Tíminn - 19.05.1982, Blaðsíða 12

Framfarir í at-
vinnu- og félags-
Miövikudagur 19. mai 1982
Miðvikudagur 19. mai 1982
bæjarmál T Kópavogi
framboð á Eyrarbakka
borgarmál
Hvert skal steffna
í skipulagningu
mynddreifikerfa?
■ t þeim umræðum sem nú
fara fram um bæjarmál i
Kópavogi hefur mér þótt ó-
þarflega litiö fara fyrir um-
ræöu um þær stórfelldu tækni-
framfarir sem nú eru aö verða
i dreifingu hvers ky ns fræöslu-
og skemmtiefnis eftir lokuð-
um myndkerfum. Þótt enn sé
hvergi séö fyrir endann á
þessari tækni þá er ljóst að
hún mun hafa mikil áhrif á
fjölskyldu- og menningarlif
okkar i náinni framtiö.
Viö lesum þaö i blöðum og
heyrum i' útvarpi aö einka-
fyrirtæki séu aö koma sér upp
lokuöum sjónvarpskerfum I
heilu borgarhverfunum i
Reykjavik og jafnvel einnig i
öörum kaupstööum. Þetta
viröist einfaldlega gerast á
þann hátt, aö framtakssamir
aöflar hef jast handa og leggja
eigin kapla oft án þess aö
spyrja kóng eða prest. Og þótt
flest bendi til að hér sé um lög-
brot aö ræða, þá viröist þaö
ekki hafa minnstu áhrif i þá
átt aö stööva þessar stjórn-
lausu framkvæmdir.
Barátta gegn tækninýjung-
um er liklegasta vonlausasta
barátta sem lagt er út i' og get-
ur sennilega aldrei orðiö nema
til ills. Velferö okkar nú eins
og alltaf áöur er þvi áreiöan-
lega ekki undir þvi komin aö
stööva lagningu lokaöra
mynddreifikerfa heldur aösjá
til aö hún fari fram á sem
skynsamlegasta hátt. Og ef
augljósar þjóðfélagsframfarir
samrýmast ekki núverandi
lögum, þá hljótum viö aö at-
huga gaumgæfilega hvort ekki
sé rétt aö breyta lögunum.
Eins og nú horfir bendir allt
til þess, hvaö sem lögin segja
að haldiö verði áfram aö
leggja lokuö sjónvarpskerfi og
þau muni sifellt ná til fleiri
heimila. Ég hefi engar á-
hyggjur af þvi, siöur en svo,
það sem ég óttast er einungis
þaö ef fer sem nú horfir, aö þá
veröa þessi kerfi alfariö i' eigu
einkaaðila sem þá hafa jafn-
framteinokuná þvihvaöa efni
er dreift og þá veröur áreiðan-
lega hagnaöurinn látinn sitja i
fyrirrúmi.
Kópavogsbúar eru svo lán-
samir aö enn sem komiö er
hefur sjónvarpsköplum ekki
veriö dreift i jörö i kaupstaön-
um. Hér gefst þvi enn tækifæri
tfl aö ákveöa frá byrjun,
hvernig viö viljum aö skipu-
lagi lokaöra mynddreifikerfa
veröi háttaö í framtiöinni.
Viö framsóknármenn I
Kópavogi teljum þetta mál
svo þýöingarmikiö að viö höf-
um tekið þaö inn i stefnuskrá
flokksins. Ég skal gera ör-
stutta grein fyrir hvernig við
teljum að þessum málum
verði best skipaö.
Viö viljum aö bæjarfélagiö
láti leggja i jöröu alla kapla
sem lagöir veröa til aö dreifa
myndefni i kaupstaönum.
Slfkt veröi aö sjálfsögöu gert i
samráöi viö rétta aöila og að
öllu leyti fariö aö lögum. Þessi
dreifikerfi veröi siöan leigö út
til aöila sem vilja veita þjón-
ustu á þessu sviöi.
Meö þessu fyrirkomulagi
teljum viö aö margt vinnist.
Þaö þýöingarmesta er liklega
þaö, aö þar meö yröi öll einok-
unaraöstaöa á þessum þýöing-
armikla fjölmiöli úr sögunni.
