Tíminn - 01.04.1982, Blaðsíða 18

1S___________
Tölvuvæðing
frystihúsanna
- v c * i» > "s S b'l * I < '
Fimmtudagur 1. april 1982
■ Er þetta ekki eins og það á að vera fröken Tölva?
nýja hUsinu og hefur verið notaö
þar siðan.
Hér aö framan hefur verið rak-
ið í stórum dráttum, þaö sem
kalla má upphaf tölvuvæðingar
frystihUsanna. En hvað segja
menn í „bransanum” um þessa
tækni? Og hvaö eru menn að gera
nUna í þróun tækninnar? Þróunin
er ör, , þaö er óhætt aö fullyrða.
Það var ekki fátitt að heyra, þeg-
ar blaðamaður var að safna efn-
inu f þessa grein, að það væri
eiginlega æskilegr-að hann kæmi
eftir einn eða tvo mánuði, þá væri
hægt aö segja töluvert meira en
nU. En jafnframt féllust menn á
að þá verði enn eitthvað nýtt á
borðinu hjá þeim og þannig gengi
koll af kolli, þannig að i raun væri
ekki eftir neinu að biða nema full-
komnuninniogþað yrði endalaust
bið.
Ýmsar leiðir að einu
marki
í stórumdráttum má segja, eft-
ir þvi sem leikmaöur á kost á að
skilja sérfræöinga, þegar þeir
tala um svo háþróaöa tækni, að
þessir þrir aöilar, sem hafa kom-
ið tækjum sinum á framfæri i
frystihUsum, stefni að einu
marki, en fari þó ekki sömu leiö
allir. Þaö er raunar ekki ný saga
að menn velji aö fara hver sina
leið að settu marki og nærtækast
er að lita á dæmi þess einmitt i
frystihUsunum, þar sem mismun-
andi vinnslurásir eru notaðar. Og
þá má einnig segja að hver leið i
tölvuvæðingunni hæfi sinni
vinnslurás.
Allir þar sem blaöamaður
ræddi við voru á einu máli um að
hér væri veriö aö byggja upp
eftirlitskerfi, kerfi sem engu
stjórnar, en gerir stjórnun mun
auðveldari, sé þvi rétt beitt.
Arni Benediktsson hjá Fram-
leiöni sagði að markmiðið væri að
vita hvað væri að gerast um leið
og það gerist. „Fyrir aldarfjórö-
ungi,” sagöi hann, „gátu menn
séð eftir sex mánuði hvað hafði
farið Urskeiðis. Það var of seint.”
Arni segir að það taki menn
mislangan ti'rna að læra að not-
færa sér möguleikana til fulls, en
hannefast ekki um að þetta kerfi
borgi sig upp á einu ári, svo mikiö
vinnist við þá bættu stjórnunar-
möguleika, sem það býður uppá.
Try ggvi Finnsson á Húsavik tók 1
sama streng, en Öskar Eggerts-
son hjá Pólnum sagðist ekki vera
eins bjartsýnn, en þó væri enginn
vafi á að þetta borgar sig mjög
fljótt. En fyrr má vera gott en að
það borgi sig upp á ári.
Léttvægur skoðanamun-
ur
Jón Ingvarsson hjá tsbirninum
vildi ekki samþykkja svo fljót-
fenginn arð af tölvuvæðingunni.
Hann segir að tölvan geri í sjálfu
sér ekkert sem ekki sé hægt að
gera með öðrum aðferðum. Hún
safniupplýsingum, sem auðvelda
stjórnunina en þeim sömu upp-
lýsingum má ná eftir öðrum leið-
um, segir hann. Aðalmálið er að
fá upplýsingarnar og nýta þær til
stjórnunar.
Þessi skoðanamismunur er
ekki alvarlegur og þegar allt
kemur til alls eru allir þessir
mennsammála um að framtiðar-
skipanin hljóti að vera sú að tölv-
an vinni öll þessi eftirlitsverk og
sjálfsagt miklu fleiri, eftir þvi
sem tæknin þróast.
Og þegar nánar er skoöað kem-
ur i ljós, að ekki er öruggt að allir
tali um það sama, þegar þeir
ræða um hversu fljótt tækin geta
borgaö sig. Einn talar um vogirn-
ar eingöngu og annar um allt
kerfið og sá þriðji um eitthvað
þar á milli.
Veltur á stórum upp-
hæðum
Þegarþetta er skrifað er verið
að leggja síöustu hönd á gerð
nýrrar stjórnstöðvar hjá sam-
steypunni Raunvlsindastofnun/
Framleiðni/ Fiskiðjusamlag
Húsavikur. Þessi stjórnstöð tekur
væntaniega til starfa á Húsavik
fljótlega. Þegar hún hefur verið
tengd við þau tæki, sem fyrir eru
á eftirlitsmaður eða verkstjóri að
geta séð flest það sem um er að
vera i vinnslunni samstundis. Þar
með hefur hann möguleika á að
taka strax í taumana ef eitthvað
fer úrsleiðis. Hann getur klukkan
tiu að morgni séö á skerminum
hvernig nýtingin á hverri
flökunarvél hefur verið það sem
af er morgninum og gert viöeig-
andi ráðstafanir ef i ljós kemur að
einhver þeirra nýtir hráefnið verr
en efni standa til. Sama er að
segja um snyrtiboröin og raunar
hvem þátt vinnslunnar sem vera
skal. Með öðrum orðum, árvakur
verkstjóri getur fylgst meö nýt-
ingu hráefnisins i heild og hverj-
um þætti fyrir sig og þannig á
hann að geta tryggt að nýtingin sé
ávallt i þvi hámarki, sem hráefn-
ið leyfir.
