Fréttablaðið - 19.11.2008, Blaðsíða 12

12 19. nóvember 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson bih@markadurinn.is og Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is
ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Einn af þeim forkólfum franskra sósíalista sem Nikulás Sarkozy
reyndi að veiða í sitt net eftir að
hann var kjörinn forseti, var
Dominique Strauss-Kahn, og var
honum boðið að verða yfirmaður
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.
Blaðamenn voru ekki í neinum
vafa um það hvað vekti fyrir
forsetanum: hann vildi koma þeim
manni burt úr frönskum stjórnmál-
um sem þá var talinn einn af
sterkustu leiðtogum stjórnarand-
stöðunnar; hann var sá sósíalistinn
sem hafði gengið einna lengst í að
sverja af sér allar leifar af
sósíalisma og vinstri stefnu og
aðhyllast frjálshyggju, og eins og
vindáttin var á þeim tíma þótti það
vænlegt til frama, því þá var ekki
hægt að ásaka hann um „sovét-
isma“ eins og suma aðra sósíalista
(sem þó var mjög óréttlátt, þeir
voru allir á sömu brautinni).
En um leið og þetta komst á
dagskrá fóru blaðamenn einnig að
nefna undir rós og í hálfkveðnum
vísum vandamál eitt sem Strauss-
Kahn á við að stríða og almenning-
ur hafði þá lengi haft á milli
tannanna, en það var puttavanda-
málið. Hinn mikli kratabroddur er
nefnilega með þeim ósköpum
fæddur, að ef einhver kona kemur í
seilingarfjarlægð, fara puttarnir
ósjálfrátt af stað og byrja að þreifa
á ýmsum líkamshlutum hennar.
Komu nú upp á yfirborðið sögur
um þrautreyndar blaðakonur sem
höfðu margsinnis komist í hann
krappan á löngum ferli og voru þó
aumar og kjökrandi eftir að hafa
átt viðtal við sósíalistaleiðtogann
um sérsvið hans, efnahagsmálin.
Þessar sögur sögðu blaðamennirnir
nú alls ekki Strauss-Kahn til hnjóðs
heldur af því að þeir höfðu sárar
áhyggjur af velferð hans í þessari
nýju stöðu, og þeir spurðu í angist
sinni: hvernig fer nú fyrir honum í
þeirri siðavöndu borg, Washing-
ton? (En það var þeirra orðalag).
Fáeinir gátu þess jafnvel til að
þarna ætlaði Sarkozy að leiða
Strauss-Kahn í lymskulega gildru,
hann teldi ólíklegt að franski
kratinn gæti setið á strák sínum
þótt hann væri kominn í þessa háu
stöðu, ferli hans vestra myndi þá
lykta með einhverju reginhneyksli,
og þá væri hann laus við þennan
hættulega andstæðing ekki
einungis meðan hann væri
vestanhafs heldur um aldur og æfi,
um það myndu keppinautar hans
innan sósíalistaflokksins sjá.
Því er ekki hægt að segja annað
en að Strauss-Kahn hafi verið
varaður við og gildran teiknuð
fyrir honum og útmáluð. En
sírenusöngur Sarkozys verður nú
svo ísmeygilegur að þar kemur að
Strauss-Kahn vill sig til Washing-
ton gá undir þann græna hlíða. Þar
tekur hann við sínu embætti og
þótt hann eigi við harða andstæð-
inga að etja, sem vildu ekki sjá
Fransmann sem yfirmann
Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, er ekki
annað að sjá en honum hafi vegnað
nokkuð vel í stöðunni, enda sem
fiskur í sjó meðal annarra frjáls-
hyggjumanna. En hafi útreikning-
ur Sarkozys verið sá sem hér að
framan greinir, fór allt eins og
forsetinn hafði séð fyrir, Strauss-
Kahn heldur sig við sama hey-
garðshornið, því svo sárliga gjörir
honum að stá undir þann græna
hlíða; um síðir er hann orðinn ber
að legorði með einni ungverskri
sem starfaði þá undir hans stjórn
en tók eftir það við öðru og mjög
háu embætti annars staðar.
