Tíminn - 18.02.1982, Blaðsíða 8
8
Fimmtudagur 18. febrúar 1982
utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur,
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjori: Sig-
urður Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þorarinsson,Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaður Helgar-Timans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriðason,
Heiður Helgadóttir, Jónas Guömundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin
Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. Utlitsteiknun:
Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Próf-
arkir: Flosi Kristjánsson, Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteins-
dóttir.
Ritstjórn, skrifsto'fur og auglýsingar: Siöumúla 15, Reykjavík. Simi:
86300. Auglýsinqasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð'í lausasölu
■ 6.00. Askriftargjald^ mánuði: kr. 100.00—Prentun: Blaöaprent hf.
á vettvangi dagsins
Óráðlegt að
skrifa undir ó-
útfylltan víxil
eftir Björn Pálson, fyrrv. alþingismann, Löngumýri
Árásirnar á
F ramsóknarf lokkinn
■ Það má lesa úr úr forustugreinum Morgun-
blaðsins, að það telur Framsóknarflokkinn hafa
bezta pólitiska stöðu af þeim flokkum, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn á i höggi við. Þess vegna beinir
það árásum sinum nú einkum gegn honum.
Þetta mun engum koma á óvart. Framsóknar-
flokkurinn er sterkasta aflið i núverandi stióm-
málastarfi og þvi má mest þakka honum þann
árangur, sem rikisstjórnin hefur náð.
Mikilvægasti árangurinn er tvimælalaust sá,
að hér hefur verið næg atvinna tvö undanfarin ár
eða siðan núv. rikisstjórn var mynduð. Þessi
árangur hefur náðst á sama tima og atvinnuleysi
hefur stóraukizt i flestum löndum öðrum og þó
einkum þeim, þar sem skoðanabræður Sjálf-
stæðisflokksins ráða.
Það er heldur ekki litill árangur, að hér hefur
tekizt á þessum tima að tryggja nokkurn veginn
stöðugan kaupmátt verkamannalauna. í flestum
öðrum löndum hefur kaupmáttur þessara launa
rýrnað verulega.
Þá er þess að geta, að hlutur þeirra, sem áður
voru verst settir, sparifjáreigenda, hefur verið
stórlega bættur. Komiðhefur verið i veg fyrir, að
fjármunir þeirra eyddust i eldi verðbólgunnar
eins og gerðist áður.
Um allt land hefur verið haldið uppi marg-
háttuðum framförum, sem styrkja hag og af-
komumöguleika þjóðarinnar i framtiðinni.
Framkvæmdir i landinu hafa sjaldan eða aldrei
orðið meiri.
Þannig mætti halda áfram upptalningunni um
þann árangur, sem náðst hefur af störfum rikis-
stjórnarinnar.
Af hálfu Morgunblaðsins er talsvert alið á þeim
áróðri, að ekki hafi tekizt að ná þvi marki að telja
verðbólguna niður á þann hátt, sem heitið var i
stjórnarsáttmálanum. Það er rétt. Þar hafa
komið til sögu efnahagserfiðleikar, sem ekki voru
séðir fyrir, bæði af erlendum toga og innlendum.
Viðskiptakjörin við útlönd hafa verið óhagstæð.
Þrýstihópar og stjórnarandstaða hafa sameinazt
um að spyrna gegn hjöðnun verðbólgunnar.
Þrátt fyrir þetta, náðist sá árangur af niður-
talningunni á siðastliðnu ári, að verðbólgan varð
ekki nema rúm 40% i stað þess, að hún varð tæp
60% árið áður.
