Tíminn - 01.05.1982, Blaðsíða 7
Laueardagur X. mal 1982
P
Fulla atvinnu
fyrir allar
vinnufærar
hendur
segir í sameiginlegu 1. maí
ávarpi Fulltrúaráds verkalýds-
félaganna í Reykjavík, Bandalagi
starfsmanna ríkis og bæja og
Iðnnemasambands íslands
■ 1. mal ávarp FuIItrúaráðs
verkalýðsfélaganna I Reykjavlk,
Bandalags starfsmanna rikis og
bæja og Iðnnemasambands ts-
lands, árið 1982.
j. mai leggur launafólk áherslu
á stefnumið verkalýðs-
hr'eyfingarinnar. Breyta
auölegðar- og valdahlutföllum i
þjóðfélaginu alþýðunni i hag og
færa ákvörðunarvaldið frá hinum
fáu til hinna mörgu. Að koma á
jöfnuði i skiptingu eigna og tekna.
Útrýma fátækt, koma á félags-
legu jafnrétti, tryggja fulla at-
vinnu og bæta starfsumhverfi.
Vinna að betra og réttlátara þjóð-
félagi, friði og öryggi.
■ „Fatlaðir ciga rétt á fjárhags-
legu og félagslegu öryggi og
mannsæmandi Hfskjörum. Þeir
eiga rétt á, eftir þvl sem hæfi-
leikar þeirra leyfa, að fá atvinnu
og halda henni eða taka þátt I nyt-
samlegu, frjóu og arðgefandi
starfi og að ganga I verkalýðs-
félag. Fatlaðir eiga kröfu á að
tekið verði tillit til sérþarfa
þeirra á öllum stigum fjárhags-
legrar og félagslegrar skipulagn-
ingar.”
ÚR YFIRLVSINGU SAM-
EINUÐU ÞJÓÐANNA UM
RÉTTINDI FATLAÐRA.
A hátiðisdegi verkalýðsins
fyíkjum við liði og göngum með
félögum veikalýðshreyfingarinn-
ar undir kröfum um vinnuvernd,
jafnrétti til náms og starfs. Við
viljum benda á þau réttindamál
sem viðberjumstfyrir og með þvl
skýra fyrir almenningi, hvers
vegna fatlaðir og samtök þeirra
eiga samleið með verkalýðs-
hreyfingunni.
Okkar kröfur eru:
Viðleggjumáhersluá að kröfur
fatlaðra sem A.S.t. hefur tekið
upp i yfirstandandi samningum
nái fram að ganga. Og visum til
áskorunar á Alþingi sem gerð var
á síðasta Alþýðusambandsþingi,
um lifeyrisréttindi öryrkja og
annarra þjóðfélagsþegna, sem
ekki starfa á hinum almenna
vinnumarkaði.
Viö leggjum áherslu á að fatl-
aðir eigi kost á vernduðum stöðu-
gildum á almennum vinnumark-
aði og/eða starfi á vernduðum
vinnustað isinni heimabyggð. Við
krefjumst þess að allt fatlað fólk,
sem vinnur á vernduðum vinnu-
stöðum og á almennum vinnu-
Stefnumiðum verkalýðs-
hreyfingarinnar hefur ekki og
verður ekki hrundið í framkvæmd
nema til komi samstaða verka-
fólks. Samstaða og samvinna er
styrkur alþýðuhreyfingar. Aðför
að þeirri samvinnu verður mætt
méð fullri hörku.
1. mai, á alþjóðlegum baráttu-
degi verkafólks, sýnum við sam-
stqðu með félögum okkar um all-
an heim, með það I huga að enn
být meiri hluti mannkyns við
ófrjelsi, ófrið, hungur og fáfræði.
Velrum þess minnug að enn hefur
aukist bilið milli rikra þjóða og
snáuðra. Grundvallar mannrétt-
indi eru litilsvirt og heilum þjóð-
markaöi njóti þess ótviræða laga-
réttar að eiga i raun aðild að
verkalýðsfélögum með fullum fé-
lagsskyldum og réttindum.
Við krefjumst þess að veitt
verði lán eða styrkir til aö breyta
almennum vinnustöðum og
tækjabúnaði sem jafni aðstöðu
fatlaðra á vinnumarkaðinum.
Við leggjum áherslu á að aukin
verði endurhæfing og vinnumiðl-
un. Ef maður fatlast af völdum
slyss eða sjúkdóms verði leitað
allra leiða til að koma honum i at-
vinnu á ný.
