Tíminn - 24.03.1982, Blaðsíða 7

Klof nar Belgía
f tvö ríki?
Efnahagsleg og félagsleg vandamál
ógna framtíð ríkisins
■ EFNAHAGSLEG, félagsleg og
pólitlsk kreppa er nú komin upp á
yfirborðiö i Belgíu, en margþætt
vandamál hafa ólgað undir niðri
þótt allt virtist slétt og fellt á yfir-
borðinu. 1 vikunni sem leiö kom
til harðra átaka i höfuðborginni
milli lögreglu og verkamanna þar
sem hundruð manna slösuðust.
Þeir atburðir hafa fært mönnum
heim sanninn um að átökin i land-
inu eru aö komast á nýtt stig.
Belgar hafa búið við alls kyns
vandamál. Pólitiskur ágreiningur
er mjög djúpstæður og stjórnar-
kreppur tiðar. En fram til þessa
hafa menn látið sér nægja að
deila án valdbeitingar.
Það er kreppan I stáliðnaðnum,
þar sem horfur eru á að þúsundir
manna verði atvinnulausir, sem
er dropinn sem fyllti mælinn.
Stáliðnaðarmenn hafa verið i
verkfalli I yfir þrjár vikur og haft
i frammi miklar mótmælaað-
gerðir. En i sið(ustu viku fóru 10
þúsund verkamenn frá stáliðju-
verunum i Liege og Charleroi til
Briissel til að mótmæla atvinnu-
leysi og slæmum framtiðarhorf-
um I atvinnugreininni.
Rikisstjórnin hefur ákveðið að
draga mjög úr stuðningi við stál-
iðnaðinn og Efnahagsbandalagið
leggst á móti aðgerðum til styrkt-
ar þessum mikilvæga atvinnu-
vegi. En rætur óánægjunnar
liggja dýpra. Efnahagur Belgiu
er á heljarþröm og i landinu er
meira atvinnuleysi en i nokkru
ööru riki Efnahagsbandalagsins,
eða um 13%. Erlendar skuldir eru
gifurlegar, viðskiptajöfnuöur
með fádæmum óhagstæður og
halli á fjárlögum.
Eftir kosningar i nóv. s.l. var
mynduö rikisstjórn hægrisinn-
aðra flokka, sem virkar eins og
olia á eld, þvi stefnan er að draga
verulega úr félagslegri samhjálp
og stemma stigu við sjálfvirkri
dýrtiðarskrúfu.
Stáliöjuverin eru i suðurhluta
landsins, Vallandi, þar sem ibú-
amir eru frönskumælandi. Þar
hafa verið miklar mótmælaað-
gerðir undanfarnar vikur, en það
var ekki fyrr en verkamennirnir
flykktust til Briissel i 200 rútubil-
um og hófu kröfugöngur á breið-
strætum borgarinnar, að steininn
tók úr. 1500 sérþjálfaðir lögreglu-
menn voru kvaddir út og allt fór
tiltölulega friðsamlega fram, þar
til nokkrir grimuklæddir menn úr
röðum verkamannanna gerðu að-
súg að lögreglunni að allt fór i bál
og brand. Lögreglan svaraði með
táragasi, vatnssprautum og kylf-
um. 200 lögreglumenn særðust
svo og fjöldi þeirra sem tóku þátt
I kröfugöngunum. Skemmdir á
húsum og öðrum mannvirkjum
voru miklar.
A fyrra ári samþykkti rikis-
stjórn Belgiu að veita miklu fé til
styrktar stáliönaðinum, en Efna-
hagsbandalagið hefur skorið þá
fjárveitingu niður, þar sem svo
mikill rikisstyrkur brýtur I bága
við reglugerðir bandalagsins.
Þrátt fyrir rikisstyrkinn átti að
minnka stálframleiðsluna veru-
lega. Þá hefur Efnahagsbanda-
lagið bannað stjórn Belgiu að
styðja stálframleiðsluna nema
fram til ársins 1985. Eftir það á
stáliðnaðurinn að standa á eigin
fótum. Taliðerfráleitt að það geti
tekist, svo að útlitið er ekki gott.
Samheldni Belga riðar vegna
efnahagsvandræðanna. Deilur
milli Vallóna og Flæmingja eru
jafngamlar rikinu, eða hafa stað-
ið 1150 ár. En nú eru þær komnar
á nýtt stig. Frönskumælandi Vall-
ónar hafa löngum fleytt rjómann
ofan af landsins gæðum. Þeir
hafa veriðnokkurs konar yfirstétt
i efnahagslegu tilliti og valda-
miklir eftir þvi. Nú er dæminu
snúið við. Völd og áhrif hafa færst
yfir til Flæmingja og efnahagur I
þeim hluta landsins er þeir
byggja,er mun betri en meðal
Vallóna. Staöið hefur styr um
Oddur Ólafsson
skrifar
málahópa, en tvö tungumál eru
töluö I Belgiu og nokkurrar þjóö-
erniskenndar hópanna verður
ávallt vart, en til alvarlegra
átaka milli þeirra hefur ekki
komið. Arum saman var Belgia
eitt af fyrirmyndarrikjum
Evrópu. Þar var þróuö velferð,
efnahagsllfiði jafnvægi og Belgar
bjuggu við lýðræðislegt og frið-
samt samfélag.