■ Undanfarin ár hefur veriö al-
gengt norBanlands þegar fundir
eru haldnir i verkalyösfélögum
eöa almennir fundir aö skoraö
hefur veriö á rikisstjórnina aö
hraöa virkjun Blöndu. Alloft
hefur virkjunarkostur I veriö
nefndur. Litil áhersla hefur hins
vegar veriö lögö á, aö veruleg at-
vinnuuppbygging væri tryggö á
Noröurlandskjördæmi vestra
jafnhliöa eða strax á eftir. 1 bréfi
sem fylgdi samningsdrögum um
Blönduvirkjun dagsett27. nóvem-
ber 1981, tilkynnti rikisstjórnin
hvernig hún hyggöist nota raf-
magn frá næstu virkjunum. Eigi
varminnstá aö neittafþvi færi til
iönaöaruppbyggingar i Noröur-
landskjördæmi vestra. Ég gat
þess I grein sem ég skrifaöi i vet-
ur. Rikisstjórnin viröisthafa veitt
þvi athygli, þvi' nú var mér sýnt
stuttbréf frá henni þar sem látiö
er aö þvi liggja aö rikisstjórnin
vilji styöja aö auknum iönaöi I
kjördæminu aö virkjun lokinni.
Mávera aö bréf þetta sé samiö til
að greiöa fyrir undirskrift
samnings um virkjun Blöndu.
Engu er lofaö i þessu bréfi og er
þaö þvi litils viröi. Ljóst er að
virkjun Blöndu hefur neikvæö
áhrif á atvinnulif I Húnaþingi
meöan virkjunarframkvæmdir
standa yfir. Eigiþauáhrif ekki aö
verða varanleg, þarf aö tryggja
verulega atvinnuuppbyggingu
jafnhliöa eöa strax á eftir. Ekkert
ætti aö vera þvi til fyrirstöðu, að
góö samvinna tækist milli verka-
lýösfélaga og bænda að vinna aö
sliku. Þaögeristoft á fundum, aö
samþykktar eru tillögur, sem
fundarmenn hafa eigi haft að-
stööu til aö kynna sér nægilega
vel. Er þvi ekki ástæöa til aö taka
nema takmarkaö tillit til slikra
samþykkta. Þaö held ég að hafi
einnig gerst viövlkjandi Blöndu-
virkjun. Réttara heföi verið fyrir
verkalýðsfélögin aö oröa tillögur
sinar á þann veg aö skora á
bændur á virkjunarsvæðinu aö
semja eigi viö virkjunaraöila
nema tryggö væri veruleg at-
vinnuuppbygging þegar á eftir.
Minna má á nýsköpunina á
Skagaströnd, þegar sildarverk-
smiöjan var byggö. Allt átti aö
vera fengiö meö þeirri fram-
kvæmd og aörar atvinnugreinar
voru vanræktar. Sildin kom bara
ekki og við tók timabil atvinnu-
leysis, fólksfækkunar og fátækt-
ar. Nú trúa Skagstrendingar á
forsjónina og sjálfa sig og allt
gengur vel.
Landnáma telur aö Eyvindur
Auökúla hafi numiö Svinadal, en
Eyvindur Sórkvir Blöndudal og
búiö á Eyvindarstööum. Siöar
gáfu þeir eöa seldu af landnámi
sinu, en mestur hluti heiöarland-
anna var talin eign fyrstu land-
námsjaröanna. Venja var aö færa
frá allt til siöustu aldamóta.
Bændur þurftu þvi aö losna viö
menningarmál
lömb og geldfé yfir sumarið og
hafa samið viö eigendur heiöa-
landanna aö fá aö hafa fé sitt á
heiðunum gegn gjaldi sem oftast
mun hafa verið lamb að hausti.
Presturinn á Auökúlu fékk til
dæmis haustlömbin, en sá um
grenjavinnslu. Eyvindarstaöir
voru i' bændaeign, hef ég lesið i
gömlum annálum um deilur Ey-
vindarstaöabónda viö bændur út
af fjallatollum. Hann vildi inn-
heimta þá út að Gönguskarðsá.
Svinavatnshreppur keypti hálfa
Auökúluheiði af rikinu en Torfa-
lækur og Blönduóshreppur hinn
hlutann. Fjallskilamál eru aö-
greind i þessum hreppum frá
sveitarsjóöi. Bændur borguöu
heiöina aö öllu leyti með ákveön-
um gjöldum af búfé. Þeir eiga
eignina sem borga hana. Réttur-
inn til aö nytja heiöina fylgdi
jörðunum eins og heimalöndin.
