Tíminn - 15.06.1982, Blaðsíða 8
8
ÞRIÐJUDAGUR 15. JÚNÍ 1982
rrARKITEKTÚR Á EKKI
BARA AÐ VERA FYRIR
ÞÁ BETUR SETTU’'
Tfminn rædir við Hróbjart Hróbjartsson, arkitekt
um íslenskan arkitektúr, þróun hans, stefnur og horfur
■ Hvort sem litið er á húsagerðar-
list í Reykjavfk eða úti á landsbyggð-
inni, kemur í ljós að húsin eru
margvísleg og fjölbreytt að stíl. Það
þarf ekki annað en aka um Þing-
holtin og renna sfðan upp í Breiðholt
til þess að sjá hve munurinn á
húsunum er mikill. En hvaðan
höfum við íslendingar helst fengið
fyrirmyndir að húsum okkar og hver
hefur verið þróunin í fslenskum
arkitektúr? Til þess að forvitnast ögn
nánar um þetta og fleiri atriði,
varðandi fslenska byggingarlist,
fékk Tfminn Hróbjart Hróbjarts-
son, arkitekt til liðs við sig og bað
hann að svara nokkrum spurningum
um þessi og skyld efni.
- Hróbjartur, hvenær er það fyrir
alvöru, sem íslendingar fara að nýta
sér þjónustu arkitekta?
„Satt best að segja, finnst mér að
sú stund sé ekki runnin upp ennþá.
Þetta er að vísu of einfalt svar og
þarfnast frekari skýringar. Framan
af öldinni voru hér fáir arkitektar.
Um og uppúr 1930 koma nokkrir
íslendingar heim frá námi í arkitekt-
úr og marka þeir fljótlega nokkur
spor hér. Eftir stríðið hefur arkitekt-
um fjölgað og eru þeir nú um 140
starfandi hér á landi. Hið opipbera,
þ.e. rfki og sveitarfélög hafa verið til
fyrirmyndar um að notfæra sér
þekkingu arkitekta. Hins vegar hef-
ur húsagerð almennings og fyrir-
tækja þvi miður ekki enn þróast eins
jákvætt.
Ýmsir aðrir en arkitektar hafa
leyfi til að leggja „arkitektateikning-
ar” fyrir byggingamefndir: menn
sem hlotið hafa menntun til annarra
starfa en að vinna á sviði arkitekta.'
Þetta er auðvitað fúsk, sem ekki
þekkist t.d. meðal iðnstétta. Ár-
angursrík samkeppni þessara manna
við arkitekta byggist á þvi að bjóða
fram hraðsoðnar teikningar á lægra
verði en við arkitektar teljum sam-
ræmast skynsamlegum vinnubrögð-
um. Húsbyggjendur hafa ekki í
nægilega rfkum mæli séð sér hag i
að kosta til tfma og natni við að
undirbúa húsbyggingar. Menn horfa
í verð teikninga, en eru kærulausari
um að lenda frekar i vandræðum
síðar eða eftirsjá, en að kosta
nokkru til í upphafi.
En tímamir em að breytast. Fólk
er nú opnara fyrir nauðsyn þess, að
bæta umhverfi sitt. Ræktun, náttúm-
vemd, húsavemd og bætt hönnun er
vaxandi áhugamál fólks. Maður
nokkur sagði við mig nýlega, að sín
besta fjárfesting, er hann var að
byggja sér fbúðarhús, hafi verið að
ráða í sína þjónustu góðan arkitekt
og notfæra sér þekkingu hans til hins
ýtrasta, allt frá því að undirbúningur
hófst þar til að byggingunni lauk.
.Þetta er mikið rétt að ég tel, og
t S •
■ Háskóli íslands. Arkitekt: Guðjón Samúelsson, húsameistari ríkisins.
Vxandi skilningur á því meðal
fólks.”
„Húsagerdarlist hér á
landi frá upphafi
byggðar”
- Getur þú rakið í stuttu máli
hvemig þróun arkitektúrs hefur ver-
ið hér á landi fram á daginn í dag,
og hvaðan helstu fyrirmyndimar
em?
„Þetta er stór spurning og mér
verður sjálfsagt stirt um svör.
Menn deila nú jafnvel um hvað sé
arkitektúr og hvort það sé sama og
byggingarlist. Húsagerð er gott orð
og tekur ekki afstöðu til gæða.
Húsagerðarlist hefur verið hér á
landi allt frá upphafi byggðar. Land-
námsmenn, norrænir og keltneskir
fluttu hingað með sér erlenda bygg-
ingarhefð. Næstu kynslóðir breyttu
til um gerð húsa með tilliti til
íslenskra aðstæðna, veðurfars, efni-
viðar og samfélagslegrar þróunar.
Séríslensk húsagerð varð til og
þróaðist um aldir allt fram á síðustu
öld. Þessi þáttur íslandssögunnar er
feikna forvitnilegur og heillandi.
Með auknum viðskiptum á 19.
öldinni er farið að byggja hér