Tíminn - 22.05.1982, Blaðsíða 6

Laugardagur 22. mai 1982

lilliíillííll
Utqefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Johannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfs
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaður Helgar-Tim-
ans: lllugi Jökulsson. Blaöamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon, Bjarghild-
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrik Indriöason, Heióur Helgadóttir, Jónas
Guömundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþróttir), Sigurjon Valdimarsson, Skafti Jónsson. Utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guöbjórnsson. Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guðjón Róbert Agústsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Sióumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Aug-
lysingasími: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askriftargjald á mánuði. kr. 110.00. — Prentun: Blaöaprent hf.
Verkin, málefnin
og mennirnir
Við kjörborðin i dag eiga kjósendur að velja
sveitar- og bæjarfélögum sinum stjórn til fjög-
urra ára.
Framsóknarflokkurinn leggur áherzlu á að
kjósendur beini athygli sinni einkum að þrennu. í
fyrsta lagi að verkunum, sem hafa verið unnin á
liðnu kjörtimabili og hvað megi af þeim læra. í
öðru lagi að málefnunum, sem flokkarnir hafa á
oddinum. í þriðja lagi að mönnunum, sem eru i
framboði.
Framsóknarflokkurinn óskar að vera dæmdur
af verkunum. Siðustu fjögur ár hafa yfirleitt ver-
ið mikil framfaraár i kauptúnum og kaupstöðum
landsins. Atvinna hefur verið næg og fram-
kvæmdir miklar. Framsóknarflokkurinn á mik-
inn þátt i þeim framkvæmdum, sem orðið hafa i
kauptúnum og kaupstöðum, en hann hefur tekið
þátt i stjórn flestra þeirra, en á öðrum stöðum
hvatt til átaka og dáða. Kosningasigur Fram-
sóknarflokksins 1979 kom i veg fyrir glundroða á
Alþingi og tryggði myndun rikisstjórnar, sem
hefur tryggt miklar framkvæmdir o& næga at-
vinnu meðan atvinnuleysi hefur stóraukizt i öðr-
um löndum.
En það er ekki markmið Framsóknarflokksins
að standa i stað. í öllum kauptúnum og kaupstöð-
um landsins hafa frambjóðendur Framsóknar-
flokksins að takmarki að halda umbótasókninni
áfram, að tryggja atvinnuna og lifskjörin. Jöfn-
um höndum teflir Framsóknarflokkurinn þar
fram reyndu fólki og nýju sókndjörfu liði.
Á þvi kjörtimabili, sem nú er að ljúka, hefur
Framsóknarflokkurinn tekið þátt i stjórn höfuð-
borgarinnar i fyrsta sinn. Samvinna ihaldsand-
stæðinga þar hefur ekki byggzt á öðrum manni
meira en Kristjáni Benediktssyni. Gerður Stein-
þórsdóttir hefur sem formaður félagsmálaráðs
haft forustu um meiri framkvæmdir i þágu
aldraðs fólks og barna en áður eru dæmi um i
Reykjavik. Framsóknarflokkurinn getur verið
stoltur af þvi, hvernig fulltrúar hans i stjórn
borgarmálefna hafa látið verkin tala á liðnu kjör-
timabili. Fólksflóttinn frá höfuðborginni hefur
verið stöðvaður, atvinnufyrirtækjum fjölgað og
fjárhagur borgarinnar stórbættur frá þvi, sem
áður var.
Til viðbótar þeim Kristjáni og Gerði teflir
Framsóknarflokkurinn fram i Reykjavik nýju og
áhugasömu liði, sem hefur sett á oddinn skýra og
hnitmiðaða stefnuskrá.
í borgarstjórastöðuna teflir Framsóknarflokk-
urinn fram ópólitiskum manni, Agli Skúla Ingi-
bergssyni, sem nýtur viðurkenningar fyrir starf
sitt i þvi embætti undanfarin fjögur ár. Gegn hon-
um teflir Sjálfstæðisflokkurinn fram leiftur-
sóknarmanninum og klikuforingjanum Davið
Oddssyni. Þar er ekki um að ræða erfitt val.
