Tíminn - 07.04.1982, Blaðsíða 8

8
Miövikudagur 7. april 1982
Utaefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Sigurður Brynjólfs-
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaöur Helgar-Tim-
ans: lllugi Jökulsson. Blaöamcnn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friörik Indriðason, Heiöur Helgadóttir, Jónas
Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþróttir), Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson. Otlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Agústsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Aug-
lýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askrif targjald á mánuði: kr. 110.00.— Prentun: Blaðaprent hf.
á vettvangi dagsins
er engin
samstaða um
tilhögun I
eftir Rósmund G. Ingvarsson
íþróttamálin
■ Á nýloknum aðalfundi miðstjórnar Fram-
sóknarflokksins var samþykkt ályktun um i-
þróttamál sem sérstakur vinnuhópur hafði undir-
búið. í ályktuninni er m.a. lögð áherzla á eftir-
greind atriði:
Framsóknarflokkurinn vill stuðla að þvi, að
sem flestir þegnar þjóðfélagsins hafi möguleika á
iðkun iþrótta við sitt hæfi.
Framsóknarflokkurinn telur, að þörfin fyrir i-
þróttaiðkanir hafi aldrei verið jafnbrýn og nú,
vegna breyttra atvinnuhátta, sem leitt hafa til
meiri kyrrsetu og hreyfingarleysis en æskilegt
er. Vill Framsóknarflokkurinn jöfnum höndum
styðja við bakið á keppnisiþróttum sem almenn-
ingsiþróttum og stuðla með þvi að gagnlegri fri-
stundaiðju og auknu heilbrigði þjóðfélagsþegn-
anna.
Framsóknarflokkurinn telur framkvæmd i-
þróttastarfsins bezt borgið i höndum hinnar
frjálsu iþróttahreyfingar undir forystu íþrótta-
sambands íslands og Ungmennafélags íslands,
en hlutverk rikis og sveitarfélaga sé að veita fjár-
hagslega aðstoð við rekstur iþróttastarfsins og
fjármögnun iþróttastarfsins og fjármögnun i-
þróttamannvirkja.
Framsóknarflokkurinn vill stefna að uppbygg-
ingu iþróttamannvirkja sem viðast og telur að
stuðla eigi að sem mestri hagkvæmni i byggingu
slikra mannvirkja til að fjármagn nýtist sem
bezt. í þvi sambandi er bæði sjálfsagt og eðlilegt,
að sem mest samvinna verði milli skóla og
iþróttahreyfingarinnar um byggingar og nýtingu
mannvirkjanna.
Framsóknarflokkurinn v#l beita sér fyrir efl-
ingu iþróttasjóðs rikisins i þvi skyni að sjóðurinn
geti betur sinnt hlutverki sinu en nú er.
Framsóknarflokkurinn vill stuðla að þvi, að að-
stoð við íþróttasamband íslands og Ungmennafé-
lag Islands verði aukin i áföngum á næstu árum
til að gera þessum aðilum betur kleift að sinna
störfum sinum.
Framsóknarflokkurinn vill hvetja hina frjálsu
iþróttahreyfingu til að gera sérstakt átak á sviði
almenningsiþrótta og vill i þvi sambandi benda á
nauðsyn þess, að fyrirtækjaiþróttum og skólai-
þróttum verði sinnt betur en nú er gert og þær
skipulagðar hið fyrsta.
Framsóknarflokkurinn telur nauðsynlegt að
auka styrki til afreksiþróttamanna og hópa.
Minnir flokkurinn á, að afrek islenzkra iþrótta-
manna stuðla að auknum áhuga almennings á i-
þróttum og eru auk þess góð landkynning.
Framsóknarflokkurinn telur það átak sem i-
þróttahreyfingin hefur gert i fræðslumálum lofs-
vert og hvetur til áframhaldandi starfa á þvi
sviði.
Þá telur Framsóknarflokkurinn það átak, sem
gert hefur verið i iþróttamálum fatlaðra, sé til
fyrirmyndar og það eigi að efla eftir föngum.
Framsóknarflokkurinn leggur áherzlu á, að
mannvirkjagerð við íþróttakennaraskóla tslands
á Laugarvatni verði hraðað og stefnt verði að þvi,
að henni verði lokið á næstu 4-5 árum. Minnir
Framsóknarflokkurinn á, að íþróttakennaraskól-
inn er hornsteinn iþróttafræðslunnar i landinu og
þvi sé nauðsynlegt að búa vel að skólanum.
Þ.Þ.
■ Nýlega hafa miklir atburöir
gerst i máli þvi sem ég leyfi mér
aö kalla Blöndustriö og er um til-
högun miölunarlóns vegna virki-
unar jökulelfu þeirrar er Blanda
nefnist. Atburöarásin hefur veriö
hröö og meira ráöiö kapp en for-
sjá. Segja má aö máliö hafi veriö
rekiö áfram i óöagoti hræddra
manna, sem þó telja sig sigurveg-
ara.
