Tíminn - 18.04.1982, Blaðsíða 14

4
rnrntm
■ Getur verið að fyrir
mörgum þúsundum ára
hafi verið hér á jörðinni
þjóðflokkur sem kunni að
kortleggja alla heims-
byggðina mjög nákvæm-
lega# og einnig lönd sem
ekki „fundust" fyrr en
mörg þúsund árum síðar?
Ojæja. Voru guðirnir geim-
farar? Eða Atlantis enginn
hugarburður Platóns?
Svona spurningar eru
móðins nú um stundir og
vísast er svarið við þeim
öllum hið sama: Ekki al-
deilis! En menn spyrja nú
samt og þaö var, að þvi er
virðist í fullri alvöru, sem
Charles nokkur H. Hap-
good hóf að rannsaka
kortagerð fornaldar og
með þessum afleiðingum
— að hann stendur nú á þvi
fastar en fótunum að þessi
þjóðflokkur hafi verið til,
afar háþróaður kannski
sex þúsund árum fyrir
Krist, og þekkti lögun
Suðurskautslandsins ís-
lauss.
Hvar byrjar svo þetta yfriö
merkilega mál? Hvar nema i
Istanbul áriö 1929? Þá var ein-
hver aö grúska i gömlu Ottó-
mana-höllinni þar i borg og rakst
á snjáö kort yfir „nýja heiminn”
— Ameriku og hluta Afriku.
Kortiö var dregiö upp á bókfell og
vandlega dagsett: gerö þess haföi
sýnilega veriö lokiö i muharr-
em-mánuöi áriö 919 eftir flótta
Múhameös frá Mekka — þaö viil
segja áriö 1513 eftir fæöingu
okkar eigin Krists. Kortageröar-
maöurinn haföi aukinheldur
merkt sér verkiö, hann hét Piri
Ibn Haji Memmed, aömiráll eöa
„Re’is” i tyrkneska flotanum, og
heitir hér eftir Piri Re’is.
Kort þetta vakti undireins
nokkra athygli vegna þess aö af
ártalinu mátti ráöa aö um væri aö
ræöa eitt fyrsta kortiö sem gert
var af Ameriku. Ariö 1929 voru
Tyrkir staddir I miöri þjóöernis-
vakningu undir forystu Kemals
erki-Tyrkja, og þeir höföu alls
Kólumbusar” sem hann átti aö
hafa teiknaö I Vestur Indium.
Hafin var leit I Tyrklandi ef vera
kynni aö þetta kortfyndist þar, en
sú leit var árangurslaus.
Hapgood og stúdentarnir-
hoppa af stað
Piri Re’is skrifaöi reyndar á
kortiö sitt aö alls heföi hann notaö
um þaö bil tuttugu gömul kort viö
geröina, og hélt þvi blákalt fram
aö nokkur þeirra heföu veriö gerö
á timum Alexanders mikla, og aö
önnur væru byggö á stæröfræöi-
legum útreikningum. Hvort-
tveggja þótti i hæsta máta ótrú-
legt enda gátu fræöimenn sem
rannsökuöu kortiö ekki séö nein
merki um aö frumkort Piri Re’is
heföu veriö meö þessum ósköp-
um. Kortinu var þvi stungiö upp i
hillu og flestir gleymdu þvi, þó
fræöimenn teldu þaö aö visu harla
gott á sinn hátt.
Næst gerðist þaö aö áriö 1956
fékk maöur nokkur I Bandarikj-
unum áhuga á kortinu. Hann hét,
og heitir vafalaust enn, Arlington
Mallery, og var höfuðsmaöur aö
tign — væntanlega I amríska sjó-
hernum. Mallery lá yfir kortinu
nokkra hriö og taldi sig gera afar
athyglisveröa uppgötvun: aö
neösti hluti kortsins sýndi flóa og
eyjar á Suöurskautslandinu,
nánar tiltekiö á Maud
drottningar-landi, og ekki nóf
meö þaö: kortiö sýndi strand-
lengjuna á þessum slóöum eins og
nú er vitaö aö hún er — undir
milljónum tonna af Is!
