Tíminn - 09.05.1982, Blaðsíða 21

Sunnudagur 9. mai 1982
'tmwn
21
að sigra til að tryggja mér efsta
sætið á mótinu en andstæðing
minum nægði jafntefli til að fá
þriðja sætið.) 2. c4 — e6 3. g3 —
Bb4+ 4. Bd2 — Bxd2+ 5. Rxd2
(öllu betra var að drepa með
drottningunni og leika siðan Rc3.)
5. — Rf6 6. Bg2 — Rc6 7. Rgf3 —
0-0 8. 0-0 — d6 9. Db3 (Þessi leikur
kemur ekki i veg fyrir að svartur
framfylgi áætlun sinni en nú þeg-
ar er erfitt að benda á gott fram-
hald fyrir hvitan.) 9. — Kh8 10.
Dc3 — e5! 11. e3 (Ef skipt er upp
þrisvar á e5 er riddarinn á d2
dauðans matur.) 11. — a5! (Þaö
er mikilvægt að koma i veg fyrir
b4.) 12. b3 (Ekki 12. a3 vegna 12.
— a4.) 12. — De8! 13. a3 — Dh5!
(Nú er svartur kominn i árásar-
stöðu. Hvitur getur hvorki leikið
14. dxe5 — dxe5 15. Rxe5 — Rxe5
16. Dxe5 — Rg4, né 14. b4 — e4 15.
Rel — axb4.) 14. h4 (Fyrirtaks
varnarleikur sem færir riddaran-
um meira rými og endurnýjar
hótunina 15. dxe5.) 14. — Rg4 15.
Rg5 (Hyggst hrekja riddarann
burt með þvi aö leika 16. f3 en þaö
veikir peðastöðuna enn meira en
orðið er. 15. b4 var betra.) 15. —
Bd7 16. f3 (Eða 16. Bxc6 — Bxc6
17. f3 — exd4! 18. fxg4 — dxc3 19.
gxh5 — cxd2 og endataflið er
betra fyrir svartan.) 16. Rf6 17. f4
(Nauðsynlegt vegna hótunarinn-
ar 17. — f4! o.s.frv.) 17. — e4 18.
Hfdi (Til að verja g-peðið með
Rfl ef svartur kysi að leika 18. —
Dg4 og 19. — Rh5. 18. d5 heföi hins
vegar komið i veg fyrir að svartur
kæmi sér fyrir á miðboröinu og
hvitur á sæmilega möguleika i
vörninni.) 18. — h6 19. Rh3 — d5!
(Möguleikar hvits á miðborðinu
eru nú fyrir bi og brátt mun
svartur taka frumkvæðiö á
drottningarvæng á óvæntan hátt.)
20. Rfl — Re7 (Undirbýr 21. —
a4!) 21. a4 — Rc6! (Nú getur ridd-
arinn smeygt sér inn i herbúöir
óvinanna með þvi að fara á b4 og
þaðan á d3.) 22. Hd2 — Rb4 23.
Bhl — De8! (Mjög sterkur leikur
sem opnar svörtum nýja mögu-
leika. Annaöhvort nær hann valdi
á d5 eftir 24. cxd5 eöa 24. c5 — b5!
og linurnar opnast á drottningar-
væng eöa hann vinnur peð eins og
raunin veröur.) 24. Hg2 (Hann
vonast til að geta brotist í gegn á
g4 en þessi veikburöa gagnárás er
kæfð i fæöingu.) 24. — dxc4 25.
bxc4 — Bxa4 26. Rf2 — Bd7 27.
Rd2 — b5! (Nú upphefst baráttan
um miöborösreitina á nýjan leik
og þeirri baráttu lýkur á fallegan
hátt.) 28. Rdl — Rd3! (Undirbýr
eftirfarandi fiéttu. 28. — bxc4
heföi veriö slæmur leikur þar sem
þá heföi riddari getað sest aö á
e5.) 29. Hxa5 (Eða 29. cxb5 —
Bxb5 30. Hxa5 — Rd5 31. Da3 —
Hxa5 32. Dxa5 — Dc6 og vinnur.)
29, —b4! 30. Hxa8(Eöa 30. Dal —
Hxa5 31. Dxa5 — Da8! 32. Dxa8 —
Hxa8 og hrókur kemst óhindrað
upp i borð.) 30. bxc3! (Miklu
sterkara en 30. — Dxa8 31. Db3 —
Ba4 32. Dbl og hann á möguleika
á jafntefli.) 31. Hxe8
8 mm m
7 ■ mx ±
6 ■ m m m
5 ■ M ÍB±B
4 mts.it s
3 * ■%» m
2 18 is s
1 ||f|| gV.£> JifL,
abcdefgh
31. — c2!! (Einmitt! Hvitur get-
ur ekki komiö i veg fyrir aö þetta
peð verði að drottningu.) 32.
