Tíminn - 25.05.1982, Blaðsíða 7

Þnojudagur 25. mai 1982
erlent yfirlit
erlendar fréttir
■ MITTERRAND Frakklands-
forseti undirbýr það af miklu
kappi um þessar mundir, að
sögulegir atburðir verði á ný
tengdir Versölum. Markmið hans
er hvorki meira né minna en það,
að leiðtogar helztu iönaðarrikja
hins svonefnda frjálsa heims
verði sammála á fyrirhuguöum
Versalafundi um ráðstafanir
gegn þeirri efnahagskreppu, sem
nú veldur vaxandi atvinnuleysi og
versnandi lífskjörum i nær öllum
löndum heims.
Fundinn i Versölum sem hér
er rætt um, munu sækja æðstu
menn Bandarikjanna, Japans,
Kanada, Frakklands, Bretlands,
ítallu og Vestur-Þýzkalands.
Þetta er 1 áttunda sinn, sem leið-
togar þessara rikja hittast til að
ræða um ástand efnahagsmála i
heiminum ogsamstarf milli rikja
þeirra á þvi sviði. Fundurinn
verður haldinn dagana 4.-5. júni.
Hingað til hafa þessir fundir
þðtt heldur árangurslitlir. Siðasti
fundurinn var haldinn i Ottawa i
fyrrasumar. Þar mætti Mitter-
■ Mitterrand og Reagan
Þjóðarleidtogar
gista Versali
Mitterand undirbýr mikilvægan fund
rand i fyrsta sinn og bar þá mest
fyrir brjósti, að iönaðarveldin
ykju aðstoð sina við þriöja heim-
inn. Þetta strandaði þá á Reagan
og Thatcher.
Nú hyggst Mitterrand einnig
halda þessu máli til streitu en
fleira og meira vakir fyrir hon-
um, þvi aö efnahagsástandið hef-
ur bæðibreytztogversnað siðan I
fyrra.
Atvinnuleysi hefur stóraukist i
flestum vestrænum löndum,
framleiðsla dregizt saman og enn
bólar ekki á batanum, sem spáð
var i fyrra, að myndi koma til
sögu á þessu ári. Þvert á móti er
enn spáð stórvaxandi atvinnu-
leysi.
ÞAÐ þykir vist að á Versala-
fundinum muni leiötogar Vestur -
Þýzkalands, Frakklands og
Italiu gera harða hrið aö Reagan
forseta vegna hávaxtastefnunn-
ar, sem stjórn hans fylgir og talin
er eiga stóran þátt eða jafnvel
mestanþátt iefnahagskreppunni.
Þá muni þeir lýsa óánægju yfir
hinum mikla greiðsluhalla sem er
ráðgerður á fjárlögum Banda-
rikjanna á næsta ári. Hann muni
stuðla að þvi, aö efnahagsástand-
ið haldi áfram að versna.
Reagan mun að likindum beita
sömu rökum og á Ottawafundin-
um ifyrra,að stefna hans þurfi að
fátækifæritilað bera árangur, en
enn sé ekki fengin full reynsla af
henni. Sjálfursé hann sannfæröur
um, að hún muni ekki bregöast
vonum hans.
Þó er ekki talið útilokaö, að
hann muni lofa einhverri tilslök-
un siðar á árinu, en vextir hafa
aðeins lækkað i Bandarikjunum
að undanförnu.
Reagan mun svo hreyfa ööru
. máli. Þar veröur um að ræða af
hans hálfu eins konar gagnsókn,
sem einkum mun beinast gegn
Frökkum og Vestur-Þjóðverjum.
Hann mun telja þá hafa of mikil
viöskipti við Rússa.
Einkum mun hann deila á
samninga þeirra við Rússa um
hina miklu gasleiðslu sem samið
hefur veriö um aö leggja frá Si-
beriu til Vestur-Evrópu. Reagan
mun krefjast þess, að ekki veröi
samið um fleiri slikar fram-
kvæmdir.
■ Reagan og Suzuki forsætisráö-
herra Japans.
