Tíminn - 08.04.1982, Blaðsíða 10

ÍO_____
bergmál
Fimmtudagur 8. april 1982
FOSTUDAGURINN
LAA
■ Starfsfélagi minn einn — en ég
nefni engin nöfn — hefur sagt mér
i óspuröum fréttum aö i kvöld ætli
hann aö leggja fullan brennivins-
fleyg, nema þaö sé viski, i nátt-
borösskúffuna sína og skrúfa
tappann laust á. Þegar hann
vaknar nauöugur viljugur, i
fyrramáliö ætlar hann aö
klemma aftur augun og ekki opna
þau fyrr en hann hefur teygt sig I
fleyginn án þess aö fara fram út
og svolgraö hann aö minnsta kosti
hálfan. Frammi i stofunni ætlar
hann aö hafa tilbúnar meiri
birgöir. Þannig, og aöeins þannig,
telur hann sig geta lifaö af föstu-
daginn langa. Ég reikna varla
meö aö fara aö dæmi hans en
langaraö taka þaöfram aöég skil
hann mjög vel.
Ég held aö ég hafi ekki veriö
nema sjö átta gamall polli úti á
Nesi fyrir margt löngu þegar ég
taldi mig fyrst hafa séö i gegnum
föstudaginn langa. Til hvers,
spuröi litli drengurinn, aö syrgja
svona mikiö úr þvi aö svo reis
Jesús upp og velti steininum og
fór til himna rikis en heilagur
andi hingaö? Mig minnir aö þaö
hafi veriö fátt um svör, en nokkr-
um árum siöar geröi ég mér grein
fyrir þvi aö spurningin var byggð
á alveg kolvitlausum forsendum.
Ég tók sem sé eftir þvi aö fólk
syrgöi ekki á föstudaginn langa.
Þvi leiddist, dauöleiddist. Og
mikiö skal okkur öllum saman
leiöast á morgun.
Þaö er margendurtekinn og
þvældur frasi aö Islendingar séu
hundheiöin þjóö, og hafi alla tib
veriö, en ég hallast að þvi að þaö
sé rétt. Auövitað spretta hér
kristilegu kærleiksblómin kring-
um hitt og þetta eins og annars
staöar en þessi þunga, heilaga
kristni sem manni er sagt aö sé i
Suöurlöndum eöa latnesku Ame-
riku, aö ég minnist ekki á Pól-
land, hefur alveg látiö okkur af-
skiptalaus — sem betur fer! Samt
sem áöur er þaö svo aö ég efast
um aö nokkurs staöar i veröldinni
sé föstudagurinn langi jafn voöa-
lega heilagur dagur. Þaö er enda
ekki til ljós punktur á þessum
degi. Hann er þrúgandi, and-
styggilega leiöinlegur.
Á fyrrnefndum pollaárum úti á
Seltjarnarnesi var venjulega
brugöiö á þaö ráð aö fara i biltúra
á föstudaginn langa og allir full-
orðnir voruúrillir og munnhjugg-
ust eða þá steinþögðu og þaö var
lokaö i Eden og hvergi pulsur né
is, bjánalegir fánar héngu hvar-
vetna i hálfa stöng og veðrið var
alltaf minnir mig, þungbúiö_ og
ekki til aö bæta liðanina. I útvarp-
inu rak hver hámessan aðra, og
gerir raunar enn, kórar þung-
lyndisleg orgeltónlist, grátandi
fiölur, i sjónvarpinu var einhver
álika göfgi og engin blöð né
teiknimyndasögur — litil umferð
á götunum, óvenju hljóöbært og
börn fundu þaö á sér aö þau áttu
aö vera stillt og prúö sem aldrei
hefur mælst vel fyrir eins og allir
vita, og meira aö segja á róluvell-
inum var óþolandi og eitthvert
sérkennilegt vælandi iskur i ról-
unum.
Nokkrum árum siöar komu
strákarniri'Vesturbænum saman
ágötuhornum á hjólunum sinum,
gátu ekki farið i bió og ekki keypt
sér svaladrykk i sjoppu, svo þeir
pirruöust hver út I annan, rifust
þvers og kruss og einhver var
stunginn af en jafnvel þaö, sem
oftastnær færöi f jör i leikinn, var
hálf fúlt og li'tiö skemmtilegt. Þá
var aftur hangið á hornunum og
ullað og fiflast framan i bilstjóra
sem lötruöu framhjá á jarðarfar-
arhraða en urðu alb hugar fegnir
aö fá einhvern til aö steyta skapi
sinu á, bölsótuöust og blótuðu
okkur i sand og ösku á tungumáli
sem sæmt heföi lýönum á Golgata
efeinhverheföinúbara haftfyrir
þvi að skrá niður málfariö þegar
þeir þrir voru negldir upp.