Þessi fullyröing þótti einum of
stór biti I flestra háls. Mallery
fann sér formælendur fáa, en þó
einn: Charles H. Hapgood,
prófessor i visindasögu viö há-
skólann i New Hampshire. Hap-
good sannfræöist um aö Mallery
vildi aö minnsta kosti vel og væri
auk þess handviss i sinni sök, þvi
ákvaö hann aö rannsaka máliö
nákvæmlega og fordómalaust og
fékk i liö meö sér stúdenta sína,
áhugasama nokkuö. Hann haföi i
huga orötak Edisons sem sagöi i
hvert sinn sem mjög erfitt vanda-
mál skaut upp kollinum: „Þetta
er alltof erfitt fyrir sérfræðinga.
Viö veröum aö biöa þar til ein-
hver áhugamaöur leysir máliö.”
Núnú — og þaö var skrifuö bók.
1 bókinni lýsir Hapgood ákaflega
nákvæmlega vinnubrögöum sin-
GR.^þ^ BAHAMA 1. (V' ^ ’ T^ABACO
ANDROSJ 1 < p UTHERA 1. tvcat 1. SALVADOR
nS— f • \ C-N LONG lT» ^ CROOKED^ * 3 MAYAGUA ' 1. NA L
\ & ISLE OF PINES Golfo Guacana le /abo j —vBahia de ^oT^Nipe *> j/'v^GT. ^-^INAGUA 1. CAICOS 1.
1» GR. CAYMAN •» c Guantanamo LLE GC DELA {X nave_ < -:>

84° W 82° W 80 1
■ Kúba. A efri myndinni er hún samkvæmt korti Piri Re’is — sem
„leiörétt” hefur veriö af Hapgood og strákunum — en neöar eins og hún
er.
Sunnudagur 18. aprll 1982
fóru skrýtnar niöurstööur aö
streyma inn. Svo virtist sem á
kortinu væri strandlengja
Suöur-Ameriku teiknuö afar ná-
kvæmlega — ef undan eru skildar
villur, sem þeir vilja náttúrlega
kenna Piri Re’is en ekki heimild-
um hans, svo sem aö á einum staö
vantar hvorki fleiri né færri en
900 milur af ströndinni og ekki
veröur betur séö en ósar Amazon
séu teiknaðir tvisvar. Strand-
legnjan þar fyrir sunnan sé hins
vegar furöulega nákvæm — ekki
sist meö tilliti til þess aö áriö 1513
var strönd Suöur-Ameriku litt
könnuö!
Hver vissi allt um Andes-
fjöll áður en nokkur sá
þau?
En hvaö meö Miö-Ameriku og
Karabiska hafiö? Eins og er öll-
um ljóst af kortinu sem þessu
greinarkorni fylgir — sjálfu korti
Piri Re’is — svipar þessum hluta
ekki hiö minnsta til raunveru-
leikans. En sjá: Hapgood og
félagar komust aö þeirri niöur-
stööu aö yfir þennan heimshluta
heföi Piri Re’is byggt á ööru korti
og athugið auk þess hvaö gerist
ef miðaö er viö Alexandriu sem
miöpúnkt. Þá snýr eyjan Kúba
einmitt svona, og Hapgood og
þeir gátu fundiö ýmis ummerki á
eyju kortsins sem svaraöi til staö-
hátta á Kúbu. Nema hvað þaö
vantar allan vestri hluta eyjar-
innar sem á kortinu myndi snúa
upp. I hans staö eru á kortinu
nokkrar þar sem engar eru núna.
t bók sinni læöir Hapgood þvi út
úr sér — fyrst hann er nú einu
Hin
Sunnudagur 18. april 1982
1
' .r- -'v' ^ ‘ - -'. • & ' - . . V ..

