Tíminn - 30.04.1982, Blaðsíða 10

Föstudagur 30. april 1982
■ Unnur Kolbeinsdóttir, er
fædd 1922 i Kollafirði. Hún tók
kennarapróf tvitug, giftist.eign-
aðist sex börn. Kenndi annað
slagið meö heimilisstörfum, þó
ekki fyrir alvöru fyrr en yngsta
barnið var komið i skóla. Um
afstöðu sina til ungs fólks segir
hún: ,,Ég séog umgengst mikið
af góðu og glæsilegu ungu fólki
og dáist að dugnaði margra.
Þar sem miður fer, verðum við
alltaf að taka miö af aðstæðum.
„Fordæmdu ei hið bogna,
brotna, veika. Þess böl er mikið
Þjáning þess er djúp”. (HKL).
Við ættum öll að lita i eigin
barmáöurenviðdæmum.Ég er
alin upp viö norðannæðingana
hérna undir Esjunni og veit að
ekki er alltaf logn, stundum er
sólskin en stundum kalt, þótt
aldrei skaði nú blessuð sólin. Ég
reyni að vera raunsæ — vera
manneskja til að taka þvi sem
að höndum ber.”
„Naumast að ég er orð-
in merkileg mann-
eskja”
Það var hérna á dögunum að
umsjónarmaður heimilistimans
hringdi og bað mig segja les-
Unnur bjóst viö lltt frásagnarverðum dögum, sitjandií sófa meðhandavinnu. (Tlmamynd Ella)
Allt er bjart f rá ystu
lá inn f hjartarætur”
ff
endum blaðsins hvernig ég
verði einum degi núorðið.
„Naumast að ég er orðin merki-
leg manneskja”, hugsaði ég. Ég
var að koma heim af spitala og
sá fram á litt frásagnarverða
daga, sitjandi i sófa með handa-
vinnu. Ég hafði lesiö slikar
greinar eftir ungar konur á upp-
leið og lamast gersamlega.
Hvernig fara þessar ungu nú-
timakonuraðþviaðkoma öllum
þessum ósköpum i verk? Er
ekki verið að útrýma öllu kven-
kyni (einnig er verið að reyna
annaðslagið við bændastéttina)
á skömmum tima með vinnu-
þrælkun? Það er bara hátið ef
þær hafa ekki filefldan karl-
mann á framfæri sinu i ofaná-
lag. — Einnig hafði ég oft verið
skömmuð fyrir „ónákvæmni i
frásögn.”
Eftir miklar skirskotanir til
góðra tauga minna i garð Tim-
ans að fornu og nýju ásamt
sjálfvalinni dagsetningu lét ég
tilleiðast, en segi bara i stil við
Indriða G. „Ég tel mig ekki
bera ábyrgð á öllum ávirðing-
um Timans, frekar en hann á
minum.”
Þá er aðfara s.s. 2-3 vikur aft-
ur i timann til hins sögufræga
30. mars sl. Ég vaknaöi eins og
vant er um sexleytið og fór að
hugsa um það sem ég þurfti að
gera þennan dag. Ég átti að
mæta uppi á Akranesi i fótaað-
gerð daginn eftir og þurfti að
koma bilnum i viögerð ásamt
þessu vanalega. Kúplingin var
einu sinni enn komin i verkfall.
Þórunn dóttir min segir það
eölilegt, ég standi almennt allt-
af á kúplingunni, sem ég neita
harðlega, nema náttúrlega á
ljósum i öryggisskyni. Þóttfjöl-
skyldan tali um „einkennilegan
keyrslumáta” þá finnst mér nú
nýr kúplingsdiskur árlega væg-
ast sagt dularfullt fyrirbæri.
Ekkert sund, morgun-
leikfimi eða svoleiðis
lúxus i dag
Jón „fyrrverandi á Timan-
um” sonur minn, var búinn að
bjóöa mér far með sér og Akra-
borginni kl. 7 sd. og þaðan að
Bifröst. Þá þurfti að skjóta mér
niður á Skaga á morgun. Þetta
var snúningasamt. Eftir aö
mæðast svona litla hriö,
skreiddistég fram úr, opnaði út
á svalir og andaði að mér vor-
loftinu.