Þegar býli var selt, fylgdi eigna-
og- nytjaréttur heiöarinnar og
varö eigi frá jöröinni tekinn. Sér-
hver jörö i' Svinavatnshreppi á
sem svarar 1/60 hluta Auökúlu-
heiöar. Þaö er mjög hæpiö, aö
sveitarstjórnhafivaldtilað farga
afrétt eöa hluta úr afrétt án þess
aö allireigendur þessarar óskiptu
eignar séu þvi samþykkir. Hitt er
þóenn hæpnara sem er aö gerast I
Svinavatnshrepp, þegar 3 af 5
hreppsnefndarmönnum sam-
þykkja aö farga besta hluta
heiöarinnar eftir aö meiri hluti
ibúa sveitarinnar er búinn aö
neita aö samþykkja sölusamning-
inn. Þaö voru þessir sömu þrir
menn sem kröföust þess aö at-
kvæðagreiöslan færi fram, sem
nú ætla aö hafa hana aö engu.
Meö þeirri atkvæðagreiöslu var i
raun samþykkt vantraust á
meirihluta hreppsnefndar. Eöli-
legast heföi þvi veriö aö þeir
heföu hætt störfum. Ég þekki
ekkert fordæmi fyrir svona
vinnubrögöum. Þrir af fimm
hreppsnefndarmönnum ætla að
farga hluta af landi allra jaröa I
hreppnum andstætt vilja meiri-
hluta eigendanna. Sveitarstjórn
Selfoss virti á sinum tima at-
kvæöagreiöslu sem þar fór fram
um kaup á jörö. Norska rikis-
stjórnin virti þjóöaratkvæöa-
greiöslu um aö ganga eigi i Efna-
hagsbandalagiö. Islenska rikis-
stjórnin virti atkvæöagreiöslu um
vinbann á sinum tima og þannig
mætti lengi telja. Þrir hrepps-
nefndarmenn i Svínavatnshreppi
láta óviökomandi menn narra sig
til aö brjóta lýðræöislegt siögæði.
Ég held aö þeir séu aö kasta
stærri steini en þeir ráöa viö.
Veröi þessi verknaöur dæmdur
löglegur ihæstarétti, geturmeiri-
hluti hreppsnefndar farið að selja
hluta úr afréttum bænda þó
meirihluti eigendanna hafi mót-
mælt slikri sölu. Sé nefndum þre-
menningum heimilt að selja eöa
leigja 1/3 af graslendi Auðkúlu-
heiöar þrátt fýrir mótmæli meiri-
hluta eigendanna var jafnlöglegt
aö selja hálfa eöa jafnvel alla
heiðina. A þetta veröur vafalitiö
látið reyna, þvl tæplega sætta
Svinvetningar sig viö svona
vinnubrögð.
Margir fundir hafa verið haldn-
ir um Blönduvirkjun og óvitur-
lega aö verki staðiö á báöar
hliöar. Heimamenn áttu I byrjun
aö komasérsaman um sanngjörn
skilyröi og frá þeim áttu þeir eigi
aö vikja i aöalatriöum. Ef þeir
þurftu á lögfræðilegri aöstoö að
halda áttu þeir aö ráða lög-
fræðing, sem vann heils hugar
meö þeim og fyrir þá og greiða
honum launin. 1 staö þess létu
þeir virkjunaraöila útvega sér
lögfræðingaog borga þeim kaupið
svipaö og gerter fyrir og viö óvita
og sakamenn.Fulltrúar sveitar-
félaganna áttu aö koma sér
saman um og leggja fram
samningsdrög en ekki láta
virkjunaraðila gera þaö einhliöa.
Svo átti aö miöla málum. En
þessileiö var þvi miðureigi farin.
Erfiölega getíc að ná samstööu
um hlutina ogþó hún næðist, voru
einstakir aðilar hlaupnir frá fyrri
afstööu og fyrr en varöi. Astæöan
var tillitslaus áróöur vissra þing-
manna, sem ætla sér aö veiöa at-
kvæöi i gruggugu vatni
virkjunarmálsins og einstakra
launamanna. Ýmsir kunna þess-
um áróöri óviökomandi manna
illa og hingað til hafa Svinvetn-
ingar getað stjórnað sinum af-
réttarmálum án ihlutunar óvið-
komandi aðila.