Þá munu þeir Reagan, Mitter-
rand og Helmut Schmidt krefjast
þess af forsætisráðherra Japans
að Japanir leggiminni höft á inn-
flutning til Japans ella verðibeitt
höftum gegn innflutningi frá Jap-
an, t.d. á bilum og tölvum.
Fjóröa helzta viðfangsefnið
verður svo það, sem rætt var
einkum um á Ottawafundinum i
fyrra, þ.e. viöskiptin milli iðnað-
arveldanna og þriðja heimsins.
ÞETTA veröur i fyrsta sinn,
sem Reagan kemur i heimsókn til
Evrópu siðan hann varö forseti.
Frá Versölum mun hann halda til
Bonn, en þar mun hann sitja fund
leiðtoga æðstu manna rikja At-
lantshafsbandalagsins sem hald-
inn verður 9.-10. júni.
A þessum fundi mun einkum
veröa rætt um afstööuna til
Sovétrikjanna og viðræðurnar við
þau um kjarnavopnabúnaöinn.
Vafalitiö er það með tilliti til
þessa fundar, að Reagan hefur að
undanförnu slakað nokkuö til og
lýst sig fúsan til að hefja viöræöur
við Rússa um takmörkun lang-
drægra eldflauga.
Það er ekki ósennilegt,að það
beri talsvert á góma á þessum
fundi, að Bandarikin staðfesti
Salt-2, þ.e. samninginn, sem
Carter-stjórnin geröi við Sovét-
stjörnina um takmörkun lang-
drægra eldflauga, en Bandarikja-
þing hefur enn ekki samþykkt,
m.a. vegna andstööu Reagans.
Margir áhrifamenn i Banda-
rikjunum, m.a. Kissinger hafa
lagt til að undanförnu, að Banda-
rikin staðfesti samninginn. Þeir
telja það mikilvægt skref til aö
sýna vilja Bandarikjanna i þess-
um efnum. A þennan hátt verði
viðræður lika auðveidari. A sin-
um tima lýstu öll Vestur-Evrópu-
rikin i Nató sig fylgjandi Salt-2.
Mikilvægt er, aö það komi skýrt
i ljós á fundinum I Bonn, að vest-
rænum rikjum sé full alvara um
að ná samkomulagi um niður-
skurð kjarnavopnabúnaðarins.
Stærsta skrefið i þá átt væri að
þaubeittu sér fyrir samkomulagi
risaveldanna um að stöðva fram-
leiðslu kjarnavopna þegar i stað.
Hitt boðar ekki gott ef framleiðsl-
unni verður haldið áfram af
auknu kappi meðan setið er við
samningaborð. Óliklegt er, að þá
verði talazt við af heilindum.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar

■ Landganga Breta á austurhluta Falklandseyja hefur heppn
ast vel og eru háttsettir herforingjar i Buenos Aries sagðir hafa
áhyggjur af hve vel hafi tekist til.
Atökin við Falklandseyjar:
Gin- og klaufa-
veiki lokid í
Danmörku
■ Gin- og klaufaveikin sem
herjað hefur á Dani undan-
farna mánuði er nú gengin yfir
en rúmlega 30 dagar eru liönir
frá þvi að sföasta tilfelli henn-
ar kom upp á Fjóni en það er
sá frestur sem alþjóöalög
kveða á um aö þurfi að líöa áð-
ur en hægt sé aö segja að veik-
inni sé lokið.
Danskur landbúnaöur hefur
orðið fyrir gifurlegum
skakkaföllum siðan veikin
kom fyrst upp i vetur og ljóst
erað þeirveröa lengi að ná sér
eftir þau áföll.
Taliö er næsta fullvist aö
veikin hafi komiö frá A-
Þýskalandi en ráöamenn þar
hafa verið tregir til að viöur-
kenna það.
