Fréttablaðið - 24.11.2008, Blaðsíða 32
20 24. nóvember 2008 MÁNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
RITHÖFUNDURINN LAURENCE STERNE
FÆDDIST ÞENNAN DAG ÁRIÐ 1713.
„Konur sem tárfella yfir sérhverju
lítilræði, hryggjast aldrei af nein-
um hlut.“
Þekkasta bók írska rithöfundarins er
Líf og skoðanir Tristrams Shandy en
hún var valin ein af 100 bestu bókum
allra tíma, sem 100 þekktir rithöf-
undar völdu.
Saga Kongó hefur verið ein hörm-
ungarsaga. Landið var undir stjórn
Belga en óhætt er að segja að hvergi
hafi verið meiri kúgun í Afríku en í
þessari nýlendu Belga.
Þegar kröfur um sjálfstæði urðu
áberandi í Afríku upp úr seinni
heimsstyrjöldinni var Kongó ekki
undanskilið og var það lýst sjálf-
stætt 1960. Ófriður hófst í kjölfarið
og árið 1965 tók Joseph-Désire Mo-
butu, formaður herráðsins, við völd-
um. Hann var sannkallaður einræðisherra, var sá
eini í kjöri í kosningum, sankaði að sér auðæfum
úr fjárhirslum ríkisins og stjórnaði landinu með of-
beldi. Hjálparaðstoð rann beint í vasa Mobutu en
á meðan var vegakerfi landsins í molum. Stjórn-
völd á Vesturlöndum studdu Mobutu hins vegar
því hann var hatrammur andstæðingur kommún-
ista. Hann ríkti í 30 ár en var steypt af
stóli árið 1997. Þá tók ekki betra við.
Frá árinu 1998 hefur ríkt styrjöld
í landinu með þátttöku sjö erlendra
herja. Fimm og hálf milljón manna
hefur látist í stríðinu sem gerir það
að mannskæðustu átökum frá lokum
seinni heimsstyrjaldarinnar. Frá 2003
hefur ríkt vopnahlé að nafninu til en
átök hafa aukist á ný í landinu að
undanförnu.
Tíðar nafnabreytingar hafa verið á
Kongó. Fyrst hét það Belgíska-Kongó, síðan Kongó.
Mobutu nefndi það Zaire en frá 1997 hefur það
heitið Lýðræðislega lýðveldið Kongó (République
démocratique du Congo) til aðgreiningar frá Lýð-
veldinu Kongó sem er mun minna ríki og liggur
vestar. Það kallaðist áður Franska-Kongó. Nú eru
þessi ríki oft kölluð Vestur-Kongó og Austur-Kongó.
ÞETTA GERÐIST: 24. NÓVEMBER 1965
Mobutu nær völdum í Kongó
„Það var óskað eftir því af Alþjóða-
samtökunum að ég byði mig fram til
formanns og ég var nógu vitlaus til að
taka það að mér, en þetta er í fyrsta
sinn sem Íslendingur er í forsvari
fyrir samtökin og í fyrsta sinn sem
sjúklingur er formaður,“ segir Guðjón
Sigurðsson, formaður MND-samtak-
anna á Íslandi, og nýkjörinn formaður
Alþjóðasamtaka MND-félaga til næstu
fjögurra ára. Alls eru 49 lönd aðilar að
samtökunum.
„Verkefnin eru endalaus og ærin, en
þetta verður alltaf jafn mikið starf og
maður vill að það verði. Mér til aðstoð-
ar er starfsmaður í bækistöðvum sam-
takanna á Bretlandi sem sér um dag-
legan rekstur,“ segir Guðjón og bætir
við að útnefning hans sem formanns sé
fyrst og fremst viðurkenning á starfi
MND-félagsins hérlendis.
