Fréttablaðið - 26.11.2008, Page 1

MEST LESNA DAGBLAÐ Á ÍSLANDI
> Markaðurinn
Sögurnar ... tölurnar ... fólkið ...
FYLGIR MEÐ FRÉTTABLAÐINU Í DAG
Jafet S. Ólafsson
Með hnullung
í skónum
6
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
Miðvikudagur 26. nóvember 2008 – 49. tölublað – 4. árgangur
Ársreikningaskrá
Sektað í fyrsta sinn
fyrir vanskil reikninga
2
Veffang: visir.is – Sími: 512 5000
F R É T T I R V I K U N N A R
Bílalán seðlabanka | Banda-
ríska viðskiptaráðuneytið ætlar
að verja á bilinu 25 til 100 millj-
örðum dollara til að auka fram-
boð ýmissa neytendalána. Kaupa
á skuldvafninga sem innihalda
bílalán, kreditkortaskuldir og
námslán.
Minni fasteignasala | Sala á
eldra húsnæði í Bandaríkjunum
dróst saman um 3,1 prósent milli
mánaða í október. Sölutölur í
mánuðinum voru undir vænting-
um hagfræðinga. Óseldum eign-
um á söluskrá fækkaði þó lítil-
lega milli mánaða.
Svart útlit í Bretlandi | Hrun
hefur orðið í umsóknum um fast-
eignalán í Bretlandi, en tölur frá
samtökum fasteignalánveitenda
sýna að bankar veittu helmingi
færri fasteignalán í október en
fyrir ári.
Minni DVD-sala | Sala á DVD-
diskum, sem eru helsta tekju-
lind kvikmyndavera í Hollywood,
hefur dregist saman um fjögur
prósent það sem af er ári. Mestur
er samdrátturinn í dýrum nýjum
myndum, 22 prósent. Þá er sala
á Blue-ray diskum langt undir
væntingum.
Hætt við kaup | BHP, stærsta
námufélag heimsins, er hætt við
yfirtöku sína á Rio Tinto, móð-
urfélagi álversins í Straumsvík.
Forstjóri BHP segir yfirtökuna
mjög kostnaðarsama og væri erf-
itt að selja eignir upp í skuldir nú
um stundir.
„Þegar skilanefnd Glitnis tók bankann yfir var til-
kynnt að allri erlendri starfsemi yrði hætt. Starf-
semin í Bandaríkjunum fór fram í hlutafélagi sem
bar nafnið Glitnir Capital Corporation og var með
tvenns konar starfsemi; fjárfestingar sem voru
bókaðar hjá móðurfélaginu á Íslandi og eru í eigu
þess félags og í öðru lagi ráðgjöf til viðskiptavina
sem var veitt af starfsmönnum skrifstofunnar,“
segir Magnús Bjarnason, einn fjögurra fyrrver-
andi starfsmanna Glitnis, sem hafa tekið yfir rekst-
urinn í New York.
Jónína Benediktsdóttir athafnakona spurði iðnað-
arráðherra út í sölu skrifstofunnar á borgarafundi
í Háskólabíói á mánudagskvöld. Hann kannaðist þá
ekkert við málið.
Magnús segir að eðli málsins samkvæmt sé ráð-
gjöf bundin við starfsmennina sem á sviðinu starfi,
Jonathan Logan, Ignacio Kleiman, Magnús Bjarna-
son og Timothy Spanos. Hafa þeir stofnað fyr-
irtækið Glacier Partners til þess að halda þeirri
starfsemi áfram. Hann segir útlán og fjárfestingar
Glitnis hafa gengið vel í Bandaríkjunum og slíkar
eigur séu áfram í eigu gamla Glitnis.
Skilanefnd Glitnis sendi frá sér yfirlýsingu
vegna málsins í gær, þar sem fram kemur að skrif-
stofa gamla Glitnis í New York hafi verið sölu-
skrifstofa í leiguhúsnæði með óverulegum eignum.