Hxf8H----Kh7 33. Rf2 (Eini leikur-
inn) 33. — cl = D+ 34. Rfl — Rel!
(Óvænt máthótun.) 35. Hh2 —
Dxc4(Ný hótun um mát i nokkr-
um leikjum eftir 36. — Bb5. Hvit-
ur verður að gefa skiptamun.) 36.
Hb8 — Bb5 37. Hxb5 — Dxb5 38. g4
(Eini möguleikinn til að halda lifi
en svartur á ennþá sitthvað i
pokahorninu.) 38. — Rf3+! 39.
Bxf3 —exf340. gxf5 (Þvingað, þvi
eftir 40. g5 hefði svartur fengiö
tvö samstæð fripeö meö 40. Rg4.)
40. — De2!! (Nú tekur skákin á
sig mynd skákdæmis allir leikir
hvits leiða til taps Ef t.d. 41. Rh3,
þá Rg4! og ef Hhl (eða Hh3) þá
Rg4. Svo aö eftir tvo tilgangs-
lausa leiki neyðist hvitur til ab
leika e4 og svartur fær unniö
endatafl.) 41. d5 — Kg8! (Ekki 41.
—h5 sem yrði svarað með 42. Rh3
og siðan Rg5 + .) 42. h5 — Kh7 43.
e4 — Rxe4 44. Rxe4 — Dxe4 45. d6
— cxd6 46. f6 — gxf6 47. Hd2 —
De2! (Endalokin eru falleg og
hæfa þessari stórkostlegu skák
vel.) 48. Hxe2 — fxe2 49. Kf2 —
exfl = D+ 50. Kxfl — Kg7 51. Kf2
— Kf7 52. Ke3 — Ke6 53. Ke4 —
d5+ og hvitur gafst upp.
Um þetta leyti settist Alekhine
að i Paris og varð franskur
borgari árið 1925. Hann giftist
Nadezhdu Vasiléff, ekkju hers-
höfðingja i liði hvitliða. Allar
heimildir um einkalif hans herma
að hann hafi ætið dregist aö sér
mun eldri konum, likt og væri
hann að leita að konu að ganga
sér i móðurstað.
Fyrirhugað einvigi gegn Capa-
blanca átti nú huga Alekhines all-
an. Capa haföi sett upp mikla
fjárupphæð sem áskorandi yrði
að útvega og Alekhine réri öllum
árum að þvi aö útvega það fé.
Hann tefldi fjöltefli, blindskákir,
hélt fyrirlestra og skrifaöi bækur,
reyndi einnig að afla sér
stuðnings rikra fjármálamanna.
Aöferðir hans voru ekki ætið
vandaðar en hann hafði til mikils
að vinna og var ákveðinn i að ná
takmarkinu. Og fyrst og siðast
tefldi hann og tefldi oft á tiðum
stórkostlega vel. Arið 1925 vann
hann til dæmis mjög sterkt mót i
Baden Baden með yfirburðum
fékk 16 vinninga af 20 en annar
var Rúbinstein með 14.5 og á
hverju mótinu af öðru var hann i
fyrsta eða öðru sæti. Tartakower
sagði: „Lasker var heimsmeist-
ari, Capablanca er heimsmeistari
en Alekhine teflir eins og heims-
meistari ætti aö gera.” Um þetta
leyti var einnig ljós nokkur
breyting á skákstil hans.
Snemma var hann lærisveinn
Tsigórins og fylgdi formúlum
hans um að raska alltaf jafnvæg-
inu, reyna að koma óvininum á
óvart. Á öllu reiö að ná frum-
kvæðinu og halda þvi. Oftast er
illmögulegt aö gera sér grein
fyrir stöðunni i skákum Alekhines
fyrr en eftir miklar rannsóknir.
Nú hafði skákstill hans þroskast
nokkuö en sömu einkennin voru
vissulega fyrir hendi. Hann hefur
oft verið kallaður mesti meistari
árásarinnar, m.a. af Korchnoi.
Ariö 1927 haföi Alekhine tekist
að vekja á sér athygli málsmet-
andi manna i Argentinu,þar á
meðal forsetans og hann var
studdur gegn Capablanca. A móti
i New York skömmu fyrir heims-
meistaraeinvigi þeirra varð
Capablanca örugglega i fyrsta
sæti en Alekhine langt á eftir i
öðru sæti svo fæstir bjuggust við
að Kúbumaðurinn ætti i miklum
erfiðleikum með Rússann. Sumir
bentu þó á að skákir Alekhines
væru meira sannfærandi. Tækni
hans hafði batnað til muna og
hann kunni nú lagið á að skipta
yfir i endatafl á hárréttu augna-
bliki. Réti var til dæmis aldrei i
vafa um að Alekhine myndi vinna
Capablanca. Alekhine sjálfur var
einnig sigurviss en fjarri fór þvi
að hann vanmæti Capablanca.
