Tíminn - 30.03.1982, Blaðsíða 7

ÞriOjudagur 30. mars 1982
fcAnariMiXí
7
erlent yfirlit
erlendar fréttir
■ SENDIHERRA Sovétrikjanna
á Islandi, M. Sterltsov, hefur i
bréfi til undirritaðs látið i ljós, að
i forustugrein Timans 24. þ.m.
(Brésnjef verður að bjóða betur)
hafi komið fram misskilningur á
umræddri ræðu Brésnjefs. Sendi-
herrann fer þvi þess á leit að birt-
ur sé sá kafli úr ræðu Brésnjefs
þar sem tillögur hans séu
reifaðar. Rétt þykir að verða við
þeirri ósk enda breytir það ekki
niðurstöðum umræddrar forustu-
greinar:
„Þegar L. Brésnjef hélt ræðu
sina á 17. þingi Alþýðusambands
Sovétrikjanna sagði hann m.a.:
„...sovéska forysta sem leitast
við að auðvelda gerð réttláts
samkomulags um meiri háttar
fækkun kjarnorkuvopna beggja
aðila i Evrópu og sem vill gefa
gott fordæmi hefur tekið þá
ákvörðun að tilkynna einhliða
stöðvun uppsetningar meðal-
drægra kjarnavopna i Evrópu-
hluta Sovétrikjanna. Við „fryst-
um” þau vopn sem þegar eru
staðsett hér, bæði hvað snertir
magn og gæði og frestum þvi að
■ Brésnjef að ávarpa þing AlþýOusambands Sovétrikjanna
Hvað sagði Brés-
njéfum afvopnun?
Orðiö við ósk sendiherra Sovétríkjanna
skipta um gömlu eldflaugarnar
sem kunnar eru sem SS-4 og SS-5
og setja i stað þeirra hinar nýju
SS-20 eldflaugar.
Þetta ástand skal vara, þar tii
náðst hefur samkomulag við
Bandarikin um það að fækka
meðaldrægum kjarnorkuvopnum
á grundvelli jafnréttis og jafns
öryggis eða þar til bandarisku
leiðtogarnir sem láta sig engu
skipta öryggi þjóðanna fara að
hefja undirbUning i þá átt, að taka
niður Pershing-2 eldflaugarnar
og stýrisflaugarnar i Evrópu.
Enn fremur staðfestum við að
ef báðir aðilar næðu samkomu-
lagi um frystingu værum við
reiðubUnir til þess að fækka ein-
hliða i röðum kjarnavopna okkar
i Evrópu, þar sem það yrði hluti
af þeim samningi sem gerður
yrði. NU höfum við ákveðið að
taka nýtt skref til að sýna friðar-
vilja okkar og trU okkar á mögu-
leika á samkomulagi sem báðir
aðilar gætu sætt sig við. Sovétrik-
in hafa i hyggju á þessu ári að
fækka meðaldrægum eldflaugum
sinum um visst magn að eigin
frumkvæði.
Þegar við tilkynnum þessar
ákvarðanir erum við fullvissir
um, að þjóðir heimsins muni
kunna að meta friðsamlegar
fyrirætlanir okkar og þann góða
vilja sem kemur fram hjá Sovét-
rikjunum. Við vonum einnig að
hinir vestrænu viðræðuaðilar
okkar geti svarað þessu raunhæfa
skrefi með góðvilja.
Á sama tima litum við á það
sem skyldu okkar að setja eftir-
farandi fram á skýran hátt: Ef
rikisstjórnir Bandarikjanna og
bandamanna þeirra i NATO
gagnstætt friðarvilja þjóðanna,
ætluðu sér i raun og veru að fram-
kvæma þá áætlun sina að setja
upp i Evrópu hundruð nýrra
bandariskra eldflauga sem geta
náð til skotmarka i Sovétrikjun-
um kæmi upp annað strategiskt
ástand i heiminum. Það kæmi
upp raunveruleg viðbótarógnun
við land okkar og bandamenn
þess af hálfu Bandarikjanna.
Þetta mundi neyða okkur til að
taka skref, sem mundi setja hinn
aðilann, þ.e.a.s. Bandarikin, i
álika stöðu. Þessu má ekki
gleyma.
Þessar aðstæður minna á það
hversumikilvægt vandamálið um
samning Sovétrikjanna og
Bandarikjanna um takmörkun
strategiskra kjarnorkuvopna er
fyrir örlög friðarins i þá átt að
draga Ur ógnun alheimskjarn-
orkuátaka. Eins og vitað er hafa
Bandarikin neitað að láta þann
samning sem undirritaður var
árið 1979, taka gildi. Ekki hefur
Washington heldur óskað eftir þvi
að halda áfram viðræðum um
þetta málefni. En það er orðið af-
ar knýjandi.
