Tíminn - 19.05.1982, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 19. mai 1982
7
erlent yfirlit
■ Keppendurnir i Beaconsfield: Blair, Smith og Tyler
Hart er barizt
í Beaconsf ield
Stöðvazt sigurganga bandalagsins?
■ í BREZKUM f jölmiðlum er nú
af miklum áhuga fylgzt með
aukakosningu, sem senn fer fram
i hinu forna kjördæmi Disraelis,
Beaconsfield, en ihaldsflokkurinn
hefur haldið óslitið velli þar siðan
Disraeli var kjörinn þar á þing
1847.
Þetta verður fyrsta aukakosn-
ing til þingsins siðan Falklands-
eyjadeilan kom til sögu og úrslitin
þar geta orðið mikil visbending
um, hvort Thatcher hefur aukiö
fylgi sitt eins mikiö og skoðana-
kannanir benda til.
Undir venjulegum kringum-
stæðum ætti ihaldsflokkurinn
ekki að þurfa neitt að óttast i
Beaconsíield. i þingkosningunum
1979 fékk frambjóðandi hans
31.958 atkvæði, frambjóðandi
Verkamannaflokksins 10.443 og
frambjóöandi Frjálslynda flokks-
ins 8.858 atkvæði.
Aukakosningar eru hins vegar
jafnan andstæðar stjórnarflokkn-
um og hafa alveg sérstaklega
verið andstæðar Margaret That-
cher, þar sem bandalag sósial-
demokrata og Frjálslynda flokks-
ins hefur unnið hvern stórsigur-
inn á fætur öðrum i aukakosning-
um að undanförnu. Haldist sú
þróun áfram, er Ihaldsílokkurinn
engan veginn sigurviss i
Beaconsfield.
Nú er hins vegar talið, að Falk-
landseyjadeilan muni snúa þessu
við. íhaldsflokkurinn sé liklegur
til að vinna mikinn sigur og sigur-
ganga bandalagsins stöðvist.
Það hefur lallið i hlut Frjáls-
lynda flokksins að velja úr sinum
hópi frambjóðanda bandalagsins
i Beaconsfield. Hann teflir fram
fyrrverandi þingmanni, Paul
Tyler. Ihaldsflokkurinn teflir
einnig fram fyrrverandi þing-
manni, Time Smith, en hann vann
óvæntan sigur i aukakosningum
1977, en l'éll svo i kosningunum
1977.
Verkamannaflokkurinn teflir
fram 29 ára gömlum lögfræðingi,
Anthony Blair. Hann tilheyrir
hægri armi flokksins.
Kosningabaráttan i Beacons-
field er þegar orðin mjög hörð.
Helzt u leiðtogar flokkanna hafa
lagt leiö sina þangaö. Vafalitið á
hún þó enn eftir aö harðna,þar
sem gizkað er á, aö um 30% kjós-
enda séu enn óráönir og um þá
verður barizt til lokadags.
Eins og er, þykir vist að thalds-
flokkurinn muni hagnast á stefnu
Thatchers i Falklandseyjadeil-
unni. En staðan getur breyzt á
timabilinu til 27. mai, en þá
verður kosið i Beaconsfield.
Hafi innrás verið gerð á þeim
tima og heppnazt, verður það
vafalitið vatn á myllu Ihalds-
flokksins. Þetta gæti hins vegar
snúizt við, ef innrásin heföi mis-
heppnazt eða mikið mannfall
hlotizt af henni.
Þá er erfitt að dæma um, hvaða
áhrif það gæti haft, ef samkomu-
lag næðist á þessum tima. Það
ræðst sennilega af þvi, hvort þaö
verður talið samrýmast þjóöar-
stolti Breta eða ekki.
SPÁDÖMAH um mikinn sigur
Ihaldsflokksins i Beaconsfieid
byggjast m.a. á þvi, að ílokkurinn
hlautmjöggóöa útkomu i sveitar-
og bæjarstjórnarkosningum, sem
fóru fram viða i Bretlandi i byrj-
un þessa mánaðar.