Við krefjumst, að fötluöu fólki
sé gert kleift að eignast og reka
bifreið. Að bifreið verði metin til
jafns við önnur hjálpartæki hjá
þeim sem vegna fötlunar verða
að fara akandi til og frá vinnu.
Við krefjumst að niðurlagi 51.
greinar laga um almannatrygg-
ingar veröi breytt þannig að ör-
yrkjar sem dveljast lengur en
einn mánuð á stofnun, þar sem
sjúkratryggingar greiða dvalar-
kostnað þeirra, fái sjálfir greitt
50% lágmarksbóta.
1 þessu sambandi er rétt að
benda á, aöfatlaður einstaklingur
sem verður að dvelja á stofnun,
fær nú 602 kr. á mánuði I vasapen-
inga frá Tryggingastofnun ríkis-
ins, en sú greiösla er felld niður,
fái einstaklingur greiðslur úr lif-
eyrissjóði.
Við hvetjum verkalýðsfélög til
að vera vakandi fyrir rétti fatl-
aðra tilvinnuog fýrir áframhald-
andi samstarfi við félög þeirra.
Yfirlýsing Sameinuðu þjóðanna
um réttindi fatlaðra er okkar
krafa.
Manngildi allra er jafnt. Fé-
lagslegur jöfnuður er markmið
okkar allra.
um haldið i helgreipum hervalds.
Vópnabúrin stækka, helsprengj-
uni fjölgar, hverskonar striðs-
rekstur og hernaðarbrölt er stór-
aukið.
jslensk alþýða er andvlg hvers-
konar hernaðarbrölti og fram-
leiðslu gereyðingarvopna. Við
lýsum samstöðu með þeim öflum
sem berjast fyrir friði og afvopn-
un. Við mótmælum öllum áform-
um um aukin hernaðarumsvif á
landi okkar og i hafinu umhverfis
það. Fyrir herstöðvarlausu landi,
utan allra hernaðarbandalaga.
Islenskt verkafólk styður frið-
sama baráttu fyrir réttlátari
skiptingu auðs milli rikra þjóða
og fátækra. Við lýsum yfir stuðn-
ingi okkar við þá sem neyddir eru
til þess að berjast gegn kúgun og
frelsisskerðingu sinni. Við minn-
um á að mannréttindi eru ekki
aðeins litilsvirt i Póllandi og
Tyrklandi, heldur einnig viða i
Asiu, Afriku og Ameríku.
Hinn 1. mai 1982 stendur islensk
launþegahreyfing enn frammi
fyrir nýjum átökum um launa-
kjör sin. Harðvitug kjarabarátta
kann að vera framundan vegna
óbilgirni atvinnurekenda og rikis-
valds gagnvart réttlátum kröfum
verkafólks. Þó þvi sé haldið fram
i sibylju, að laun séu orsök verð-
bólgu er flestum orðið það ljóst,
aðmegin orsökin felst I óarðbærri
framleiðslu og röngum fjár-
festingum. Við gerum þá kröfu til
rikisvaldsins að það gripi ekki inn
i gerða kjarasamninga svo að
tryggt verði að þeir séu haldnir.
Leiðrétta þarf launataxta til jafn-
réttis og réttlátara launakerfis.
Islenskt verkafólk þarf að búa
við lengsta vinnudag sem þekkist
á norðurhveli jarðar. Hver sá
sem vinnur fullan vinnudag, dvel-
ur að minnsta kosti helming
vökutima sins á vinnustað.
Vinnustaðurinn skiptir þvi veru-
legu máli fyrir andlega og likam-
lega liðan verkafólks. öryggi,
hollusta og aðbúnaður á islensk-
um vinnustöðum er veikasti
hlekkurinn I heilsugæslu lands-
manna. 1 fyrirbyggjandi heilsu-
gæslu er hollusta og öryggi
starfsumhverfis mikilvægasti
þdtturinn. Nú á Vinnuverndarári
A.S.I. skammtar fjárveitinga-
valdið, með stuðningi atvinnurek-
erida, Vinnueftirliti rikisins svo
náumt, að vinnuverndarstarfi og
efitirliti verður vart við komið og
þyi siður áframhaldandi upp-
bygging þess.