Vandinn var reyndar ekki legorðs-
málið sjálft, þótt það væri í meira
lagi klúðurslegt, heldur hitt hvort
Strauss-Kahn hefði á einhvern hátt
misnotað stöðu sína, t.d. til að koma
konunni í nýja embættið sem hefði
þá verið beðgjald. Fyrir yfirsjón af
þessu tagi þurfti Paul Wolfowitz,
forseti alþjóðabankans, að víkja úr
stöðu sinni fyrir rúmu ári, og hún
var tvímælalaust brottrekstrarsök
fyrir Strauss-Kahn ef á hann
sannaðist. Rannsóknarnefnd var
sett í málið, og hefði Strauss-Kahn
viljað að það yrði útkljáð í kyrrþey,
en slíkt var borin von, því þar
dunar undir sem hofmennirnir
ríða. Af þessu öllu varð allmikill
hvellur sem andstæðingar hans,
einkum Rússar en þó líka ýmsir
Bandaríkjamenn, tóku góðfúslega
að sér að bergmála út um alla
heimsbyggðina.
Rannsóknarnefndin komst að
þeirri niðurstöðu að Strauss-Kahn
hefði ekki misnotað stöðu sína,
þannig að hann sleppur nú með
skrekkinn og nokkuð stranga
ávítun. En svo er að sjá að eftir
þessi mál standi hann höllum fæti,
fjalaköttur Sarkozys reyndist
kannske ekki dauðagildra en gaf
lamandi högg. En nú vill svo til að
síðan Frakklandsforseti spennti
upp þessa gildru sína hefur margt
gerst og það er komin kreppa um
víða veröld. Sarkozy hefur sínar
hugmyndir um hvernig leysa megi
vandann, og eru þær sennilega
ekki vitlausari en sumt annað, en
margir eru þeim andvígir, og því
þarf hann mjög á stuðningi að
halda. Einn af þeim sem hann átti
að geta treyst sig á og var óneitan-
lega í lykilstöðu var Dominique
Strauss-Kahn, en eftir þessi
æfintýri er hætt við að lítið gagn
verði að honum. Því sannast nú á
Sarkozy hið fornkveðna, sér grefur
gröf þótt grafi öðrum.
Undir þann græna hlíða
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG | Fjalaköttur Sarkozys
UMRÆÐAN
Þorbjörg Helga Vigfúsdóttir skrifar um
samgöngur
Í gær var samþykkt einróma í borgarstjórn stefna borgarinnar í samgöngumálum
starfsmanna og fyrir starfsemi Reykjavík-
urborgar. Grænar ferðir er stefna sem
hefur áhrif á ferðamáta starfsmanna
borgarinnar. Reykjavíkurborg vill með
þessu sýna fordæmi með því að innleiða
vistvænar samgöngur í starfsemi sinni.
Reykjavíkurborg sýnir fordæmi með því að
innleiða nýja hugsun varðandi ferðir starfsmanna,
með því að stuðla að jöfnum tækifærum þeirra sem
velja annað en einkabílinn og með því að innleiða
vistvænar samgöngur sem notaðar eru í vinnuferðir
hjá borginni. Undir vistvænar samgöngur flokkast
meðal annars hjólreiðar, ganga, almennings-
samgöngur og notkun visthæfra bíla.
Stefnan Grænar ferðir er hluti af grænum
skrefum í Reykjavík og er liður í því heildarmark-
miði að draga úr bílastæðaþörf, umferðarmyndun á
háannatíma í borginni og í því að bæta loftgæði í
borginni. Bílum í Reykjavík fjölgaði um 40
prósent frá 1999-2007 á meðan íbúum
fjölgaði um 7 prósent. Fjöldi bíla á hverja
þúsund íbúa var 676 árið 2007 sem er langt
langt umfram þær borgir sem við berum
okkur saman við. Rúmlega fimmtungur
gróðurhúsalofttegunda sem losaðar eru út í
andrúmsloftið koma frá samgöngutækjum.