Ekkert sund, morgunleikfimi
eða svoleiðis lúxus i dag. Ef
maöur væri nú kominn upp i
sveit, gæti labbað út á tún, farið
i fjósið, heilsaö upp á kýr og
hesta, hænsn og lömb! Ætli
sauöburöur fari ekki að komast
úr móð, tæknivæðingin tekur
alls staðar völdin. I sveitinni
lika. Ég vildi snúa hjóli timans
afturábak og festa það á á-
kveðnum punkti, þegar allt lifið
var fagurgrænt eins og túnið
heima og manni var bannað að
vaða óslægjuna nema i hæsta
lagi berfætt að reka rolluskját-
urnar. „Hvar fær ég höfði hall-
aö?” A.m.k. ekkiupp að volgum
belgnum á henni Búbót minni
eða stinnum makkanum hans
Stjarna gamla, hundurinn Olsen
löngu dauður.
Kolsvart kattarkvikindið
þvælist um leggina á mér, ég er
nærri dottin um eina húsdýrið. I
þessum dapurlegu hugleiðing-
'um fer ég fram i eldhús, tek til
næringarsnauðan morgunverð
(ekki má maður einu sinni
borða alminlega), gef kettinum
- og les Timann. Katrin, 15 ára
:heimasæta er á skiðum á Isa-
firði að afloknum samræmdu
vinnustað. Það tók nú tima, þvi
hann var álika lipur i gang og
staður hestur. Þrisvar tókst
mér þó að forðast árekstur.
Vinnustaður minn er núna
menningarstofnun ein ágæt i
Hliðunum sunnan verðum,
Hliðaskólinn i Rvik. Á gangin-
um mæti ég sérdeildarbörnun-
um. Þau heilsa mér brosandi,
þau eru alltaf svo glöð, þrátt
fyrir fötlun sina. Ég kemst svo-
lltið viö og skammast min. Hver
er ég að vera að mæðast, ég á
1/2 tylft af rétt sköpuöum börn-
um.’
Hressilegur hlátur berst ofan
stigann. Ég kem i kaffið á kenn-
arastofunni. Þar er vonandi
ekki afmæli i dag, það er mjög
freistandi, þvi afmælisbörn
bjóða alltaf uppá tertu eða t.d.
rjómapönnukökur. Stundum
2svar á dag! Andrikar samræð-
ur hefjast, bæði rithöfundar,
fararstjórar og allt þar á milli
prýða kennaraliðið og margt er
spjallað.
yfirmenn. Þá er nefnilega hægt
aðráða ifriði, þvi þeir gera allt
sem við biðjum um. Ágætis-
menn.
Nú þyrfti ég að skreppa upp i
Isaksskóla og hitta að máli
skáldið og Þingeyinginn (klass-
isk samsetning) Herdisi Egils-
dóttur sem lofaði mér grein og
myndum fyrir „Skimu”. mál-
gagn móðurmálskennara. Her-
dis leysir nú svoleiðis smámuni
léttilega.
Siminn hringir um leið og ég
kem heim. „Ert þú orðin mjög
hrukkótt?” spyr gamall skóla-
bróðir, en við höfum hvorki séð
haus né sporð hvors annars sl.
40 ár. „Læt ég það allt vera,
miðað við aðstæður”, svara ég,
og eftir lýsingar á aðskiljanleg-
um barneignum og hjónabönd-
um (fleiri börn og færri hjóna-
bönd hjá mér) kveðjumst við.
Þetta tók 1/2 tima. Engin tak-
mörk virðast hugdettum karl-
manna sett. Ég verð að skrifa
Dagur í lífi Unnar Kolbeinsdóttur
prófunum, en Guðrún Sigriður
25 ára, er hér i millilendingu,
var að koma úr söngför með Há-
skólakórnum. Er að skrifa BA
ritgerð um málvisindi og á leið
til Italiu. Ekki er nú allt jafn-
bölvað, þvi hún fékk italska
styrkinn til háskólanáms i tal-
kennslu i þvi langa og mjóa
landi Italianó. Þar með hverfur
hún i 3 ár af norðurslóöum, en
huggun harmi gegn er að miss-
um vér málið af ýmsum ástæð-
um s.sl. slysum, kölkun, veik-
indum, ofnotkun (ekki ósenni-
legt), getur Guðrún bjargað
málinu á málvisindalegan hátt.
