Fréttablaðið - 29.11.2008, Blaðsíða 8

8 29. nóvember 2008 LAUGARDAGUR

– stendur með þér
GJALDEYRISHÖFT Á ÍSLANDI
Meðferð og afgreiðsla Alþingis á
frumvarpinu um gjaldeyrishöft
var aðeins formsins vegna og að
nafninu til. Þingmönnum var gert
ljóst að höftin væru hluti af sam-
komulagi stjórnvalda og Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins (AGS) og því
eins gott að frumvarpið yrði að
lögum.
Stoð laganna er í nítjánda lið
samkomulagsins. Þar segir að
stjórnvöld séu reiðubúin að beita
tímabundnum gjaldeyrishöftum á
fjármagnsviðskipti. Er aðgerðin
sögð nauðsynleg enda þótt hún
hafi talsverð neikvæð áhrif.
Breytingarnar sem gerðar voru
á lögum um gjaldeyrismál í fyrri-
nótt voru tvíþættar. Ná þær ann-
ars vegar til refsikafla laganna og
hins vegar til heimilda Seðlabank-
ans til að ákveða reglur um höft á
meðferð gjaldeyris. Skal Seðla-
bankinn gefa út reglur sínar að
fengnu samþykki viðskiptaráð-
herra.
Við upphaf fundar viðskipta-
nefndar um málið, á milli fyrstu og
annarrar þingumræðu þess á
fimmtudagskvöldið og inn í nótt-
ina, gerðu fulltrúar Seðlabankans
nefndarmönnum ljóst að vilji
bankans stæði til að ekki þyrfti
samþykki ráðherrans fyrir reglun-
um. Var þeim sjónarmiðum hafn-
að. Tómas Örn Kristjánsson og Sig-
ríður Logadóttir voru fulltrúar
Seðlabankans á fundinum. Auk
þeirra komu fyrir nefndina starfs-
menn viðskiptaráðuneytisins, for-
sætisráðuneytisins, utanríkisráðu-
neytisins og Fjármálaeftirlitsins,
fulltrúar Alþýðusambandsins og
Samtaka atvinnulífsins og hag-
fræðingar ríkisbankanna þriggja.
Málið mætti einarðri andstöðu
bankamannanna og fulltrúa vinnu-
markaðarins.
Ósk nefndarmanna úr minni-
hlutanum um að fleiri hagfræðing-
ar auk umsvifamikilla útflytjenda
og lántakenda kæmu á fundinn var
hafnað. Tímaskorti var borið við.
Í allri málsmeðferðinni var þing-
inu stillt upp við vegg. Því var ekki
veitt svigrúm til að afla sjálf-
stæðra álita eða taka upplýsta
afstöðu til málsins. Í því ljósi sat
stjórnarandstaðan hjá við atkvæða-
greiðsluna, rétt undir klukkan
fimm um nóttina.
- bþs
Þingið upp við vegg
Þingmenn fengu ekki að taka upplýsta afstöðu til gjaldeyrishaftafrumvarpsins.
Þeim var sagt að höftin væru hluti samkomulagsins við AGS. Álits hagsmuna-
aðila var ekki leitað. Seðlabankinn vildi hafa sjálfdæmi um reglusetningu.
1. gr.
Fjárfesting og viðskipti.
Fjárfesting í verðbréfum, hlutdeildarskírteinum verðbréfa-
og fjárfestingarsjóða, peningamarkaðsskjölum eða öðrum
framseljanlegum fjármálagerningum með erlendum
gjaldeyri er óheimil. Þó er aðilum sem fjárfest hafa í
slíkum fjármálagerningum fyrir gildistöku reglna þessara
heimilt að endurfjárfesta.
Söluandvirði vegna viðskipta með fjármálagerning skv.
1. mgr. í íslenskum krónum milli innlendra og erlendra
aðila og gerð eru upp hérlendis skal leggja inn á reikning
viðkomandi seljanda í fjármálafyrirtæki hér á landi.
Uppgjör viðskipta í erlendum gjaldeyri með fjármála-
gerninga skv. 1. mgr. útgefnum í íslenskum krónum er
óheimilt.
Gjaldeyrisviðskipti vegna fjármagnshreyfinga skv. 1.
mgr. bráðabirgðaákvæðis laga um gjaldeyrismál, með síð-
ari breytingum, á milli landa með úttektum af reikning-
um í íslenskum krónum í fjármálafyrirtækjum hér á landi
eða Seðlabanka Íslands eru óheimil.
Fjármagnshreyfingar skv. 1. mgr. bráðabirgðaákvæðis
laga um gjaldeyrismál, með síðari breytingum, vegna
yfirfærslu eða flutnings á fjármunum frá landinu sem
tengjast sölu á beinum fjárfestingum eru óheimilar.
2. gr.
Útgáfa og sala fjármálagerninga.