Auknum bílafjölda fylgir aukin mengun og
tafir í umferð og hefur neikvæð áhrif á
umhverfi, heilsu og borgarbrag.
Innleiðing vistvæns samgöngumáta í
starfsemi borgarinnar felur m.a. í sér að reiðhjól og
visthæfar bifreiðar eigi að standa starfsmönnum
Reykjavíkur til boða vegna vinnuferða í borginni,
tryggja góða aðstöðu fyrir gangandi og hjólandi,
fjárfest skal í visthæfum farartækjum þar sem
kostur er og taka upp samgöngusamninga við nýtt
starfsfólk þar sem það á við í stað aksturssamninga.
Samgöngusamningar geta tekið til ólíkra farartækja
og ferðamáta, s.s. gangandi, með strætisvagni, á
bifreið eða hjólandi, en skulu ávallt hafa það að
markmiði að auka hlut vistvæns ferðamáta í
vinnuferðum á vegum borgarinnar.
Höfundur er formaður umhverfis- og samgönguráðs.
Grænar ferðir
ÞORBJÖRG HELGA
VIGFÚSDÓTTIR
OLÍS ÁLFHEIMUM, OLÍS GULLINBRÚ, HOLTAGÖRÐUM,
OLÍS MJÓDD, OLÍS NORÐLINGAHOLTI, NÝBÝLAVEGI,
SUÐURLANDSBRAUT, OLÍS AKRANESI, OLÍS AKUREYRI,
OLÍS BORGARNESI, OLÍS KEFLAVÍK, OLÍS REYÐARFIRÐI
12 STAÐIR
Munaði mjóu
Árni Mathiesen fjármálaráðherra var
gestur í Íslandi í dag á mánudags-
kvöld. Þar kom margt fróðlegt fram.
Til dæmis að eftir að fjármálakerfi
Íslands hrundi hafi sú hugsun flögrað
að Árna, að þar sem hann væri nú
fjármálaráðherra, væri ef til vill rétt
að íhuga hvort hann ætti að segja
af sér. Árni lagði því höfuðið í bleyti
en komst að þeirri
niðurstöðu að ef
hans hefði ekki
notið við værum
við í verri stöðu
en ella.
Það væri
því í raun
mesta
óráð að
hann segði af sér. Eins gott að Árni
flanaði ekki að neinu heldur lagðist
undir feld og braut heilann um þetta
mál. Annars hefði getað farið illa.
Að segja á sér deili
Kolfinna Baldvinsdóttir skrifar palla-
dóm um Geir H. Haarde forsætis-
ráðherra í tímaritið European Voice.
Athygli vekur að Kolfinna getur
þess hvergi í grein sinni að
hún fer fyrir hópi fólks sem
hefur skipulagt mótmæli og
krafist afsagnar forsætisráð-
herra. Væri ekki rétt að
lesendur European
Voice fengju að
vita að því þegar
þeir lesa palla-
dóminn?
Hin frjálslynda Matthildur
Baltasar Kormákur var sigurreifur á
Edduverðlaunahátíðinni á sunnu-
dagskvöld og sló á létta strengi í
ræðum sínum, til dæmis líkti hann
nokkrum persónum úr kvikmyndinni
Brúðgumanum við stjórnmálaflokk-
ana á Íslandi. Athygli vakti að Baltas-
ar líkti Frjálslynda flokknum við hina
hrekklausu Matthildi, sem Ilmur
Kristjánsdóttir lék, sem sagði
alltaf sannleikann en enginn tók
mark á henni.
