Tíminn - 18.02.1982, Blaðsíða 6

6
Wimm
Fimmtudagur 18. febrúar 1982
aldarafmæli samvinnuhreyfingarinnar á íslandi
■ Samvinnuskólinn aö Bifröst í Borgarfírði.
„Gildur sjóður í arff ”
Rætt við skólastjóra Samvinnuskólans á aldarafmæli
samvinnuhreyfingarinnar á íslandi
■ „Samvinnuhreyfingin hefur
allt frá upphafi iagt þunga
áherslu á fræöslu- og menningar-
starfsemi og talió hana eölilegan
og sjálfsagöan þátt hreyfingar-
innar,” sagöi Jón Sigurðsson,
skólastjóri Samvinnuskólans aö
Bifröst, í viðlali við Timann I til-
efni aldarafmælis samvinnu-
hreyfingarinnar á islandi.
„Samvinnuhreyfingin er um
fram allt almannahreyfing sem
vill stuöla aö bættu mannlifi og
þjóöfélagsháttum. Atvinnurekst-
ur samvinnumanna og umsvif
þeirra i viöskiptum hvila á þess-
ari forsendu, helgast af þessum
markmiöum. Atvinnureksturinn
og þessi umsvif eru þvi ekki
markmið i sjálfum sér, heldur
bera þvi vitni hvllikum árangri
þessi almannahreyfing hefur náö
landi og þjóð til heilla.
í þessu sama ljósi verður aö sjá
og meta starfsemi Samvinnuskól-
ans. Þegar á fyrstu árum
hreyfingarinnar efndu samvinnu-
menn til námskeiða viöa um land,
bæöi um viöskiptamál og félags-
málastörf, en þetta hvort tveggja
hafa samvinnumenn jafnan viljaö
sameina i eina heild I anda hug-
sjónanna um samvinnu og sam-
hjálp. I þeim anda .hefur siöan
veriö reynt aö starfa á þessum
vettvangi”.
— Timinn spurðist fyrir um
sögu Samvinnuskólans, og Jón
svaraði:
Elsti skóli slíkrar geröar
„Þaö er athyglisvert um áhuga
islenskra samvinnumanna á
fræöslu- og menningarstarfsem-
inni aö Samvinnuskóli okkar er
elsti skóli slikrar geröar I heimin-
um. Samvinnuskólinn hóf reglu-
lega starfsemi áriö 1918, en eins
og ég sagöi höföu samvinnumenn
áöur staöiö fyrir námskeiöum
viöa um land. Margir forystu-
menn höföu starfaö aö þeim nám-
skeiöum, en einkum minnast
menn starfa Siguröar Jónssonar i
Vsta-Feili, siöar ráðherra.
Jónas Jónsson frá Hriflu átti
drýgstan þátt aö þvi aö efnt var til
reglulegs skólahalds og Sam-
vinnuskóli stofnaöur. Jónas Jóns-
son varö skólastjóri þegar Sam-
vinnuskólinn hóf störf og Jónas
veröur aö telja fööur eöa sköpuð
þessa skóla. Þegar undan er skil-
iö hlé vegna ráöherrastarfa
Jónasar á sinni tiö var hann
skólastjóri frá 1918 og allt til árs-
ins 1955. Störf Jónasar viö Sam-
vinnuskólann hafa veriö ómetan-
leg, og árangur þeirra mátti sjá
og má enn sjá i öllum landshlut-
um. Jónasi hefur veriö einkenni-
lega vel lagiö aö eiga skipti viö
ungt fólk og hafa á það mótandi
áhrif. Um þaö held ég aö öllum
nemendum hans og samstarfs-
mönnum hafi borið saman.
Fram til ársins 1955 starfaöi
Samvinnuskólinn i Reykjavik, og
áttu nemendur þar kost á tveggja
vetra námi. Undir ægishjálmi
Jónasar varö skólinn brátt virt
menningarstofnun og hefur veriö
þaö æ siöan, en Samband is-
lenskra samvinnufélaga hefur
ævinlega viljað standa aö skólan-
um af miklum myndarskap og
bundiö töiuveröan metnaö viö
störf skólans og árangur þeirra.
Ariö 1955 var Samvinnuskólinn
fluttur hingaö aö Bifröst i Noröur-
árdal, en samvinnuhreyfingin
haföi fest kaup á húseignum hér
sem voru vel fallnar til skóla-
starfsemi. Hófsamir menn hafa
haldið þvi fram aö Bifröst sé ein-
hver fegursti staöur á Islandi, og
hér hefur myndast skólasamfélag
og menningarlif sem veröur aö
teljast öldungis einstakt aö ágæt-
um. Um það geta nýliðar i starf-
seminni dæmt meö glöggu gests-
auga.”
Að starfa saman að málum
— Hverju er þetta að þakka?
„Þvi veröur seint fullsvaraö, en
á þvi leikur ekki vafi að miklu
hefur um þetta valdiö hvernig til
hefur tekist um val starfsmanna.
Hjónin séra Guömundur Sveins
son skólastjóri og Guðlaug
Einarsdóttir mótuöu skólann hér
að Bifröst af reisn og menningar-
brag og gáfu skólanum i reynd
það yfirbragö sem hann hefur
enn. Meö Hauki. Ingibergssyni
skólastjóra bárust skólanum nýir
straumar meö breyttum aöstæö-
um i skólamálum og þjóölifi,
þannig að hér hafa menn jafnan
staöið i fylkingarbrjósti eins og
vera ber um skóla sem er I svo
nánum tengslum viö atvinnulifiö
sem Samvinnuskólinn veröur að
vera.
t samræmi viö eöli samvinnu-
starfsins er hér starfaö saman að
málum, þannig að vitaskuld
koma allir starfsmenn skólans
viö sögu, og þaö er fráleitt aö
reyna að gera þar upp á milli. Aö
sama skapi ráða nemendurnir
sjálfir úrslitum um það hvernig
til tekst. Þaö orö sem kann að
fara af skólanum er reyndar um
fram allt vitnisburöurinn sem
nemendurnir bera honum i lifi og
störfum sinum og sá vitnisburður
sem þeim er gefinn af störfum
þeirra og mannkostum.