r-X;. * '
‘■j*
Kort Piri Re’is frá 1513.
afskaplega ónákvæm flest hver,
enda kunnu mibaldamenn sem
fyrr segir enga örugga aðferö til
aö reikna út lengdargráður og
skakkabi oft mjög miklu. Þar að
auki voru þeir ekki meö hnattlög-
un jaröar á hreinu — eöa réttara
sagt, hvernig teikna ætti kort sem
Altént komust þeir kumpánar
allir aö þvi aö miðdepillinn væri
alls ekki á kortinu, heldur ein-
hvers staöar I námunda viö Alex-
andriu i Egyptalandi. Ekki þó i
borginni sjálfri en einhvers
staöar ekki allfjarri, þeir fundu
staöinn nákvæmlega svo sem
furðulegu kort
aftan úr forneskju
— Hverjlr kunnu að teikna undarleg nákvæm
kort af löndum sem enginn vissi að væru til?
■ Kina. Tii hægri er kort frá tólftu öld,
gjarnar á aö skipta um farveg.
til vinstri nútimakort. Athugiö aö sumar ár i Kfna eru doltið
ekkert á móti þvi aö þaö fréttist
aö einn fyrsti kortageröarmaður
nýja heimsins heföi veriö Tyrki.
Auk sýndi rannsókn aö kort þetta
var mun fullkomnara en önnur
frá svipuðum tima vegna þess aö
það sýndi Suður-Ameríku og
Afrlku á réttum lengdar- og
breiddargráöum — innbyröis, vel
aö merkja — en þvi haföi nú
öldungis ekki verið aö heilsa um
önnur kort, af þeirri einföldu á-
stæöu aö siglingafræðingar
sextándu aldar kunnu ekki aö
finna út lengdargráöur! Þeir uröu
aö geta sér til um þær, og fóru oft
mjög villur vegar.
Eitt atriöi enn vakti athygli.
Piri Re’is haföi krotaö allskonar
bull inn á kortiö sitt, og þar á
meðal aö hann heföi byggt þetta
sitt kott á ööru korti sem
teiknaö heföi veriö af Kólumbusi.
Þetta vakti áhuga vegna þess aö
landafræöingar og kortageröar-
menn höföu I margar aldir haft
uppi spurnir um „týnt kort
um og stúdentanna, birtir flest-
alla útreikninga, talnadálka og
hornamælingar — satt aö segja
skil ég hvorki upp né úibur i þessu
talnaflóði og sleppi þvi þess
vegna alveg! En fyrstHapgood er
svo reiöubúinn til aö opinbera alla
reikninga veröur ekki hjá þeirri
ályktun komist aö hann sjálfur —
og stúdentarnir! — hafi unniö
verk sam viskusamlega og
heiðarlega af hendi, hvaö sem
niöurstööunum liöur.
Kortagerðarmenn miðalda
ekki færir um aðgera þessi
kort
En höfum nú eftir. Á þeim tima
sem Piri aðmiráll dró upp kort
sitt var kortagerðarlist i örri
framför i Evrópu. Þaö er aö
segja: sjókort uröu sifellt betri og
nákvæmari en kort af löndum
voru oftast nær blátt áfram fá-
ránleg. En þrátt fyrir allar fram-
farirnar voru kortin engu aö siöur
tækju miö af þeirri alkunnu staö-
reynd. Þaö var ekki fyrr en
Mercator fann upp sæmilega ná-
kvæma aðferö til aö teikna
„hnattlaga” kortsem betur fór aö
ganga, en þaö var ekki fy rr en um
þaö bil 50 árum eftir aðPiriRe’is
teiknaöi sitt kort — og svo mikiö
ervist aöhannkunni ekkertslikt.
Þvi rak þá Hapgood og
stúdentana i rogastans þegar þeir
komust aö þeirri niöurstööu aö
ekki aðeins væru bæöi lengdar- og
breiddargráöur giska nákvæm-
lega útreiknaöar á korti Piri
Re’is, heldur væri hnattlögunin
auk þess nær fullkomin. Þaö tók
reyndar mjög langan tima aö
komast aö þessari niöurstööu.