„Ljóst er að ekki var um hátt söluverð að ræða enda
eignir óverulegar. Lánasafn var ekki selt með starf-
seminni og bankinn losnaði við allar skuldbinding-
ar sem skrifstofunni fylgdu. Aðrar eignir, s.s. mál-
verk, voru undanskilin í sölunni í samræmi við til-
mæli menntamálaráðuneytis og hafa verið send til
Íslands.“ - bih
Taka yfir Glitni í New York
Ingimar Karl Helgason
skrifar
„Ef svo ólíklega vill til að leynd um einka- eða fjár-
hagsmálefni einstaklinga verða afnumin sem ber-
sýnlega er andstæð ákvæðum stjórnarskrár um
friðhelgi einkalífs og væntanlega einnig brot á til-
skipun Evrópusambandsins um þagnarskyldu fjár-
málafyrirtækja mun bankinn synja um afhendingu
gagna nema samkvæmt dómi Hæstaréttar og eftir
atvikum niðurstöðu Evrópudómstólsins.“ Svo segir
í svari Kaupþings við beiðni Markaðarins og Frétta-
blaðsins um gögn úr bankanum.
Blaðið skrifaði forsvarsmönnum Glitnis, Lands-
bankans og Kaupþings, auk Fjármálaeftirlits (FME),
viðskiptaráðherra og seðlabankastjóra. Óskað var
gagna eða vitneskju um útlán bankanna.
Bankarnir hafa þegar svarað, og eru svörin skýr.
Upplýsingar verði ekki látnar af hendi, vegna
bankaleyndar. Landsbankinn og Glitnir segjast ekki
munu láta af hendi nein gögn, nema til komi til-
mæli frá Alþingi, í formi laga. Kaupþing bætir við
að hæpið sé að lagasetning „geti með afturvirkum
hætti tekið til lánveitinga sem áttu sér stað fyrir
gildistöku slíkra laga“.
Þá fullyrða Kaupþingsmenn að verði upplýsingar
veittar, gerist starfsmenn sekir um að brjóta gegn
lögum um bankaleynd og upplýsingalög. Tveggja
ára fangelsi liggi við slíkum brotum. „Engin heim-
ild er til refsilækkunar á grundvelli þess að seðla-
bankastjóri telji að bankaleynd eigi ekki við um
þessi mál.“
Davíð Oddsson seðlabankastjóri sagði á fundi
Viðskiptaráðs fyrir viku, að bankaleynd ætti ekki
við, þegar fjallað væri um aðdraganda bankahruns-
ins. Hann fullyrti að einn aðili, sem hann nefndi
ekki, hefði fengið þúsund milljarða að láni hjá
bönkunum. Eftirlitsaðilar hefðu „teygt sig með ólík-
indum langt til að finna út að sami aðili væri óskyld-
ur sjálfum sér“.
Samkvæmt hálfsársuppgjöri bankanna námu lán
til venslaðra aðila um 275 milljörðum króna. Sam-
kvæmt nýjustu tölum Seðlabankans, sem birtar
voru í upphafi vikunnar, námu lán þeirra til inn-
lendra aðila hátt í 5.000 milljörðum króna. Um
þriðjungur þess fór til eignarhaldsfélaga.
Kaupþing segir í svari við fyrirspurn blaðsins,
að lán til tengdra aðila hafi verið komið á framfæri
við FME. Þá segir að reglur um friðhelgi um einka-
málefni hafi verið kallaðar grundvallarreglur rétt-
arríkisins. „Það ástand sem nú ríkir felur ekki í sér
réttlætingu á því að slíkum reglum sé vikið til hlið-
ar. Þvert á móti hefur sjaldan verið mikilvægara að
standa vörð um slík grundvallarréttindi.“
Bankaleynd ekki aflétt
Bankarnir óttast viðurlög, ef þeir segja frá viðskiptum sínum.
Kaupþing hyggst ekkert birta nema dómstólar krefjist þess.
„Nýi Glitnir hefur tilkynnt Fjár-
málaeftirlitinu um meint brot á
þagnarskylduákvæðum laga um
fjármálafyrirtæki,“ segir Tómas
Sigurðsson, yfirlögfræðingur
bankans.
Tómas vísar til þess að almenn-
ingur fékk aðgang að gögnum
úr lánabók gamla Glitnis, þegar
Morgunblaðið birti hluta þeirra
á sunnudag. Þar kom meðal ann-
ars fram að helstu stjórnendur
Glitnis hefðu, ásamt FL Group,
sem var stærsti hluthafinn, brot-
ið verklagsreglur við lánveiting-
ar. Tugmilljarðalán hefðu verið
ákveðin af fáum, án þess að lán-
veitinganefnd fjallaði um, eða
áhætta væri metin.