Æfing i undirskriftum
Samninganefnan um virkjun
Blöndu hefur veriö samþykkt af
meirihluta hreppsnefnda í 5
hreppum af sex. 1 Lýtingsstaöa-
hreppi voru fyrirvarar settir, en
aö þeim viröist hafa veriö gengiö.
Siöan voru fulltrúar hreppanna
kallaöir suöur i miklum flýti og
samningurinn undirritaöur i ráö-
herrabústaö i Reykjavik mánu-
daginn 15. mars þannig aö fæstir
vissu fyrr en búið var. Þó er enn
eftir aö semja viö einn hreppinn.
Allt gengur þetta meö óöagoti og
vafasömum aðferðum, svo aö
sennilega er einstakt.
Hvaö olli sliku irafári? Jú, full-
trúar Landverndarsamtaka
vatnasvæöa Blöndu og Héraös-
vatna voru væntanlegir suöur
daginn eftir og áttu lofaö viötal
mælaskjal og liggur ljóst fyrir aö
núverandi meirihluti hrepps-
nefndar fellur i vor. I Seyluhreppi
samþykkti nefndin meö 4:1 án
undangenginnar atkvæöagreiöslu
i hreppnum, en i desember var
samningurinn felldur á almenn-
um sveitarfundi, aö visu frekar
fámennum. t Lýtingsstaöahreppi
var tillaga meö áöurnefndum
fyrirvara samþykkt á hrepps-
nefndarfundi meö 3:1 og einn sat
hjá, en krafa eins nefndarmanns
um almenna atkvæöagreiöslu áö-
ur en tillagan væri afgreidd var
hunsuö. A sveitarfundi þar i des-
ember kom engin tillaga fram um
aö samþykkja samninginn en
samþykkt var tillaga frá meiri-
hluta hreppsnefndar um aö setja
fram skilyröi sem ekki var liklegt
aö gengiö yröi aö enda hefur þaö
ekki veriö gert. Meðal þeirra var
aö virkjunaraöili viöurkenndi
sjónarmið heimamanna um eign-
arrétt þeirra aö landi og vatns-
réttindum. Til þess hefur virkjun-
araðili ekki fengist. 1 janúar und-
irrituöu 88 kjósendur i hreppnum
eindregin mótmæli viö tilhögun I.
Fleiri munu vera sama sinnis og
liggur nokkuö ljóst fyrir aö meiri-
hluti hreppsnefndar er meö
minnihlutann á bak viö sig.
Þaö sem um er deilt er fyrst og
fremst tilhögun miðlunarlóns þ.e.
hvort spara á gróöurlendi eins og
meö góöu móti er hægt, eöa hvort
eyðileggja á sem mest af þvi.
Þetta er höfuöatriði málsins.
Ekki veröur annaö séö sbr. litaö
kort af lóninu, en aö tiltölulega
auövelt sé fyrir virkjunaraðilaaö
koma til móts viö sjónarmiö land-
verndarfólks og leysa máliö,
þannig, aö aðeins veröi haft
þarna 200-220 Gl. miölun viö
Sandárhöföa og Blönduvirkjun
veröi samt næsta virkjun. A þetta
myndu sennilega flestallir sætt-
ast, þótt æskilegra væri aö
þrengja meira aö lóninu eöa færa
þaö á ógróiö land. Virkjunin verö-
ur samt mjög hagkvæm a.m.k.
þegar fleiri stórvirkjanir koma
inn i dæmiö. Veröi hinsvegar
virkjaö samkvæmt tilhögun I
eyðist geysimikiö gróðurlendi
fyrir tiltölulega litla miölun og
auövelt er að stækka lónið um
helming siöar. Til aö fullnýta vél-
arnar þarf aö tvöfalda vatns-
rennsli Blöndu. Meöalrennsli viö
Guölaugsstaöi undanfarin 30 ár er
38.9 M 3/s en 72.9 M 3/s þarf til að
keyra vélarnar á fullu allt áriö.
Hætt er viö aö aukning miölunar
veröi talin hagkvæmur kostur i
■ Frá undirskrift samninga
viö iönaðarráöherra. Blöndung-
um hefur þótt vissara aö drifa
þetta af áður en fréttast færi um
þau vinnubrögö sem þeir notuöu
viö aö fá samninginn samþykkt-
an. Þó höföu ráöherrar Fram-
sóknarflokksins á rikisstjórnar-
fundi um morguninn óskaö eftir
frestun undirskriftar þar til end-
anleg afstaöa þingflokksins lægi
fyrir.
