Tíminn - 07.07.1982, Blaðsíða 9

MIÐVIKUDAGUR 7. JULI 1982.
eftir helgina
sóttur heim af íbúum grannsveitarfélaga
Reykjavikur en Austurver, um 12% af
úrtaki, og hefur því ekki víðara
markaðssvið en Austurver. Þeir sem
versla frá vinnustað i Glæsibæ, koma
flestir frá vinnustöðum í Gamla bænum,
við Suðurlandsbraut og í Ármúlahverfi.
Hagkaup eru aftur á móti hinn
dæmigerði stórmarkaður með mjög vítt
markaðssvið og því tiltölulega fáa
viðskiptavini frá næstu íbúðarhverfum.
Hagkaup er bæði með lang hæst hlutfall
af hinum sex stórverslunum af viðskipta-
vinum búsettum utan höfuðborgarsvæð-
isins (31% af heildarúrtaki), og hæst
hlutfall af viðskiptavinum úr grannsveit-
arfélögum Reykjavikur (26% af úrtaki
innan höfuðborgarsvæðisins). Tiltölu-
lega fleiri utanbæjarmenn versla i
Hagkaupum i miðri viku en um helgar.
Innan Reykjavíkur koma tiltölulega
fæstir viðskiptavinir Hagkaupa úr Vest-
urbænum. Ekki er marktækur munur á
dreifingu viðskiptavina á miðvikudegi
og föstudegi. Eins og áður hefur komið
fram versla tiltölulega fáir af viðskipta-
vinum Hagkaupa frá vinnustað, miðað
við hinar stórverslanirnar. Flestir sem
versla frá vinnustað i Hagkaupum,
koma frá nærliggjandi vinnustöðum.
JL-húsið er ekki jafn miðsvæðis i
borginni og hinar stórverslanimar ef
Stórmarkaður KRON er undanskilinn.
Stærsti hluti viðskiptavinanna koma því
úr Vesturbænum og Gamla bænum, en
mjög fáir úr hverfum miðsvæðis í
borginni, þar sem margar stórverslanir
eru staðsettar. Ótrúlega margir sem búa
i Árbæjar- og Breiðholtshverfum versla
i JL-húsinu og munu flestir þeirra vinna
vestarlega í borginni eða eiga oft þangað
önnur erindi. JL-húsið er með næst hæst
hlutfall af viðskiptavinum úr grannsveit-
arfélögunum á eftir Hagkaupum (24%),
en um helmingur þeirra kemur frá
Seltjarnarnesi. JL-húsið er með vitt
markaðssvið miðað við hinar stórversl-
anirnar. Tiltölulega fleiri viðskiptavinir
koma frá fjarlægari hverfum á föstudeg-
inum en miðvikudeginum, sem sýnir að
JL-húsið er ekki síður stórmarkaður en
hverfismiðstöð. JL-húsið hafði hæst
hlutfall af öllum stórverslununum, af
þeim sem voru að versla frá vinnustað
(45%).
Þar sem Stórmarkaður KRON er
staðsettur í miðju athafnahverfi, og um
300 metrar í næstu íbúðarhús koma
tiltölulega fáir viðskiptavinir frá heimil-
um, sem eru í innan við 500 metra
fjarlægð frá versluninni. Stærsti hluti
viðskiptavina kemur frá austur- og
miðhluta Kópavogs og úr Breiðholts-
hverfum. Um þriðjungur viðskiptavina
báða daga komu úr Breiðholtinu, mun
fleiri á föstudeginum, og um 50% af
viðskiptavinum Stórmarkaðsins frá
Reykjavík. Flestir sem koma frá öðrum
hverfum í Reykjavik en Breiðholtinu til
að versla i Stórmarkaðnum, koma frá
vinnustað en ekki frá heimili.
Vörumarkaðurínn er likt og Hagkaup
með tiltölulega jafna dreifingu við-
skiptavina og marga viðskiptavini úr
fjarlægum hverfum, þótt ekki séu jafn
margir frá grannsveitarfélögunum
(12%) og hjá Hagkaupum og JL-húsinu.
Það er greinilegt að fleiri viðskiptavinir
koma úr fjarlægari hverfum, utan 2
kílómetra fjarlægðar, á föstudeginum en
á miðvikudeginum, t.d. úr Fossvogs-
hverfi og Breiðholti. Þeir sem versla frá
vinnustöðum koma flestir frá nærliggj-
andi vinnustöðum í Ármúlanum, en
mjög fáir frá vinnustöðum í miðbænum,
enda umferðartengls þar á milli oft erfið
á álagstímum i umferðinni.
Hínir eiginlegu
stórmarkaðir
Aðeins þrjár hinna sex stórverslana,
Hagkaup, Vörumarkaðurinn og JL-
húsið, eru eiginlegir stórmarkaðir, með
mikinn fjölda viðskiptavina, lágt vöru-
verð, sérstakar deildir með öðrum
vöruflokkum en matvöru og mjög vítt
markaðssvið. Stórmarkaður KRON í
Kópavogi, fær tiltölulega fáa viðskipta-
vini, nema um helgar og hefur ekki eins
vítt markaðssvið og stórmarkaðirnir i
Reykjavík. Glæsibær og Austurver eru
fyrst og fremst stórar hverfismiðstöðvar
með góðar matvöruverslanir með mikið
vöruúrval, en ekki lágt vöruverð, auk
mikils fjölda valvöruverslana.