En svona gekk dagurinn. Yngri
systkini voru barin i kássu ef þau
gáfu minnsta færi á sér, kötturinn
Trilla undraöist stórlega af
hverju enginn vildi kjassa hana
eða klappa svo þaö leiö ekki á
löngu uns hún var lika komin i
fýlu og gekk urrandi úti igarði en
fuglarnir sátu hni'pnir á grein og
sungu ekki einu sinni.
Og ennþá siðar var búið að
koma boröum og stólum fyrir á
gólfinu á Borginni eða Tjarnar-
búö strax á skirdagskvöld og fólk-
iö ranglaði fram og aftur, fáum
tókst aö drekka sig fulla þótt allir
reyndu allt hvað af tók, klukkan
hálf tólf voru skjannabjört ljósin
kveikt og á hverju ári urðu gestir
undrandi og reiðir: ,,Af hverju i
andskotanum... — æ, þaðer föstu-
dagurinn langi og leiöinlegi, og
má vist ekki skemmta sér”, sagði
hver við annan þótt allir hefðu
munað þessa hræöilegu staö-
reynd fyrirfram og hún hvilt á
þeim eins og mara siðustu daga
ef ekki vikur. En andlegur undir-
búningur var bara aldrei nægur,
reiöarslag föstudagsins langa
endurtók sig á hverju einasta ári
og leiöindin jukust sem aukinni
bölsýni á breytingar og bætta tiö.
Og gera enn, þetta bergmáler jú
eingöngu skrifaö til aö rasa út áö-
ur en dagurinn rennur upp, í öllu
sinu veldi, á morgun, eftir aðeins
örfáa klukkutima, kannski tólf:
teljið rólega upp aö 43.200 og þá
getiöi fariö aö láta ykkur leiöast i
aörar 86.400 sekúndur, óhemju
langar.
En Ur þvi aö ég er á annaö borð
farinn af staö: vildi nú ekki ein-
hver vera svo vænn að segja mér
af hverju þetta verður að vera
svona? Af hverju á ég við er
nauösynlegt að loka sjoppum,!
bióum, kaffihúsum, matsöluhús-
um og öörum þeim stöðum sem
hugsanlega gætu orðið til aðlétta
manni lifiö á þessum hroöalega
degi, bara fyrir þaö eitt að Jesús
dó? Satt aö segja gæti ég best trú-
aö þvi að fjöldi litilla barna hefði
orðið afhuga þessum Jesúm sem
lætur manni leiöast svona ofboös-
lega einu sinni á ári — þvi allt er
þetta gert I hans nafni og eins og
allir vita eru þaö jólasveinarnir
sem koma með pakkana á jólun-
um en ekki JesUs þessi. Og hvers
vegna þarf öll þjóðin að leggja á
sig þvilikar pislir sem aukinheld-
ur eiga ekkert skylt við pínu
Jesúm, heldur stemma aðeins og
einvörðungu Ut frá leiöindum?
Tröllauknum, dauöans leiðind-
um.
Furöulegar svona hefðir sem
hafa strandað einhvern tima i
fyrndinni í islenska almanakinu,
en þeirra er föstudagurinn langi
alversta dæmiö. Þetta viröist
fara i taugarnar á öllum — það er
ekki ýkja mikill sannfæringar-
kraftur i prestunum þegar þeir
segja okkur aö nú skulum viö
hugsa um guð — enginn skilur
þennan fjanda en ekkert er gert
til aö breyta þessu. Er eitthvað
sérlega eftirsóknarvert við aö
heil þjóö, þó litil sé, hengi haus
heilan dag, sé i fýlu, á bömmer,
uppstökk og pirruð eða taki ráö
fyrrnefnds starfsfélaga mins og
fari á botnlaust, stjórnlaust fyll-
eri? Opinber, stjórnskipuð leið-
indi, þaö er kyn. Ég vil að
minnsta kosti helst fá að ráöa þvi
sjálfur hvenær ég fer I fýlu eða
mér leiöist.
Af hverju gerir Denni ekkert i
málinu? Hann reddaði nú opnun-
artimum veitingahúsanna. En
Denni er vist ekki dómsmála-
aráöherra lengur. Friðjón? Þú
ættir barasta að vita hvað Denni
er vel liöinn fyrir að leyfa okkur
aö djamma til klukkan þrjú. Þú
yrðirheilagur maður ef þú kæmir
til leiöar aö okkur þyrfti ekki aö
leiöast svona mikið...
— ij-
Illugi
Jökulsson,
blaöamaöur
skrifar