Tómas segir meint brot tvíþætt:
„Í fyrsta lagi er tilkynnt um þá
háttsemi að trúnaðarupplýsingar
um viðskiptamenn bankans hafi
verið afhentar blaðamanni og í
öðru lagi þá háttsemi Morgun-
blaðsins að birta upplýsingarnar.
Lög um fjármálafyrirtæki kveða
skýrt á um það að sá sem veit-
ir trúnaðarupplýsingum viðtöku
sé bundinn þagnarskyldu á sama
hátt og starfsmenn bankans.
Bankinn stendur vörð um þær
upplýsingar sem honum er trúað
fyrir af viðskiptamönnum sínum
og getur ekki látið það átölulaust
að skýlaus ákvæði um þagnar-
skyldu séu brotin.“
Karl Blöndal, aðstoðarritstjóri
Morgunblaðsins, bendir á að dómar
hafi fallið þar sem almannahags-
munir væru metnir ríkari en þagn-
arskyldan. „Við mátum það svo í
þessu tilviki.“ - ikh, bih
Glitnir kærir
til FME
HÖFUÐSTÖÐVAR GLITNIS Í REYKJAVÍK.
6
Orðskýringin
Hvað er
skilanefnd?
Vistvæna
prentsmiðjan!
Sími: 512 5000
MIÐVIKUDAGUR
26. nóvember 2008 — 324. tölublað — 8. árgangur
VEÐRIÐ Í DAG
SIGRÍÐUR STEPHENSEN
Safnaði efni á hátíð
heimstónlistar í Sevilla
• á ferðinni • jólin koma
Í MIÐJU BLAÐSINS
Sölufulltrúar Jóna María Hafsteinsdóttir jmh@365.is 512 5473 Hugi Garðarsson hugi@365.is 512 5447
Sigríður Stephensen, dagskrár-
gerðarmaður á Rás 1, hefur á síð-
ustu árum vakið athygli á heims-tónlist í útvarpsþættinum Til allra
átta. Nýlega skellti Sigríður sér á
heimstónlistarhátíðina og -ráð-stefnuna Womex á Spáni, þar sem
kennir ýmissa grasa í tónlist.„Womex er aðalhátíðin þar sem
allur tónlistarbransinn kemur
saman. Ekki aðeins tónlistarmenn
heldur líka útgefendur, umboðs-
menn, fjölmiðlafólki
einu þannig að maður fær rétt svo
smjörþefinn af hverju og einu
atriði. Dagskráin er fjölbreytt
eftir því, allt frá kyrrlátum og lág-stemmdum atriðum upp í rokk,
salsa og stuð. Íslendingur tróð
meira að segja upp, Ólöf Arnalds,
og vakti mikla athygli,“ útskýrir
hún og bætir við að nokkrir tón-listarmenn hafi staðið upp úr á
hátíðinni.
Með l
Sigríður segist hafa nýtt tímann
til að safna efni fyrir plötusafn
Ríkisútvarpsins, mynda tengsl við
þátttakendur og gesti og hlýða á
fyrirlestra sem fluttir voru af sér-
fræðingum í heimstónlist. „Fyrir-
lestrarnir, sem fara flestir fram á
daginn, eiga sinn þátt í að aðgreina
hátíðina frá öðrum viðburðum afþessum toga þ á
Allir heimsins hljómarSigríður Stephensen, dagskrárgerðarmaður á Rás 1, brá sér nýverið á heimstónlistarhátíðina og -ráð-
stefnuna Womex á Spáni. Þar koma saman áhugaverðir tónlistarmenn héðan og þaðan úr heiminum.
Sigríður heldur upp á heimstónlist og fékk útrás fyrir áhugann á Womex-hátíðinni og ráðstefnunni á Spáni.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
JÓLAGJAFIR til barna og unglinga eru meðal þess
sem mæðrastyrksnefnd í Hafnarfirði tekur á móti fyrir
jólin til þess að létta byrðar þeirra sem minnst mega sín
um jólahátíðina. Tekið er á móti gjöfunum í Jólaþorpinu.
