Tíminn - 08.04.1982, Blaðsíða 6

6
Fimmtudagur 8. april 1982
Hin
leynilega
höfuðborg
Póllands
■ Klaustrið og Mariukirkjan á Jasna Góra
með öflugan og baráttuglaöan her
sinn um klaustur Páls postula á
Jasna Góra og hugði það létt verk
fyrir sig að taka þessa háborg
kaþólskunnar i Póllandi. 1
klaustrinu voru aðeins til varnar
hinir guðhræddu munkar og örfá-
ir pólskir hermenn undir stjórn
Korcecki ábóta. Staðan virtist þvi
vonlaus andspænis hinum fjöl-
menna, vigreifa sænska her Karls
Gustavs konungs. Umsátrið stóði
samfelltfjörutiudaga. Abótinn og
klausturbræðurnir leituðu full-
tingis hinnar Heilögu Guðsmóður
i Mariukirkjunni og fengu fullan
sigur yfir óvinum sinum, þvi
Sviar urðu loks frá að hverfa engu
nær. Vörn klaustursins á Jasna
Góra var álitið kraftaverk.
Fréttin um sigur hinnar Svörtu
madonnu i Czestochowa barst
brátt út um gjörvallt Pólland og
stappaði svo stálinu i Pólverja, að
þeir snerust skipulega til varnar
landi sinu gegn innrás hins guð-
lausa, sænska mótmælendakon-
ungs, og fáum árum siðar höfðu
þeir hrakið Svia alveg af höndum
sér.
Pólski rithöfundurinn Henryk
Sienkiewicz (nóbelsverðlaun
1905) hefur lýst hinum sögulegu
atburðum á Jasna Góra, aðdrag-
anda þeirra og afleiðingum i trl-
logiu sinni um sjálfstæðisbaráttu
Pólverja — „Ogniem i mieczem”
(Með eldi og sverði), „Potop”
(Flóðið) og „Pan Wolodyjowski”.
Siðar á 17.öld rændu tékkneskir
hússitar hinni háheilögu
madonnumynd, þegar Pólverjum
tókst loks að ná Mariumyndinni á
sitt vald og koma henni aftur fyrir
I Czestochowa, hafði hún hlotið
CZESTOCHOWA
■ Um 200 kilómetra suðvestur af
Varsjá stendur rúmlega 250 þús-
und manna borg, Czestochowa,
hin helga borg Pólverja. Borgin
er i Kielce-héraðinu miðju og
stendur á bökkum fljótsins
Warta, miðja vegu með járn-
brautinni milli Varsjár og hinnar
ævafornu og fögru Krakár i
Suður-Póllandi. Czestochowa
hefur oft verið nefnd leynileg
höfuðborg hins kaþólska Pól-
lands, mitt á milli hins núverandi
og fyrrverandi veraldslegs
stjórnarseturs Póllands.
Eitt stærsta og þekktasta stál-
iðjuver Póllands er i' Czestoch-
owa, margar efnaverksmiðjur,
bómullar- og ullarspunaverk-
smiöjur. En þær um það bil tvær
milljónir pólskra og erlendra
pilagrima, sem á ári hverju
streyma til Czestochowa, koma
þangað ekki til að kynna sér iðnað
borgarinnar, heldur leggur þessi
skari allur leið sina upp á Bjarta-
fjall — Jasna Góra — i Czesto-
chowa miöri, til hins vfggirta
klausturs og Mariukirkjunnar,
sem varðveitir þjóðarhelgidóm
hinskaþólska Póllands: en það er
Heilög Guðsmóðir — Regina
Poloniae — eða öðru nafni Svarta
madonnan i Czestochowa.
Klaustrið og Mariukirkjan
gnæfa hátty firborgina og gnæfa i
andlegum skilningi yfir allt Pól-
land. Hin forna helgisögn tengd
myndinni af hinni Svörtu
madonnu i Czestochowa greinir
frá þvl, aö sjálfur guðspjalla-
maðurinn LUkas hafi málað
myndina á fjöl úr boröi einu, sem
Jesú frá Nazaret smiðaði.
Konstantin keisari flutti myndina
frá Jerúsalem til Miklagarðs, en
þaðan var hún siöar flutt til Rúss-
lands. Þegar Wladislaw Jagiello
Opolski fursti stofnaði klaustrið i
Jasna Góra árið 1382, gaf hann
hinu unga klaustri þessa helgi-
mynd af Heilagri Guðsmóður
með barnið til varðveislu. Eru þvi
nú liöin rétt 600 ár frá þvi að hin
Svarta madonna i Czestochowa
kom til Póllands, og viötæk há-
tiöahöld fyrirhuguð I borginni af
þvi tilefni.
Helgimyndin i Czestochowa
tengist hinni stormasömu sögu •
Pólverja á margvlslegan hátt.
Þegar Karl Gustav X Sviakon-
ungur, arftaki Kristinar drottn-
ingar i hásætinu, réöst árið 1656
inn I Pólland tókst honum á aö-
eins örfáum vikum að ná nær öllu
landinu á sitt vald, þar á meðal
Varsjá og Kraká. Hann settist þá
■ Regina Poloniae
tvö áberandi ör á andliti og hálsi,
og ber myndin þess merki enn
þann dag i dag.
Upp frá þvi hefur þessi mesti
þjóðardýrgripur Pólverja —
Heilög Guösmóðir i Czestochowa
— verið um aldir kyrr á sinum
stað og miðlað þaðan kynslo'ð
eftir kynslóð sanntrúuðum pólsk-
um kaþólikkum nýrri trúarvissu
á hinum ckðugustu timum, hugg-
að syrgjendur, gefið örviliruðum
sálum nýja von og með krafta-
verkum sfnum hjálpað sjúkum og
farlama. 011 hin krýndu höfuð
Póllands og nær allir pólskir
föðurlandsvinir hafa farið pila-
grimsför til að votta hinni Svörtu
madonnu á Jasna Góra lotningu
sina og biðjast fyrir.
Þegar Jóhannes Páll II. páfi
heimsótti föðurland sitt aftur árið
1979, var það Pólverjum einn af
hápunktum heimsóknarinnar, er
páfinn söng messu i Máriukirkj-
unni á Jasna Góra, og krjUpandi
hinni Heilögu Guðsmóður öi
Czestochowa bað hann sérstak-
lega fyrir framtiðarheill og
hamingju Póllands og pólsku
þjóðarinnar.
Haiidór Vilh jálmsson
■ Matsalurinn iklaustri Páls postula á Jasna Góra.