1 fyrsta lagi gæti framkvæmd
þeirra áætlana Bandarikjanna að
staðsetja nýjar eldflaugar i
Evrópu raskað þvi strategiska
jafnvægi sem báðir aðilar hafa
náð og með ófyrirsjáanlegum af-
leiðingum.
I öðru lagi gæti þróun nýrra
gerða af gereyðingarvopnum
orðið til þess að kippa fótum und-
an takmörkun og eftirliti sem enn
er möguleiki á.
Þess vegna biðjum við rikis-
stjórn Bandarikjanna þess að
setja ekki upp hindranir i garð
SALT-viðræðnanna þannig að
halda megi þær i náinni framtið.
Við viljum leggja til, að báðir
aðilar taki á sig gagnkvæma
skuldbindingu þess efnis að hefja
ekki nýja hrinu i vigbUnaðar-
kapphlaupinu og setja ekki upp
langdrægar eldflaugar hvorki á
sjó eða landi.
Almennt trUum við þvi að
ástandið i heiminum krefjist þess
aðlöndin tvöhaldi sem mest aftur
af sér i hernaðarlegu tilliti. Við
erum t.d. reiðubUnir til að gera
gagnkvæmt samkomulag um tak-
markanir aðgerða á sjó. Einkum
teljum við nauðsynlegt aö gera
samning þess efnis að kafbátar
beggja aðila verði fluttir frá nU-
verandi svæðum sinum, að stýris-
flaugum verði fækkað niður i það
magnsem samiðer um. Við erum
einnig tilbUnir til aðræða málefni
tengd ráðstöfunum á höfum og Ut-
höfum, ráðstöfunum, sem eru
ætlaðar til að byggja upp traust,
einkum á svæðum, þar sem eru
tiðar skipaferðir. I stuttu máli
sagt, erum við fylgjandi þvi að
stærstur hluti af heiminum veröi
geröur að friðarsvæði i náinni
framtið.
Þetta eru hinar nýju tillögur
okkar i þá átt að draga Ur vig-
bUnaðarkapphlaupinu og koma i
veg fyrir heimsstyrjöld. Eins og
þið sjáið félagar, gerir flokkur
okkar og sovéska rikisstjórnin
það, sem þjóðin hefur falið þeim.
Þaugera allt til að réttlæta vonir
þjóöa lands okkar og alls mann-
kynsins til að tryggja frið og
skapa bjartan himin yfir höfðum
okkar.
Það mætti segja að samskipti
þjóöa i heild séu komin á kross-
götur.
I aðra átt liggur leið til eflingar
friði og vaxandi friðsamlegrar
samvinnu milli allra rikja. Sam-
vinnu, sem grundvallast á sannri
virðingu fyrir sjálfstæði, rétti og
hagsmunum sérhvers lands.
Samvinnu, sem grundvallast á
þvi, að ekki séu höfð afskipti af
innanrikismálefnum og á sam-
eiginlegum aðgerðum til eflingar
örygginu i heiminum og gagn-
kvæmu trausti. Þessi leið hefur
verið skýrt mörkuð i samþykkt-
um Helsinki-ráðstefnunnar og i
mörgum öðrum alþjóðaskjölum
siðasta áratugs. HUn hefur verið
staðfest i hagnýtri reynslu þjóð-
anna, einkum Evrópuþjóðanna á
þessum tiu árum.
Hins vegar liggur leið inn i þann
heim, sem er rekinn af þeim, sem
hafa helgað sig kalda striðinu,
heim, sem riðar á barmi raun-
verulegs striðs.
1 hreinskilni sagt, þá er stefnan
i átt frekari spennu á alþjóðavett-
vangi aukið vigbUnaðarkapp-
hlaup og spilling eðlilegra
tengsla milli rikja ekki til góðs
fyrir nokkra þjóð. Og þetta á
einnig við um Bandarikjamenn.
En sá skaði sem hUn mun valda
mannkyninu, getur orðið marg-
faldur. Þaðer þess vegna sem við
erum fyllilega sannfærðir um, að
þessi stefna geti ekki áunnið sér
stuðning þjóða og eigi sér enga
framtið. Þvi fyrr sem upphafs-
menn hennar gera sér grein fyrir
þessu þvi betra fyrir alla aðila.
