Tíminn - 10.07.1982, Blaðsíða 9
■ „Sandblásum allt á milli himins og jarðar“, er
kjörorð hjónanna, Guðmundar Gunnarssonar og Önnu
Pétursdóttur frá Reykjavik. Þau reka sandblásningar-
fyrirtæki í Jessens í Noregi, skammt fyrir utan Hamar
og frá því að þau stofnuðu fyrirtækið hafa þau ekki þurft
að kvarta undan verkefnaskorti. Þangað koma
húsmæður úr sveitinni með potta og pönnur, norski
herinn með tól og tæki, vörubílstjórar með vörubflana
sína og allt er þetta sandblásið. Auk þess ferðast þau
Guðmundur og Anna vitt og breitt um Noreg, sandblása
hús og sfló og einnig hafa þau unnið mikið fyrir
olíufyrirtækin i Norðursjónum. Reyndar hefur rekstur-
inn gengið það vel að þau opna liklega útibú í Þrándheimi
á næstunni. Tíminn heimsótti sandblásarafjölskylduna í
Jessens á dögunum og ekki verður annað sagt en að það
hafi verið létt yfir þeim Guðmundi og Önnu.
Það var mest fyrir tilviljun að
Guðmundur og Anna settust að í
Noregi. Þau höfðu verið i heimsókn hjá
móðursystur Guðmundar í Gjövik og
kunnu strax mjög vel við sig. Er
Guðmundur, sem hafði unnið við
sjómennsku og með þungavinnuvélar
heima á íslandi, fékk tilboð um vinnu
við vegagerð á Evrópuvegi 6 (E6),
Gjövik að við ákváðum að skella okkur
til baka, segir Anna, en Guðmundur
hafði þá tilboð um starf á skurðgröfu hjá
sama fyrirtæki og hann hafði unnið hjá
áður.
Að sögn Guðmundar vann hann i
fyrstu aðallega í skurðgreftrinum, en
sandblés siðan í frístundunum.
Ég notaði tímann og keypti mér smám
„Sandblásarahjónin“. Anna Pétursdóttir og Guðmundur Gunnarsson við einn rokkin sem þau hafa gert sem nýjan.
Myndir: Eiríkur St. Eiriksson
„VIÐ SANDBLASUM ALLT A
MILU HIMINS OG JARDAR
Guðmundur og Anna segja að verkefn-
in hafi aukist mjög að undanfömu og nú
íhuga þau alvarlega að setja upp útibú í
Þrændalögum. Þau hafa hingað til ekið
bílum sínum frá Jessens um þvert og
endilangt landið, en vegna aukinna
verkefna kæmi sér það betur að setja
upp útibú sem þjónað gæti Hörðalandi,
Þrændalögum og N-Noregi.
Engin heimþrá hefur sótt á sand-
blásarahjónin, þó að þau hafi verið nær
samfleytt erlendis í 13 ár.
■ Fjölskyldan í Jessnes. „Fóstursonurinn“ Gunnar Sigurjónsson, Svandis Hanna,
Anna, Inga Sigríður og Guðmundur.
er óheyrilega dýrt, segir Guðmundur. -
Ég veit um marga Norðmenn sem eiga
sér þá ósk heitasta að koma til íslands,
en eftir að hafa kynnt sér verðið, þá hafa
þeir hætt snarlega við öll áform um
þau ekki margar frístundir. Framundan
var að sandblása sex mjög stór siló og
eins var fjöldi húsa á listanum. Herinn
vildi einnig blástur og sandsiló vega-
gerðarinnar i fylkinu biðu þeirra hjóna
I heimsókn hjá „sandblásarahjónunum” Guðmundi og Önnu í Noregi
ákváðu þau að slá til og fluttu til Noregs
haustið 1969. Guðmundur vann síðan í
þrjú ár á skurðgröfu við vegagerðina, en
þá fékk hann tilboð um að læra
sandblásningu hjá þekktu fyrirtæki i
Malmö i Sviþjóð.