Hann gerði sér grein fyrir þvi að
hann yrði að vera þolinmóöur,
óendanlega þolinmóður og ein-
vigið myndi taka langan tima.
Sigurvegari skyldi sá teljast sem
fyrstur yrði til aö vinna sex skák-
ir og Alekhine vissi að enginn
ynni sex skákir af Capablanca á
skömmum tima. Enda fór þaö svo
að einvigið tók ellefu vikur og
varð alls 34 skákir, lengsta
heimsmeistaraeinvigi sögunnar.
Og Alekhine hrósaöi sigri. Hann
vann fyrstu skákina með svörtu
en Capablanca virtist ekki i
æfingu. Siðan vann heimsmeist-
arinn þriðju og sjöundu skákina
en tapaði þeirri elleftu og siöan
tólftu en þá hafði Alekhine náð
sér eftir tannpinu og varð að
draga úr honum sex tennur. Nú
tók viö langur og erfiður skot-
grafahernaður, stórmeistara-
jafntefli voru mörg og Argentinu-
menn voru að veröa vitlausir á
þessu. 21stu skákina vann Alek-
hine en tapaði þeirri 29du, siöan
tryggði hann sér sigur með þvi að
vinna bæði 32ra og 34ðu skákina.
Alekhine var heimsmeistari.
I næstu viku segir frá árum
hans á toppnum og dapurlegum
endalokum.
—ij tók saman,
þýddi og endursagöi
skák
■ Eftir að hafa fylgst mef
Korchnoi i' Merano kemur þaö
manni þægilega á óvart að sjá
skák þar sem taflmennska
hans leiftrar af leikgleði.
Skákina tefldi hann á Banco di
Roma mótinu þar sem
Korchnoi varð efstur ásamt
hinum unga Pinter frá Ung-
verjalandi. Þeir fengu báðir 7
vinninga af 9 mögulegum,
siöan kom Mariotti með 5.5,
Benkö og Marovié meö 4.5,
Tatai 4, Robatsch og Zichichi
3.5, Soos 3 og Unzicker neöstur
með 2.5! Ovenjuhár meðal-
aldur á mótinu.
Korchnoi-Tatai:
1. c4 —e6 2. Rc3 —d5 3. d4 —
c6 4. Rf3 — Rf6 5. Dc2!?(MjÖg
óvenjulegt. Korchnoi hefur
stundum leyft sér aö flækja
■ Kortsnoj vann.
Fegurð og
leikgleði
málið meö 5. Bg5 — dxc4 6. e4
— b5. Og svo er auðvitað hinn
eölilegi leikur 5. e3 — 5. —
Rbd7 6. Bg5 — h6 7. Bh4 —
dxc4 8. e4 — g5 9. Bg3 — b5 10.
0-0-0 (Fyrir þessa hressilegu
peðsfóm hefur hvitur fengið á-
gæta stöðu og möguleika á
gegnumbroti á d5) 10. — Rb6
11. d5! — exd5 12. Rd4 — Bd7
13. e5 — Rh5 14. e6 —Rxg3 15.
exd7H---Dxd7 16. hxg3—0-0-
0 (Svartur fann þokkalega
vörn. Hann hefur þrjú peð
fyrir manninn og staðan er d-
ljós.) 17. a3 — a5 18. Be2 —
Kb7? (Kóngurinn ætti ekki að
standa á lit hvita biskups-
ins)!)
19. RdxbS! — cxb5 20. Rxd5
— Dc8 (Auðvitað ekki 20. —
Rxd5 21. Hxd5 — Dxd5 22.
Bf3). 21. Dc3 — Bc5 22. Dxa5!
— Rxd5 2S. Bf3 — Kc6 24. a4!
(Nú vinnur hvitur manninn
aftur og svarti kóngurinn er
glaðtaður.) 24. — bxa4 25.
Dxa4+ — Kb6 26. Bxd5 — Bxf2
27. Db4+ — Kc7 28. Hhfl —
Be3 + 29. Kbl — Hd7 30.
Dxc4+ — Kd8 31. Bc6! Og
svartur gafstupp. Þaö kemur
kannski einhverjum áóvart að
Ungverjinn Pinter skyldi tefla
gegn Korchnoi en Ungverjar
hafa aldrei tekið þátt i banni
annarra austantjaldsþjóöa
gegn honum.
Fegurðarverðlaun
Fyrir hálfum mánuði birti
ég skákina sem Korchnoi
tefldi gegn Spassky á opna
mótinu i Lugano i Sviss. Mér
þótti þaö vera afar falleg skák
en hún fékk þó engin þeirra
þriggja fegurðarverðlauna
sem veitt voru á mótinu.
