Fréttablaðið - 30.11.2008, Blaðsíða 13

SUNNUDAGUR 30. nóvember 2008 13
mín: „Þú átt eftir að deyja ef þetta
heldur svona áfram, þetta er ekki
í lagi, í landinu okkar er svona
framkoma ekki í lagi, þú verður
að gera eitthvað.“
Fékk stuðning frá íslenskri vin-
konu
Emebet lýsir hvatningu vinkonu
sinnar af mikilli innlifun, hvernig
hún studdi hana og hjálpaði. Sjálf
var hún á þessum tíma búin að
átta sig á að hlutur kvenna á
Íslandi væri gerólíkur kynsystra
þeirra í Eþíópíu. „Hér er hægt að
vera einstæð móðir. Fyrst þegar
ég tók eftir því að verið var að
tala um að þessi eða hinn væri
fráskilinn þá fannst mér það ótrú-
legt. Og íslenskir karlar hjálpa til
við heimilisstörfin! Fyrst þegar
ég sá mann elda þá vissi ég ekki
hvert ég ætlaði,“ segir Emebet og
hlær að minningunni. „Í Eþíópíu
mega mennirnir ekki einu sinni
koma inn í eldhúsið.“
Uppeldi karla og kvenna í
Eþíópíu er svo gerólíkt segir
Emebet og það hefur svo varan-
leg áhrif á kynin að erfitt er að
brjótast undan því oki. „Strákarn-
ir fá að fara út að leika en stelp-
urnar eru inni að vinna, að læra
að elda, þvo og hugsa um heimil-
ið, það er mjög mikill munur.“
Þessi munur ristir svo djúpt að
þrátt fyrir tal um að rétta hlut
kvenna í Eþíópíu hefur ekkert
svo mikið breyst að mati Emeb-
et.
Hún er líka ótrúlega ánægð
með þá staðreynd að dætur henn-
ar tvær hafa alist upp á Íslandi en
ekki í Eþíópíu. „Þær eru íslenskar
stelpur, þær eiga sína vini hér og
ég þarf aldrei að hafa áhyggjur af
þeim. Stundum þegar við sitjum
við matarborðið og erum öll að
tala saman þá er ég svo ánægð,
það veður á þeim og þær kunna
að tjá tilfinningar sínar. Þegar ég
var lítil þá mátti ég aldrei tala,
það er ekkert hlustað á börn í
Eþíópíu.“
Þessi framkoma grefur undan
sjálfstrausti barna sem hefur svo
áhrif fram á fullorðinsár segir
Emebet, meðal annars með þeim
afleiðingum að konur eiga erfitt
með að brjótast undan því ofbeldi
sem svo algengt er að þær séu
beittar inni á heimilinu.
„Uppeldið og umhverfið sem
ég ólst upp í er svo gerólíkt dætra
minna að það er með ólíkindum.
En auðvitað er margt gott þar,
virðing fyrir eldra fólki er til
dæmis mikil og samheldni fjöl-
skyldunnar er mjög sterk,“ segir
Emebet sem bendir á að það reyni
á fjölskyldurnar þegar eitthvað
ber út af. „Þegar foreldrar mínir
dóu voru þrjú systkini mín undir
lögaldri, sem betur fer gátum við
tekið þau að okkur því annars
hefðu þau bara orðið að fara út á
götu að betla, það er ekkert
félagslegt net í Eþíópíu.“
Yngri systir Emebet, sem hún
tók að sér á sínum tíma, hefur
fylgt henni til Íslands og sömu-
leiðis býr einn bróðir hennar hjá
henni, það er því ekki ofsagt með
samheldni fjölskyldunnar. Og
Emebet tekur fram að þrátt fyrir
uppeldið tileinki eþíópísku karl-
arnir sem búa á Íslandi sér siði
Íslendinga og taki þátt í heimilis-
störfum, þó að hennar fyrrver-
andi hafi ekki gert það.