Timafrekast var að finna útmiö-
depilinn á korti tyrkneska aö-
mirálsins, nefnilega þann púnkt
sem allt hitt væri teiknaö út frá.
Og hafa ber I huga aö kort það
sem varðveist hefur er aðeins
helmingur eöa svo af korti Piri
Re’is, hinn hlutinn er týndur.
nauösynlegt var. Og náttúrlega
uröu þeir hæstánægöir með þaö: I
Alexandriu haföi nefnilega einu
sinni veriö bókasafrt eitt mikiö,
eins og allir vita, sem brann og
meö þvi flestallur fróöleikur forn-
aldar. Þá má vel geta þess lika aö
út frá allskonar flóknum radiusa-
mæiingum — sem eru ófróöum
lokuö bók — gátu þeir fundiö út
stærð jarðar út frá kortinu.
Samkvæmt þessu korti ofmat Piri
Re’is — eöa frumkort þau sem
hann vann eftir — stærö jarðar-
innar, en þar skeikaði aöeins 4.5%
sem Hapgood og félögum þótti
næsta lltiö.
En nóg um þaö. Nú — þegar
miðpunkturinn lá fyrir — var
hægt aö fara aö rannsaka strand-
lengjuna á kortinu nákvæmlega.
Til þess þurfti aö visu ýmsar til-
færingar, breyta kortinu meö til-
liti til nákvæmari, nútima út-
reikninga á gráöum og hornum,
og laga þurfti margar stórar
skekkjur sem stúdentunum og
prófessornum þótti augljóst aö
rekja mætti til erfiöleika Piri
Re’is viö að setja saman i eitt
þessi hátt i tuttugu kort sin. Þeim
þótti til aö mynda liggja i augum
uppi ab aö minnsta kosti fjögur
„noröur” væru á ýmsum stööum
á kortinu og svo framvegis. En
þegar allt þetta var yfirstaöiö
sinni kominn af staö — aö ef til
vill sé kort Piri Re’is byggt á korti
sem teiknaö var áöur en vestri
hluti Kúbu reis úr sæ! Þarna er
hann aö visu kominn út á hálan Is,
viöurkennir hann, en telur sig
samt standa nokkurn veginn föst-
um fótum. Og hann beinir aukin-
heldur athyglinni að eyju þeirri
sem Piri Re’is hefur kosiö aö
koma fyrir milli Afriku og
Suöur-Ameriku — þar hefur ekki i
manna minnum veriö eyja. A
hinn bóginn telur Hapgood eyjuna
allraunverulega og vill sem sagt
meina aö kannski hafi þarna
verið eyja einu sinni — það er jú
fullt af allskonar klettaeyjum og
skerjum á þessu umbrotasvæöi á
hafsbotni.
En hvaö þá meö fullyrðingar
Mallerys — sem komu þessu öllu
af staö? Jú, það vantar sko ekki
aö ströndin neðst á kortinu sé
strönd Suöurskautslandsins!
Meö svipuðum tilfæringum og út-
reikningum töldu Hapgood marg-
umtalaöur og stúdentarnir hans
■ Samanburður á Suöurskaut-
inu. (a) Nútimakort. (b) Kort
Oronteus Finaeus. (c) Kort O.
Finaeusar, „leiörétt” skv. Hap-
good. (d) Annað og óskylt kort af
Suöurskautslandinu, frá 1523-24.
sig geta sýnt fram á aö ströndin
væri næstum nákvæmlega eins
og ströndin á Suöurskautinu er —
án iss! En hvaöá þaö að þýöa? —
þaö er ekkert bil milli
Suður-Ameriku og Antartiku. Þaö
var auöleyst mál. Piri Re’is —
fremur en heimildarmennirnir —
haföi gert skekkju sem þeir
félagar tóku eftir og telja auösæja
— þaö hefur eitthvaö meö radiusa
aö gera — en sem geröi þaö aö
verkum aö Suöurskautslandið
varö alltof stórt. Þaö var hrein-
lega ekki pláss fyrir sundin ’ans
Drakes!