FRÁBÆR TILBOÐ!
SÉRBLAÐ FYLGIR
HÆGUR Í dag verður hæg norðlæg
átt. Stöku él norðanlands og hætt
við snjómuggu allra syðst. Frost
víðast 0-8 stig, kaldast til landsins
nyrðra. Hvessir með snjókomu
norðanlands í kvöld og nótt.
VEÐUR 4
-4
-5
-5
-1
0
ANDRI FREYR VIÐARSSON
Rekinn fjórðu
jólin í röð
Brottreksturinn boðar komu jólanna.
FÓLK 30
Ólafía sýnir
boli sína
Jónína Ben meðal
sýningarstúlkna
í Kassanum á
fimmtudags-
kvöld.
FÓLK 30
Sláandi líkur
James Taylor
Stefán Hilmarsson
fer ekki í felur með
aðdáun sína á umslagi
jólaplötu James
Taylor.
FÓLK 30
Menningarstund
í Salnum
Félag eldri borgara í Kópavogi
heldur upp á 20 ára afmæli í dag.
TÍMAMÓT 18
BANKAHRUNIÐ Til hliðar við skilanefndir bankanna
voru í fyrstu vikunni eftir hrunið skipuð sérstök
teymi endurskoðenda til að rannsaka viðskipti inni í
bönkunum.
„Teymin fengu umboð til að skoða allt sem tengist
starfsmönnum, fyrrverandi eigendum, stjórnar-
mönnum og innherjum. Þetta varð mjög stórt mengi
þegar búið var að skilgreina alla þá sem gætu hafa
verið með einhverja óeðlilega aðkomu að hlutum.
Það er verið að skoða alla fleti,“ segir Árni Tómas-
son, formaður skilanefndar Glitnis.
„Upphaflega héldu menn að hægt væri að ljúka
þessu á þremur vikum eða einum mánuði en svo
sögðu þeir að ekki væri nóg að skoða aðeins þá sem
lagt var upp með heldur þyrfti líka að athuga
ættingja og aðra tengda aðila. Á endanum voru
þúsundir einstaklinga komnar til skoðunar. Þetta er
ekki síður gert starfsmannanna vegna svo þeir þurfi
ekki að liggja undir óréttmætum grun,“ útskýrir
Árni.
Að sögn Árna reyna endurskoðendateymin að
rannsaka allar leiðir sem hugsanlegt sé að menn hafi
notað við eitthvað misjafnt innan bankanna.
Gríðarlegt magn af ýmsum skilgreiningum og
upplýsingum aftur í tímann sé samkeyrt í tölvufor-
ritum.
„Ég tek það fram að við höfum engar vísbending-
ar um eitthvað óeðlilegt,“ ítrekar Árni. - gar
Endurskoðendur í risavöxnu verkefni við skoðun á viðskiptum innan bankanna:
Þúsundir manna í rannsókn
FÓLK Valur Þór Gunnarsson missti
vinnuna um síðustu mánaðamót. Í
stað þess að leggjast í þunglyndi
ákvað hann að finna sér eitthvað
að gera. Niðurstaðan varð
Kreppuspilið sem kemur út fyrir
jólin.
Þetta borðspil verður allt hið
kreppulegasta, selt ódýrt og
framleitt á Íslandi. Almenningur
getur nú hjálpað til við að semja
spjöldin sem fylgja spilinu á
Netinu. - drg / sjá síðu 22
Kreppuspilið í ár:
Endurspeglar
þjóðarsálina
HÖFUNDAR KREPPUSPILSINS Fólki gefst
kostur á að hjálpa til við semja spjöldin.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
VIÐSKIPTI Fjárfestingafélagið Gift
skuldar á annan tug milljarða
króna umfram eignir. Skilanefnd
Eignarhaldsfélagsins Samvinnu-
trygginga, sem Gift er stofnað úr,
hefur skilað umboði sínu og
kallað fulltrúaráð félagsins á
fund. Þetta gerði nefndin eftir að
hún frétti um slæma stöðu, eftir
því sem næst verður komst. Þetta
hefur ekki fengist staðfest.
Um 55 þúsund manns hafa búist
við hlut í Gift frá því í fyrrasumar.