En þótt Framsóknarflokkurinn geti treyst á
verkin, málefnin og mennina, nægir það ekki,
nema jafnframt sé vel unnið. Þvi væntir Fram-
sóknarflokkurinn þess, að i dag vinni fylgismenn
hans að sem mestum sigri hans. Það gera þeir
ekki aðeins fyrir flokkinn, heldur i þágu lands og
lýðs. Þ.Þ.
Wiwmmfv> •
á vettvangi dagsins
Haraldur Ólafsson:
Varnir fslands
eru fyrst og fremst
fólgnar í
ad fridur haldist
■ Umræður um skýrslu utunríkis-
ráðherra um utanríkísmál hafa veríð
miklar á Alþingi, en þeim 'veríð
frestað og aftur teknar upp að nýju
með nokkru millibili. Hér fer á eftir
ræða sem Haraldur Ólafsson fluttu i
síðustu lotu umræðnanna, sem fram
fór 27. april:
Það er fyrst eitt mál sem ég vildi
minnast á áður en ég fer að ræða um
meginefni það sem ég ætla að tala
um í kvöld. Mér virðist sem þessi
háttur á umr. um utanrikismái sé
með öllu óhæfur. Það er fráleitt að
slita umr. sundur á þann hátt sem
gert er, að margar vikur liði á milli
framsögu utanrrh. um hina svo
mikilvægu skýrslu, sem árlega á að
vera grundvöllur þessarar umr. Og
umr. um hana nú sýnist mér að geri
alla umfjöllunina harla marklitla.
Við höfum t.d. i dag og í kvöld orðið
vitni að því að máli er einkum beint
til fjarstaddra manna, m.a. utanrrh.
Þetta er eins og að hrópa upp í
vindinn. Maður hefur einhvem
veginn átilfinningunni, að þetta sé
ekki ætlað neinum viðstöddum
heldur einhverjum sem eru i
órafjarlægð. Og ég held, að í
framtíðinni sé full ástæða til þess að
endurskoða þennan hátt á umr. Ég
tel, að hér sé um svo mikilvægan
málaflokk að ræða, að 2-3 daga umr.
sé hið minnsta, sem ætla mætti til
þess arna.
Ég varð fyrir nokkrum vonbrigð-
um með ræðu hv. 4. þm. Reykv. Mér
virtist, að i upphafskaflanum boðaði
hann að hann mundi nú gera betur
heldur en kanseli fólk og jafnvel
sumir hinna fjarst’öddu hefðu gert i
að leiðrétta heimsmyndina og þær
skekkjur, sem i skýrslu utanrikisr.
hefðu komið fram. En eftir hálfs
annars tima ræðu sátum við uppi
með harla kunnuglegt efni og þó að
hann færi bæði út fyrir New York
Times og Timann, m.a. í Adelphi-
papers, þá virtist mér nú ekki svo
harla margt þar þess eðlis, að ástæða
væri til að hrósa þvi sérstaklega fyrir
að veita manni nýja sýn á málin. Að
öðru leyti ágæt ræða.
Evrópulönd
þjappa
sér saman
En það sem ég held að sé eiginlega
og hljóti að vera okkar megin
viðfangsefni i umr. um utanrikismál
eru utanrikismál íslands. Og nú vil
ég alls ekki draga neina dul á það að
ég tel að þau verði ekki rædd án
tengsla við alþjóðamái yfirleitt og
einkum þó það sem er að gerast í
okkar heimshluta. Það er augljóst
mál, að það sem er að gerast núna i
Ameríku og Evrópu, í samskiptum
austurs og vesturs hlýtur að snerta
okkur mjög. Við komumst ekki hjá
því að taka mið af því sem risaveldin
aðhafast, og við hljótum einkum og
sér í lagi að veita athygli öllum þeim
hræringum, sem eru i þeim löndum
sem okkur standa næst, þ. e.