-Kás
Að
sigla með
óperunni
■ Oft valda staðarnöfn mér nokk-
urri umhugsun, og einhvern veginn
hefur mér ávalt fundist sænska
borgin Malmö heita Málmhaugar á
islensku en ekki Málmey. Ég er líka
viss um að Þórarinn, vinur minn sem
útskýrði Eiðaauðinn, myndi líka án
efa vilja nefna þennan stað Málm-
hauga.
Að vísu er hérna eyja, fremur
smá að vísu og það er undarlegt að
fara að nefna stórborg eftir henni,
ekki sist þar sem sömu jarðefni
virðast vera á fastalandinu og á
eyjunni sjálfri. Sumsé gráleitt stein-
efni sem notað er í sement. Vatnið
er líka hvitt eins og mjólk-eða
sementsblanda og fólk fær litla
pakka með kaffimaskínum og öðrum
slíkum tækjum til að losa þau við
brjósthroðann.
Svíþjóð er gott land, svona
peningalega séð þótt mörgum finnist
það nú heldur járntjaldslegt. Og ef
til vill eru Svíar duglegastir Norður-
landabúa við að framleiða allt milli
himins og jarðar.
Og þeir hafa líka ýms önnur
séreinkenni. Eru nákvæmari en aðrir
Norðurlandabúar og líka stundvís-
ari.
Til marks um það að þá kemur
morgunblaðið eða Dagens Nyheter
ávallt inn um bréfalúguna hjá okkur
á slaginu fjögur. Þú getur stillt
klukkuna þina eftir þvi blaði.
Konan, sem ber út blaðið, hefur lykil
að öllum blokkunum. Hún opnar
útidyrnar og fer síðan upp í lyftunni
og byrjar efst að troða blaðinu í
bréfalúgurnar eins og hafragraut i
krakka og heldur siðan áfram niður
eftir húsinu, sem er 12 hæða. Og
siðan fer hún í næsta hús, og svona
heldur hún áfram, uns allir hafa
fengið sitt blað og búið er að troða
Dagens Nyhether í bréfalúgur allra
sannra íslendinga og sannra Svía, og
þeir geta lesið blaðið sitt áður en þeir
fara að gera eitthvað annað eða til
daglegra starfa.
Ög svona gengur það dag eftir dag,
ár eftir ár, þar til á miðvikudaginn
var en þá bar svo við að konan stakk
þriðjudagsblaðinu aftur i bréfalúg-
una okkar hvemig svo sem á þvi
stendur. Og í raun og veru, þá
botnaði enginn upp eða niður i þessu
auka þriðjudagsblaði, en miðviku-
dagsblað fengum við ekkert þann
daginn. En þar sem ekkert er eins
gamalt og dagblaðið frá því i gær,
gjörðist undirritaður svo djarfur að
spyrjast fyrir um þetta undarlega
blað. Og það stóð ekki á hinu sænska
svari. Mér var einfaldlega sagt, að
það gæti ekki verið að ég hefði fengið
þriðjudagsblað á miðvikudag, nema
ég hefði pantað það sérstaklega.
Já en ég fékk þriðjudagsblað lika
á þriðjudaginn svaraði ég og ég vil
ekki fá fleiri þriðjudagsblöð. En
simadaman kunni ráð við því:
- Lestu bara dagsetninguna aftur,
Við erum með pólska konu i þessu
hverfi og hún ber aldrei út gömul
blöð, nema hún sé beðin. Og ég varð
að fara í Kiosk og kaupa nýtt blað,
en Kiosk nefnast söluturnar í
löndum, þar sem menn eru ekki
búnir að láta útlendinga eyðileggja i
sér tunguna.
Fyrst fór ég reyndar í bakaríið og
bað um franskbrauð, og konan i
brauðbúðinni horfði á mig.
- Eigið þér við La baguette de
france, spurði hún siðan hortug.Det
bakast pá franskt sátt, og ég áræddi
ekki að svara, heldur tók við þessu
merkilega brauði, sem leit út eins og
hálft kústskaft bæði að lengd og
gerð. Svo bað ég um einn pakka af
Weekend snacks. Potais chips, en
svo nefna menn steiktar kartöfluflög-
ur í hlutlausum löndum.
Ég varð að hafa hraðann á, þvi
við ætluðum yfir til Kaupmanna-
hafnar með ferjunni, sem fer
klukkan 09.00. Margar ferjur sigla
milli Limhamn og Dragör. Þær flytja
fólk og bila og þær heita allar
óperunöfnum. Leðurblakan, La
Traviata og svoleiðis. Limhamn er
útborg sambyggð við Málmey en
Dragör er á Amager. Bílferjur ganga
ekki lengur milli stórborganna. Eru
komnar á hausinn.
En þetta með óperunöfnin er
snjallt hjá Svíum og Dönum því á
þessum fallegu hvitbláu skipum er
ganga eins og rúllugardínur milli
landanna er nefnilega fjárhagslegt
tap sem er á óperustiginu og ekki
aðeins á þvi islenska, heldur á þvi
erlenda stigi að stjórnvöld standa
ráðþrota gagnvart þessari siglandi
ariu á Eystrasalti.
Jónas Guðmundsson.
Jónas Guðmundsson,
rithöfundur, skrifar