Strax var tekin sú ákvörðun
aö skera niöur búpeninginn I
stað þess að beita ónæmisaö-
gerðum enda leiddi þaö til
þess að fýrr yrði hægt aö koma
upp aftur útflutningnum i
þessari atvinnugrein með
þeim aögeröum. Eftir þvi sem
lengra leið frá þvi að veikin
kom upp og tekist hafði aö
koma i veg fyrir hana uröu
þær raddir æ háværari sem
sögðu að beita ætti ónæmisað-
gerðunum en aldrei varð úr
þvi og telja flestir nú að
stjórnvöld hafi brugðist rétt
við vandanum.
Ljóst aðmilljarða tap hef-
ur oröið i dönskum landbúnaði
vegna þessarar veiki auk þess
sem búast má viö að Danir
veröi lengi að ná fyrri stööu á
mörkuðum sinum fyrir land-
búnaðarafurðir.
Hardar
Argentínu
manna
| Argcntlnu mcnn héldu
áfram hörðum loftárásum sfn-
um á breska fiotann undan
austurströnd Falklandseyja
og var það framhaid árása
sem hófust á sunnudag en þá
tókst þeim að laska freigátu.
Tjón Argentinumanna i
þessum árásum er mikið en
Bretar segja aö i loftárás um
um helgina hafi Argentinu-
menn misst sex flugvélar og
nokkrar i gærmorgun.
Ekki er ljóst hve mikið tjón
Bretar biöu i' árásunum i gær-
morgun en það var nokkuö að
sögn talsmanns breska
varnarmálaráöuneytisins en
nánari fregnir var ekki að fá
af þvi.
Breskur fréttamaður sem
var staðsettur i þyrlu er
árásirnar urðu sagöi að
argentisku flugvélarnar heföu
ráöist á flotann i bylgju eftir
bylgju og látið sig tjón litlu
varða.
Varnamálaráöherra Breta
John Nott sagði þinginu i Lon-
donað dagar Argentinumanna
á Falklandseyjum væru nú
taldir. Bretar hefðu nú komiö
sér vel fyrir á eyjunum meö
allan nauösynlegan útbúnaö,
en hann lagöi jafnframt
áherslu á aö ekkert mætti gera
i fljótfærni.
Breski flotinn undan austur-
strönd eyjanna hefur verið
styrktur til að bæta upp það
tjón sem Bretar hafa oröið
fyrir siðan á föstudags-
morguninn, er landganga
Breta hófst við San Carlos.
Varnarmálaráðherra
Argentinu sagöi aö mikilvæg-
asta verkefni þeirra nú væri
að ná aftur tangarhaldi á þvi
sem Bretar hafa náö á austur-
hluta eyjanna. Hann varaði
jafnframt viö þeirri hættu sem
er á þviað þessi átök verði al-
þjóðleg. Opinberar fréttir I
Buenos Aries herma að Bretar
séu einangraöir og umkringd-
ir en háttsettir herforingjar
eru sagöir áhyggjufullir yfir
þvi hve auöveldlega Bretar
náðu tangarhaldinu.
Forsætisráöherrar átta
Efnahagsbandaiagslanda
hafa ákveðið aö halda áfram
refsiaðgerðum sinum gegn
Argentfnu þ.e. algjöru inn-
fiutningsbanni á argentinskar
vörur. A fundi i' Brussel var
ennfremur ákveðiö að setja
ekki nein timamörk á þessar
refsiaögerðir. Fulltrúar
tveggja landa, Irlands og
ítalfu, sem studdu ekki þessar
aðgerðir áöur, sögðu aö þau
lönd mundu ekki gera neitt
sem drægiúraögeröum hinna.
Pym utanrikisráðherra Bret-
lands sagöi aö Bretar mætu
mikils þennan stuðning á
þessu augnabliki.
Stjórn S-Afriku hefur ekki
staðfest eða neitaö blaða-
fregnum i Jóhannesborg um
aðhún útvegi Argentinumönn-
um vopn, en hér á m.a. að
vera uin aðræða eldflaugar og
varahluti i Mirage-þotur.
Talsmaður breska utanrikis-
ráðuneytisins sagöi aö ef þess-
ar fregnir væru réttar mundi
veröa litið á það mjögalvar-
legum augum.
loftárásir