Fréttablaðið - 19.11.2008, Blaðsíða 10

10 19. nóvember 2008 MIÐVIKUDAGUR
Björk Guðmundsdóttir boðaði til vinnufunda 12. og 19. október síðastliðinn í samvinnu við Háskólann í Reykjavík, Klak, nýsköpunarmiðstöð atvinnulífsins, og vefinn nattura.info. Um hundrað sérfræð-
ingar á sviði atvinnuþróunar og nýsköpunar réðu ráðum sínum og gerðu drög að átta tillögum um úrbætur í jafnmörgum málaflokkum. Fréttablaðið birtir tillögurnar næstu daga. Nánari upplýsingar má
finna á nattura.info.
Vekja þarf athygli á fjölbreytninni
Aðdráttarafl íslenskrar náttúru er bundið
við alltof fáa staði, og hægt væri að bæta
markaðssetningu til muna á langtum fleiri
stöðum á landinu samhliða því að efla
innviði og móttökuskilyrði þeirra staða fyrir
ferðafólk. Til dæmis er hægt að leggja
áherslu á hið afskekkta og auðlegð þess.
Í víðernunum er ótal fleiri möguleika
hægt að nýta en nú er gert, t.d er ótrúlegt að
ekki sé gert meira úr Hvalfirðinum og
möguleikum sem þar leynast; norðurljósa-
skoðun, fuglaskoðun (twithers), göngur,
sveppir, ber, kræklingur, silungur, matar-
námskeið, veitingaparadís og fjörðurinn
sem aðdráttarafl. Ofar í landinu er hægt að
velta fyrir sér möguleikum í ísvetrarferð-
um, óveðursferðum, veiði gegnum ís, að
skapa umbætur á mögulegum skíða- og
skautastöðum.
Almennt þarf að huga að því að breyta
óhagstæðum aðstæðum í hagstæðar. Til
dæmis væri hægt að bjóða upp á óveðurs-
ferðir og óvissuferðir, án þess þó að stofna
ferðamönnum í hættu. Einnig mætti leggja
áherslu á útkjálka landsins með upplifun á
einangrun og sögu þjóðarinnar fjarri miðju
siðmenningar.
Virkja þarf ferðamálayfirvöld og
eyrnamerkja átak í markaðssetningu með
ofantöldum áherslum (hluti af 600 milljóna
kr. fjárveitingu sem átti að fara í eina
kaupsýningu í Kína gæti nýst betur í þessa
þágu). Muna að við getum búið til eftirspurn
og aðdráttarafl.
Tenging ferðaþjónustu við aðra atvinnu-
vegi
Tengja þarf náttúru- og menningarauð
betur við afþreyingu sem í boði er, til
dæmis í gegnum heilsutengda
ferðamennsku og menntatengda ferða-
mennsku. Það þarf til dæmis að endur-
vekja sögurnar í landslaginu gegnum
skapandi leiðsögn og auka veg og virðingu
fyrir gildi faglegrar leiðsagnar á öllum
sviðum; listsköpun, skynjun og sjónræn
miðlun býður upp á ótal ónýtta möguleika
af þessu tagi. Tengja þarf ferðaþjónustu
og aðra atvinnuvegi betur saman. Að
bjóða innlendum sem erlendum ferða-
málafræði-, jarðfræði-, landfræði-,
fornleifafræði- og vistfræðinemendum og
fleirum að sameina nám og ferðalög með
því að dvelja við nám sitt út um land og
kynnast því af eigin raun. Að bjóða upp á
heilsutengt nám í heilsustofnunum víða
um land og tengja það upplifun af landinu.
Að bjóða upp á dvöl í heilsulindum út um
land og ferðalögum á milli þeirra með
tilheyrandi annarri þjónustu.
Lengja þarf ferðamannatímabilið
Vandi ferðaþjónustu er stutt tímabil og
mikil ásókn í fáa staði. Þetta ójafnvægi í
dreifingu ferðafólks í tíma og rúmi þarf
að laga og uppræta hugarfar um að
mikilvægast sé að dæla ferðamönnum inn
í landið án fyrirhyggju. Þannig þurfa
móttökuskilyrði að vera í lagi, ekki bara
með tilliti til innviða heldur og efla
fagmennsku í þjónustu sem boðið er upp á
og tryggja góð starfsskilyrði. Þannig væri
hægt að leggja áherslu á að verðlauna
góða vinnustaði með ánægðu starfsfólki.
