Tíminn - 31.03.1982, Blaðsíða 11

Miövikudagur 31. mars 1982
11
kaupendum endalaust að éta
islenska verðbólgu, þ.e. að greiða
hærra verð fyrir afurðirnar sam-
kvæmt þvi hvernig verðbólgan
hér þróast hverju sinni.
Takist sjómannastéttinni díki
að tryggja sig á þessum vettvangi
þá er það að sjálfsögðu efst i' min-
um huga að það kerfi sem við
búum við í dag megi syngja sitt
siðasta.”
Nú er stöðugt rætt um stærð
fiskiskipastólsins og sýnist sitt
hverjum?
„Ég held að öllum eigi að vera
kunn afstaða min og minna félaga
i Sjómannasambandi íslands
hvað stærð islenska fiskiskipa-
stólsins varðar. Um þetta höfúm
við gert samþykktir, bæði á Sjó-
mannasambandsþingi og á öðr-
um kjaramálaráðstefnum okkar,
þar sem við höfum varað eim
dregið við stækkun fiskiskipa-
stólsins. Þvi miður verður að
segja að árangur af þessum sam-
þykktum okkar hefur ekki orðið
sásem skyldi. Hver maðurhlýtur
að sjá það að þótt islenskir
sjómenn séu manna fegnastir að
komast um borð i nýtt skip, sem
er vel búið að öllum tækjum sem
til þarf og þar með öryggistækj-
um, þá verður að líta til þess að
fiskiskipastóllinn er of stór og
eitthvaðþarf til að koma, til þess
að minnka hann. En þvi miður, —
þrátt fyrir bæði lög og reglu-
gerðir, þar sem rikisstjórnin,
hver sem hún hefur verið, hefur
viljað spyrna við fótum, þá
finnast alltaf einhverjar smugur.
Þegar þetta viðtal fer fram, þá
eru ný skip að bætast við bæði i
dag og i gær. Það hefur svo þá af-
leiðingu i för með sér að minna
verður til skiptanna fyrir þá sem
fyrir eru.
Aðgát þarf
næstu árin
1 þessu sambandi verður að
nefna það mikla áfall sem við höf-
um orðið fyrir, þar sem loðnu-
veiðar okkar eru. Við skulum
vona að þau 52 skip sem orðið
hafa að leita i þorskstofninn og
aukið þannig mikið
sóknarþungann i' takmarkaðan
stofn, valdi ekki varanlegu tjóni.
Þetta segi ég með tilliti til þess að
nú undanfarin ár hefur hrygning
þorsks ekki tekist jafn vel og
gerðist 1973 og 1976 og þvi þarf að
hafa allan varann á næstu árin.
Það er krafa sjómannasam-
takanna til stjórnvalda að þau láti
að sér kveða við að sporna gegn
stækkun fiskiskipastólsins f ljósi
þessara staðreynda.”
Hvað um sökn I aðrar fiskteg-
undir?
Með tilliti til þess sem áður seg-
ir um loðnustofninn þá vaknar sú
spurning hvað eigi að taka við.
Margir minnast á kolmunna i'þvi
sambandi, en islenskum fiski-
skipum hefur ekki tekist til þessa
að ná sama árangri við kol-
munnaveiðar og öðrum þjóðum,
svo sem Norðmönnum, Færey-
ingum ofl.. Þarna hlýtur það m.a.
að koma til að stærð og vélarafl
þeirra útlendu skipa sem þessar
veiöar stunda og ná bestum á-
rangri er um það bil þrefalt meira
en okkar bestu skipa. Inn i þetta
blandast svo auðvitað sá mikli
kostnaöur sem oliunni er
samfara, en ég tel að við búum
við eitt hæsta oli'uverð sem þekk-
ist i heiminum i dag. Nágranna-
þjóðirnar greiöa þvi miklu lægra
oliuverð en viö.
Það er ekki um margar fiskteg-
undir að ræða sem gætu fleytt
okkur yfir þann þröskuld sem við
stöndum frammi fyrir i dag. Við
vitum að karfastofninn er ofnýtt-
ur og fiskifræðingar hafa lagt til
að sóknarþunginn á karfaveiðum
verði minnkaður. Ég held að það
ALVEG SKÍNANDI
__i_i____
UMFEROAR
RÁÐ
hljóti að vera öllum ljóst, sem
eitthvað þekkja til sjávarútvegs-
mála i dag að með tilliti til þess að
okkar togarafloti verður að
stunda veiðar á karfa og ufsa 150
daga á árinu núna, þá verður að
stefna sókninni að öðrum fiskteg-
undum. Og hverjum? Þá beinist
hugurinn að karfanum og ef karf-
inn er að verða ofveiddur, ja,
hvað er þá til ráða?”
