Tíminn - 24.03.1982, Blaðsíða 8
8
V*
MiOvikudagur 24. mars 1982
iltttilil®
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Siguröur Brynjóifs-
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson/ Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaöur Helgar-Tim-
ans: lllugi Jökulsson. Blaöamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Ðjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friörik Indriöason, Heiöur Helgadóttir, Jónas
Guómundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþróttir), Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson. utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guóbjörnsson. Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guöjón Róbert Agústsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, María Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Síöumúla 15, Reykjavík. Simi: 86300. Aug-
lýsingasími: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö í lausasölu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askriftargjald á mánuði: kr. 110.00. — Prentun: Blaðaprent hf.
Brésnjef verdur
ad bjóða betur
■ Nokkrar umræður hafa orðið um tilboð, sem
Brésnjef, forseti Sovétrikjanna, gerði á þingi
rússnesku verkalýðsfélaganna þess efnis, að
Sovétrikin væru reiðubúin til að hætta að stað-
setja fleiri meðaldrægar eldflaugar vestan tlral-
fjalla.
Gegn þessu vilja Sovétrikin fá tryggingu fyrir
þvi, að Natórikin falli frá áætluninni, sem gerð
var 1979 um að koma upp nýju kerfi meðaldrægra
eldflauga og stýriflauga i Vestur-Evrópu.
Svör vestrænna stjórnmálamanna hafa yfir-
leitt verið á þá leið, að þetta sé ekki raunhæft til-
boð, þar sem Rússar hafi þegar um 300 eldflaugar
af gerðinni SS-20 i Evrópu vestan úralfjalla, og
hafi þvi algera yfirburði á sviði meðaldrægra eld-
flauga, sem staðsettar eru á landi.
Brésnjef þarf þvi vissulega að bjóða betur áður
en tilboðum hans verður tekið i fullri alvöru.
Sama gildir einnig um Reagan forseta, sem býð-
ur upp á að falla frá áætluninni frá 1979 gegn þvi
að Rússar eyðileggi allar SS-20 eldflaugar sinar.
Það málefni, sem hér er um að ræða, þ.e. tak-
mörkun meðaldrægra eldflauga, sem staðsettar
eru á landi, er annars ekki nema örlitið brot af
vandanum, sem við er glimt, það er takmörkun
kjarnavopnavigbúnaðarins yfirleitt. 1 raun eru
viðræður um þetta sprottnar af þrýstingi friðar-
hreyfinga, sem berjast gegn staðsetningu
kjarnavopna i löndum sinum. Viðræðurnar bein-
ast hins vegar ekki að þvi að stöðva og takmarka
kjarnavopnabúnaðinn yfirleitt.
Ef samkomulag næst um takmörkun meðal-
drægra eldflauga, staðsettar á landi, getur það
vel leitt til aukins kjarnavopnavigbúnaðar á öðr-
um sviðum, t.d. á sjó og i lofti. Þá gæti árangur-
inn orðið raunverulega minni en enginn.
Það er af þessum ástæðum, sem mikil ástæða
er til að fagna þvi, að 17 þingmenn i öldungadeild
Bandarikjaþings, og 122 þingmenn i fulltrúa-
deildinni, hafa lagt fram tillögu þess efnis, að
risaveldin komi sér saman um að stöðva hvers
konar framleiðslu á kjarnavopnum og hefji siðan
viðræður um takmörkun þeirra. Þetta væri sú
byrjun, sem væri raunhæf og likleg til árangurs.
Weinberger varnarmálaráðherra Bandarikj-
anna tilkynnti i siðustu viku, að ráðuneyti hans
yrði reiðubúið á komandi sumri til að hefja við-
ræður um takmörkun langdrægra kjarnavopna,
en þær viðræður hafa legið niðri um alllangt
skeið. Þetta eru góð tiðindi.
Brésnjef þarf vissulega að bjóða betur en hann
gerði á fundi verkalýðssamtakanna á dögunum.
Svipað gildir um Reagan. Þessi mál eru of alvar-
leg til þess, að leiðtogar risaveldanna séu að leika
augljós áróðursbrögð. Hitt væri ánægjulegast, ef
þessir öldnu þjóðarleiðtogar settust að
samningaborði og tryggðu sér þau eftirmæli, að
hafa stöðvað kjarnavopnakapphlaupið. Þvi er
þetta sagt, að haft er eftir formanni utanrikis-
nefndar öldungadeildar Bandarikjaþings, að
hann geri sér fastlega vonir um, að Brésnjef og
Reagan muni hittast á þessu ári.
Þ.Þ.
á vettvangi dagsins -v-- .v.:- :7-:
Staðarval
Steinullar-
verksmiðju
eftir Guðberg Guðnason
| Myndin er af steinullarverksmiöju eriendis. *
■ Iðnaðarráðherra hefur lagt til
i rikisstjórninni að steinullar-
verksmiðja verði reist á Sauðár-
króki.