Þá væri unnt aö haga leigu
þannig, aö fyrir útsendingar á
efni, sem heföi mikiö menn-
ingargildi en litil von væri um
hagnaö, væri greitt minna en
fyrir efni, sem beinlinis væri
sent út i hagnaöarskyni.
Þá má benda á þann mögu-
leika aönota lokaö sjónvarps-
kerfi til kennslu og heima-
náms og fyrir hvers kyns upp-
lýsingamiölun.
Þaö er ekki ýkja langt siöan
rafmagnsveitur uröu til og enn
styttra si'öan hitaveitur komu
til sögunnar. Hvort tveggja
eru þetta almenningsveitur,
fyrst og firemst byggðar og
reknar meö hag almennings
fyrir augum. Þetta fyrir-
komulag hefur reynst okkur
vel og vö skulum aö minnsta
kosti Ihuga vandlega, hvort
ekki sé rétt aö nýta þá reynslu
nú, þegar viö að öllum likind-
um stöndum frammi fyrir þvi
aö skipuleggja og byggja upp
nýja almenningsveitu til aö
veita fróöleik og skemmtiefni
um bæinn. Og þegar slik
menningarveita hefur einu
sinni veriö lögö er alltaf fyrir
hendi sá möguleiki aö tengja
hana viö hvers kyns fræöslu-
og upplýsingabanka framtiö-
arinnar.
Þaö mikilvægasta er þóef til
vill þaö, aö ef viö hugsum fyrir
þvi i tlma aö leggja mynd-
dreifikerfi i nýjum bæjar-
hverfum jafnhliöa öörum
lögnum þá komumst viö aö
öllum likindum hjá þvi aö róta
aftur upp götum eftir aö þær
eru fullfrágengnar. Jafnvel er
hugsanlegt aö fyrst i staö sé
einungis komiö fyrir lögnum
sem unnt er aö draga I leiöslur
siöar. Þess eru dæmi aö slikt
hafi veriö gert.
Bragi Árnason
skrifar
■ A kortinu sést m.a. Rauöavatnssvæöiö en i meöfylgjandi grein
svarar Gylfi Guöjónsson, arkitekt, röngum fullyröingum um þaö
svæöi og skipulag þess.
En hið rétta er...
■ í tilefni umfjöllunar fram-
bjóöenda Sjálfstæöisflokksins
um skipulag Reykjavikur I út-
varps- og sjónvarpsþáttum i
slöustu viku, tel ég nauösyn-
legt aö eftirfarandi komi
fram.
Þaö er rangt, aö sjálfstæöis-
menn i borgarstjórn hafi ætiö
hafnaö byggö á svonefndu
Rauöavatnssvæöi.
Hiö rétta er, aö i ársbyrjun
1981 stóöu fulltrúar sjálf-
stæöismanna I skipulagsnefnd
Reykjavikur, þar á meöal
Birgir tsleifur Gunnarsson aö
samþykkt heildarskipulagstil-
lögu, þar sem gert var ráö
fyrir ibúöarbyggö viö Rauöa-
vatn.
Þar var aöeins ágreiningur
um framkvæmdaröö, þ.e. á
hvoru svæöinu skyldi byggt
fyrr, I landi Keldna eöa viö
Rauöavatn.
Þaö er rangt, aö svæöin viö
Rauöavatn hafi i valdatiö
sjálfstæöismanna aldrei kom-
iö til greina sem byggingar-
svæöi vegna jarösprungna á
svæöinu.
Hið rétta er, aö þetta álit-
lega byggingarland opnaöist
ekki fyrr en áriö 1981, sem
raunhæfur kostur, þegar óhætt
var taliö, aö mati sérfræöinga,
aö fella niöur vatnsvernd á
svæöinu.
Þaö er rangt, aö Rauöa-
vatnssvæði henti illa til
byggöar.
Hiö rétta er, aö mikilvæg
skipulagsleg rök mæla meö
byggö á svæöinu og enn hefur
ekkert þaö komiö i ljós, sem
útilokar þar byggö. Náttúru-
fegurö er þar mjög mikil, út-
sýni hrifandi, landi hallar til
suðurs og suövesturs og skýlt
er fyrir norölægum vindum.