Nefnum tvö atriöi enn i sam-
bandi viö kort Piri Re’is. Inni á
Suöur-Ameriku sjást Andesfjöll.
Ariö 1513 vissi enginn aö Andes-
fjöll væru til. Og á kortinu sést
mikil sveigja á leiö Atrato-ár-
innar töluvert langt uppi i landi.
Arið 1513 er ekki vitað til þess aö
nokkur kjaftur hafi farið svo
mikiö sem spönn upp eftir Atra-
to-ánni.
En nú var aö sjálfsgööu svo
komið aö Hapgood og stúdentun-
um hans þótti þetta allt saman
orðið svo reglulega athyglisvert
aö þeir fóru aö leita viöar en á
korti Piri Re’is aö merkjum um
fullkomnari kortatækni en gekk
og gerðist á þessum tima. Til að
gera langt m.ál stutt: þau merki
fundust auövitað.
En Suðurskautslandið var
ekki fundið!
Ekki ómerkast þeirra korta
sem hópurinn gróf upp af söfnum
hér og þar i heiminum var hiö
svokallaða Oronteus Finaeus
kort, sem teiknaö var af allri
jöröinni áriö 1532. Það er ó-
nákvæmt i marga staöi en þaö
var Suburskautslandið sem vakti
sérstaka athygli. Meö fyrrnefnd-
um tilfæringum sinum komst
Hapgood-hópurinn knái aö þeirri
niöurstööu aö þvi svipaöi næstum
óeölilega mikiö til Suðurskauts-
landsins eins þaö ku vera i raun
og veru. Til þess þurfti aö visu aö
breyta afstööunni eitthvaö en þeir
Hapgood útskýra i löngu máli hvi
þeim sé þaö heimilt sem fyrr.
Annars er réttast aö hver skoöi
þessar teikningar fyrir sig, þær
tala jú sinu máli.
Hapgood fann reyndar fleiri
kort af Suöurskautslandinu sem
viröast ekki vera gerö eftir ná-
kvæmlega sömu heimildum en þó
afar svipuðum. Og nú það sem
merkilegast kann aö hljóma: um
þaö leyti sem þessi kort voru
gerö, var alls ekki búið að finna
Suöurskautslandið, hvaö þá rann-
saka þaö nákvæmlega. Aö visu
grunaöi menn aö einhvers staöar
á þessu stóra hafsvæöi væri land
— fyrst og fremst vegna þess aö
þeim þótti ótrúlegt að ekkert land
væri til aö vega upp á móti
flæminu á noröurhveli jaröar! —
en um stærö þess eöa lögun vissu
þeir I raun og veru ekki par.
Stundum var landið sem menn á-
litu aö væri þarna tengt Ástraliu
en um hana var sömuleiðis mjög
litiö vitaö snemma á sextándu
öld. Þaö var satt aö segja ekki
fyrr en snemma á 19. öld sem
Suöurskautslandiö „fánnst” opin-
berlega og kannaö aö ráöi. En
þessir kortageröarmenn, Piri
Re’is og Oronteus Finaeus, virt-
ust harla fróöir um þaö....
Var nú, ég spyr, kyn þótt Hap-
good drægi þá ályktun aö korta-
geröarmennirnir heföu haft aö-
gang aö einhverjum kortum sem
nú eru týnd, en voru miklum mun
fullkomnari, nákvæmari og viö-
tækari en þeir sjálfir voru færir
um aö teikna? Og vegna þess aö
honum þótti aukinheldur sýnt aö
fjölmörg þeirra korta sem hann
taldi þessu til sönnunar sýndu
strandlinur og eyjar eins og þær
heföu veriö fyrir þúsundum ára,
þá var lausnin sem sé fundin:
einhver óþekktur þjóöflokkur en
ákaflega háþróaöur haföi gert
þessi kort fyrir langalangalöngu,
þau heföu siöan verið varöveitt,
ýmist sjálf eöa i mismunandi
góöum eftirritum, til dæmis i
bókasafninu I Alexandriu sem
brann — þrisvar.
