Tíminn - 24.03.1982, Page 18

Miftvikudagúr 24. mars 1982
22_____________
gróöur og garðar
flokkstarf
Ingólfur Davíösson
skrifar
Kínin
hjálpar til
■ Bæöi kaffi og te er einkum
ræktaö I löndum þar sem lofts-
lag er heitt og rakt, óhollt
Evrópumönnum. Þeir féllu
hrönnum saman fyrir hita-
beltissjúkdómum fyrr á öld-
um. Loks kom hitastillandi
lyf, kinin.þeim til bjargar.
Efniö er unniö úr berki klna-
trésins en heimkynni þess er i
Andesfjöllum, í rlkjunum
Ecuador og Perú.
Frumbyggjarnir þar Ink-
arnirvissu aö seyöi barkarins
gæti læknaö hitasóttir, m.a.
köldusótt (malariu), en héldu
þeirri vitneskju leyndri fyrir
sígurvegurunum evrópsku i
meira en öld. Þá var þaö áriö
1638 aö kona visikóngsins varö
hættulega sjúk af köldusótt og
Indiáni gaf lækni hennar þaö
ráð aö gefa frúnni inn duft
kinabarkar. Henni batnaði og
hún sendi töfraduft þetta
lyfjafræðingi páfagarös. Með
hinu nýja lyfi voru Lúövik
fjórtándi Frakkakonungur,
Karl annar Englandskóngur
o.fl. frægir menn læknaöir,
svo orðstir lyfsins varö brátt
mikill.
Spánverjum varö nú ljóst
mikilvægi kinabarkar og
héldu vörö um vaxtarsvæöi
kinatrjánna I Andesfjöllum og
græddu á kinaberkinum. Þeg-
ar Perú og Ecuador uröu
sjálfstæö riki hlutu þau einka-
réttinn, Hollendingum og
Englendingum til angurs og
öfundar. Notkun kinins óx og
þótti bráðnauösy nlegt
Evrópumönnum i heitum
löndum til aö halda köldusótt i
skefjum.
Englendingar þurftu á sér-
lega miklu kinini að halda
vegna hermanna sinna o.fl.
starfsmanna i heitum löndum.
Holland einnig talsvert.
Venjulega voru klnatrén felld
til aö ná i' börkinn og hélt viö
útrýmingu. Mátti ekki viö svo
búiö standa.
Hollendingar sömdu viö
þýskan grasafræöing Justus
Hasskarl, sem starfaði I
grasagaröinum mikla i Bata-
vlu á Java og átti hann aö
smygla kinatrjám frá Perú til
Java. Perústjórn fékk grun
um máliö og skipti Hasskarl
um nafn til blekkingar, kallaði
sig doktor Möller .
Þóttist vera aö rannsaka
gróðuri Andesfjöllum, ferðað-
ist þar I 4 mánuöi og beitti
sannarlega vel eftirtekt sinni.
Hann safnaöi fræi og græöl-
ingum,athugaöi vaxatskilyrði
og veöurfar o.s.frv. Ariö 1854
sigldi hann burt i Indiánabát
meö 21 kassa fulla af litlum
kinatrjám og komst meö feng-
inn I hollenskt skip. Ræktun
kinatrjánna heppnaöist vel á
Java undir handleiöslu Hass-
karls, og óx óöfluga.
A svipuöum tima tókst
breskum feröalang og rann-
sóknarmanni, Richard
Spruce, aö kaupa ekru kina-
trjáa i Ecuador, auövitaö meö
þvi skilyröi aö taka ekki börk-
inn til útflutnings. Þaö loforö
hélt Spruce en hann safnaöi
fræjum i’ staðinn: lét þau
spira, bjó um ungplönturnar i
kössum og kom þeim i skip,
sem beiö fengsins! Plönturnar
uröu visir aö kinatrjárækt á
Ceylon og Malabarströnd Ind-
lands.
Hollendingum gekk ræktun-
inbest og þeir réöu markaöin-
um uns fariö var aö framleiöa
mikluódýrara kinin meö efna-
fræöilegum aöferöum.
■ Blómguö grein af kinatré.
Hafnfirðingar og nágrannar
3ja kvölda spilakeppni verður i Iðnaðarmannahúsinu
Linnetsstig 3, 18. mars og 2. april og hefs' M. 20.30
hvert kvöld.
Kvöld-og heildarverðlaun.
Mætið stundvislega.
Allir velkomnir
Framsóknarfélag Hafnarfjarðar.
Árshátið Framsóknarfélaganna i Reykja-
vik
veröur haldin i Hótel Heklu laugardaginn 27. mars n.k.
Miðapantanir i sima 24480. Nánar auglýst siöar.
Stjórnirnar.
Framsóknarfélag Seltjárnarness
boöar til almenns félagsfundar laugardaginn 27. mars kl.
14.00 i Félagsheimilinu.
Fundarefni:
1. Framboðslisti til bæjarstjórnar
2. Bæjarmál.
Stjórnin.
Borgarnes — nærsveitir
Munið félagsvistina á Hótel Borgarnesi föstudaginn 26. mars kl.
20.30.
Annað kvöldið i 3ja kvölda keppni.
Framsóknarfélag Borgarness
Árshátið
framsóknarfélaganna i Reykjavik verður haldin laugar-
daginn 27. mars 1982 að Hótel Heklu Rauöarárstig 18,
Reykjavik. Hefst hún með borðhaldi kl. 19.30.
Dagskrá: Avarp, eftirhermur og önnur gamanmál.
Dans.
Fjölmennum.
Stjórnirnar.
Hvað er að gerast i E1 Salvador?
Fundur i Félagsmálastofnun stúdenta fimmtudagskvöld
kl. 20.30.
Aöalræðumaöur: Raul Flores Ayala fulltrúi andstöðuafl-
anna i E1 Salvador.
Ahugamenn fjölmennið.
Árshátíð
framsóknarfélaganna í Reykjavík
verður haldin laugardaginn
27. mars 1982 að Hótel Heklu
Rauðarárstíg 18, Reykjavík.
Hefst hún með borðhaldi
kl. 19.30.
Dagskrá: Ávarp, eftirhermur og
önnur gamanmál dans
Fjölmennum
Stjórnirnar.
Hér með auglýsist eftir uppástungum um
fulltrúa á 5. þing Landssambands Iðn-
verkafólks, sem haldið verður dagana 16.
og 17. aprfl n.k.
Á hverjum lista skulu vera nöfn 29 full-
gildra félagsmanna, sem aðalfulltrúar og
jafnmargra til vara. Listunum skal skila á
skrifstofu Iðju, að Skólavörðustig 16, i
siðasta lagi 31. mars, kl. 11 f.h.
Hverjum lista skulu fylgja meðmæli eitt
hundrað fullgildra félagsmanna.
Kjörstjórn Iðju.
Kvikmyndir
Sími 78900
Sunnudagur 21. mars
Klæði dauðans
(Dressed to kill)
EVERY NlCHTMARE
HasABeginning...
TIiis One Never Ends
Dressed
K2KÍU
J
Myndir þær sem Brian de Palma
gerir eru frábærar. Dressed to
kill sýnir það og sannar hvað i
honum býr. Þessi mynd hefur
fengið hvell aðsókn erlendis.
Aöalhlutv: Michael Caine, Angie
Dickinson, Nancy Allen
Bönnuð innan 16 ára
lsl. texti.
Sýnd kl. 3-5-7.05-9.10-11.15
Fram i sviðsljósið
(Being There)

