Tíminn - 24.03.1982, Qupperneq 9

„Steinull er mjög fyrirferðarmikil og flutningur hennar á
markað kostnaðarsamur. Lang stærsti markaðurinn er i
Reykjavikog nágrenni. Elf við litum á landabréfið getum við
séð, að flutningur frá Sauðárkróki hlýtur að vera margfalt
dýrari en frá Þorlákshöfn til Reykjavflcur. Þeir sem fá aðrar
niðurstöður hljóta að reikna með almannafé sem styrkjum
til flutninganna.”
una til sin. Nefnd þessi var mjög
lengi að fjalla um málið. Niður-
staða hennar var að hagkvæmara
væri að reka steinullarverk-
smiðju í Þorlákshöfn en á Sauðár-
króki.
Ráðherra þæfði málið áfram og
fékk tvo menn til þess að skoða
það betur. Þeir fundu þá að þær
vélar sem Steinullarfélagið ætlaði
að nota hentuðu ekki. Það hafði
staðarvalsnefndinni sést yfir.
Málinu var haldið föstu, meðan
að Steinullarfélagið komst i sam-
band við sömu aðila og Jarðefna-
iðnaður og fékk frá þeim tilboð i
vélar og tæki í verksmiðju. Jarð-
efnaiðnaður var búinn að kanna
tæknihliðina mjög vel svo Stein-
ullarfélagið gat skoðað málið á
auðveldan og fljótlegan hátt.
Þegar tæknimenn ráðherra
skiluðu svo af sér, var niöurstaða
þeirra sú að steinullarverksmiðja
væri lakast sett á Sauðárkróki af
þeim stöðum sem nefndir voru.
Steinull er mjög fyrirferðar-
mikil og flutningur hennar á
markað kostnaðarsan»ur. Lang
stærsti markaðurinn er i Reykja-
vik og nágrenni. Ef við litum á
landabréfið getum við séð að
flutningur frá Sauðarkróki hlýtur
að vera margfalt dýrari en frá
Þorlákshöfn til Reykjavikur. Þeir
sem fá aðrar niðurstöður hljóta
að reikna með almanna fé, sem
styrkjum til flutninganna.
Talað er um að norðlendingar
þurfi að fá iðnaðaruppbyggingu i
kjölfar Blönduvirkjunar svo
ekki þurfi að flytja rafmagnið til
annarra landshluta.
Hvernig horfir þetta við á Suð-
urlandi? Er ekki kominn timi til
aö nota meira af sunnlenskri raf-
orku heima i héraði i stað þess að
flytja yfir 90% af henni til ann-
arra landshluta?
Iðnaðarráðherra segir að sunn-
lendingar geti gert eitthvað ann-
að en að framleiða steinull.
Getur þetta ekki endurtekið sig
ef farið verður að þróa annað á-
hugavert verkefni?
Meðan steinullarmálinu hefur
verið haldið föstu hafa önnur mál
gengið betur. Nú er áformað að
reisa kisilmálmsmiðju i Reyðar-
firði. Undirbúningi að þvi hefur
verið hraðað, svo sem hægt hefur
verið. Markaður fyrir kisilmálm
er þó i lægð eins og er. Einnig er
verið að skoða möguleika á að
reisa nýtt álver. Þar er lika unnið
af miklum hraða. Þó er alþekkt
að illa gengur að selja ál. Hráefni
i það er flutt hingað yfir hálfan
hnöttinn, en hráefni i steinull
verður tekið við verksmiðjuvegg-
inn ef hún verður reist i Þorláks-
höfn.
Jarðefnaiðnaður er i sambandi
við nokkra erlenda aðila, sem
hafa áhuga á að kaupa steinull frá
Þorlákshöfn og bjóða verð sem er
mjög áhugavert.
Ráðherra vill nýta erlenda
markaði fyrir kisilmálm og ál,
þótt þeir séu sist hagstæðari en
fyrir steinull.
Kjördæmapot rikisstjórnarinn-
ar kemur þarna glöggt i ljós.
Útflutningur á steinull frá
Sauðárkróki er mjög óhagstæður
vegna langra flutninga. Þá er
reynt að réttlæta verksmiðju þar
með þvi að segja að útflutningur
sé óarðbær.
Sunnlendingar! Við hljótum að
gera þær kröfur til fulltrúa okkar
á Alþingi, að þeir stöðvi svona
vinnubrögð.
Guðbergur Guðnason.
Átta
strengir
® A fjórtándu og næst-siðustu
Háskólatónleikum vetrarins 19.
mars fluttu Guðný Guðmunds-
dóttir (fiðla) og Mark Reedman
(lágfiðla) þrjú tvileiksverk fyrir
þessi hljóðfæri, eftir Karl Stamitz
(\746-1801), Mozart (1756-1791) og
Handel i útsetningu Norömanns-
ins Johan Halvorsen (1864-1935).