Byggö á Rauðavatnssvæöi
mun þróast i beinu framhaldi
af núverandi byggð i Árbæjar-
og Seláshverfum. Væntanleg
byggingarsvæði munu þvi til
aö byrja meö geta stuöst við
þá þjónustu sem fyrir er i aö-
liggjandi hverfum, en slikt er
geysilegt hagkvæmnis- og
hagsmunamál fyrir borgar-
samfélagiö.
Þaö er rangt aö viö undir-
búning skipulags Breiöholts-
hverfa hafi veriö gerö ná-
kvæm sprunguathugun.
Hiö rétta er, að engu sliku
var til aö dreifa. Einmitt þess
vegna hefur nú upplýstst, aö
meiriháttar sambýlishús i
sunnanveröu efra Breiöholti
hafa beinli'nis verið byggö á
sprungum. Núverandi borgar-
yfirvöld hafa hins vegar haft
þann háttinn á, aö láta kanna
itarlega legu sprungna á
austursvæðum til þess aö þar
veröi ekki byggt á sprungum
eins og gert var i Breiðholtinu
og reyndar einnig I Selási þeg-
ar sjálfstæöismenn réöu ferö-
inni i skipulagsmálum.
Þaö er rangt, aö svæöin
noröan og austan Rauöavatns
séu i eigu 120-150 einstaklinga
eins og itrekað var haldiö
fram i umræddum þáttum.
Hiö rétt er, aö svæðið er allt
i eigu Reykjavikurborgar og
engin eignaraöildarvandamál
á þeim svæöum, sem skipulag
gerir ráö fyrir til uppbygging-
ar fram til ársins 1993.
Hins vegar var fyrsti áfangi
strandskipulags sjálfstæðis-
manna frá 1977 aö veruleeu
leyti á landi Tilrauna-
stöövarinnar á Keldum.
Þaö er rangt, aö aðgengilegt
hafi veriö fyrir Reykjavikur-
borg, aö eignast Keldnaland.
Hiö rétta er, aö þaö hefur
reynst afskapiega torsótt.
Samningaumleitanir borgar-
innar viö rikisvaldiö um kaup
eöa makaskipti á Keldnalandi
hafa staöið yfir allt frá árinu
1970.
Litiö sem ekkert hefur
gengiö þennan rúmlega ára-
tug og sannast sagna var mál-
iö I algjörum hnút, þegar nýr
meirihluti tók viö i Reykjavik
voriö 1978. Þaö var þeim mun
alvarlegra, þar sem um var aö
ræöa fyrsta áfanga framtiöar-
byggöar bæði til ibúöar- og at-
vinnustarfsemi og átti aö
nægja Reykvikingum næstu 5-
10 árin. Meöal annars þess
vegna uröu núverandi borgar-
yfirvöld aö hverfa frá áætlun-
um sjálfstæöismanna frá 1977.
Forsendur kostnaöartalna,
sem frambjóöendur Sjálf-
stæöisflokksins hafa haldiö á
lofti vegna uppbyggingar á
Rauðavatnssvæöi eru sér-
hannaöar forsendur Sjálf-
stæöisflokksins og þvi er þaö i
meira lagi hæpiö óábyrgt og
ónákvæmt að nota tölurnar
eins og gert hefur veriö. For-
sendurnar gera til aö mynda
ráö fyrir, fleiri i'búum á
svæöinu en skipulagiö gerir.
Auk þess getur þaö varla talist
trúveröugt, aö frá hverjum
ibúa á Rauöavatnssvæði komi
rúmlega helmingi meira frá-
rennslismagn en frá íbúum-
annarra hverfa borgarinnar
eins og forsendur Sjálfstæðis-
flokksins gera ráö fyrir.
Þaö hefur ættö veriö svo aö i
kosningabaráttu er ýmislegt
sett fram, sem orkaö getur
tvimælis. Þó veröur þaö aö
teljast bæöi sérstætt og furðu-
legt, þegar stærsti stjórn-
málaflokkur landsins gerir
ósannindi og rangtúlkanir aö
meginatriöi kosningabaráttu
sinnar i höfuöborginni.
Þær rangfærslur og blekk-
ingar.sem vikiöhefur veriö aö
hér á undan bera vitni um
óvandaöan málflutning fram-
bjóöenda Sjálfstæöisflokksins.