Ekkert má til spara
Öryggismál sjdmannastéttar-
innar hafa verið mönnum ofar-
lega i huga. Hefur nóg verið að
gert á þvi sviði?
,,A hverju ári verðum við i
sjómannastétt að horfa á bak
fjölda félaga okkar, þvi hæsta
slysatiðni í atvinnuvegum okkar
er meðal sjómanna. Við hljótum
þvi að beina þeim tilmælum til
bæði stjórnvalda og atvinnu-
rekenda að reynt verði svo sem
framaster unnt að tryggja öryggi
manna á sjó þótt vist sé ég þeirr-
ar skoðunar að seint verði komið i
veg fyrir að höfuðskepnurnar beri
hærri hlut frá borði í því striði
sem á sjónum er háð og taki sinn
toll.
Það hlýtur þvi að vera okkur
mikið keppikefli að efla öryggi
sjómanna okkar og ekkert má til
spara f þeim efnum, hvorki af
einum né öðrum i þjóðfélaginu.
Nú eiga sjómenn erfiðast allra
starfsstétta með að sinna eigin
félagsmálum?
,,Já, það hefur lengi verið svo
þvi atvinnu sinnar vegna eiga
þeir ekki hægt með að sækja fundi
ifélögum sinum. Stopularstundir
i landi þurfa þeir að nota til þess
að ganga frá ýmsum málum sin-
um og sinna heimili sinu og fjöl-
skyldu. Þaðgefureinnig auga leið
að þeir njóta þar með hvergi
nærri þess menningarlifs, sem
við sem i landi erum eigum svo
auðvelt með að stunda.
Myndbönd gætu
komið að gagni
Sjómannasamband tsland hef-
ur fullan hug á þvi að reyna með
einhverjum hætti að koma aukn-
um tengslum á innan sjómanna-
stéttarinnar um félagsmál henn-
ar og ég held að i dag séu mögu-
leikarnir til þess arna miklu
meiri en var fyrr á árum, með
tilkomu myndbanda og annars
sliks. Sjómenn hafa nú margir
slik tæki um borð i skipum sínum
og gætu þannig átt kost á þvi að
horfa á þætti sem varða
sjómannastéttina og málefni
hennar. Við höfum hug á að taka
upp þætti sem varða réttinda-,
kjara- og öryggismál sjómanna,
senda þá um borð i skipin og kom-
ast þannig i nánari tengsl við
félagana.”
Hve margir má ætla að
starfandi sjómenn á tslandi séu
nú?
„Starfandi sjómenn, þ.e. fiski-
menn, eru um 5900 skv. skýrslum
Þjóðhagsstofnunar. Égheld samt
að það sé svo að það séu dcki
margir sjómenn sem ráðnir séu i
að gera sjómennskuna að ævi-
starfi sinu og við höfum orðið á
þreifanlega varir við að sjómenn
leita mikið i það að komast i aðra
vinnu i landi um tima amk. Til
þess liggja ástæður sem við
þekkjum vel, menn eru langdvöl-
um i burtu frá heimilum sinum og
ástvinum og möguleikinn til þess
að stunda menningarlif er litill.
Þeir eru fagnar sins skips og
frelsi þeirra takmarkast af
borðstokk skipsins langtimum
saman. Þvi kemur oft upp sú
staða að menn vilja fá sér annað
að gera i landium hrið til þess að
losna frá þessari vinnu.”
Erfiðar aðstæður
eldrisjómanna
Aðstaða sjómanna, sem
stundað hafa sjómennsku alla
sina ævi til þess að fá eitthvað að
gera þegar í land kemur, er iðu-
lega erfið. Hvenig mætti bæta úr
þessu?
,,Já, þetta ereinn sá Akkilesar-
hæll sem lengi hefur verið til
staðar. Menn koma i' land eftir
margra ára starf til sjós og hafa
ekki kynnst öðrum störfum en
sjómannsstarfinu. Það verður að
segjast eins og er að eftir þennan
langa sjómennskuferil eru at-
vinnumöguleikarnir afskaplega
takmarkaðir. Helst er um að
ræða fiskvinnu i landi eða venju-
lega verkamannavinnu og það
hlýtur þvi að vera mjög brýnt að
sjómannasamtökin vinni að ein-
hverskonar endurhæfingu, eftir
að menn eru komnir i land, til
þess að tryggja þeim góða lifsaf-
komu.
I þessu sambandi minni ég
samt á að ástæða er til að fagna
þeim lögum sem sett voru á
Alþingi á fyrra ári varöandi lif-
eyrisrétt sjómanna eftir 25 ára
samfellt starf til sjós. Ég tel að
þarséum mikla viðurkenningu af
hálfu Alþingis og þjóðarinnar að
ræða á störfum sjómanna, þvi
þarna er þeim gef inn kostur á eft-
irlaunum fyrr en öðrum
þjóðfélagsþegnum.”
—AM