Það er efnahagsvandinn sem
hefurskerptallarandstæður milli
þjóðarbrotanna og vandamálin
eru afmörkuð og auðsæ. Þaö er
Valland sem þarf á mikilli efna-
hagsaðstoð aö halda. Stærsti
stjórnmálaflokkur þar er Sósial-
istaflokkurinn, sem er höfuðand-
stæðingur rikisstjórnarinnar og
býður henni nú byrginn með að-
stoð verkalýðshreyfingarinnar.
Nú er talað um I fullri alvöru að
sósialistarnir séu komnir út á
göturnar til að fella rikisstjórn-
ina.
En þessar sameinuðu aðgeröir
sósialista,7erkalýðshreyfingar og
Vallóna ættu ekki að koma nein-
um á óvart. Þetta er nákvæmlega
það sem spáð var fyrir nokkrum
mánuðum er rikisstjórn hægri
flokkanna var mynduð. Hún virk-
aði sem herhvöt og magnaði þjóð-
erniskennd og pólitiska samstöðu
Vallóna.
Bouduin Belgiukonungur varaði
mjög við þessu rikisstjórnar-
mynstri þegar til stjórnarsam-
vinnunnar var stofnað fyrir
nokkrum mánuðum. Gekk kóngur
svo langt að hann var ásakaður
um að hafa haft ósæmileg afskipti
af stjómmálum — en meö þvi var
hann að reyna aö koma I veg fyrir
að riki hans klofnaði — eins og
hætta er nú á.
erlendar fréttir
Hitavarna
plötur losna
af Columbiu
■ Samkvæmt fréttum frá
Geimferðastofnun Bandarikj-
anna mun nú komið i ljós að
nokkrar hitavarnaplötur hafa
losnað af geimskutlunni
Columbiu, en þó ekki á hættu-
legum stöðum.
Geimfararnir um borð i
Columbiu áttu samkvæmt
verkefnaskrá sinni i dag að
reyna sjónvarpsmyndavélar
sinar og útbúnað sem i geim-
skutlunni er til þess að taka
gervihnetti um borð og setja
nýja á braut i friðsamlegum
tilgangi.
Stjórnar-
bylting í
Guatemala?
■ Tilraun til stjórnarbylting-
ar hefur verið gerð til valda-
ráns herforingja i Guatemala.
Söfnuðust skriðdrekar saman
við forsetahöllina i gær og
orrustuvélar flugu yfir höfuð-
borgina og aðalflugvellinum
var lokað og starfsmönnum
skipað að hafa sig burtu. Við
kosningar i landinu á dög-
unum, var Hannibal Guevara
lýstur sigurvegari kosning-
anna, en enginn fjögurra
frambjóðenda hlaut þó fullan
meirihluta sem forseti. Er tal-
ið að herforingjarnir hafi ekki
viljað una þeirri tilhugsun að
Guevara taki við embættinu.
Skæruliðaflokkar berjast
■ Þær fregnir berast frá
Pakistan að sjö hundruð af-
ganskir skæruliðar hafi fallið i
innbyrðis átökum milli skæru-
liðaflokka sanntrúaðra
múhameðstrúarmanna og
annars skæruliðaflokks fyrr i
mánuðinum og munu átökin
hafa staðið vestan við næst
stærstu borg Afganistan,
Iandahar. óljóst er hvað þvi
olli að upp úr sauð, en sovésk-
ar heimildir segja Rússa hafa
handsamað tvö hundruð
skæruliða á þessu svæöi.
Franskir bændur mótmæla
■ I gær var farin mikil mót-
mælaökuferð franskra bænda
um stræti Parisar og voru
bændurnir að krefjast hærra
verðs fyrir afurðir sinar. óku
bændurnir um göturnar á
dráttarvélum og flutninga-
vögnum og höfðu margir með
sér börn sin og húsdýr, svo
sem svin. Kváðust þeir vilja
þrýsta á stjórnir Evrópulanda
til þess að heimila umsvifa-
laust 16% hækkun á land-
búnaðarafurðum.
Walesa
boðið að
flytjast
■ Þegar bandariska frétta-
stofan Associated Press náði
sambandi við konu Lech Wal-
esa i gær, skýrði hún frá þvi að
pólsk yfirvöld hefðu gert þeim
hjónum tilboð i þá veru að þau
mættu yfirgefa landið, ef þeim
sýndist. „Vitanlega neituðum
við”, kveður hún þau hafa
svarað. Pólsk yfirvöld hafa
látið i það skina fyrr i þessum
mánuði að þeir sem ekki sættu
sig viö herlögin I landinu
mættu sækja um leyfi til þess
að fara úr landi, en talsmenn
pólska innanrikisráðuneytis-
ins neituðu þvi alfarið i gær að
neitt sérstakt boð þess efnis
hefði verið gert Walesa og
konu hans.
Zambía sendir flóttafólk
heimleiðis
■ Frá Zambiu berast þær
fréttir að yfirvöld landsins
hafi i hyggju að senda niu þús-
und flóttamenn frá Angóla til
heimalands sins að nýju, en
þetta fólk flýði frá Angóla, til
þess að forða lifi sinu að eigin
.sögn. Mun ákvörðun Zambiu-
stjórnar byggjast á samráði
við fulltrúa S.Þ. og heit stjórn-
ar Angóla þess efnis að fólkinu
verði ekki mein gert. Sagt er
þó að I hópnum séu margir
skæruliðar úr Unita samtök-
unum, sem megi vænta
fangelsunar eða lifláts er heim
kemur.