Ég treð méri'þærfáu spjarir
sem ég kemst i og legg út i lifs-
baráttuna. Nú er för minni heit-
ið inn i Voga. Þar hef ég fyrir
satt að sé einn heiöarlegur bif-
vélavirki. Kl. 8 var ég mætt
slysalaus eftir ótal krókaleiö-
um. Þvi miöur var ekki sama
sagt um viögerðamanninn. Ég
beið i klukkutlma. Þá hringdi
karl. „Unnur min, elskan, ég
lenti á árshátiö i gærkveldi.
Komdu e.h. á morgun. Svikja
þig? Dytti það ekki i hug. Aldrei
i lifinu!”
Svona eru karlmenn. Aldrei
neitt að marka þá og allir eins.
Finni maöur heiðarlegan bila-
viðgerðamann er hann dottinn i
það eins og skot.
Vinnustaðurinn er
Hliðaskóli i Reykjavik
Skodinn bar mig að lokum á
1 dag er miðvikudagur. Ég hef
umsjón með 2 bekkjum i vetur,
3. og 4. Tveir timar i 3. bekk,sið-
an 2 vinnutimar kennara. Þá
reynum við að vinna saman i
aldursflokkum, ná sambandi
við stuðningskennara, félags-
ráðgjafa og skipuleggja, ljós-
rita, bera saman bækur okkar.
Við skiptum systurlega 1 mat-
arskammti tvær, litill fiskur,
mikið hrásalat. E.h. fer ég svo i
4. bekkinn og er þar til kl. rúml.
4. Þar er liflegt lið samankomiö/
21 ólikir krakkar. Foreldra-
skemmtun nýafstaðin og páska-
friið framundan. Námsáhuginn
þvi takmarkaður. Við tölum nú
samt um páskana teiknum og
skrifum og syngjum i dag.
Kveðjumst og óskum hvert öðru
gleöilegra páska. Ég fæ mörg
hlý handtök og góðar óskir.
Eitt gott orð, hvað það
breytir miklu
Eitt gott orð, hvað það breytir
miklu. Samt finnst mér ég alltaf
vera að skamma þessi grey. Ég
tek svolitið til i stofunni og fer
upp á kennarastofu. Sömu góðu
óskirnar og hlýju handtökin þar.
„Láttu þér batna, ekkert að
flýta þér hingað aftur of
snemma”. Mig fer nú bara að
gruna margt. Ætli þau séu
svona fegin að losna við mig?
Þær eru vitrar konurnar i
þessum skóla. Þær eru auðvitað
i meirihluta og hafa karlkyns
strákunum á spitalanum (2 syn-
ir erlendis búsettir).
Siðferðisþrekið að
þrotum komið
Nú var siðferðisþrek mitt þvi
miður að þrotum komið. Mig
langaöi ekki lengur að hossast i
Akraborginni. Mun þægilegra
virtist mér aö þiggja heimboð
Guðrúnar fararstjóra og kenn-
ara aö skoða dásemdir Horn-
stranda m.m. Ég frestaði þvi
siglingum til morguns. Við
mæögur mættum á Fálkagöt-
unni um sjöleytið og sátum þar i
dýrölegum fagnaði allt kvöldið.
Mikið borðað af undirstöðugóð-
um mat, horft á gróöursæld og
hrikaleik Hornstranda. Aðalvik,
Hælavikurbjarg, þvilikt og ann-
að eins. Ekki væri nú gott að
detta þarna niður, alveg þver-
hnipt ofan i sjó. Mest var þó
hlegiö og rætt um börnin okkar
innan hjónabands og utan
(nemendur) — kjafta- og
draugasögur slæddustmeð. Upp
úr kl.ll fór ég að ókyrrast. Ætl-
aöi ég ekki upp á Akranes i
fyrramálið eða hvað? Við
mæðgur yfirgáfum þvi sam-
kvæmið og geystumst með
pilsaþyt niður stigann og út.
Næst vissi ég nú af mér úti i
göturæsinu i ólögulegri hrúgu.
Allt stjarnkerfið hvolfdist yfir
mig. Ég var ekkert nema sand-
ur og blóð i framan. Hvers lags
ósköp voru þetta? Dóttir min
reyndi árangurslaust að tosa
mér upp. Ég reyndi aö hreyfa
skankana, virtist óbrotin. Höf-
uðið var eitthvað undarlegra en
vant var og mátti þó varla við
þvi.