Þar fer borgarstjóraefni
Morgunblaösins i fararbroddi
en Reykvikingar kjósa sann-
gjamar og háttvisan borgar-
stjóra.
Gylfi Guðjónsson,
arkitekt, fulltrui
í skipulagsnefnd
Reykjavíkur
— Vonandi þurfum við ekki
Suðurlandsjarðskjálfta til að réttlæta
byggingu hennar, segir Tómas Rasmus
■ ,,Með þessu framboði viljum
við Framsóknarmenn á Eyrar-
bakka reyna að koma nýju blóði
inn i stjórn hreppsmálanna. Okk-
ur finnst það skritið að hér skuli
aðeins hafa tiökast stjórnmála-
viðhorf tveggja flokka i meira en
aldarfjórðung, sem liðinn er siðan
Framsóknarmenn hafa staðið
einir að framboði til sveitar-
stjórnarkosninga á Eyrarbakka.
Þetta er þvi nokkuö sögulegt til-
efni”, sagði Tómas Rasmus,
kennari á Eyrarbakka i samtali
viö Timann. En hann er nú efsti
maður á framboðslista Fram-
sóknarmanna á Eyrarbakka.
En hver eru þá helstu fram-
faramálin?
„Stærsta máliö og það lang
brýnasta er að sjálfsögðu brúin
yfir Ölfusárósa. Þar þurfa ibúar
hins svokallaða Árborgarsvæðis
að standa einhuga saman i bar-
áttunni. Við veröum að lita á okk-
ur sem hluta af stærri heild, sem
með tilkomu brúarinnar yrði
þriðja stærsta atvinnusvæðið á
landinu. Með tilliti til þess verð-
um við að fjölga atvinnutækifær-
um og stuðla að þvi, að þeir sem
hug hafa á nýjungum i atvinnu-
lifi, fái til þess tækifæri og sem
mestan stuðning.
Almenningur á Islandi og fjöl-
miðlar vilja oft setja samasem-
merki á milli hugtakanna Suöur-
land og Reykjavik. Vonandi er
þetta ekki vegna lélegrar barna-
skólafræðslu, enda liklegra aö um
sé aö ræöa pólitiska rangtúlkun.
Þegar Landshöfnin i Þorlákshöfn
var byggð, og hún skilgreind sem
þjónustuhöfn fyrir fjórðunginn,
heyrðust neikvæðar raddir i fjöl-
miðlum sem höfnuðu þeirri fram-
kvæmd. Sunnlendingar voru þá
svo óheppnir, eða „heppnir”, að
fá yfir sig tröllslegar náttúru-
hamfarir — Vestmannaeyjagos-
ið. Vonandi þurfum við þó ekki að
lifa náttúruhamfarir á borð við
Suðurlandsskjálfta til réttlæting-
ar á brúnni við ölfusárósa”, sagði
Tómas.
Tómas Rasmus.
— Þú telur þá að brúin kæmi til
með að breyta miklu?
„öll byggðaþróun er háð sam-
göngum og þvi eðlilegt að barist
sé um hvern vegarspotta. Sam-
göngukerfið er lifæð landsins. Ég
spyr t.d., hvar væru Egilsstaðir ef
brúin við Lagarfljót væri ekki til?
Hvar væri Selfossbær ef gamla
Ölfusárbrúin væri ekki á sinum
stað? Og hvar væri Reykjavik ef
ekki hefði byggst þar upp góð
höfn? Brúin yfir ölfurósa er ekki
bara réttlætismál heldur og ör-
yggismál. Ef fólk vill, getur það
kynnt sér þá áhættu sem Sunn-
lendingar búa við hvað snertir
jarðskjálfta. Suðurlandsskjálfti
hefur komið á hverri öld frá þvi
sagnaritun hófst á tslandi.
Að sjálfsögðu eru það mörg
önnur mál sem skipta Eyrbekk-
inga miklu máli, svo sem skóla-
mál, iþrótta- og félagsmál og
menningarmál. Við stefnum m.a.
að þvi að hér verði stofnaður
vinnuskóli fyrir unglinga. Hér er
hvorki aðstaða til sund- eða leik-
fimiiðkunar og þvi brýn þörf á úr-
bótum i iþróttamálum. Hér er
byggðasafn i mótun og mörg
byggðasöguleg verðmæti sem ber
að varðveita, og svo mætti lengi
telja”, sagöi Tómas. En viö verð-
um þó að láta staðar numið.
