Fréttablaðið - 23.12.2008, Blaðsíða 13

13 23. desember 2008 ÞRIÐJUDAGUR
„Nei, það hefði mig aldrei grunað,“ segir dr. Jónas H.
Haralz, fyrrverandi bankastjóri og stjórnarmaður í
Alþjóðabankanum í Washington, þegar hann er
spurður hvort hann hefði getað ímyndað sér að jafn
illa yrði komið fyrir íslensku efnahagslífi og raun ber
vitni nú.
Jónas ræddi stöðu efnahagsmála í Markaðnum á
Stöð 2 síðastliðinn laugardag og þar kom meðal
annars fram að hann telur nauðsynlegt að fá fastan
grunn til að byggja á framtíð peningamálanna. Í þeim
efnum sé aðild að Evrópusambandinu lykilatriði.
„Þess vegna er æskilegt að sem allra fyrst sé hægt að
taka upp aðildarviðræður. Það er eina lausnin sem
getur dugað til langframa og er skynsamleg,“ segir
Jónas og hafnar hugmyndum um einhliða upptöku
nýs gjaldmiðils, til dæmis evru eða dollars.
„Þeir sem hafa verið andvígir aðild að Evrópusam-
bandsins hafa verið að leita og leita nýrra leiða til að
komast hjá því að ganga þar inn. Það er afar, afar
bagalegt að það skuli hafa verið gert,“ segir hann og
bætir við að hann efist ekki um að Sjálfstæðisflokk-
urinn muni samþykkja að fara í aðildarviðræður á
landsfundi sínum í lok næsta mánaðar.
Jónas telur að yfirlýsing um að sótt verði um aðild
muni ein og sér strax hafa jákvæð áhrif, bæði
innanlands og erlendis. Þá liggi fyrir hvert stefnan
hafi verið tekin og það skapi traust.
„Á sínum tíma var ég andvígur því að við yrðum
aðilar að Evrópska efnahagssvæðinu, ég vildi að við
færum beint inn í Evrópusambandið,“ segir Jónas
enn fremur og rifjar upp að þá hafi hann verið búsett-
ur í Bandaríkjunum, en komið heim árið 1992 og
haldið um þetta erindi á vegum Verslunarráðs, en
andmælandi hafi verið Styrmir Gunnarsson, þá
ritstjóri Morgunblaðsins. „Við fáum frelsið og
möguleikana til að setja upp fyrirtæki á öllu svæðinu,
en við höfum ekki umgjörðina, höfum ekki aðhaldið,
ekki fasta og örugga mynt og ekki sterkan og öflugan
Seðlabanka á bak við okkur. Þess vegna var þetta í
reynd mikið óheillaspor fyrir okkur, nokkurs konar
eitraður kokteill, þegar horft er til baka, sem hefði
mátt komast hjá með því að taka strax skrefið til fulls
og ganga inn í Evrópusambandið,“ segir hann, þótt
hann taki fram að auðvitað hafi þátttakan í EES-
samstarfinu reynst okkur Íslendingum gagnleg á
marga lund.
Spurður um þau rök gegn aðild að þar með sé
fórnað fullveldi þjóðarinnar, segir hann að sams
konar rök hafi valdið því að fullveldið, sem í reynd
hafi fengist með uppkastinu 1908, hafi ekki orðið fyrr
en tíu árum seinna. „Er það ekki bara Uppkastið sem
hér gengur aftur eftir hundrað ár?“ spyr hann. „Fyrir
hrein formsatriði sem engu máli skiptu, frestuðum
við því í tíu ár að ná því fullveldi sem hefði getað
fengist 1908,“ segir Jónas og bendir á að Uppkastið
hafi strandað á ákvæði um að öll málefni Íslands til
undirskriftar konungs yrðu fyrst borin upp í ríkisráði
Dana, enda þótt það hefði engu máli skipt, verið
hreint formsatriði. - bih
EES-samningurinn reynd-
ist vera eitraður kokteill
DR. JÓNAS HARALZ
„Á sínum tíma var ég
andvígur því að við
yrðum aðilar að Evrópska
efnahagssvæðinu, ég vildi
að við færum beint inn í
Evrópusambandið.“
FR
ÉTTA
B
LA
Ð
IÐ
/VA
LLI
Auglýsingasími
– Mest lesið