„Ég hef verið ötull talsmaður þess
að við MND-sjúklingar getum vel allt
eins og aðrir, ef við fáum til þess að-
stoð og þannig hugsa ég að þeir hafi
ekki litið á mig sem sjúkling heldur
einstakling til að níðast á,“ segir Guð-
jón og brosir stríðnislega. „Væntan-
lega hafa þeir þó séð sér hag í að nýta
eitthvað af hugmyndum okkar Íslend-
inga og víst er það upphefð sem ég
verð að sitja undir í hjólastólnum.“
Guðjón er glettinn og hress, þrátt
fyrir erfiðan sjúkdóm, en hann greind-
ist með MND í mars árið 2004. Alls
greinast um fimm til sex Íslendingar
á hverju ári með MND, en sami fjöldi
deyr úr sjúkdómnum og því um 25
sjúklingar á lífi á hverjum tíma.
„Helstu baráttumál eru að efla rann-
sóknir og finna lækningu við þessum
fjanda. Einnig að bæta umönnun og
lífsskilyrði fólks með MND um allan
heim, því ákaflega mismunandi er að
því búið. Á alþjóðavettvangi eru lönd
sem hafa nákvæmlega ekkert, hvorki
aðstöðu, búnað né hjálpartæki fyrir
sína sjúklinga, en það eru vitaskuld
grundvallarmannréttindi. Miðað við
Mongólíu eru Íslendingar því með lúx-
uskerfi, en í samanburði við Dani, Svía
og Norðmenn erum við bölvaðir skuss-
ar; ekki síst í félagskerfinu,“ segir
Guðjón alvarlegur í bragði.
Hann segist ekki þreyttur á að vinna
fullan vinnudag í Orkuveitu Reykja-
víkur og sinna tveimur formannsstörf-
um. „Það gefur mér ugglaust mest að
geta orðið að gagni og hjálpað öðrum.
Fólk skammast í mér að slaka ekki á
og segir mig gera of mikið, en þetta er
mín líkamsrækt; ég sæki orku í þetta
bras. Ég vann áður sem pípari hjá Hita-
veitunni en hef síðan þvælst á milli
deilda og verkefna eftir því sem getan
hefur leyft, og á frábæra yfirmenn og
samstarfsmenn sem leyfa mér að taka
að mér önnur verkefni.“
Lífslíkur eftir greiningu á MND eru
eitt til fimm ár og fer eftir tegund og
afbrigði sjúkdómsins. „Við hittumst
einu sinni í mánuði og reynum að
stappa stálinu hvert í annað, en þetta er
alveg ferlegur félagsskapur að halda
dampi í því maður er ekki fyrr búinn
að kynnast fólki en það kveður. Sumir
fara á örfáum mánuðum á meðan aðrir
tóra lengur og ég ætla mér að tóra í
tugi ára, en það er eins og gengur; eng-
inn veit hver er næstur,“ segir Guðjón
sem fyrr á árinu var einn fjögurra Ís-
lendinga til að prófa nýtt lyf sem mikl-
ar vonir hafa verið bundnar við til að
stöðva framgang sjúkdómsins.
„Hinum þremur gengur mjög vel,
en ég þurfti að hætta á lyfinu vegna
ofnæmis fyrir því. MND-sjúklingar
eru vongóðir um að það finnist lækn-
ing við sjúkdómnum og reyndar full
ástæða til bjartsýni, því fyrir þremur
árum var til aðeins eitt lyf en í dag er
á annan tug lyfja í prófun og heilmikið
að gerast. Það vantar bara verulegan
kraft í rannsóknir á sjúkdómnum því
svo mikið er í húfi.“
thordis@frettabladid.is
GUÐJÓN SIGURÐSSON: KJÖRINN FORMAÐUR ALÞJÓÐASAMTAKA MND-FÉLAGA
Formennskan mín líkamsrækt
DUGMIKILL Í ÞREMUR STÖRFUM Guðjón Sigurðsson er nýkjörinn formaður Alþjóðasamtaka MND-sjúklinga. Hann segir það gefa sér kraft að
geta orðið að gagni og hjálpað öðrum. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
MERKISATBURÐIR
1715 Ána Thames í Bretlandi
leggur.