Venjan er sú, að stjórnar-
flokkurinn tapi verulega i slikum
kosningum og hafði verið spáð.
fylgishruni hjá Ihaldsflokknum.
Úrslitin urðu hins vegar þau, að
hann ekki aðeins hélt velli, heldur
bætti við sig íulltrúum. Alls vann
hann 227 sæti en tapaði 202.
Hreinn vinningur hans varð þvi 25
sæti. Stjórnarflokkur hefur aldrei
fengið eins hagstæö úrslit i hlið-
stæðum kosningum.
■ Margaret Thatcher
Verkamannaflokkurinn beið
verulegan ósigur. Hann vann 183
sæti, en tapaði 232. Raunverulegt
tap hans varð þvi 49 sæti.
Tiltölulega meiri varö þó ósigur
sósialdemókrata, en þeir og
Frjálslyndi flokkurinn buðu fram
livor i siriu lagi. Margir sveitar-
stjórnarlulltrúar, sem höföu
verið i Verkamannaflokknum,
höfðu snúizt til liðs við sósialdem-
ókrata. Þeir töpuöu 88 sætum, en
unnu 50.
Það bætti þetta nokkuö upp, að
Frjálslyndi flokkurinn varð
sigurvegari kosninganna, ásamt
Ihaldsflokknum. Hann bætti við
sig 193 sætum, en tapaöi aðeins
38. Frjálslyndi flokkurinn hefur á
undanförnum árum unniö kapp-
samlega að þvi að bæta stöðu sina
i sveitarstjórnum og náð tals-
verðu íylgi á þann hátt.
Öháðum fulltrúum fækkaði
verulega. Nú, eins og venjulegá i
sveitarstjórnarkosningum, var
þátttaka mun minni en i þing-
kosningum.
RÉTTRI viku eftirkosninguna i
Beaconsíield eöa 3. júni fer l'ram
önnur aukakosning, sem ekki
dregur að sér minni athygli. Hún
fer fram i Mitcham-Morden. Þar
sigraði lrambjóðandi Verka-
mannaflokksins, Bruce Douglas-
Mann, i þingkosningunum 1979.
llann gekk fyrir nokkru úr Verka-
mannaflokknum og i flokk sósial-
demókrata.
Douglas-Mann taldi ekki rétt að
hann héldi álram sæti á þingi,
nema hann fengi umboð sitt
endurnýjað. Hann sagöi þvi af sér
þingmennsku, en bauö sig fram
að nýju.
Þetta þótti heldur djarflega
teflt, þvi að hann sigraði með
mjög naumum meirihluta 1979.
Hann l'ékk þá sem írambjóðandi
Verkamannaflokksins 21.668 at-
kvæði, en lrambjóðandi Ihalds-
flokksins 21.050. Frambjóðandi
Frjálslynda flokksins fékk 4.258
atkvæði.
Douglas-Mann þurfti þannig að
vinna mikið fylgi frá stóru flokk-
unum,ef hann átti að halda velii.
Þetta þótti nokkuö liklegt þá, en
Falklandseyjadeilan helur breytt
þessu. Nú þykja úrslitin tvisýn.
lhaldsflokkurinn hefur gripið til
þessráðs að teíla fram konu, An-
gela Rumbold, gegn honum. Nái
hún kosningu, veröur hún niunda
konan i brezka þinginu.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
eftir helgina
Samningana
fgildi?
■ Helgarregnið lét sig ekki
vantaá höfuðborgarsvæðinu á
laugardag og á aðra staði
sunnanlands og jörðin
svolgraði i sig vatnið eins og
eyðimörk. Veðurfræðingurinn
isjónvarpinu sagði að nú væri
loksins komið sumar, þannig
að öllu má nú nafn gefa.
Trén i Vesturbænum eru
byrjuð að laufgast og þá sér i
lagi i kirkjugarðinum, sem er
eiginlega eini skógurinn i
Reykjavik.