Hernaðarstefna og árásar-
stefna NATO sem Bandarikin eru
i forsvari fyrir, neyða okkur til að
viðhalda vörnum landsins á við-
eigandi stigi. Það er harkaleg
nauðsyn i þeim heimi, sem við
byggjum i dag og auðvitað krefst
það Utláta sem skaða áætlanir
okkar á sviði friðsamlegrar upp-
byggingar. En eins og ég hef þeg-
ar sagt oftar en einu sinni, þá höf-
um við ekki eytt og munum ekki
eyða einni rUblu umfram það sem
er bráðnauðsynlegt til að tryggja
öryggi þjóðar okkar og vina okk-
ar og bandamanna. Og við sjáum
framtiðina ekki i samhengi viö
ótakmarkaöa birgðasöfnun
vopna, heldur i samhengi við það
að við náum skynsamlegu sam-
komulagi hvor við annan með þvi
að draga Ur hernaðarlegu and-
spæni.
Samt sem áður höfum við alls
ekki misst von um, að ná skyn-
samlegu samkomulagi á grund-
veli jafnréttis og jafns öryggis
beggja aðila. Enn fremur munum
við gera allt, sem i okkar valdi
stendur til að vinna þaö verk til
fulls bæði i orði og á borði.”
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Kristilegum
demókrötum
í El Salvador
spáð 27
þingsætum
■ Þær tölur sem fyrir lágu i
kosningunum i E1 Salvador i
gærkvöldi virtust ekki skera
endanlega Ur um það hvort
Kristilegir demokratar eða
hægri menn mundu mynda
næstu stjórn i landinu. Kristi-
legir demókratar höföu aö
visu hlotið 40% taldra atkvæða
og kvaöst foringi þeirra José
Napoleon Duarte forseti og
formaöur flokksins ætla aö
þaö mundi tryggja flokknum
ein 27 sæti á þinginu, sem telur
60 meðlimi, ef þessar tölur
visaá Urslitin. Yrði flokkurinn
því að leita fylgis annarra
flokka, eigi meirihluti að fást.
Sagði Roberto d’Aubuisson,
foringi stærsta hægriflokks-
ins, Arena, að hann treysti sér
til að ná samstarfi viö aðra
hægri flokka i landinu og ná
þannig nægum meirihluta til
stjórnarmyndunar.
Sem kunnugt er taka vinstri
menn ekki þátt i kosningun-
um. Hefur verið agasamt i
höfuöborginni E1 Salvador sið-
ustu daga og voru 60 manns
drepnir á kosningadaginn.
Berlinske
Tidende íhættu
■ Danska stórblaðið Ber-
lingske-Tidende á nU við
geysilegan fjárhagsvanda aö
striða. I upphafi var ætlunin
að leysa vandann með eigna-
tilfærslu, sem hefði aflað 120
milljóna danskra króna, en
eigendur uröu að gefa þá fyr-
irtælun upp á bátinn. Hefur
upp frá þvi verið reynt að
finna leiðir til þess að Utvega
160 milljónir króna og hafa
viðræður farið fram við ýmsa
aðila i þeim tilgangi. Er ljóst
að lausn á fjárhagsvanda
blaðsins verður að finna mjög
skjótt að sögn talsmanna Ber-
lingske Tidende, þvi að öðrum
kosti kemst blaðið i greiðslu-
þrot, sem leiddu til stöövunar
Utgáfunnar og vafa um að htin
mundi hefjast aftur. Sögur
hafa verið uppi um að Spring-
erpressan þýska vilji kaupa
blaðið, en þær sögur hafa ver-
ið bornar til baka. Lifa þær
góöu lifi samt.
Jaruselski
í A-Berlín
■ Um helgina átti Jaruselsky
hershöfðingi viðræður við for-
ingja austur-þýskra kommUn-
ista í Berlín, Honecker og kom
fram í skeytum a-þýsku
fréttastofunnar að sá siðar-
nefndi hefði lýst fullum stuðn-
ingi viö þá ákvörðun pólsku
stjórnarinnar að grípa til her-
laga, en A-Þjóðverjar gagn-
rýndu Pólverja harðast allra
A-Evrópurikja, áöur en her-
lögin voru sett. Asökuðu þeir
stjórnvöld harðlega fyrir lin-
kind við andstæðinga sina. Er
talið að þetta bendi til að Pól-
verjar þyki nU á ný orönir
gildir bandamenn i heimi A-
Evrópuþjóðanna.
Lendingu
Columbiu frestað
■ Geimskutlan Columbia átti
aö lenda í gærkvöldi um kl. 19,
en lendingunni var skyndilega
slegið á frest og ollu þvi óhag-
stæð veöurskilyrði, stormur
og slæmt skyggni. Er ætlunin
aö skutlan komi til jarðar um
kl. 191 kvöld, en fresturinn var
miðaöur við 24 stundir. Ferð
geimskutlunnar hefur gengiö
vel og langflestar þær rann-
sóknir sem hún átti aö inna af
hendi hafa verið framkvæmd-
ar áfallalaust.