Tíminn - 19.06.1982, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 19. JÚNÍ 1982
15
og leikhús - Kvikmyndir og leikhús
kvikmyndahornið
■ Orson Welles ieikstýrði ekki aðeins Citizen Kane, heldur lék hann
aðalhlutverkið líka. Myndin er úr kvikmyndinni.
Tíu bestu
kvikmyndir
sögunnar?
■ Ahugamenn um kvikmyndir hafa oft velt því fyrir sér, hverjar séu bestu
myndir allra tima. Skoðanir hafa auðvitað verið mjög skiptar, og eru enn,
þvi afstaða til kvikmynda er fyrst og fremst persónuleg. Samt sem áður
hefur verið reynt nokkrum sinnum að setja saman lista með 10 bestu
kvikmyndum sögunnar.
Bandaríska kvikmyndastofnunin,
AFI, lét félagsmenn sína greiða um
þetta atkvæði árið 1977. Niðurstaða
þeirrar atkvæðagreiðslu varð mjög
umdeild, kannski fyrst og fremst
vegna þess, hversu litið var um
kvikmyndir frá fyrri hluta aldarinn-
ar. Aðeins var spurt um bandarískar
kvikmyndir.
Atkvæðagreiðslan fór fram i
tvennu lagi: úr niðurstöðum fyrra
kjörsins var búinn til listi með þeim
50 kvikmyndum, sem flest atkvæði
hlutu, og svo voru greidd atkvæði
aftur um tíu bestu myndirnar úr þeim
hópi.
Og niðurstaðan hjá félagsmönnum
í AFl var sem hér segir (þess skal
getið, að fyrstu þremur myndunum
er raðað i samræmi við atkvæða-
magn, en i 4.-10. sæti er raðað eftir
stafrófsröð enskra heita myndanna):
1Á hverfanda hveli, frá árinu 1939.
Þessi mynd, sem gerist á timum
borgarastyrjaldarinnar í Bandaríkj-
unum á siðustu öld, er með
þekktustu kvikmyndum sögunnar,
en vissulega er umdeilt hvort hún á
að teljast til þeirra bestu.
2. Citiz.cn Kane, sú fræga mynd
Orson Welles, sem yfirleitt er alltaf
nefnd þegar minnst er á bestu
kvikmyndir sögunnar.
3. Casablanca, fræg kvikmynd frá
árinu 1942 með Humphrey Bogart og
Ingrid Bergman í aðalhlutverkum,
en Michael Curtiz leikstýrði.
4. Afríkudrottningin, frá 1952,
leikstjóri John Huston, aðalhlutverk
Humphrey Bogart og Katherine
Hepburn.
5. Þrúgur reiðinnar, sem gerð var
árið 1940 eftir samnefndri skáldsögu
John Steinbecks.
6. Gaukshreiðrið, eftirminnileg
kvikmynd um meðferð geðsjúkra,
frá árinu 1975.
7. Syngjandi i rígningunni, dans-
og söngvamynd frá árinu 1952 með
hinum óviðjafnanlega Gene Kelly í
aðalhlutverkinu.
8. Stjörnustríð, kvikmynd Georg
Lucasar sem varð upphafið að
geimkvikmyndum síðustu ára, og
mun auk þess vera sú kvikmynd, sem
gefið hefur af sér mestar tekjur frá
upphafi kvikmyndagerðar.
9. 2001: A Space Odyssey, frábær
kvikmynd Stanley Kubricks frá árinu
1968.
10. Galdramaðurinn i Oz, frægur
söngleikur frá 1939 með Judy
Garland í aðalhlutverkinu.
Forvitnilegt er að bera þennan
lista saman við annan, sem varð til
fimm árum áður, eða 1972. Það var
breska tímaritið Sight and Sound,
sem lét hóp kvikmyndaleikstjóra og
gagnrýnenda velja 10 bestu kvik-
myndir sögunnar. í það skipti var
valið ekki bundið við bandariskar
kvikmyndir, enda rcyndust þær
aðeins vera þrjár á listanum þegar
upp var staðið.
Sight and Sound listinn frá 1972 er
annars sem hér segir:
1. Citizen Kane (Welles, 1941).
2. La Régledu Jeu(Renoir, 1939).
3. Potemkin (Eisenstein, 1925).
4. 8 1/2 (Fellini, 1963).
5. -6. L Ávventura (Antonioni,
1960) og Persona (Bergman, 1967)
7. JóhannaafÖrk(Dreyer, 1928).
8. -9. Hershöfðinginn (Keaton,
Bruckman 1926) og The Magnificent
Ambersons (Welles, 1942).
10. Ugetsu Monogatarí (Mizog-
uchi, 1953) og Villt jarðarber (Berg-
man, 1957)
Gera má margvíslegar athuga-
semdir við báða þessa lista, ckki sist
vegna þess, að á þá báða vantar
kvikmyndir eftir ýmsa af bestu
kvikmyndaleikstjórum sögunnar,
svo sem Chaplin, Bunuel
og marga fleiri.
- ESJ.
£lias Snaeland
Jónsson
skrifar
★★★ Lola
★★ Huldumaðurinn
★★★ Ránið á týndu örkinni
★★★ Fram í sviðsljósið
O Skæruliðarnir
Stjörnugjöf Tímans
* * * * frábær • + * * mjög góð • + + góö - * sæmlleg ■ O léleg