Samvinnusjóðurinn átti um 40
prósent. Aðrir minna.
Eigið fé Giftar var 30 milljarð-
ar króna í fyrrasumar. Félagið
mun hafa tapað á fimmta tug
milljarða á Kaupþingi og Exista.
- ikh
Tugþúsundir biðu til einskis:
Ekkert lengur
til skiptanna
EFNAHAGSMÁL Stærstu samtök
vinnumarkaðarins funda á morgun
um sameiginlega lausn í kjaramál-
um til næstu missera. Miklar vonir
eru bundnar við að samráð á breið-
um grunni verði mikilvægt innlegg
til lausnar þess mikla vanda sem
íslenskt samfélag á við að eiga.
Viðmælendur Fréttablaðsins eru
sammála um að breiðfylking
Alþýðusambandsins, Samtaka
atvinnulífsins, Bandalags starfs-
manna ríkis og bæja, Kennarasam-
bandsins og Bandalags háskóla-
manna geti orðið „mikilvægt
hreyfiafl á næstu mánuðum“. Fund-
urinn á morgun sé fyrsta skrefið til
að stilla saman strengi og síðan
verður rætt við hið opinbera. Gerð
er sú krafa að yfirstandandi kjara-
samningar verði til lykta leiddir á
sambærilegum nótum og var gert
hjá öðrum fyrr á árinu. Á það aðal-
lega við samninga á milli sveitarfé-
laga og viðsemjenda þeirra.
Gylfi Arnbjörnsson, forseti ASÍ,
telur afar mikilvægt að samtökin
hafi ákveðið að freista þess að stilla
saman strengi. „Verkefnið er að
finna leið sem getur orðið launa-
fólki og þjóðinni allri til heilla,“
segir Gylfi. Þór Sigfússon, formað-
ur SA, segir mikilvægt að breiðri
samstöðu verði náð á þessum vett-
vangi. „Það er partur af þeirri við-
spyrnu sem við þurfum til að koma
efnahagslífinu á fullan skrið á
næstu tveim árum.“
Ögmundur Jónasson, formaður
BSRB, segir mörg spurningarmerki
um hvert stefni í samfélaginu.
„Horft verður til áforma stjórn-
valda hvað varðar samfélagsþjón-
ustu, skatta- og millifærslukerfið,
atvinnustigið og velferðarkerfið í
heild. Allt hefur þetta áhrif á kjör
fólks.“
- shá / sjá síðu 6
Samtök vinnumark-
aðar ræða samstarf
Öll stærstu samtök vinnumarkaðarins funda á morgun um sameiginlega lausn
í kjaramálum til næstu ára. Gæti orðið mikilvægt hreyfiafl í kreppunni.
Á SJÚKRABÖRUM FYRIR UTAN HLEMM Hinn slasaði lenti í átökum á Hlemmi sem lauk með því að hann var stunginn nokkrum
sinnum með hnífi. Hann kom sér sjálfur af Hlemmi og inn á lögreglustöðina við Hverfisgötu. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
LÖGREGLUMÁL Karlmaður á
miðjum aldri var fluttur í
lífshættu á slysadeild eftir að
hann var stunginn með hnífi á
Hlemmi laust fyrir klukkan hálf
sjö í gærkvöldi.
Maðurinn komst sjálfur af
Hlemmi yfir á lögreglustöðina
við Hverfisgötu þar sem hann
gerði vart við sig. Lögreglan
kallaði til sjúkrabíl sem flutti
manninn á slysadeild Landspítal-
ans. Maðurinn var særður
nokkrum sárum, meðal annars á
brjóstholi. Hann var á gjör-
gæsludeild í nótt. Meintur
gerandi, rúmlega tvítugur
karlmaður, var handtekinn
skömmu síðar.
Aðdragandi árásarinnar er
óljós en lögreglan ræddi við
fjölda vitna að árásinni í gær.
Málið er í rannsókn.
- ovd
Maður fluttur á gjörgæslu:
Stunginn með
hnífi á Hlemmi
Á sigurbraut
William Gallas sneri
aftur í lið Arsenal og
liðið komst áfram í
Meistaradeild-
inni.
ÍÞRÓTTIR 26