Fréttablaðið - 18.11.2008, Blaðsíða 22

18. NÓVEMBER 2008 ÞRIÐJUDAGUR4 ● sálarblaðið
Flestir íslenskir popparar
harka í þeirri veiku von að selja
nægilega mörg eintök af afurð
sinni til að ná upp í kostnaðinn
og vart getur talist spennandi
að leika frumsamin lög sín
frammi fyrir sauðdrukknum
áhorfendum sem þrá fátt
heitar en að heyra gömlu
smellina sem þeir þekkja út
og inn, aftur og aftur, í áranna
rás. Smæð samfélagsins gegnir
einnig sínu hlutverki í þessu
sambandi því sjálfskipaðir
tónlistargagnrýnendur göt-
unnar eiga afar greiða leið að
íslenskum poppurum og nýta
hvert tækifæri til að tjá þeim
persónulegt álit sitt á verkum
þeirra og gildir þá einu hvort
um uppbyggilega gagnrýni er
að ræða eður ei.
Öfgafullt dæmi um það ónæði sem
popparar landsins verða reglu-
lega fyrir átti sér stað á þjóðhátíð
í Vestmannaeyjum sumarið 1992.
Sálin hans Jóns míns var þá, eins
og nú, ein allra vinsælasta hljóm-
sveit landsins og fór geyst á svið-
inu við mikinn fögnuð viðstaddra.
Flestra þeirra, það er að segja, því
í miðju lagi urðu áhorfendur varir
við að óprúttinn aðili hafði lagt á
sig að príla upp á þakið á sviðinu.
Áður en nokkur fékk að gert leysti
ungi maðurinn niður um sig og hóf
að spræna beint á kollana á með-
limum Sálarinnar. Öllum brá, ein-
hverjir hlógu, en flestir hneyksluð-
ust. Sjálfur tók söngvarinn Stefán
atvikinu af stóískri ró, þótt nokk-
urra sárinda gætti í orðum hans til
áhorfenda eftir að afbrotaungling-
urinn hafði verið dreginn inn í lög-
reglubíl: „Það er ekki þakklætinu
fyrir að fara hér í Eyjum. Maður
kemur hingað til að spila og það er
bara pissað á mann!“
Sálin hans Jóns míns heldur
upp á tvítugsafmæli sitt á þessu
ári, og sé ofantalið haft í huga
verður það að teljast afrek eitt og
sér. En Sálin getur hreykt sér af
mörgu fleiru en að hafa þraukað
í gegnum hinn séríslenska tónlist-
arbransa í öll þessi ár. Þrátt fyrir
að sveitin hafi notið stjarnfræði-
legra vinsælda á íslenskan mæli-
kvarða hefur hún ávallt gætt þess
að halda vöku sinni og endurnýja
sig reglulega. Þótt ofrausn sé að
kalla þá endurnýjun tilraunastarf-
semi hefur Sálinni engu að síður
tekist afar vel að sameina vinsæld-
ir og metnað og úr þessari blöndu
hafa sprottið margar helstu perlur
íslenskrar dægurlagasögu.
Þessa verður áþreifanlega vart
þegar hlýtt er á þann aragrúa af
efni sem sveitin hefur sent frá sér
á farsælum ferlinum.
Það er ekki ólíklegt að nán-
ast hvert einasta mannsbarn á
landinu þekki eitthvað til Sálar-
innar hans Jóns míns. Nostalgí-
an skellur á áheyrendum eins og
köld vatnsgusa þegar hlustað er á
hvert lagið á fætur öðru, textarnir
láta óhemju kunnuglega í eyrum
og poppþéttar melódíurnar sækja
á mann jafnt í draumi sem vöku.
Ekki býr allt efni sveitarinnar
yfir jafnmiklum gæðum, enda
slíkt nær óhugsandi þegar um svo
langan feril er að ræða. Standard-
inn er þó að jafnaði hár. Þar skipta
ekki minnstu máli sterk höfund-
areinkenni Guðmundar Jóns-
sonar, gítarleikara og aðallaga-
höfundar, auðþekkjanlegt brass-
sándið sem skrifast að stóru leyti
á Jens Hansson, og einstök söng-
rödd Stefáns Hilmarssonar.
Röddin hans Stefáns míns
gegnir lykilhlutverki í tónlist Sál-
arinnar og hefur oftar en ekki
ráðið úrslitum um hvort fólki
þyki sveitin sér samboðin eður ei.