Norðurlöndunum og Vestur-Evróp-
uríkjunum. Það eru eiginlega tvö
atriði, sem ég hef einkum saknað að
ekki hefur verið fjallað um, nógu
rækilega, hvorki i þeim ræðum sem
ég hef hlýtt hér á eða i skýrslu
utanrrh.. Það er annars vegar þær
hugmyndir sem uppi eru um
friðunarráðstafanir hér á Norður-
Atlantshafi, utan hvað vikið var að
till. framsóknarmanna um það efni,
nokkuð gálauslega fannst mér, og
hins vegar var ekki minnst einu orði
á þær hræringar , sem nú eru að
gerast í Vestur-Evrópu þar sem allt
virðist benda til þess að Efnahags-
bandalagsrikin séu að færast allmiklu
nær hvert öðru en verið hefur og hin
stjómmálalega og þar með trúlega
hemaðarlega samvinna þeirra að
stóraukast. Ég held að þetta sé mál,
sem við verðum að fylgjast mjög
rækilega með og mér býður í gmn
að það sem er að gerast í Bmssel
núna þessa mánuðina og næstu árin
geti sett íslendinga í nokkurn vanda,
ef ekki er rækilega fylgst með.
Sömuleiðis hlýtur okkur að varða
miklu hvað gerist á Norðurlöndum,
þvi að það em þó þau riki, sem
eðlilegast er að við höfum mikla
samvinnu við, höfum nú þegar en að
við fylgjumst með þeim og ég held,
að við verðum að beina athyglinni
mjög að því sviði núna á næstunni.
Ráðstefna
um vígbúnad
á Nordur-
Atlantshafi
Ef ég tek þá fyrir þá meginefni
þess sem ég ætla að segja hér, þá
snertir það till. okkar nokkurra
framsóknarmanna um að efnt verði
til ráðstefnu um vigbúnað og
hernaðammsvif á Norður-Atlants-
hafi. Er þá haft í huga að slíkur
fundur eða slik ráðstefna geti orðið
upphaf að aðgerðum til þess að
draga úr spennu á þessu svæði. Þó
að manni detti í hug sú dálitið
kostulega hugmynd, að sumum
standi meiri uggur af friðarhreyfing-
um heldur en herjum, þá er því öfugt
farið með mig. Ég viðurkenni
fúslega, að friðarhreyfingar em af
mörgu tagi en allmiklu þægilegri og
þokkalegri félagsskap held ég að
maður finni þar yfirleitt, heldur en
þar sem vigbúnaður og hernaður er
allsráðandi.
Vamir íslands eru kannske fyrst
og fremst fólgnar í þvi að friður
haldist. Það hlýtur að vera eitt okkar
megin viðfangsefni, okkar megin-
verkefni að gera það sem við megum
til að stuðla að friði. Við vitum
ákaflega vel að í ófriði er staða okkar
harla veik, að hún er nær - ja, ég vil
ekki segja vonlaus en alla vega
vonlítil. I raunvemlegum ófriði er
ísland harla illa statt (Gripið fram í:
AUir) Allir að vísu, en ég er að tala
um Island. Varnir íslands eru þess
vegna fyrst og fremst fólgnar í að
friður haldist og þar af leiðandi
hlýtur það að vera okkur mikið
áhugamál, að í okkar heimshluta sé
gengið þannig frá málum að sem
mest sé dregið úr spennu. Aukin
hemaðammsvif á Norðaustur-Atl-
antshafi hvort sem það eru hernaðar-
umsvif Bandaríkjanna eða Sovétr-
ikjanna, án þess að ég leggi nokkum
dóm á þau ríki út af fyrir sig, ógnar
íslandi. Það er alvegf augljóst mál,
að eftir því sem Norður-Atlantshafið
er frekar en áður hugsanlegur
vígvöllur, þá versnar okkar staða.