Einu sinni síðan hún flutti til
Íslands hefur hún heimsótt æsku-
stöðvarnar og hún getur ekki
annað en hlegið þegar hún er að
segja frá þeirri heimsókn: „Það
var svo heitt, ég gat ekki sofið á
nóttunni, dæturnar mínar voru
líka alveg óvanar þessum hita.“
Emebet er ekki á leiðinni að
flytja aftur til Eþíópíu, hún hefur
komið sér vel fyrir hér á landi, er
mjög ánægð í vinnunni sinni á
elliheimilinu Seljahlíð. „Ég var
kennari áður en ég flutti hingað,
fyrst eftir að ég flutti til Íslands
vann ég í eldhúsi en svo hef ég
verið á elliheimilinu í nokkur ár.
Fyrst var það svolítið erfitt, ég
talaði ekki íslensku en nú gengur
það mjög vel. Núna þekkir gamla
fólkið mig og okkur kemur vel
saman.“
Vinnan er vaktavinna og aðra
hvora helgi, þegar Emebet er
að vinna eru dæturnar hjá fyrr-
verandi eiginmanni hennar.
Fluttur í sama hús
Það er ekki langt að fara því
nýlega tók eiginmaðurinn fyrr-
verandi upp á því að kaupa íbúð-
ina á hæðinni fyrir ofan Emebet,
henni til lítillar gleði.
„Það hefur auðvitað vond áhrif
á mig, en ég er að reyna að berj-
ast gegn því og hugsa ekki um
hann. Ég vil lifa venjulegu lífi og
halda áfram í mínu lífi, en það er
erfitt þegar hann er fluttur í sama
hús,“ segir Emebet sem er ekki
sátt við þá þróun mála en hún
getur ekkert gert í þessu eins og
hún segir sjálf. „Helst vil ég selja
íbúðina og flytja en það er ekki
hægt eins og staðan er núna. Ég
vil ekki hafa hann yfir mér, hann
getur ekki umgengist mig eðli-
lega og hann vill ráða yfir mér.“
Emebet segir manninn ekki
ánægðan með að sjá hversu vel
hún kemst af án hans. Hann hefur
ekki haft í hótunum við hana síðan
þau skildu og Emebet er ekki
hrædd kona, en hún segist ekki
komast hjá því að velta fyrir sér
hvað hann sé að hugsa að flytja
inn í sama hús og hún. „Það er líka
bara svo erfitt fyrir mig að eiga á
hættu að sjá hann á hverjum degi
og vera alltaf að vonast til þess að
sjá hann ekki. Ég er að reyna að
láta þetta ekki hafa áhrif á mig,
hitti sálfræðing reglulega og fæ
ráð. Þessu verður bara að ljúka.“
Emebet er skýrt dæmi um konu
sem eignaðist annað líf eftir að
hafa sagt skilið við ofbeldisfullan
eiginmann og þegar blaðamaður
getur ekki annað en lýst aðdáun
sinni á hugrekki hennar þá segist
hún einfaldlega hafa áhuga á að
berjast gegn heimilisofbeldi. „Það
er hægt að segja skilið við ofbeld-
ið.“
Eþíópía er elsta sjálfstæða ríki Afríku.
Íbúafjöldi eru rúmar 83 milljónir
manna. Landið er 1,13 milljónir
ferkílómetra að stærð og er landlukt.
Höfuðborgin heitir Addis Ababa en
borgin sem Embet er frá heitir Arbam-
inch. Meðal fjölmargra tungumála
sem eru töluð í landinu eru amharic,
oromo, tigrinya og sómalska. Fyrir
utan skamma hersetu Ítala undir
stjórn Mússolíni slapp Eþíópía undan
nýlendukapphlaupi stórvelda. Landið
er eitt af fátækustu ríkjum Afríku.
Staða kvenna er bágborin, sérstaklega
á landsbyggðinni, þær vinna mikið
auk þess að sinna heimilinu en hafa
lítil völd. Heimilisofbeldi er í raun
viðurkennt og talið mjög algengt.
➜ EÞÍÓPÍA
En stuttu síðar féll allt í sama farið, hann beitti ofbeldi,
henti mér á dyr og ég svaf úti heilu næturnar. Þá sagði
vinkona mín „Þú átt eftir að deyja ef þessu heldur svona
áfram.“