m
Grinmynd i algjörum sérflokki.
Myndin er talin vera sú albesta
| sem Peter Seliers lék i, enda fékk
hún tvenn óskarsverðlaun og var
I útnefnd fyrir 6 Golden Globe
| Awards. Sellers fer á kostum.
Aöalhlutv.: Peter Sellers, Shirley
MacLaine, Melvin Douglas, Jack
Warden.
lslenskur texti.
Leikstjóri: Hal Ashby.
Sýnd kl. 3-5.30 og 9
Trukkastriðið
(Breaker Breaker)

KiU
Heljarmikil hasarmynd þar sem
trukkar og slagsmál eru höfö i
fyrirrúmi. Fyrsta myndin sem
karate-meistarinn Chuck Norris
leikur I.
Aöalhlutv.: ChuckNorris, George
Murdoch, Terry O’Connor.
Bönnuö innan 14 ára.
lslenskur texti.
Sýnd kl. 11.30
Ath. sæti ónúmeruö
Þjálfarinn
(COACH)
Hr M rvrjirBODT
. ] ” LOVES A
VflNNKK
Jabberwocky er töfraoröiö sem
notaö er á Ned i körfuboltanum.
Frábær unglingamynd.
Sýnd kl. 3-5-7-9-11
Endless Love
Enginn vafi er á þvi að Brooke
Shields er táningastjarna ungl-
inganna i dag. Þiö muniö eftir
henni úr Bláa lóninu. Hreint frá-
bær mynd. Lagiö Endless Love er
til utnefningar fyrir besta lag i
kvikmynd I mars nk.
Aöalhlutverk: Brooke Shields,
Martin Hewitt, Shirley Knight.
Leikstj.: Franco Zeffirelli.
Islenskur texti.
Sýnd kl. 7.15 og 9.20
r;-
v V\\
Halloween ruddi brautina I gerö
hrollvekjumynda, enda leikstýrir
hinn dáöi leikstjóri John Carpen-
ter (Þokan). Þessi er frábær.
Aðalhlutv.: Donald Pleasence,
Jamie Lee Curtis, Nancy Lomis.
Bönnuð börnum innan 16 ára.
lslenskur texti.
Sýnd kl. 3.15-5.15 11.20