1 sjónvarpsviötali i vetur hélt
Pálmi Jónsson þvi fram, aö
óverulegur hluti af flatarmáli
AuNcúluheiöar færi undir vatn
samkvæmt virkjunarkosti I, eöa
0.77%. Ég hef spurt nokkra ein-
staklinga hvort Pálmi hafi sagt
þetta. Þeir sögöu að svo heföi
verið. Þaö skiptir raunar eigi
máli, hve mikiö Pálmi segir að
fari undir vatn, heldur hitt hve
mikill hluti heiðarinnar fer undir
vatn. Samkvæmt virkjunarkosti I
veröa dauöahöfin tvö ásamt
vatnsfarvegum allt að 70 km aö
flatarmáli. Af þvi veröa nær 50
km á Auökúluheiöi. Flatarmál
Auökúluheiöar mun vera nálægt
500 ferm. þegar vötn og heima-
lönd eru undanskilin, en liklegter
aö heimalönd sunnan afréttar-
giröingar veröi fljótlega girt af,
veröi af virkjun. 10% af flatar-
máli heiðarinnar fer þvi' undir
vatn og sennilega 1/3 af graslendi
heiðarinnar samkvæmt þessu.
Beitarþol heiöarinnar mun
minnka um alltaö 2/5. Þó má úr
þvf draga meö þvi aö kaupa eitt-
hvaö af heimalöndum sunnan af-
réttagirðinga og rækta ófrjóar
bungur á útheiöinni. Hitt er vist
aö klakahellan á vötnunum yljar
eigi umhverfiö aö vorinu eða
flýtir fyrir gróöri.
Þegar samanburður er gerður á þróun atvinnu-
mála og efnahagsmála hérlendis og erlendis á
undanförnum tveimur árum, getur Framsóknar-
flokkurinn vissulega unað vel sinum hlut.
Það var vissulega áhættusamt að ráðast i
stjórnarsamvinnu með aðilum, sem gátu reynzt
ótraustir, eins og Framsóknarflokkurinn gerði i
febrúar 1980. Um annað var ekki að velja, ef ekki
átti að koma til algert stjórnleysi. Sannarlega
hefur þetta tekizt betur en margir þorðu að vona
þá.
Þ.Þ.
Nýlist í Gamla bíó
■ Myrkir músikdagar 1982
héldu áfram I Gamla biói
mánudaginn 1. febrúar: þar
léku Manuela Wiesler
(flauta), Einar Jóhannesson
(klarinetta) og Þorkell Jó-
hannesson (planó) fimm verk
islenskra tónskálda, hiö
yngsta þeirra var frumflutt
þarna, en hiö elsta fra 1976.
Verkin eiga þaö sammerkt aö
vera samin.sérstaklega fyrir
virtúósa vorra tima — þetta er
stefna, sem hefur veriö tekin
upp i seinni tiö hér á landi og
skilaö rikulegum árangri fyrir
hljóöfæraleikara jafnt sem
tónskáld.
Fyrst flutti trióiö Largo y
largo (1981) eftir Leif Þórar-
insson, sem var samiö sér-
staklega fyrir þessa hljóö-
færaleikara og frumflutt i
sænska útvarpiö I fyrra. Gott
verk, góöur hljóöfæraleikur.
Þá lék Einar Blik Askels
Mássonar (1979), samiö fyrir
hann. Þetta verk er til á plötu
ásamt fleiri verkum Askels
fyrir flautu (Manúela Wiesl-
er) og klarinettu, og þarna er
beitt ýmsum sömu brögöum
og i klarinettukonsertunum —
yfirburöaleikur Einars ber
verkiö uppi aö miklu leyti.
Nú léku þau Manúela, Þor-
kell (og Atli Heimir) hiö góö-
kunna snilldarstykki Atla
Heimis Zanties (1976): Atli les
kafla úr Proust i þýöingu, en
síöan flytja hljóöfæraleikar-
arnir verkiö I tali og tónum.
Ég heyröi þetta fyrst áriö 1976,
og þótti þaö engu siöra nú, og
Manúela jafn lygileg.
Þá kom nýtt verk eftir Þor-
kel, Aö vornóttum fyrir flautu
og pianó, fimm litlar noktúrn-