„Jafnframt viljum við Fram-
sóknarmenn stuðla að framgangi
Samvinnustefnunnar á öllum
sviðum og teljum það rétta leið til
framfara.”
—HEI
■ Eyrarbakki.
Elín Sigurjónsdóttir:
Pálmar Guðmundsson:
„TIMI TIL KOMINN
AÐ FRAMSÓKNARMENN
LÁTI í SÉR HEYRA
lífi fylgist að
■ Framsóknarmenn hafa ekki
staðið einir að framboði á Eyrar-
bakka fyrr en nú og er þvi timi til
kominn að þeir láti i sér heyra,
sagði Pálmar Guðmundsson, sem
skipar annað sæti á lista Fram-
sóknarmanna.
Eyrarbakki var i eina tið stór-
veldi i islensku atvinnu- og menn-
ingarlifi. Hér er t.d. elsti starf-
andi barnaskóli á tslandi. En i
dag eru hér fá atvinnufyrirtæki
og fiskvinnslan er undirstaða at-
vinnulifsins. Það sem helst haml-
ar fiskvinnslunni er slæm hafnar-
aðstaða og þarf að keyra fiskinn
langan veg hingað. Eybekkingar
og Stokkseyringar veröa að keyra
minnst 46 km leiö til að ná i fisk-
inn i höfninni i Þorlákshöfn, en
með tilkomu brúar yfir ölfusá
niðri við ósa veröur sú leið aðeins
17 km , sem út af fyrir sig réttlæt-
ir byggingu brúarinnar.
Hér hefur i áratugi verið ó-
breytt ástand i atvinnulifinu og
fólksfjölgun þvl sem næst engin
og hefur þvi fábreytt atvinnulif
settsinsporá þessa þróun. Iðnað-
ur, annar en fiskvinnsla þekkist
varla. Hér er þó vélaverkstæði og
Plastiðjan h.f. Við Framsóknar-
menn munum gera allt sem i okk-
ar valdi stendur til þess að hlúa
að nýjum atvinnutækifærum, til
dæmis að efla hér aðstöðu fyrir
ferðamenn. Hér er margt að
skoða. Móttaka feröamanna og
■ Pálmar Guömundsson.
þjónusta við þá. Ferðamannaiðn-
aður er vaxandi þáttur i atvinnu-
lifi tslendinga. A þessu sviði þurf-
um viö lika að vera veitendur, en
ekki einvörðungu þiggjendur, en
þegar rætt er um ferðamál meg-
um við aldrei gleyma umhverfis-
málum og náttúruruvernd. tsland
hefur sin sérkenni og þau þarf að
sýna og jafnframt varðveita.
Við munum beita okkur fyrir
þvi að betri nýting fáist á úrgang
sjávarfala. Mætti nýta fiskúr-
gang betur, t.d. með þvi að koma
á fót loðdýrarækt og nýta úrgang-
inn til fóðurs.
t nýútkominni skýrslu búnaðar-
málastjóra bendir hann á aö loð-
dýraræktsé hagstæðust nýrra bú-
greina I dag. Þvi mætti athuga
með rekstur refabús og nýta þann
fiskúrgang sem til fellur til þess.
Hérereinnig mikið af sjávarfóðri
sem vel mætti nýta ef grannt væri
skoðað.
Listi fram-
sóknar-
manna á
Eyrarbakka
1. Tómas Rasmus/
kennari.
2. Pálmar Guðmunds-
son, vélvirki
3. Elin Sigurjónsdóttir,
húsmóðir.
4. Guðlaugur Þórarins-
son, bifreiðastjóri.
5. Erlingur Bjarnason,
línumaður.
6. Erlingur Guðjónsson,
vélvirki.
7. Helgi Ingvarsson,
skipstjóri.
■ Elin Sigurjónsdóttir skipar
þriðja sætið á lista Fram-
sóknarmanna á Eyrarbakka.