Furðulega , góð kort af
ókannaðri strönd Afríku
Viö skuluum nefna nokkur fleiri
kort. Ariö 1484 var teiknaö kort i
Feneyjum af vesturströnd
Afriku, eöa alla vega fannst þaö
þar og þá. Þetta kort er, segir
Hapgood, gert á svo fullkominn
hátt aö meö ólikindum er og ná-
kvæmnin er framúrskarandi.
Ekki sist I ljósi þess aö áriö 1484
er ekki vitaö til þess aö strönd
Afriku hafi veriö svona vel könn-
uö... Aö visu var Jón kóngur II I
Portúgal ákaflega áhugasamur
um landkönnun en menn hans
höföu þó alls ekki lagt sig fram
um aö kanna strandlengjuna.
Þeir höföu einungis áhuga á aö
finna sjóleiðina til Indlands.
Annað kort af Afriku er til frá ár-
inu 1502. Veturströndin er harla
nákvæmlega gerö, sem og syöri
hluti austurstrandarinnar en
Austur-Afrika, Arabia og Persa-
flóasvæöiö er mjög ónákvæmt.
Þykir Hapgood augljóst aö þar
hafi kortageröarmaöurinn stuöst
viö eldgamalt kort Ptolemeusar
af þessu svæöi sem er ákaflega
illa gert á nútimavisu. Hann vill
hins vegar meina aö hinn ná-
kvæmari hluti kortsins frá 1502 sé
runninn frá enn eldri kortum,
kortum óþekkta þjóöflokksins,
einmitt. Og bendir á aö enn hafi
stranglengja Afriku veriö litt
könnuö. Bartholomew Diaz haföi
fariöfyrir Góörarvonarhöföa áriö
1488 en engar sagnir eru til um aö
hann hafi lagt sig fram um aö
kanna ströndina til kortageröar
— sem þó var ekki svo litiö fyrir-
tæki á þessum árum. Og auk þess
er sannað mál aö mestan hluta
leiöarinnar sigldi Diaz alls ekki
meö ströndum! Sömu sögu er aö
segja af Vasco da Gama sem fór
frá Portúgal 1497 og sneri aftur
1499eftir aö hafa náö til Indlands.
Hann kom aldrei alla þessa leið
I sjónmál við strönd Afriku, hvaö
þá meira, og alls ekki austur-
ströndina. Svo hver teiknaði kort-
in fyrrnefndu...?
Og þegar Hapgood leitaöi betur
fann hann undarlega fullkomin
kort af fleiri heimshlutum, full-
komin bæði aö nákvæmni og
stærðfræöilegri tækni. Viö nefn-
um hér aöeins kort af Kina sem
talið er vera frá tólftu öld eftir
leifafundi. Schlieman fór aö leita
aö Tróju, fyrr fannst hún ekki,
Arthur Evans þóttist viss um aö
finna eitthvaö á Krit, og svo
framvegis. Og Hapgood rekur
lika fjölmörg dæmi um furöulega
tækniþekkingu fornmanna,
tækniþekkingu sem viö vitum
bara alltof litiö um — meöal
annars vegna þess aö bækur voru
ekki aöeins brenndar i Alex-
andriu heldur lika i Karþagó og
viöar, og einnig vegna þess aö viö
höfum ekki leitaö. Þeir sem hafa
leitaö hafa furöulega oft fundiö
þaö sem þeir leituöu aö, segir
Hapgood. Látum eitt dæmí
nægja: áriö 1877 fann bandariski
stjarnfræöingurinn Asaph Hall
hina tvo mána Mars Deimos og
Phobus. Hann haföi leitaö aö
þeim I sex mánuöi áöur en þeir
fundust loks og ástæöan fyrir þvi
aö Hall var svo þrár i leit sinni
var sú aö hann vissi aö hinir
gömlu Grikkir höföu vitað fullvel
aö Mars hafði tvo litil tungl, og
þaö voru þeir sem skiröu þau
Deimos og Phobus. Hvernig fóru
Grikkirnir aö þvi aö vita þetta?