1. mai 1982 leggur Reykvisk al-
þýða áherslu á eftirfarandi kröf-
ur:
Fulla atvinnu fyrir allar vinnu-
færar hendur
Mannsæmandi laun fyrir 8
stunda vinnudag
Óskert framfærsluvísitala á öll
laun
Betri aðbúnað á vinnustöðum
Meiri áherslu á hollustuhætti
vinnustaða
Að tekið verði fullt tillit til
vinnuverndarsjónarmiða, þeg-
ar tekin er upp ný tækni, verk-
skipulag og launakerfi
Fulla framkvæmd vinnu-
verndarlaganna
Aukið fé til vinnuverndarrann-
sókna
öryggi gegn vinnuslysum og
atvinnusjúkdómum
Skattleysi lægstu launa
Verðtryggður lifeyrissjóður
allra landsmanna
Launagreiðslur i veikindum
barna og maka
Atvinnulýðræði,
meðákvörðunarréttur i nýrri
tækni
Stórátak i málefnum fatlaðra
Óskertan samnings- og verka-
fallsrétt alls launafólks.
Fram til sóknar og sigurs.
Verum öil virk I starfinu að:
FRELSI, JAFNRÉTTI OG
BRÆÐRALAGI
F.h. Fulltrúaráðs verkalýðs-
félaganna i Reykjavik
Kári Kristjánsson
Stella Stefánsdóttir
Einar Sigurðsson
Hallgrimur G. Magnússon
Garðar Steingrimsson
Sigurður Pálsson
Sigfinnur Sigurðsson
F.h. Bandalags starfsmanna rikis
og bæja
Sigurveig Sigurðardóttir
örlygur Geirsson
F.h. Iðnnemasambands tslands 1
Pálmar Halldórsson i
Hvers vegna
fatladir og
samtök þeirra
eiga samleið
med verkalýds-
hreyfingunni
— ávarp frá Sjálfsbjörg félagi
fatlaðra í Reykjavík og nágrenni
menningarmál
der serie
Sálfræðingurinn Jungsafnaði
lengi dæmum um röð tilvilj-
ana og kallaði „lögmálið um
endurtekninguna” — Gesetz
der Serie. 1 fyrri viku varö
ennþá eitt dæmi hér I bænum
um lögmál þetta, er brezki
pianóleikarinn John Lewis,
sem kennt hefur við tónlistar-
ákólann i Stykkishólmi i vet-
ur, flutti Concord-sónötu
bandariska tónskáldsins
Charles Ives (1874—1954).
Lewis hefur gert Ives að sér-
grein sinni, og flutti mjög
ef t i r m i n n il eg a ýmis
smá-pianóverk eftir hann á
Háskólatónleikum fyrr i vet-
ur. En nú flutti hann semsagt
hans mesta pianóstykki,
sónötu nr. 2, sem fullu nafni
heitir „Concord, Mass.
1840—1860”. En áður en frekar
er sagt frá tónleikunum og
skáldinu, ber að vikja að fyrr-
nefndu lögmáli um endurtekn-
inguna:
John Lewis hélt tónleika
sina að Kjarvalsstöðum kl. 5
laugardaginn 17. april, en kl.
2.30 sama dag söng bandariski
ljóðasöngvarinn William
Parker i Austurbæjarbiói. I
lok tónleikanna var honum að
sjálfsögðu ákaft fagnað, enda
höfðu menn vart heyrt annan
eins ljóðasöng áður, og þá
söng hann aukalag, „The
greatest man” eftir Charles
Ives, sem hann taldi (með
réttu) að væri svo til óþekktur
hér á landi. En á námskeiði
Parkers daginn áður hafði
Kristinn Sigmundsson baritón
sungið þrjú lög eftir Ives, sem
svo mjög yljaði Bandarikjaj
mönnunum Parker og Huck-
aby, að námskeiöið snérist
upp i „seminar um Ives”.
Hinn „óþekkkti Ives” var
semsagt fluttur þrisvar sinnur
af þremur óskyldum aðilum
dagana 16. og 17. april 1982 i
Reykjavik.
1 .þessu viðfangi vildi ég
skýra frá öðru dæmi um
lögmálið: Fyrir nokkrum
árum var ég i Þýzkalandi um
hrlð, ætlaði upphaflega að
vinna þar með Schreier I
Bochum, en endaði með
Huckenholz i Miinchen. Þar
hafði ég Peugeotbil, og dag
einn ók ég út fyrir borgina til
að kaupa varahlut i umboðinu.