Samkvæmt þeim tölum, sem
liggja fyrirhjá Framleiðni, getur
hér oltið á stórum upphæðum.
Allra mesti mismunur á nýtingu
milli húsa er ekki minni en 16%.
Þar er að visu miöað viö annars
vegar afleita nýtingu og hins veg-
ar þá allra bestu og þessar tölur
gefa þvi ekki rétta mynd af stað-
reyndum. Eigi að siður geta
menn gert sér það til gamans að
imynda sér hverjar óhemju upp-
hæðir hafa farið i súginn hjá
frystihúsinu sem verri nýtinguna
hafði. Sannleikurinn er hinsvegar
sá að meðalhús hefur um 41%
nýtingu, en bestu húsin hafa náð
44% meðalnýtingu. Það eru
hreint ekki fáar krónur, sem
þarna ber á milli.
Eftirlitskerfi eða stjórn-
stöð
Isfirðingarnir eru með hlið-
stæöuá borðinu hjá sér og eru að
þróa hana, en um þessar mundir
leggja þeir meiri áherslu á að
fullkomna flokkara og samvals
vélar. „Prototypan” eða fyrsta
útgáfa af þessum vélum hefur
verið til reynslu hjá tshúsfélagi
ísfirðinga þetta ár, en önnur sam-
stæða er nú að sjá dagsins ljós,
með endurbótum sem reynslan
hefur kennt mönnum að þurfti aö
gera. Hún verður fljótlega tekin i
notkun hjá Noröurtanganum.
Framleiðendur segja þessar
vélar hafa geysilega þýðingu.
Þær hafa það hlutverk að flokka
flökin fyrir pakkningu og velja
saman flök af sem likastri stærð
til að fara saman i pakkningu.
Þetta skapar tvenns konar ávinn-
ing. Annar er sá að tryggt er að
pakkningin standist ávallt rétta
vigt, sem þýðir i framkvæmd
mikinn sparnað, þar sem meö þvi
er afskorin nauösyn þess að
reikna meö ákveðinni yfirvigt til
að trvggja að kaupandinn fái i
heild réttan meðalþunga. Sumir
kunnugir telja að þarna sparist
svo tugum tonna skiptir á ári hjá
meðalstóru frystihúsi.
Hinn kosturinn er sá að sam-
stæðan gerir kleift að merkja
hverja pakkningu þannig að þar
sést af hvaða stærð flökin i henni
eru og hvað mörg og það gerir
framleiðsluna verðmætari.
í ísbirninum sagði Páll Ólafs-
son tölvusérfræðingur okkur að
hans draumur væri að fyrirtækiö
eignist miklu meiri tæki en þau
sem Raunvisindastofnun og Póll-
inn eru nú að byggja upp. Hans
draumur er að fá raunverulega
stjórnstöö. Sú stöð á að vera tvi-
virk þannig aö hún á ekki aöeins
að geta tekið á móti upplýsingum
og safnað þeim saman, heldur á
hún einnig að geta skilgreint ef
ekki er rétt staðið að öllum hlut-
um og sent boð um það til baka.
Það á sem sagt að vera raunveru-
leg stjórnstöð, en ekki eingöngu
eftirlitskerfi.
Fátæktin dregur kjark
úr mönnum
Hafa menn efni á aö koma
þessu upp i' frystihúsum sinum?
Þar virðist vera verulegur mis-
bresturá, nú á þessum siðustu og
versu tlmum. Það er kunnara en
frá þurfi að segja aö við fisk-
verösákvörðunina i haust var
gengið fellt til þess að gera frysti-
húsunum mögulegt að kaupa fisk-
inn á þvi verði, sem ákveðið var.
Þaö gefur ótvfrætt til kynna að
hagur þeirra var þröngur, enda
fara frystihúsaeigendur ekki i
launkofa með það. Það hefur sýnt
sig aö fjárfestingargeta þeirra er
mjög bágborin, jafnvel i tækjum
sem reyndir menn fullyrða hik-
laust að geti borgað sig upp á einu
ári.
Árni Benediktsson sagði að
fjárhagserfiðleikarnir dragi
kjark úr mönnum og þaö væri
gamla sagan að það væri alltaf
dýrt aö vera fátækur, þá neyðast
menn til að hiröa eyrinn og henda
krónunni. Hann benti lika á að
hagnaðurinn væri ekki frystihús-
anna einna, heldur allrar þjóðar-
innar. „Bættur rekstur frystihús-
anna kemurfyrst og fremst fram
i minnkandi gengisfellingum,”
sagöi hann. Óskar Eggertsson tók
i sama streng, sagði kaupgetur
frystihúsa nna vera litla og hann
væri svartsýnn á framtiðina I
þessum efnum ef ekki birti til
fljótlega. Jón Ingvarsson var
þungorðuri'garð stjórnvalda sem
haga málum svo að fiskiðnaður-
inn getur ekki fylgst með og
tæknivæðst eftir þörfum. Og álit
Tryggva Finnssonar er skýrt,
hafi menn ekki efni á að koma
þessu upp hjá sér, þýðir það ein-
faldlega að verið er aö hleypa
fram hjá sér möguleikanum á að
bæta kjör alira sem að veiðum og
vinnslu starfa.
Tveim hófförum á und-
an öðrum
Ekki voru allir viðmælendur
okkará einu máli um hvar viðer-
um á vegi staddir, borið saman
viö aörar þjóðir I gerð þessarar
tækni. íslensku framleiöendurnir
eru á einu máli um að enn höldum
<
< (“ &■*
cc < (!> 3 X
=) _l o ■< _l z o —i £L < c
1— < 1- *
co O “D co Z) _l cn Q _l X < cc < £
LLI OC o > ö n •
o
co
't
m
co
CC
<
S
\n