Engin samstaða um tilhög-
un I
1 viðtali i útvarpi um kvöldið
sagöi iönaöarráöherra aö viötæk
samstaða hefði náöst um samn-
inginn. Þetta er fjarri sanni,
Blönduóshreppur hefur einn
hreppa samþykkt samning, sem
reyndar er búiö að breyta siöan
meö samhljóöa atkvæðum
hreppsnefndarmanna. í Torfa-
lækjarhreppi samþykkti hrepps-
nefndin sama samning með 4:1,
án þess aö hafa sveitarfund um
máliö. 1 Svinavatnshreppi sam-
þykkti meirihluti hreppsnefndar
samninginn eftir aö tveir nefnd-
armanna gengu af fundi. Aöur
haföi samningurinn veriö felldur i
almennri atkvæöagreiöslu i
hreppnum, þrátt fyrir aö Blönd-
ungar höföu flutt nokkur heimilis-
föng inn i hreppinn og siðan sent
leigubil aö sunnan meö þaö fólk,
sér hliöhollt sem fjarverandi var.
Aö visu höföu þeir þremenningar
látið gera smábreytingu á samn-
ingnum og er hún fólgin i skuröi
sem kostar mikiö fé. En þrátt
fyrir þaö haföi meirihluti kjós-
enda i hreppnum undirritaö mót-
Meirihluti hreppsnefndar Ból-
staöarhliöarhrepps hefur hins-
vegar hafnaö samningnum og
skyldi engan undra. Ósamiö er
viö einstaka bændur i Blöndudal
og ósamið hygg ég sé um veiöi-
hlunnindaþáttinn sem er út af
fyrir sig stórmál. Eftir er aö
rannsaka hvort framkvæmanlegt
sé að græöa upp örfoka land á
svæöinu þannig aö gagn verði aö.
Versti kosturinn valinn
Af þessu sést aö ekki er um
neina samstööu aö ræöa og mál-
inu engan veginn lokiö. Samn-
ingnum var þvælt i gegn með
ýmsum vafasömum meðölum.
Afleiöingin er tvær andstæöar
fylkingar i mörgum sveitarfélög-
um og hætt er viö aö ekki grói um
heilt á næstu árum eöa áratugum,
ef þetta eiga aö vera lyktir máls-
ins. Abyrgðina bera þeir sem
stóöu að aö berja samninginn I
gegn og fremstir i þeim flokki
munu vera ráöherrarnir Pálmi á
Akri og Ragnar Arnalds. Er svo
að sjá aö þeir hafi tekið ráöin af
Hjörleifi orkuráöherra, enda er
framkoma hans meö ólikindum
siöustu dagana eins og alþjóö er
kunnugt. Fleiri hafa veriö aö
bögglast viö aö taka ráöin af
mönnum.
Nú má meö sanni segja aö deil-
an um virkjun Blöndu sé nógu
lengi búin aö standa og mál aö
linni. En i svo viökvæmu máli
dugar ekki aö flana aö neinu. Sýn-
ist mér aö hér hafi verið valinn
versti kosturinn þ.e. aö skilja eft-
ir styrjaldarástand i sveitunum.
orkuöflunarmálum siöar. Þaö
þýöir stórfellda graslendiseyö-
ingu til viöbótar.
Til aö fullnýta vatnsorku lands-
ins er sagt aö þurfi aö tólffalda
miölunarrými frá þvi sem nú er.
Alls yröu þá komnar miölanir
fyrir 8400 GWh af vatnsorku.
(Orkuvinnslugeta Blönduvirkj-
unar er áætluö 790 GWh/a). 1 420
Gl. miðlunarlónunum er áætlað
aö geyma 1/3 aö meöalársrennsli
árinnar og undir þaö fara a.m.k.
56.6 ferkilómetrar af algrónu
landi. Ef allsstaðar væri sama
bruöl með gróöurlendi og ráðgert
er viö Blöndu færu þannig um
1800 ferkilómetrar af gróöurlendi
undir vatn. Orslit i Blöndustriö-
inu marka stefnuna i gerö miöl-
unarlóna. Ef áformin um tilhögun
I ná fram aö ganga er þaö sann-
kölluð landeyðingarstefna og frá-
hvarf frá þeirri stefnu sem mótuð
var meö Þjóðargjöfinni. 1 staö
þess að auka og bæta gróðurlendi
landsins er hér stefnt aö eyöilegg-
ingu þeirra gróöurvinja sem eftir
eru á hálendinu. Af úrslitum i
þessu eina máli ræöst hvort stefn-
an veröur landeyðingarstefna eöa
hvort tillit veröur tekiö til gróður-
verndarsjónarmiöa. Þetta er lika
veigamikiö atriöi fyrir áfram-
haldandi búsetu i sveitunum. Hér
er þvi um mjög stórt mál aö ræða.
Hafa þarf einnig i huga áhrif
stórra lóna á umhverfi sitt.
Andóf i tvennum tilgangi
Frá þvi þetta Blönduvirkjunar-
mál kom til sögu hefi ég verið i
andófi og skammast min alls ekk-
ert fyrir. Ég hefi ákaflega margt