Siðustu Háskólatónleikarnir
verða I Norræna húsinu I hádeg-
inu (kl.12:30) föstudaginn 2. april,
og þá leika þeir Gunnar Bjöms-
son (knéfiðla) og Jónas Ingi-
mundarson (pianó).
Dúett Stamitz nr.2 óp. 12 er æði
fjölbreytilegt verk, þótt i einum
kafla sé með mörgum stefjum og
smá-úrvinnsluköflum og heldur
fjörlegt, Stamitz var samtima-
maður Mozarts afkastamikið tón-
skáld frá Bæheimi, og sitthvað
spilað eftir hann þótt ekki hafi
hann fengið náðargáfu Mózarts
fremur en aðrir. Eftir hann eru
t.d. á plötum konsertar fyrir fag-
ott, klarinett, viólu, planó, kné-
fiðlu, og tvöfaldur konsert fyrir
fiðlu og lágfiðlu.
Mesta verkið á tónleikunum
varDuo Mozarts K 424, sem skrá-
in segir þetta um: Vinur Mozarts,
Michael Haydn (bróðir Jósefs)
hafði legið veikur alllanga hrið og
ekki getað lokið við verk sem
erkibiskupnum i Salzburg hafði
verið lofað. Mozart samdi þá tvo
dúetta, K. 423 og 424, og bjargaði
þannig fjárhag vinar sins. Dúett-
inn K 424 er ekki sérlega auðtek-
inn — þetta er engin skemmtitón-
Ust, heldur öllu fremur smækkuð
útgáfa af kvartett ef svo mætti að
orði komast.
Lang-áheyrilegasta verkið og
raunar bezt útsett fyrir hljóðfærin
tvö, fannst mér vera Passacaglia
Handels i úts. Halvorsens. Og
mjög vel flutt hjá þeim Guðnýju
og Reedman sem bæði eru yfir-
burðafiðlarar. 21.3.
Sigurður
Steinþórsson
skrifar um
tónlist
Fram-
færi
og
venjur
— eftir Halldór
Kristjánsson
■ Svo er nú að heyra að flestir
séu sammála um það, að vlsitölu-
reikningur sá sem notaður er við
framfærsluvisitölu sé úreltur og
gallaður á ýmsa vegu. Hitt er
ekki þar með sagt að mönnum
komi saman um nokkuð I staðinn.
Það er margskonar fróðleikur i
sambandi við visitölureikning og
eðlilegt að menn vilji mæla fram-
færslukostnað frá einum tima til
annars. Þar með er þó ekki sagt
að eðlilegt sé aö gera kaupsamn-
inga almennt þannig að laun
hækki í hlutfalli við framfærslu-
kostnað. Það mál verður ekki
rætt hér, heldur hvað sé eðlileg
framfærsluvisitala.
Raddir heyrast nú um það að
visitalan eigi að ná yfir almenna
neyslu hverslags sem hún er. Það
eigi að gera ráð fyrir f jölskyldubil
og sólarlandaferðum t.d. Vanda-
laust er að færa rök að þvi að slikt
sé svo algengt að það falli undir
hið almenna.
Nú erþað næsta misjafnt i hvað
menn eyöa. Sumir eyða i tóbak og
aðrir i ferðalög. Sumir eyða I
áfengi og aðrir i bækur eða mál-
verk. Þar með er ekki sagt að
réttast sé að blanda þessu öllu inn
i framfærsluvisitölu.
Visitala framfærslukostnaðar á
að miðast við nauðsynjar, — al-
mennar, sameiginlegar nauð-
synjar. Þegar Lúther fór að gera
grein fyrir hvað væri daglegt
brauð nefndi hann fæði og klæði,
hús og heimili.
Þetta eru sameiginlegar frum-
þarfirallra manna. Þetta verður
að taka með I reikninginn þegar
framfærsiukostnaöur er metinn.
Nú getum við hugsað okkur að
verulegur hluti af tekjum manna
séafgangs frá þessum frumþörf-
um. Þá er spurningin hvort verið
séað mælalifsvenjurnar og kalla
þær framfærslukostnað. Afengi,
tóbak og sólarlandaferðir og
listaverk er ekki framfærslu-
kostnaður. Þvi mæla sterk rök
gegn þvi að þeir liðir komi fram-
færsluvisitölunni nokkuð við.
Fæði, fatnaður, húsnæði og
nauðsynlegur búnaður þess eru
raunverulegirframfærsluliðir. Sé
um framfærsluvisitölu að ræða
verða þessir liöir þvi að ráða
langsamlega mestu. Lifsvenju-
visitala getur verið allt annað en
fra mfærsluvisitala.