Er hún var spurð hvers vegna
sex barna móðir tæki sig til og
færi í framboð í sveitar-
stjórnarkosningum, svaraði
hún, að sér þætti tími tilkom-
inn að Framsóknarmenn byðu
fram á Eyrarbakka. Og að
húsmóðir með barnahóp vissi
áreiðanlega ekki síður en aðrir
hvar skórinn kreppir og hvað
til framfara horfir i stjórn
sveitarfélagsins.
Það hefur verið sagt um stefnu
okkar Framsóknarmanna aö hún væri
bæöi já, já og nei, nei og aö minu viti er
þaö allt i lagi. Viö segjum já, já i þeim
málum sem vit er i og horfa til heilla i
þorpinu en erum neikvæö ga^nvart þvi
aö taka þátt i alls kyns vitleysu og
valdagræðgi.
— Fyrsta máliö á stefnuskrá fram-
sóknarmanna er aö byggö veröi brú
yfir ölfusárósa. Þetta er eitt brýnast
hagsmunamál okkar og brúin mun
breyta mjög allri atvinnuuppbyggingu
til bóta þegar hún kemur og munum
við beita okkur fyrir aö þaö verði sem
fyrst.
— Margt má gera til aö gera okkar
góöa þorp enn betra. Mér dettur i hug
aö koma á fót vinnuskóla fyrir
unglingana og leyfa þeim aö taka þátt i
daglegum störfum og leggja hönd aö
verki iuppbyggingu bæjarins, svo sem
að vinna viö gangstéttagerö og fleira
þvi um likt. Að hreinsa bæínn og
■ Elin Sigurjónsdóttir.
halda honum þrifalegum ætti að vera
hollur starfi og heppilegur fyrir
unglinga og aðstoö viö barnagæslu
væri tilvaliö aö tengja vinnuskóla ef til
kæmi.
Sumir halda þvi fram að
unglingarnir séu ódælir og láti illa að
stjórn. Þetta er ekki rétt. Viö eigum að
skapa táningunum tækifæri til að
byggja upp bæinn okkar og þeir munu
ekki rifa niður aö kvöldi þaö sem þeir
starfa að á daginn.
—Aö gamla fólkinu hérna verðum viö
aö hlúa. Það er leitt til þess að vita aö
þegar það getur ekki veriö lengur
heima hjá sér vegna hrörleika veröur
þaö aö flytjast i annaö sveitarfélag.
Þessu þarf aö breyta. t tiö Vigfúsar
Jónssonar var byggt hér hús sem átti
að vera fyrir gamla fólkiö, en þvi var
breytt i mötuneyti og siðar félags-
heimili og gamla félagsheimiliö rifiö
svo aö okkur vantar tilfinnanlega
samastaö fyrir þá öldruöu.
— En þess ber að geta sem vel er
gert. Hér er allgóö heimilishjálp fyrir
aldraöa, sem kemur sér mjög vel fyrir
þá sem á henni þurfa aö halda. t
nokkur ár hefur einnig veriö haldið
svokallaö opiö hús fyrir aldraöa, sem
er vel sótt, og nýlega er flutt hingaö
hjúkrunarkona sem sjá mun um
heilsugæslu aldraöra og er full þörf á
þvi. En þetta breytir þvi ekki aö vinna
þarf að þvi að gamla fólkið sem alið
hefur aldur sinn hér þurfi ekki að
flytja á brott þegar heilsa og kraftar
þverra. Aö þvi þarf aö vinna.
Mörgum öörum málum þarf að
sinna. Hér vantar sundlaug og aðra
iþróttaaöstöðu og unglingarnir þurfa
aö sækja skóla á Selfoss eftir 13 ára
aldur. A þessum sviðum er verk aö
vinna, eins og svo mörgum öörum, en
félagslif og atvinnumöguleikar þurfa
aö fylgjast aö.
— Hreppsreikningar hafa ekki verið
birtir siðan 1980. Þetta er óþolandi
skussaháttur, sem hefur áhrif á allar
framkvæmdir, eða framkvæmdaleysi.
— Eyrarbakki er góöur staöur og hér
býr gott fólk og mikill framfarahugur
rikir almennt og veröur aö veröa
breyting á stjórnun bæjarins svo að
það megi verða.Við Framsóknarmenn
höfum fullan hug á aö svo veröi.
„Brúin yffir
Ölfusárósa
brýnasta málið”