Nú þustu kennslukonur á vett-
vang og Jesúsuðu sig i bak og
fyrir. Ég var studd inn i bil og
keyrð beint á slysavarðstofu.
Yfirheyrð og lögö til hliðar á
bekk, hvitklæddur loftandi sveif
i kringum mig, læknir hugði að
sárum minum. Skyndilega
brast flótti i lið þetta sökum enn
vofveiflegri atburða og ég lá nú
þarna ein og yfirgefin og hug-
leiddi stöðuna.
Bara ég hefði nú snáfað
með Jóni
Ég var með 20 ára tilvisun til
fótaaðgerðar upp á vasann og
loksins þegar ég var búin að
manna mig upp, þurfti þetta að
ske. Þaðgæti tekið mig önnur 20
ár að safna kjarki uppá nýtt og
fá tima og þá tæki þessu ekki
lengur. Bara ég heföi nú snáfað
meö Jóni. Þá sæti ég sennilega
og hlustaöi á dýrðlegan konsert
i Akraneskirkju eða væri komin
beint i faöm Abrahams uppi á
Bifröst. Nú var sigling á Akra-
borginni og spitalavist á Skaga
eftirsóttasta hlutskipti i veröld-
inni. Sjálfsmeðaumkun helltist
yfir mig. Hvar var „hið sterka
kyn” á svona örlagastundum i
lifi manns, „verndarar ekkna
og munaðarleysingja?” Ég er
að visu hvorugt, en fannst ég
vera hvort tveggja. Horfnir burt
„á brennandi norðljósum loft-
vega kalda”ogekki ineinu kall-
færi. Karlmenn eru almennt
aldrei tiltækir þá sjáldan maður
þarf á þeim að halda. Ég ávarp-
aði þvi Almættið eins og vana-
lega i slikum tilfellum. Bara
einhverja mannlega veru i
námunda við mig. Mér fannst
ca. 1000 ár liða uns loftandi birt-
ist og tókst mér aö ná sambandi
með stóru tánni og biðja um við-
tal við dóttur mina sem beið
frammi.
Nú gerðist allt i senn: Guðrún
kom og hélt i hönd móður sinnar
meðan höfuðleðrið var saumað
saman, sandur og möl hreinsað
úr sárum, en góðaraugu hófu
innreið sína með tilheyrandi
litadýrð. Þakka ég þessu góða
fólki hér með mikla hugstyrk-
ingu. Að þessu afloknu hittum
við kennslukonur fyrir dyrum
úti, spyrjandi að leikslokum.
Hlógum viö að þessu meinlausa
næturævintýri og fórum hver til
sins heima. Reyndar hafði far-
arstjórinn farið út á náttkjól um
nóttina og athuga gangstéttina
og fundið gráan hárlokk en hann
var alls ekki af mér. Mikiö var
nú gott aö komast i rúmið sitt
eftir viðburöa- og litrikan dag.
„Hér eftir mun ég sjá fótum
mínum forráö”, var það siöasta
sem ég hugsaði áður en ég
sofnaði.
Á spítalanum glotti
enginn
Það sakar ekki að geta þess,
að daginn eftir sigldum við
mæðgur i sólskini til Fyrir-
heitna landsins handan Faxa-
flóans. Skipverjar glottu við
tönn að þessari dularfullu konu
með sólgleraugun og stóru alpa-
húfuna til að skýla plástrunum
m.m. En á spitalanum glotti
enginn. Þetta er nefnilega
mannúðarstofnun. Eftir vel-
heppnaða skurðaðgerð sóttu
mig 3 kavalérar af mismunandi
stæröum (Jón og synir) og
studdumig á nýjum fótum beint
i faöm Abrahams i hraunjaðrin-
um við Bifröst. Fjölskyldan þar,
sólbrennd úr Hliðarfjalli reisti
svo við reyninn brotna á pásk-
um.
Ég horfði út i bjarta vornótt-
ina þarna uppi i Borgarfirði.
Gömul visa eftir pabba minn
kom mér i hug og get ég ekki
orðað hugrenningar minar bet-
ur:
Húmið svart er flúið frá.
Fegurð skartar nætur.
Allt er bjart frá ystu lá
inn i hjartarætur.
(K.H.)