Þaö er ekki vitaö annaö en fyrstu
sjónaukarnir sem voru nógu
sterkir til aö greina hin örsmáu
tungl plánetunnar hafi ekki
veriö fundnir upp fyrr en á 18. eöa
jafnvel 19. öld. Þó haföi Kepler
spáð þvi áriö 1610 aö Mars heföi
tvö tungl, og enski rithöfundurinn
Jonathan Swift lýsti þeim meö
furöulegri nákvæmni i bók sinni
um feröir Gúllivers. Taliö hefur
veriö aö hann hafi aöeins giskaö
út i loftiö og reynst heppinn en
hversu miklir eru möguleikarnir
á þvi aö I fyrsta lagi, giska rétt á
aö Mars hafi yfirleitt tungl, i ööru
lagi aö Mars hafi tvö tungl, i
þriðja lagi aö nefna fjarlægöir
beggja tunglanna frá miöju Mars
af þvilikri nákvæmni aö skeikar
aðeins 30%, og i fjóröa lagi, að
nefna snúningshraöa beggja, tal-
iö I klukkustundum, og aftur
skeikar aðeins 30%? Enginn veit
hverjar heimildir Keplers og
> .
..r\* * 'g/i
■ Aumingja mennirnir. Þarna er Hapgood i miöju, umkringdur
stúdentum. En hver afvegaleiddi hvern?
Krists burð en Hapgood efast ekkí
um aö sé i rauninni mun eldra, aö
minnsta kosti frumgeröin. Þetta
kort er af landi en ekki sjó, sá er
allur munurinn. Þessi kort fylgja
hér meö greininni. Loks má nefna
ýmis kort af Noröurhluta Evrópu
sem hingaö til hafa veriö talin
Ibara slæm og ónákvæm. Hapgood
hefur tekiö þau til gagngerrar
endurskoöunar og komist aö þvi
aö ... þau sýni landslag eins og
þab var á isöld! Hvorki meira né
minna. Þau séu komin frá mörg
mörg þúsund ára gömlum kort-
um.
Undarlegar upplýsingar
Gullivers
En hvaö? Af hverju skyldi eng-
inn vita neitt um þennan ótrúlega
þjóöflokk sem feröaöist um alla
jöröina endur fyrir löngu og dró
upp kort? — nema Hapgood,
stúdentarnir hans og stöku
Atlantis-fræöingar. Jú, Hapgood
kann svar við þvi. „Leitiö og þér
muniö finna.” Hann leggur á-
herslu á aö sjaldan, mjög sjaldan,
hafi nokkrar uppgötvanir veriö
geröar fyrir hreina og klára til-
viljun, og gildi þaö bæöi um
visindalegar uppgötvanir og forn-
siðar Swifts voru, ekki gátu þeir
séö tunglin, og þau eru svo litil aö
meö þeirra tima mælitækjum
hafa þau ekki haft merkjanleg á-
hrif á gang plánetunnar. Auk þess
var alls ekki búiö aö „finna upp”
þyngdaraflið þegar Kepler setti
fram sinn spádóm...
Hvað kemur hann þessu
máli við?
Nóg, nóg! Ég tek ekki meira
upp frá hinum góöa stökkvara.
En hvernig ætli kenningum hans
hafi verið tekiö? Voða margir
hafa tekiö þann kost aö segja ekki
neitt. En Mr. John K. Wright,
fyrrum forseti bandariska land-
fræöifélagsins, hefur látiö hafa
eftirsér: „Ég seginú bara eins og
„Sportin’Life” i Porgy and Bess:
It ain’t nessa... It ain’t nessa... It
ain’t necessarily not so!”
Eöa eins og maöurinn sagöi er
hann frétti aö Rúnar Bjarnason,
slökkviliösstjóri, heföi stjórnaö
liöi sinu röggsamlega meö
labb-rabb tæki er einhvers staöar
brann, en siöar komiö i ljós aö
hann var einn manna á svæöinu
meö sllkt tæki: „Þetta gæti veriö
satt...”
—Ij tók saman.