Varla var það spænska blóðið
í æðum Baltasars sem rann
honum til skyldunnar þegar
hann tók svona undir málflutning
frjálslyndra í til dæmis útlend-
ingamálum.
bergsteinn@frettabladid.isD
avíð Oddsson, formaður bankastjórnar Seðlabanka
Íslands, flutti ræðu á morgunfundi Viðskiptaráðs í
gær. Ræðu seðlabankastjórans var beðið með mikilli
eftirvæntingu og um fátt meira rætt í gær, eins og
vænta mátti enda hefur formaður stjórnar Seðla-
banka Íslands ekki svarað þeirri gagnrýni sem bankinn hefur
sætt síðan í fyrstu viku bankakreppunnar.
Í ræðu sinni undraðist Davíð að Seðlabankinn hefði lent í
toppsæti yfir sökudólga í bankakreppunni. Hann gagnrýndi
ríkisstjórnina og benti á að með lagabreytingu frá árinu 1998
hafi bankaeftirlit verið tekið undan Seðlabankanum og þar með
hafi bankinn ekki lengur haft tæki til að taka á þeim vanda sem
þó blasti við mönnum þar.
Með umræddri lagabreytingu var bankaeftirlit flutt til Fjár-
málaeftirlitsins en á það verður þó að benda hér, sem Davíð
láðist að geta, að einn þriggja bankastjóra Seðlabankans sat í
þriggja manna stjórn Fjármálaeftirlitsins þar til um miðjan
október síðastliðinn. Auk þess verður að minna á það hver var
forsætisráðherra þjóðarinnar þegar umrædd lagabreyting var
gerð og seðlabankastjóri sagði hafa verið í samræmi tísku þess
tíma. Það var sami Davíð Oddsson eins og flestir muna.
Ýmsir hagfræðingar benda í Markaðinum í dag á leiðir sem
Seðlabankanum hefðu vissulega verið færar en seðlabankastjóri
minntist ekki á. Má þar nefna bindiskyldu og heimild Seðlabank-
ans til að setja bönkum lausafjárreglur sem hefðu gert bönkun-
um óhægara um vik að draga inn erlent lánsfé.
Í máli Davíðs Oddssonar í gærmorgun kom glöggt fram að
bankastjórn Seðlabanka Íslands var vel meðvituð um það í hvað
stefndi hjá íslensku bönkunum. Hann segir stjórnvöldum í land-
inu ítrekað á síðasta hálfa öðru ári hafa verið bent á hvert stefndi
en hvorki forsætisráðherra né fjármálaráðherra kannast við
að ríkisstjórnin hafi ekki orðið við ábendingum sem bárust frá
Seðlabanka. Því hlýtur spurningin um það hvers vegna ekkert
var aðhafst að vera áleitin.
Bankastjórar Seðlabankans funduðu í aðdraganda banka-
kreppunnar ítrekað með formönnum stjórnarflokkanna, öðrum
ráðherrum og embættismönnum en að sögn Davíðs tókst for-
ystumönnum viðskiptabankanna ævinlega að sannfæra menn
um að áhyggjur Seðlabankans væru að minnsta kosti ýktar. Ekki
verður annað séð en að hér lýsi formaður bankastjórnar Seðla-
bankans algeru vantrausti á stjórnvöld í landinu. Á sama tíma
hefur Geir H. Haarde forsætisráðherra ítrekað að hann ber fullt
traust til stjórnar Seðlabanka Íslands.
Að lestri ræðu Davíðs Oddssonar, formanns bankastjórnar
Seðlabankans, loknum er áleitnust sú spurning hvort ekki verði
annað hvort að víkja, bankastjórn Seðlabankans eða ríkisstjórn
Íslands sem sú bankastjórn treystir svo illa sem fram kom í máli
Davíðs Oddssonar í gær. Þess hlýtur að vera skammt að bíða að
í ljós komi hvor stjórnin víkur.
Seðlabankastjóri tekur til máls.
Bankastjórnin
eða ríkisstjórnin
STEINUNN STEFÁNSDÓTTIR SKRIFAR