Hekkið sem ég setti niður i
fyrra meðfram gangstettinni,
hefur þo ekki tekið við sér enn
og líklega eru allar plönturnar
dánar og þær minna meira á
ryðgaðan gaddavir núna en
plöntur. Ég horfi sorgmæddur
á alla þessa óhamingju. Ef til
vill hafa þær drukknað i ein-
hverju vatnsveðrinu. En alla
vega eru þær ekki sólarmegin
i li'finu: standa fyrir norðan
dapurlegt húsið i' Slippkulda
og regni.
Á sunnudag sá veðurguðinn
þó að sér og veikt sólskin lék
um vot strætin á messutiman-
um og það glampaði i nýja
koparturninn á gamla Iðn-
skólanum, sem er eitt fegursta
húsið i borginni, en var farið
að láta á sjá, eins og upp-
mælingaaðallinn, eftir að
samningarnir tóku gildi. Núna
eru nefnilega fjögur ár síðan
Alþýðubandalagið gekk til
kosninga með það baráttumál
eitt: Samningana i gildi.
Hvorki meira, né minna.
Við gengum um vot strætin,
sem voru auð, þvi' þeir sem
ekki standa upp i hálsi i fiski,
sofa á sunnudögum. Aðrir
reka nú sjúkrahús heima hjá
ser.og komast þvi ekki útfyrir
dyr. Hjúkrunarfræðingar hafa
sagtuppstörfum, vilja nú ekki
samningana i gildi lengur.
Fárveikt fólk er þvi flutt
unnvörpum af sjúkrahúsum
borgarinnar i stað þess sem
áður var, að það var undir
sömu kringumstæðum áður,
flutt beint á spitala. Og á-
stæðan er sú, að hún Florence
Nightingale er ekki lengur i
réttum launaflokki á Islandi.
Maðurinn héma úti á horni
var til dæmis fluttur heim með
fjörutiu stiga hita og lungna-
bólgu, en hann sagði mér að
hann hefði nú bara verið feg-
inn að fá að fara heim af
spitalanum , þvi nú þurfti hann
ekki lengur að hlusta á mann-
inn i næsta rúmi gráta. Þeir
höfðu tekið af honum fótinn,
og nú átti að henda honum út
af spitalanum af mönnum sem
vilja hafa rétta samninga i
gildi.
Það er ekki minnsti vafi á
þvi, að engar stettir eiga eins
örðugt með að fara i verkföll
og læknar og hjúkrunarkonur.
Menn geta gengið upp úr tog-
urum og bátum og labbað sig
útúr fiski i kös. Lika gengið út
úr stjórnarklaustrum og hætt
að selja bensin . En það er örð-
ugra að ganga út frá grátandi
manni, eftir aö vera búinn að
saga af honum annan fótinn.
örðugra að láta fólk með
fjörutiu stiga hita fara heim
með lungun full af hroða en að
ganga af skipi. Það jaðrar við
að fólk sé sent i opinn dauð-
ann. Að visu munu sjúkrahús-
in sinna neyðarþjónustu, og
það ber að meta. Og ef til vill
ættu fleiri að fá sina neyðar-
þjónustu um næstu helgi, sum-
sé þeir sem vildu fyrir f jórum
árum hafa samningana i gildi.
Og létu kjósa sig i bæjar-
stjórnir og þingið upp á þá
samninga og þau kjör, sem i
gildi eru i landinu núna.
Alþýðubandalagið hefur
heilbrigðisráðherrastól i rikis-
stjórninni og stýrir fjármála-
ráðuneytinu. Ber flokkurinn
þvi alla ábyrgð á kaupi og
kjörum, sem gilda á sjúkra-
húsum landsins. Vonandi fær
það áhrifameiri neyðar-
þjónustu um næstu helgi, en
maðurinn sem þeir söguðu af
fótinn.
Jónas Guðmundsson.
Jónas Guðmundsson,
rithöfundur skrifar