Minnisstæður er þáttur í íslenska
ædolinu fyrir nokkrum árum þar
sem kvöldið var helgað tónlist
Sálarinnar og Stefán Hilmarsson
sat í gestadómarasæti. Líklegt er
að það kvöld hafi augu margra
opnast varðandi hæfileika og sér-
stöðu Stefáns sem söngvara. Þar
varð þjóðin vitni að ungum söng-
vurum, sem áður höfðu leik-
ið sér að lagasmíðum Lennons,
McCartneys, Þórðarsonar og allra
hinna, nánast kafna af áreynslu
við að reyna að ná öllum nótunum
sem Stefán nær að því er virðist
áreynslulaust á hverju kvöldi.
Sálin hefur gengið í gegnum
mörg ólík skeið, allt frá kæruleys-
islegu hermisálarpoppi (Syngj-
andi sveittir frá 1988) til hrein-
ræktaðs rokkpopps (Þessi þungu
högg frá 1993) og síðasta áratug-
inn eða svo hafa fágaðar dæg-
urflugur ráðið ríkjum í herbúð-
um sveitarinnar. Það virðist ekki
skipta nokkru einasta máli í hvaða
mynd Sálin hans Jóns míns birt-
ist á hverjum tíma því aðdáend-
ur sveitarinnar eru venju fremur
ræktarsamir. Þeir mæta unnvörp-
um á tónleika, skila skífum sveit-
arinnar í efstu sæti vinsælda-
lista og stofna sérstaka aðdáenda-
klúbba sveitinni til heiðurs. Sálin
er fyrir löngu orðin stofnun í ís-
lensku samfélagi og stendur sig
vel sem slík.
Sálin hefur alla tíð borið það
með sér að bera mikla virðingu
fyrir aðdáendum sínum, og slíkri
staðfestu ber að fagna með skrúð-
göngum á götum úti. Sálin er frá-
leitt frumlegasta sveit sögunnar
en hún er samkvæm sjálfri sér og
að manni læðist sá grunur að tím-
inn muni fara um hana silkihönsk-
um. Eflaust er lítið mál að finna
þann einstakling sem opinberlega
leggur fæð á Sálina hans Jóns
míns. Sá einstaklingur sem ekki
kann að meta í það minnsta eitt
lag Sálarinnar, þó í laumi sé, gæti
hins vegar verið vandfundinn.
Upp, upp mín tvítuga þjóðarsál
Stefán og Jens á miklu flugi á tónleikum í Laugardalshöll.
„Sálin hans Jóns míns er hljómsveit
sem allar hljómsveitir og tónlistar-
menn geta tekið sér til fyrirmynd-
ar. Frábærir tónlistarmenn og laga-
höfundar. Sálin er hljómsveit sem
mér þykir vænt um. Ég vil óska henni
innilega til hamingju með 20 ára af-
mælið og með alla þá frábæru hluti
sem hún hefur áorkað.“
Uppáhaldslag með Sálinni? „Ég
á mér ekkert uppáhaldslag því að
góðu lögin þeirra eru ansi mörg.
Fyrsta lagið sem ég lærði á gítar var
lagið Hjá þér. Minningin mín frá því
að bróðir minn kenndi mér lagið
þegar ég var lítil kemur alltaf upp
þegar ég heyri lagið. Þannig að ætli
það sé ekki lagið sem mér þykir
vænst um.“
Uppáhaldsball/-tónleikar? „Un-
plugged“-tónleikarnir þeirra voru frá-
bærir og standa upp úr hjá mér.“
Lifir Sálin í 20 ár í viðbót? „Auðvit-
að! Sálarmenn munu lifa mun lengur
og á meðan þeir lifa lifir hljómsveit-
in. Hvort hún verður starfandi á fullu
eftir 20 ár er þó ólíklegt. En aldrei að
segja aldrei.“
Birgitta Haukdal söngkona
Lærði að spila
Hjá þér
Útgefandi: 365 hf.
Forsíða: Birgir Heiðar Guðmundsson hjá D3.
Auglýsingar: Fréttablaðið/Sigríður Dagný
Sigurbjörnsdóttir Sími: 512 5462 .
3CD
45 BESTU LÖGIN
Á ÞREMUR GEISLAPLÖTUM
SAGA HLJÓMSVEITARINNAR