Óheimilt er að gefa út og selja verðbréf, hlutdeildarskír-
teini verðbréfa- og fjárfestingarsjóða, peningamarkaðs-
skjöl eða aðra framseljanlega fjármálagerninga þar sem
uppgjör fer fram í öðrum gjaldeyri en útgáfan og íslensk
króna er einn af gjaldmiðlum uppgjörs. Hafi útgáfa farið
fram í íslenskum krónum er skylt að leggja andvirði sölu
inn á reikning í íslenskum krónum á nafni útgefanda í
fjármálafyrirtæki hér á landi.
3. gr.
Lántökur og lánveitingar.
Lántökur og lánveitingar milli innlendra og erlendra aðila
í öðrum tilvikum en vegna viðskipta á milli landa með
vöru og þjónustu skulu uppfylla eftirfarandi skilyrði:
1. Lán hvers aðila sé eigi hærra en sem nemur
10.000.000 kr. eða jafnvirði þeirrar fjárhæðar í gjaldeyri
á almanaksárinu.
2. Lánstími sé eigi skemmri en eitt ár.
3. Gjaldeyrisyfirfærslur vegna lánsins séu í samræmi við
ákvæði 8. gr. reglna þessara.
4. Lánssamningar, þ.m.t. allir viðaukar og fylgiskjöl, séu
sendir til þess fjármálafyrirtækis sem annast um fjár-
magnshreyfingar, innan einnar viku frá undirskrift slíkra
samninga.
Ákvæði þessarar greinar gilda ekki um lántökur og
lánveitingar milli félaga innan samstæðu.
4. gr.
Ábyrgðir.
Óheimilt er að ganga í eða takast á hendur ábyrgð á
greiðslum á milli innlendra og erlendra aðila.
Nr. 1082 28. nóvember 2008
Ákvæði þessarar greinar gilda hvorki um ábyrgðir
vegna vöru- og þjónustuviðskipta né um ábyrgðir milli
félaga innan samstæðu.
5. gr.
Afleiðuviðskipti.
Óheimilt er að eiga afleiðuviðskipti þar sem íslensk króna
er í samningi gagnvart erlendum gjaldeyri, hvort sem um
er að ræða gjaldeyris- eða verðbréfasamning eða sam-
bland gjaldeyris- og verðbréfasamnings eða sambæri-
legra fjármálagerninga.
Afleiðuviðskipti sem eingöngu eru vegna vöru- og
þjónustuviðskipta falla ekki undir þetta ákvæði.
6. gr.
Ýmsir fjármagnsflutningar.
Fjármagnsflutningar vegna gjafa, styrkja og annarra
fjármagnsflutninga skv. 6. tl. 1. mgr. bráðabirgðaákvæðis
laga um gjaldeyrismál, með síðari breytingum, umfram
10.000.000 kr. á almanaksárinu eru óheimilir.
7. gr.
Vextir, verðbætur, arður, hagnaðarhlutur og afborg-
anir.
Vextir, verðbætur, arður, hagnaðarhlutur af fjárfesting-
um og samningsbundnar afborganir teljast ekki vera
fjármagnsflutningur í skilningi reglna þessara. Laun teljast
ekki vera fjármagnsflutningur í skilningi reglna þessara.
Fyrirframgreiðslur af fjármálagerningum milli landa eru
hins vegar óheimilar.
8. gr.
Skilaskylda á erlendum gjaldeyri.
Öllum erlendum gjaldeyri sem innlendir aðilar eignast
fyrir seldar vörur og þjónustu eða á annan hátt, skal
skilað til fjármálafyrirtækis hér á landi innan tveggja vikna
frá því að gjaldeyririnn komst eða gat komist í umráð
eiganda eða umboðsmanns hans. Takist skilaskylda ekki
innan ofangreinds frests skal skýringum komið á framfæri
við fjármálafyrirtæki. Skilaskyldu samkvæmt 1. málsl. er
unnt að uppfylla með því að varðveita erlendan gjaldeyri
á gjaldeyrisreikningi hjá fjármálafyrirtæki hér á landi.
Skilaskylda nær ekki til innlendra aðila sem hafa fasta
búsetu erlendis vegna starfs eða náms.
9. gr.
Úttektir af gjaldeyrisreikningum.
Úttekt af gjaldeyrisreikningum eða kaup á gjaldeyri hjá
fjármálafyrirtækjum hér á landi skal háð því skilyrði að
sýnt sé fram á að notkun fjárins sé í samræmi við reglur
þessar. Óheimilt er að taka út af gjaldeyrisreikningum
reiðufé í erlendum gjaldeyri, nema sýnt sé fram á að það
verði notað til að greiða fyrir vöru eða þjónustu, þ.m.t.
ferðalög.
10. gr.
Inn- og útflutningur gjaldeyris.
Óheimilt er að flytja út gjaldeyri í reiðufé umfram jafnvirði
500.000 kr. hjá hverjum aðila í hverjum almanaksmán-
uði.
ÚR REGLUM UM GJALDEYRISMÁL
ÚTI Í HORNI Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra mælti fyrir frumvarpi til laga
um gjaldeyrismál á Alþingi. Stjórnarandstaðan sat hjá við atkvæðagreiðsluna.
FRÉTTABLAÐIÐ/AUÐUNN