Fyrstu feguröarverðlaunin
fékk einhver Mogenthaler
fyrir skák sina gegn einhverj-
um Vodep — ekta fegurðar-
verðlaunaskák! Fyrir teóriu-
hundanakemur leikurinn Bg5-
e3 undarlega fýrir sjónir en
það gerir ekkert til. Endalokin
eru lagleg. Það er Morgen-
thaler þessi sem hefur hvitt.
1. e4 — c5 2. Rf3 —e63. d4 —
cxd4 4. Rxd4 — Rf6 5. Rc3 — d6
6. Bg5— Be7 7. Dd2 — a6 8. a4
— 0-0 9. Be2 — Rc6 10. 0-0 —
Dc7 11. Be3 — Bd7 12. f4 —
HfD8 13. Rb3 — Be8 (?) (13,—
b6 var skynsamlegra.) 14. a5
— Rd7? 15. f5! (Allt i' einu er
staöan mjög erfiö. Arásina
gegn e6 má ennfremur styrkja
meö Bg4.) 15. —-Rce5 16. fxc6
— fxe6 17. Rd4 — Bf7 (Rf8 er
svarað með Hxf8+, Rc4 meö
18. Bxc4 — Dxc4 19. b3.)
18. Hxf7! — Kxf7 19. Rxe6!
— Kxe6 (Eftir Dc6 er svartur
peði undir og staöa hans er
mjög slæm). 20. Dd5-l--Kf6
21. Hfl+ — Kg6 22. De6+ —
Bf6 (Nú kynnu margir aö
leika Rd5 og vinna þannig. En
svoleiðis fær maöur ekki
fegurðarverölaun!) 23. Bh5+
— Kxh5 24. Df5+ — g5 25.
Dxh7+ — Kg4 26. Dh3 mát!
Huggun harmi gegn.
Hvaö leikur hvitur? Þiö
verðiö aö finna fyrstu tvo leik-
ina!
Þessi staða er úr skák sem
tefld var á svæðamóti I sem
haldið var i Marbella. Eins og
ég sagöi frá i siöasta þætti
uröu Nunn, Stean, Mestel og
Van der Wiel eftir og þurfa aö
keppa til úrslita um þrjú sæti á
millisvæöamóti. Spánverjinn
Rivas heföi einnig tekiö sæti i
úrslitunum ef hann heföi ekki
tapaö fyrir hinum unga Nigel
Short i siöustu umferö. Þaö er
huggun harmi gegn Rivas aö
hann tefldi eina verulega
fallega skák á mótinu, gegn
Mestel. Rivas hefur hvitt en
þeir tefldu Samisch-afbrigöib i
kónsindverskri vörn.
1. d4 —Rf6 2. c4 — g6 3. Rc3
— Bg7 4. d4 — d6 5. f3 — 0-0 6.
Be3— a6 7. Dd2 — Rc6 8. Rge2
— Hb8 9. h4 — h5 10. Bh6 — b5
11. B xg7 — Kxg7 12. 0-0-0 — e5
13. dxe5 (1 fræöibókunum er
mælt meö 13. d5) 13. — Rxe5
14. cxb5— axb5 — axb515. Rf4
(Þetta lltur mjög eölilega út
en fræðibækumar nefna skák
þar sem Tarjan lék 14. Rg3.)
15. — b4?! 16. Rcd5 — Rxd5 17.
Rxd5 — c5 18. f4 — Rc6 19. f5 —
Re5 20. g4! (Ef hvitur gerir
ekki eitthvað róttækt fær
svartur betri stööu). 20. —
Rxg4 21. Be2! — Rf2. (Eftir
21. — Rf6 22.Df4stenfur hvitur
velaövigi.) 22. f6H--Kh7 23.
Bxh5 — Rxhl 24. Hxhl — He8
(Hérpassar stöðumyndin inni.
Svartur mátti ekki leika 24. —
gxh5 og heldur ekki 24. — Be6
25. Dg5 — Bxd5 26. Bxg6+!)
25. Dg5!! — He5 26. Re7! —
Dg8 (Eftir klukkutima um-
hugsun. Hann fann sem sé
enga vörn. Nefna má 26. —
Hxg5 27. hxg5 — Dxe7 28. fxg7
— Be6 29. Bdl+ og siöan Ba4.
Eöa Be2 — b5 sem er mikil-
vægt af þvi svartur heföi getaö
leikiö 21. — b3 (22. a3).) 27.
Bdl —Kh8 28. Dh6+ og svart-
ur gafst upp. Mjög falleg skák.
En fyrir þá sem hafa gaman
af aö rannsaka afbrigöi, at-
hugiö 24. — b3!! meö tilliti til
25. a3 — De8!! Kannski átti
svartur vörn þar!
Bent Larsen,
stórmeistari,
skrifar um skák