Ég er ekki með þessu að segja, að
íslendingar eigi að segja sig úr
Atlantshafsbandalaginu eða leggja
hér niður herstöðina. Ég hef núna
að undanförnu rætt við nokkra
framámenn, bæði fræðimenn og
stjómmálamenn, sem fyrir nokkmm
ámm töldu að herstöðina hér ætti að
leggja niður, að ísland ætti að losa
sig úr Atlantshafsbandalaginu. Þeir
hafa algerlega skipt um skoðun, J
vegna þess að slikt mundi þegar
raska jafnvægi hér á þessum slóðum.
Einungis með því að halda þvi sem
er getum við forðast röskun, sem
mundi skapa aukna hættu. En ef við
ætlum að draga úr hemaði eða draga
úr herstöðinni á íslandi, þá hlýtur
það að vera í sambandi við samdrátt
annars staðar i Evrópu.
En svo að ég komi að þessari
hugmynd um ráðstefnu um afvopn-
un, þá tel ég að hún eigi fyrst og
fremst að vera til upplýsinga, hún
eigi að vera til upplýsinga um það
hvað er að gerast hér í kringum
okkur, hún eigi að vera til upplýsinga
um þá strategiu, um þann herbúnað
sem hér er, um þá strategiu sem
risaveldin beita á nomrhveli jarðar
og reyna að átta sig á þvi á hvern
hátt unnt sé að finna leiðir til þess
að draga úr þeim vígbúnaði sem hér
er. Ég held að slík ráðstefna mundi
ekki í einu vetfangi breyta svo miklu,
en hún mundi beina athygli heimsins
að þessum svæðum hér og gera
okkur og öðrum þjóðum ljóst hvað
hér er i húfi. Og það gæti einnig
orðið til þess að ýta undir samhliða
samdrátt í vígbúnaði á Atlantshafi
og í Evrópu.
Smáþjódir
hafa
miklu
hlutverki að
gegna
Margir segja, að þetta sé út í
bláinn, þetta sé hugsjón ein, það séu-
raunverulega risaveldin, sem öllu
ráði og ekkert verði gert í þessum
málum nema i samningum þeirra á
milli. En gæti ekki verið hugsanlegt
að einmitt slíkur fundur, slíkt upplýs-
ingastreymi gæti orðið til þess að
þetta svæði yrði tekið með þegar
risaveldin em að semja sín á milli
um samdrátt herafla? Ég held að það
væri nær fyrir fulltrúa flokkanna að
sameinast, að koma til móts við
okkur um þessa till., að vinna að
henni saman, heldur en að gera
veikburða tilraunir til að gera þessa
hugmynd hlægilega. Og ég held líka,
að við megum vara okkur á þvi að
vera ekki of uppteknir af því, sem
stórveldin eða sérfræðingar þeirra
skrifa. Ég held nefnilega, að smá-
þjóðimar geti haft og hafi miklu
hlutverki að gegna, þegar rætt er um
afvopnun og samdrátt herafla. Við
vitum þegar hve t.d. hið raunvem-
lega kjarnorkuvopnalausa svæði á
Norðurlöndum stuðlar að jafnvægi
hér í norðurálfu heims. Og við
gleymum því líka, að einmitt á þessu
svæði er eitt af þeim svæðum
jarðarinnar — þar sem hemaður er
með öllu bannaður, hvers kyns
hemaður sem er og hvers kyns
hertæki sem em. Ég á hér við
Svalbarða og Svalbarðasamninginn.
Svalbarðasamningurinn bannar all-
an herbúnað á Svalbarða og er að
því leyti sambærilegur við samning-
inn um Suðurskautslandið frá 1959.
Ég held að það væri mjög auðvelt að