1951 Óskalög sjúklinga hefja
göngu sína í Ríkisútvarp-
inu. Þátturinn er á dag-
skrá vikulega til ársins
1987.
1965 Lögreglumaðurinn Jó-
hann Löve finnst suður af
Skjaldbreið eftir að hafa
villst á rjúpnaveiðum og
verið týndur í 70 klukku-
stundir.
1966 Bítlarnir hefja upptökur á
Sgt. Pepper’s.
1969 Apollo 12 snýr aftur til
jarðar.
1972 Suðurlandsvegur milli
Reykjavíkur og Selfoss er
tekinn í notkun eftir að
hafa verið endurbyggður
og lagður bundnu slitlagi.
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar,
tengdamóðir og amma,
Svanhildur Stefánsdóttir
Ártúni 22,
andaðist 19. nóvember á líknardeild Landspítalans í
Kópavogi. Útförin fer fram frá Garðakirkju miðviku-
daginn 26. nóvember kl. 13.00.
Guðmundur Rúnar Magnússon
Steinn Logi Guðmundsson Ingibjörg Erna Sveinsdóttir
Kristbjörg Guðmundsdóttir Magnús Árnason
Sigurjón Guðmundsson Kristbjörg Elídóttir
Hrönn Guðmundsdóttir Ásgeir Þór Eiríksson
Stefán Magnús Guðmundsson Alda Ragna Þorvaldsdóttir
og ömmubörn.
Ástkær systir okkar, mágkona og frænka,
Oddný Jónsdóttir
frá Lunansholti,
lést föstudaginn 21. nóvember á Hjúkrunarheimilinu
Sóltúni.
Guðrún Jónsdóttir
Þuríður Jónsdóttir Björgvin Kjartansson
og frændfólk.
AFMÆLI
EYÞÓR
ARNALDS
tónlistar-
maður er
44 ára.
EINAR
KÁRASON
rithöfundur
er 55 ára.
KATHER-
INE HEIGL
leikkona er
þrítug.
Verðlaun Ferðamálastofu
voru afhent nýlega í fjór-
tánda sinn. Þau komu í hlut
fyrirtækisins Hvalaskoðun
Reykjavík ehf/Elding fyrir
þá stefnu að vinna að stöð-
ugum úrbótum í umhverfis-
málum. Össur Skarphéðins-
son iðnaðarráðherra afhenti
verðlaunagripinn, skúlptúr
eftir Aðalstein Svan Sigfús-
son myndlistamann.
Hvalaskoðun Reykjavík
ehf./Elding er stærsta hvala-
skoðunarfyrirtæki lands-
ins með 42 starfsmenn og
fjóra báta sem gerðir eru
út frá Reykjavíkurhöfn. Það
býður upp á marga afþrey-
ingarkosti á Faxaflóasvæð-
inu meðal annars hvala- og
fuglaskoðun, eyjaferðir og
sjóstangveiði.
Árið 2006 fengu bátar fyr-
irtækisins hið alþjóðlega
umhverfismerki Bláfánann
og árið 2007 gekk fyrirtæk-
ið í samstarf við Íslenska ný-
orku og tók þátt í vetnisverk-
efninu SMART-H2. Nýlega
hlaut það svo fulla umhverf-
isvottun hjá Green Globe
21. Einkunnarorð þess eru:
Mætum þörfum nútímans án
þess að ganga á möguleika
framtíðarinnar. -gun
Heiður Eldingar
Ólöf Ýrr Atladóttir ferðamálastjóri, Grétar Sveinsson, Rannveig Grét-
arsdóttir og Vignir Sigursveinsson, öll frá Hvalaskoðun Reykjavíkur
- Elding, Össur Skarphéðinsson iðnaðarráðherra og Sveinn Rúnar
Traustason, umhverfisfulltrúi Ferðamálastofu.