþings, vara við hugmynd-
um um einhliða upptöku evru. Þeir segja slíkt skref
geta orsakað áhlaup á íslenska banka.
„Það verður aldrei bankaáhlaup á nýju íslensku
ríkisbankana því að það er til íslenskur seðlabanki.
Ríkið getur alltaf prentað peninga og borgað fólki
krónur. Vegna þess að allir vita þetta, trúir fólk
viðskiptaráherra þegar hann segir að innistæður
fólks á Íslandi séu tryggar,“ segir Gauti á blogg-
síðu sinni. „Ef Ísland tekur einhliða upp evru er
þetta ekki hægt. Ríkið getur ekki prentað evrur.
Og Evrópski seðlabankinn hefur engan áhuga á
að lána okkur ef allir vilja taka út evrurnar sínar
úr bönkunum, því að þeir eru á móti einhliða upp-
töku evru.“
Ásgeir Jónsson segir í grein í Markaðnum í dag,
að lausn vandans felist því ekki í því að skipta
myntinni út einhliða við núverandi aðstæður. „Flest
bendir raunar til þess að það geti gert málin enn
verri þar sem einhliða upptaka veldur því að pen-
ingaframboðið verður ytri stærð og veltur á lána-
aðgengi ríkissjóðs á erlendri grund. Þannig stæðu
íslensku bankarnir án lánveitenda til þrautarvara á
innlendum markaði og gætu því hæglega lent í nýju
bankaáhlaupi af hálfu innlendra sparifjáreigenda.“
Ásgeir segir að landsmenn þurfi á krónunni að
halda næstu misserin við endurreisn hagkerfis-
ins og aðlögun að nýjum vaxtarferli sem hljóti að
miðast við útflutning. „Við þessar aðstæður er fátt
annað í stöðunni en að byggja upp nýtt traust á
þjóðargjaldmiðlinum og fleyta honum á nýjan leik
eins fljótt og unnt er,“ segir hann. - bih
Vara við einhliða upptöku evru
Erlend mynt án stuðnings seðlabanka getur orsakað áhlaup á bankana. Fátt
annað mun vera í stöðunni en setja krónuna á flot og byggja upp traust.
Áhættusöm hjáleið
Eiga viðskipti fram hjá
Seðlabankanum
2
Beðið eftir IMF
Einfaldur
meirihluti
dugir 4-5
Ásgeir Jónsson
Alvarlegir ókostir
fylgja einhliða
upptöku evru 6
Svo gæti verið að viðskipti hefj-
ist á allra næstu dögum, jafnvel í
dag, með hlutabréf Existu, Spron
og Straums, ef marka má þann
orðróm sem barst víða um banka-
heiminn í gær.
Viðskipti voru stöðvuð með
bréf í félögunum þremur eftir
ríkisvæðingu bankanna þriggja
6. október síðastliðinn. Í tilkynn-
ingu á vef Kauphallarinnar sama
dag sagði að ákvörðunin hefði
verið tekin til að vernda jafnræði
fjárfesta. Fyrr um morguninn
voru þau, ásamt bréfum Glitn-
is, Kaupþings og Landsbankans,
sett á athugunarlista vegna um-
talsverðrar óvissu varðandi verð-
myndun vegna hættu á ójafnræði
meðal fjárfesta.
Fjármálaeftirlitið tekur
ákvörðun um það hvenær við-
skipti hefjast á ný með hlutabréf
fjármálafyrirtækjanna. „Staða
þeirra er metin á hverjum degi,“
segir Úrsúla Ingvarsdóttir, tals-
maður Fjármálaeftirlitsins. - jab
Í daglegri
skoðun
JÓNAS FR. JÓNSSON, FORSTJÓRI FME
Fjármálaeftirlitið metur daglega stöðu fjár-
málafyrirtækja Kauphallarinnar.
MARKAÐURINN/GVA
Óvíst er að eignir fjárfestingafé-
lagsins Giftar dugi fyrir skuld-
um.
Samkvæmt skýrslu stjórn-
ar Giftar 15. júní í fyrra, námu
heildarskuldir og skuldbindingar
félagsins ríflega 30 milljörðum
króna. Þá námu eignirnar tæpum
60 milljörðum.
Helstu eignir í skráðum félög-
um voru í Kaupþingi og Existu.
Kaupþingshluturinn hvarf og Ex-
istuhluturinn er nú 2,8 milljarða
króna virði. Virði hlutar félags-
ins í Icelandair nemur líklega um
einum milljarði króna.
Gift átti einnig hluti í Lands-
banka og Glitni og Straumi.
Eignir í óskráðum félögum
námu um einum milljarði fyrir
ári.
Hátt í 50 þúsund aðilar áttu
von á hlutum í Gift.
Menn sem Markaðurinn hefur
rætt við segja augljóst hvert
stefni. Einn tók jafnvel svo til
orða að aðeins kistulagningin
væri eftir.
- ikh
Afleit staða
Giftar