1 mai 1974 var félagið Jarðefna-
iðnaður h.f. stofnað. Þá voru
menn búnir að þróa hugmyndir
um steinullarverksmiðju og ann-
an jarðefnaiðnað á Suðurlandi frá
árinu 1968.
A stofnfundinum var ákveðið að
kanna möguleika á að reisa og
reka steinullarverksmiðju á Suð-
urlandi.
1 febrúar 1980 var undirbúning-
ur kominn það langt, að ákveðið
var að hefja hlutafjársöfnun og
ljúka öðrum undirbúningi að
steinuliarverksmiðju i Þorláks-
höfn. Þá var komið i ljós að hægt
var að nota rafmagn sem orku-
gjafa við bræðsluna. Aætlanir um
byggingu og rekstur lágu fyrir og
lofuðu mjög góðu.
I mars sama ár stöðvaði iðnað-
arráðherra málið og skipaði
nefnd til þess að velja verksmiðj-
unni stað, en Steinullarfélagið á
Sauðárkróki vildi fá verksmiðj-
menningarmál
Afvopnun og
þjóðsagnasöfnun
Nedrustning. Bakgrunnsstoff for
aktivt nedrustningsarbeid. Redi-
gert af Odd Andreassen. Med for-
ord af Einar Gerhardsen.
Universitetsforlaget 1982.
263 bis.
■ Afvopnunarmál hafa verið
mikið til umræðu að undanförnu.
Óviða mun umræða um þennan
þátt heimsmálanna hafa orðið
meiri en á Norðurlöndum og hafa
þar komiö fram hin margvisleg-
ustu sjónarmiö svo sem vænta
mátti.
I þessari bók eru útgefin erindi
og ritgeröir ýmissa þeirra, sem
með einum eöa öðrum hætti hafa
tengs- umræðunni um afvopnunar
mál að undanfömu og má nefna á
meðal höfunda Alexander Haig
utanríkisráöherra Bandarikj-
anna, Andreij Gromyko, utan-
rlkisráðherra Sovétrlkjanna,
Knut Frydenlund, fyrrverandi
utanríkisráöherra Noregs og
Nóbelsverölaunahafann ölvu
Myrdal. Tveir þeir fyrstnefndu
hafa aldrei þótt neinir sérstakir
afvopnunarsinnar, en Alva Myr-
dal stendur I fararbroddi þeirra,
sem lengst vilja ganga f þeim
málum á Noröurlöndum og svip-
aö gildir um flesta höfunda, sem
eiga greinar í þessari bók.
1 bókinni eru afvopnunarmálin
rædd á breiðum grundvelli og frá
mörgum hliðum. Mikinn og
traustan fróðleik er hér að finna
um vopnahald stórveldanna,
vopnahlutföllin á milli þeirra og
þá hættu, sem mannkyninu stafar
af vopnabúrum, sem hvenær sem
ergeta komist i hendur vitfirring-
um, og hafa kannski gert það nú
þegar. Þarf þá vart að geta þess,
aö hér eru mörg og gild rök færð
fyrir því, aö fátt væri mannkyn-
inu hollara en algjör afvopnun, og
það fyrr en sfðar.
Þessi bók á tvimælalaust mikið
erindi til íslendinga, og þá ekki
sistþeirra semum þessi mál hafa
fjallaö á opinberum vettvangi.
Hér geta þeir fundiö ýmislegan
staögóðan fróðleik, og hér geta
þeir séð, hvernig fjalla má um af-
vopnunarmál af þekkingu og
skynsamlegu viti.
örnulf Hodne: Jörgen Moe.
Folkeminnesamier — dikter —
prest.
Universitetsforlaget 1982.
162 bis.
■ Jörgen Moe var uppi á 19. öld,
prestur og skáld, en lét sér eink-
um annt um aö safna fornum
minnum: þjóðsögum, þjóðkvæð-
um og dönsum, ævintýrum og
hverskyns upplýsingum um
gamla þjóðhætti.
I þessari bók er ævi Moes rakin
og fjallaö sérstaklega um störf
hans aö varöveislu fornra menn-
NEDRUSTNING
&irp)i'£$tíf for ato/rt ne&istrng$aijeKÍ
firkft: mÖDDÁNDREÁSSEN
tVtíl foKjniíx'
EtíAR GERHARDSEN
ingarverðmæta. Þetta er
skemmtilega skrifuö bók og mun
án efa vekja áhuga og forvitni
allra þeirra, sem áhuga hafa á
þjöðháttafræði og varðveislu
heimilda um lff og llfshætti fyrri
alda fólks.
Jón Þ. Þór
skrifar um er- lendar bækur 1MB