1 þessu helst hvaö I hendur við
annaö. Reyndin hefur orðið sú aö
aösókn aö skólanum er miklu
meiri en unnt er aö sinna, en fyrir
bragöiö hefur skólinn gert miklar
kröfur til umsækjenda og nem-
enda.”
— Hvaö um önnur sviö starf-
seminnar?
„Auk skólastarfsins hér aö Bif-
röst starfa Framhaldsdeildir
Samvinnuskólans I Reykjavik.
Þar er nemendum Samvinnuskól-
ans boðiö framhaldsnám og geta
þeir lokiö þar stúdentsprófi eftir
tveggja vetra nám. Framhalds-
deildirnar gegna þvi tviþætta
hlutverki aö veita frekari mennt-
un i þeim greinum sem Sam-
vinnuskólinn leggur megin-
áherslu á og um leið aö opna nem-
endum braut aö háskólanámi i
samræmi viö almenna þróun
skólamála. Þaö hefur komiö i ljós
viö samanburð aö nemendur úr
Samvinnuskólanum hafa staöiö
sig mcö mikilli prýöi i háskóla-
námi, ef ekki beinlinis skarað
fram úr. Það eru auövitaö hæfi-
leikar nemendanna sjálfra sem
þessu ráöa, en þvi er ekki aö
leyna aðskólinn nýtur lika birt-
unnar af þeim. Svavar Lárusson
er yfirkennari Framhaldsdeild-
anna og hefur veg og vanda af
starfi þeirra.
Starfsmenntun metnaður
samvinnuhreyfingarinnar
A siöustu árum hefur Sam-
vinnuskólinn aö auki lagt mikla
áherslu á hvers konar viöskipta-
og félagsmálanámskeið sem
haldin hafa verið i tengslum við
samvinnufélögin viös vegar um
land. Þátttakendur á þessum
námskeiöum eru orðnir ótrúlega
margir, og er svo komiö aö þessi
námskeiö eru oröin liöur i kjara-
málum verslunarfólks. Þaö eitt
er að sjálfsögöu mikilvæg viöur-
kenning á þessari starfsemi, sem
hófst á ný aö frumkvæöi Sam-
bands islenskra samvinnufélaga
áriö 1977. Þessi þáttur skóla-
starfsins er i stööugri og hraöri
framþróun þar sem jafnt og þétt
veröur aö bregöast viö nýjum aö-
stæöum, nýjum þörfum og kröf-
um atvinnu- og viðskiptalifsins.
Um leiö er þessi starfsemi vitni
þess metnaöar samvinnu-
hreyfingarinnar aö starfsmenn
hennar eigi jafnan völ á sem allra
bestri starfsmenntun. Auk Hauks
Ingibergssonar hefur Þórir Páll
Guöjónsson deildarstjóri að Bif-
röst mótaö þessa starfsemi og
stýrir henni. Undir forystu Þóris
Páls hefur hún jafnt og þétt oröiö
umsvifameiri og mikilvægari
þáttur skólastarfsins ár frá ári.”
Skólinn, — vitni um menn-
ingarmetnað samvinnu-
manna.
— Hvað um framtiöina?
„Þaö eitt er ærið verkefni að
halda þvi merki áfraxxx hátt á loftx
■ Jón Sigurðsson, skólastjóri.
sem hér hefur verið reist. Þaö er
einnig talsvert verk aö fylgjast
vel meö framvindu mála og laga
skólann að aðstæöum og þörfum.
Þá er það alkunna að kröfur sam-
félagsins um skólagöngu og um
sérþekkingu aukast i sifellu, og
kemur i þvi efni sérstaklega til
kasla Framhaldsdeildanna og
námskeiöanna aö þvi er aö Sam-
vinnuskólanum lýtur. Um þessar
mundir er þannig til dæmis um
þaö rætt hvernig enn frekar megi
greiöa fyrir þvi aö fyrri nemend-
ur Samvinnuskólans geti stundaö
nám i Framhaldsdeildunum sam-
hliöa starfi á öörum vettvangi,
eöa jafnvel i tengslum viö nám I
Bréfaskólanum. Um þetta hafa
engar ákvaröanir enn veriö tekn-
ar, en áhugi er á þessu i samtök-
um samvinnustarfsmanna.
Aö lokum vildi ég mega óska
öllum samvinnumönnum, og
reyndar þjóöinni allri, til ham-
ingju meö þann mikla árangur
sem hreyfingin hefur náð á fyrstu
öld sinni. Samvinnuskólinn er eitt
vitni þess mikla fræöslumála-
áhuga og menningarmetnaöar
sem jafnan hefur einkennt sam-
vinnuhreyfinguna og bæöi er
tengdur atvinnustarfseminni og
þjóölegri reisn. Þetta er gildur
sjóöur sem viö höfum fengið i arf,
og þetta pund er okkur skylt aö
ávaxta. Ég óska þess heíst aö
Samvinnuskólinn njóti áfram
þessa mikla áhuga, og aö sam-
vinnuhreyfingin og þjóöin öil
megi áfram njóta þess sem frá
ouuiuitum ucutut .