Halldór
Kristjánsson
skrifar
vfsnaþáttur
löqun*tvó'í'Öl(í
„Breytist allt
til batnaðar
við bflskúrs-
iðnað Jónasar”
■I Enn eru að berast botnar
frá lesendum við upphafs-
parta „Svavars”:
„Verðbólga og vísitala
virðast samantvinnað par”.
Þingmenn allir um það mala,
en enginn bandið sundur skar.
A.G. Hvr.
„Magnast nú á Moggans sið-
um
móðuharðindin”.
Þvi Gunnars stjórn I stormi
og hriðum
stendur enn um sinn.
Aðalsteinn Sigurðsson.
Satt ætlar það að reynast, að
storm og hriðar mun stjórnin
hijóta, en mjög má Gunnar
gerast hagur að sverfa odd af
oflæti hirðmanna sinna, ef hún
á að renna út sitt afmælda
æviskeið.
Aðalsteinn rifjar upp visu
eftir Pál Ardal skáld og tildrög
hennar. Honum segist svo frá:
Ég er fæddur og uppaiinn I
afdal, Sölvadal i Eyjafirði. A
heimili okkar gisti alltaf hópur
gangnamanna á hverju
hausti, oft fleiri en unnt var að
hýsa i baðstofu og varö þá að
visa sumum i heyhlöðu. Eitt
haust var Páll Ardal meðal
þeirra, er hlöðuna gistu. Svo
illa vildi til, að hiti var I heyinu
og varð mönnum ekki svefn-
samt.
Um miðja nótt vöknuðu
þeir, sem i baöstofunni sváfu
við það, að einhver reið húsum
og var siðan kveðið niður um
strompinn:
Karlmennskunnar þrek og
þrótt
þraut I myrkrasölum.
Ilélst ég ei við hálfa nótt
Helvitis i kvölum.
Valgeröur Guðmundsdóttir,
Hellnatúni, vill koma á fram-
færi leiðréttingu við visu Her-
manns Jónassonar, sem hér
birtist nýlega:
Ævi min er eintóm leit
eftir villtum svani.
En ég er eins og alþjóð veit
aöeins kollubani.
Tilefni visunnar var þaö, að
á skrifstofu Alþingis unnu
samtimis tvær stúlkur, er
báðar hétu Svanhildur. Val-
gerður kveðst hafa lært stöku
þessa fyrir löngu og fylgdi þá
skýring þessi með.
Lárus Guðmundsson,
Hafnarfirði, á þessar þorra-
visur, er til urðu i fyrra á
þorrablóti nokkurra gamalla
nemenda Flensborgarskóla:
Á þorrans kvöldi þykkjan köld
þykir höldum slcði,
þvi vinafjöldi veisluhöld
vill með öldum gleði.
Gerum oss þvi glaðan dag,
gerjum hnoss i maga.
Iökum „hoss” i eigin hag
eins og hross i haga!
Enn sendir Lárus þessi
eftirmæli um hjartfólginn fé-
laga, sem endaði ævi sina I
öskutunninni:
Margan fórstu meterinn
misjafnlega breiðan.
Býfur minar harst um sinn,
besti strigaskórinn minn.
Hér i þættinum hafa birst
nokkrar visur eftir Margréti i
Dalsmynni. Af þvi tilefni rifj-
ar E.G. i Reykjavik upp
nokkrar visur eftir hana.
Fjalla þær um þá nýju gullöld,
sem upp rennur eftir endan-
legur sigur Jónasismans i
landi hér:
Ef enginn rær á islands mið,
og uppflosnað er bændalið,
Landsstjórnin fær loksins frið,
laus við fjandans dreifbýlið.
Ekkert verður eins og fyr,
útlent kjöt og smjör og skýr,
engir styrkir eða styr,
alltaf nógur gjaldeyrir.
Þá verður auðlegð alls staðar,
alveg frábært stjórnarfar.
Breytist allt til batnaöar
við bilskúrsiðnað Jónasar.
Konur i sveit einni fyrir
norðan veittu kaffi I réttunum
i stóru tjaldi, eins og oft hefur
tiðkast og gerist enn. Þá kvað
Egill Bjarnason:
Aður var ég gáskagjarn
i glaumi réttadagsins.
Nú er ég orðinn besta barn
á brjóstum kvenfélagsins.
Þessu svaraöi Haraldur
Sófaniasson á þennan veg:
Þarna muntu þroska ná,
og þekkingar meiri afla.
Kannske seinna kemstu á
kvenfélagsins nafla.
En stinga vil ég þvi að þér,
þó að liki miður,
út um þúfur friður fer,
farirðu lengra niður.
Ólafur Hannibalsson.
bóndi,
Selárdal