Þegar út kom þaðan vatt sér
að mér vörpulegur maður og
sagði: „Ertþúáleiði bæinn?”
og þegar ég játaði þvi, sagði
hann ,,ég kem með” og snar-
aðist inn i bilinn. Nú tókum við
tal saman — hann átti Peugeot
svo við ræddum um hrið um
þá bilategund — unz hann
segir: „Ég heyri það af s-um
yðar, að þér munið vera Is-
lendingur”. Siðan sagði hann
mér, að hann þekkti herra
Grimsson og hefði hann þekkt
framburðinn af honum.
Sigurður Grimsson er kvik-
myndagerðarmaður, og
sagðist farþegi minn vera
kennari hans i kvikmynda-
skólanum. Hann spurði mig nú
hvort ég væri i kvikmyndum
lika, en ég sagðist vera jarð-
fræðingur. „Bróðir minn er
jarðfræðingur”, sagði hann,
„Prófessor Schreier i
Bochum. Þekkið þér hann
kannski?”
Tónleikar John Lewis að
Kjarvalsstöðum hófust að
vanda á langri tölu hans um
tónskáldið sem, eins og
lesendur Timans vita gerla,
var eins konar listræn tima-
skekkja I Nýja Englandi um
aldamótin — fram-
úrstefnumaður án tengsla við,
og á undan Evrópumönnum i
ýmsu þvi sem siðar átti eftir
að gerast hjá Debussy,
Stravinsky, Schönberg o.fl..
Ives hafði semsagt engin áhrif
á hina stærri tónlistarsögu, né
sagan á hann. Hann var e.k.
„mútant” i ameriskri
tónlistarþróun. Þótt rætur
hans séu óljósar, þáði hann
mest frá föður sinum, sem var
lúðrasveitarstjóri og tilrauna-
maður i tónlist,fann t.d. upp
hvers kyns skritin hljóðfæri —
en Beethoven var hans stóra
stjarna. En með þvi að enginn
vildi heyra tónlist Charles
Ives, hvorki i tónlistardeild
Yale-háskóla, þar sem hann
fékk menntun sina, þá lagði
hann tónlistarstarfið á hilluna
og gerðist tryggingamaður á
daginn, en tónskáld á
nóttunni. Þetta gekk vel, og
Ives varð vellrikur, og gat nú
ort eins og honum sýndist, þvi
hann þurfti ekkert tillit að
taka til áheyrenda.
. Charles Ives samdi
Concord-sónötuna á árunum
1911—15, en hún var ekki flutt
opinberlega fyrr en 1939 — það
gerði pianóleikarinn John
Kilpatrick, heyrðist mér — og
þá skrifaði Lawrence Gilman i
New York Herald: „Mik-
ilfenglegasta tónlist sem
Bandarikjamaður hefur
samið”.
Concord-sónatan dregur
nafn sitt af bænum Concord i
Massachusetts, þar sem fjórir
merkir rithöfundar og skáld
bjuggu á árunum 1840—60,
þeir Emerson, Hawthorne,
Alcott og Thoreau. Kaflarnir
fjórir heita þeim nöfnum og
hafa eitthvað með hugmynd
Ives um þessi skáld að gera.
Tvö stef ganga gegnum alla
sónötuna, hið lýriska stef og
hið dramatiska stef, sem er
upphafsnóturnar fjórar i 5.
sinfóniu Beethovens. Stefjun-
um er að sjálfsögðu snúið á
ýmsa vegu, og þau falin i
miklum hávaða og tónaflóði á
köflum, en þetta er sérkenni-
leg og áhrifamikil tónlist —
engum hinna örfáu áheyrenda
held ég hafi leiðst þær 45
minútur sem flutningurinn
tekur.
Mér virðist John Lewis vera
prýðilegur pianisti, þótt að
sönnu sé ekki auövelt að
greina hina finu punkta i
píanóleik þá Ives er fluttur.
Hann hefur unnið mjög gott og
þarft starf með Ives-trúboði
sinu hér á landi, en eins og
aðrir slikir spámenn hefur
hann mátt sætta sig við fáa
áheyrendur, sem i sjálfu sér
er skaði. En nú sýnist mér
isinn vera brotinn, og allt
bendir til þess að Charles Ives
muni heyrast hér oftar i fram-
tiðinni. 22.4.
Sigurður
Steinþórsson
skrifar um tónlist