Sníða þarf opnunartíma ferðaþjónustu,
safna, veitingahúsa að raunverulegum
ferðamannastraum á svæðinu en ekki að
fyrirframgefnum dagsetningum til dæmis
31. ágúst. Viðurkenna menntun á mismun-
andi menntastigum í ferðamálum og efla
rannsóknir á sviði ferðaþjónustu. Endur-
skoða þarf markaðssetningu á ferða-
mannaparadísinni Íslandi. Tengja mark-
aðssetningu á ferðamennsku við
markaðssetningu á menntun og heilsubót.
Sjálfbærni í náttúrutengdri ferðamennsku
Efla þarf greinar sem veita möguleika á
sjálfbærni í náttúrutengdri ferðamennsku
með alþjóðlegum verkefnum sem verkefna-
stjórnað er héðan. Til dæmis Wild North,
Heimur norðursins og Eco-túrismi fyrir
austan.
Virkja þarf ferðamannaaðstöðu á
landsbyggðinni á dauðum tímum. Efla má
greinar sem bjóða upp á afleidda möguleika
t.d sjóstangaveiði (sem gæti verið blanda
veiðiferðamennsku og nautnaferðar með
matreiðslu á afla). Opna hugarfylgsni aðila
í ferðaþjónustu á möguleikum í umhverfis-
vottunum. Koma þarf í veg fyrir sóun á
verðmætum.
Eins konar sjálfboðaliða (voluntarism)
ferðamennsku mætti efla á ólíkum sviðum,
eins og Umhverfisstofnun hefur verið að
feta sig áfram með um viðhald á stígum. Til
dæmis gætu bændur, sem tök hafa á, nýtt
uppbyggða ferðaþjónustuaðstöðu á bænum
og boðið ferðamönnum upp á að hjálpa til
við sveitastörfin, t.d. í sauðburði og slætti
eða þar sem því verður komið við.
Eins mætti koma upp ættleiðingarmögu-
leikum á fleiri tegundum húsdýra og
aðstoða þannig bændur (svipað og hefur
verið gert á Snæfellsnesi fyrir sauðfé með
góðum árangri). Eins mætti virkja annars
atvinnulausa til mannvirkjagerðar og
umbótaverkefna á helstu núverandi
áfangastöðum ferðamanna.
Hlúa þarf að grasrótinni í ferðamálum til
dæmis með stofnun samkomuhúss ferða-
þjónustunnar þar sem sjálfbærni ætti að
vera samheiti markmiðs.
Auðlegð hins afskekkta
HORNSTRANDIR Tilvalið er að endurvekja sögurnar
í landslaginu með skapandi leiðsögn, segir í
greininni.
NEISTAR AF NEISTA: Ferðamál á Íslandi Grein 6 af 8
Í HNOTSKURN
Það þarf að viðurkenna ferðamál sem
fjölþættan atvinnuveg í íslensku samfé-
lagi. Það þarf að efla bæði hagnýtar og
fræðilegar rannsóknir, grunn gagnaöflun
og fagmennsku og samhliða að virkja
hugarfarsbreytingar í átt til aukinnar
samvinnu innan ferðamála þvert á
hreppamörk og fagleg landamæri. Það
þarf að styðja vel við allt ferli nýsköp-
unar til að stuðla að ríkulegri uppskeru
og einfalda regluverk leyfisveitinga sem
nú endurspeglar vanþekkingu á marg-
þættu eðli greinarinnar. Markmiðunum
verður aðeins náð með góðri samvinnu
við stjórnvöld og samstöðu um hag
heildarinnar af atvinnuátaki í ferðamál-
um. Kynna þarf nýtt uppgjör sem sýnir
mikilvægi ferðamennskunnar fyrir tekjur
og þjóðarbú ítarlega fyrir aðilum ferða-
þjónustu (e. Tourism satellite account, sjá
hagstofan.is) en jafnframt efla rannsóknir
á grunni þess uppgjörs, sem frekar gæti
skilgreint hagrænan ávinning greinarinnar
á landsvísu.
Ólafur Sveinn Jóhannesson, fram-
kvæmdastjóri Framtíðarlandsins,
Svanlaug Jóhannsdóttir, Klaki, og Anna
Karlsdóttir, lektor í mannvistarlandafræði
og ferðamálafræði í H.Í., höfðu umsjón
með samræðu og vinnslu útgangspunkta
á vinnuborði um ferðamál.