-Þetta var mjög lærdómsríkur timi,
segir Guðmundur er hann rifjar upp
Sviþjóðarárin. - Við vorum í Malmö í
sex ár, bæði við nám og vinnu, en
fyrirtækið sem ég vann hjá tók að sér
verkefni út um allan heim.
En Noregur átti sterk ítök í þeim
hjónum.
-Við kunnum svo vel við okkur i
saman öll nauðsynleg tæki en tiu
mánuðum eftir að við komum aftur til
Noregs þá hófum við sjálfstæðan rekstur
við sandblásningu.
Um þessar mundir bjuggu Guðmund-
ur og Anna, ásamt dætrum sinum tveim,
Ingu Sigriði (18) og Svandísi Hönnu (13)
í Nes, en aðstöðu fyrir sandblásturinn
leigðu þau í gömlu verksmiðjuhúsnæði
i Jessnes. Þar hafði áður verið til húsa
hin þekkta kartöflumjölsverksmiðja,
HP (Hedemarken Potetmelfabrikk),
heimsfræg á íslandi fyrir bláhvitu
pokana, en eigendumir urðu að hrökkl-
ast burt vegna þeirra óæskilegu áhrifa
sem verksmiðjan hafði á lífríki Mjösa,
stærsta vatns Noregs. Hafði eigendun-
um verið gert að setja upp hreinsitæki,
en þeir valið að slá sér saman með
annarri verksmiðju i nágrannabænum
Brummendal.
-Við keyptum síðan verksmiðjuna og
íbúðarhúsið hér i Jessnes fyrir rúmu ári
siðan og síðan hefur allt gengið eins og
í ævintýri, segir Guðmundur. - Við
sandblásum nú allt milli himins og
jarðar, bæði stórt og smátt og vinnum
jafnt fyrir húsmæðurnar hér i nágrenn-
inu, sem olíufyrirtækin í Norðursjónum
og norska herinn.
Anna hefur unnið við hlið Guðmund-
ur allt frá því að þau stofnuðu fyrirtækið
og hún segir að þessi tími hafi verið einn
sá lærdómsríkasti i lifi sinu.
-Þetta hefur verið ógurlega gaman og
það hefur ekki skemmt fyrir að allt hefur
gengið eins og í sögu.
Guðmundur bætir þvi við að það sé
ekki sist henni að þakka hvað reksturinn
hafi gengið vel. Dætumar taka einnig
sinn þátt í þessu fjölskyldufyrirtæki og er
Tíminn var í heimsókn, dvaldi þar
einnig bróðursonur Önnu, Gunnar
Sigurjónsson úr Hafnarfirði, en hann
var að læra sandblásningarlistina af
-Hér er dásamlegt að búa, segir
Guðmundur og Anna ber nágrönnunum
söguna vel. - Allt prýðisfólk.
Þau hafa líka fengið fjöldamargar
heimsóknir vina og ættingja heiman frá
íslandi og það hefur hjálpað til við að
halda tengslunum við gamla landið.
Einnig hafa þau bmgðið sér í stuttar
heimsóknir til æskuslóðanna og það eru
einmitt þessar heimsóknir sem þeim
hjónum eru minnisstæðastar i sambandi
við ísland.
-Við höfum farið þrisvar sinnum til
íslands á þessum tima og það kemur
okkur alltaf jafn mikið á óvart hve það
íslandsferð.
-Við förum heldur til Kanaríeyja eða
Florida, segir Anna, sem er Guðmundi
hjartanlega sammála, að Islendingar
missi spón úr aski sinum með að hafa
verðið þetta hátt. - ísland gæti orðið
fjölsótt ferðamannaland ef þangað væri
hægt að komast á viðunandi verði, segja
þau.
Það var að hefjast ný sandblásninga-
vertíð hjá fjölskyldunni í Jessnes er
Timinn sótti þau heim, en á sumrin eiga
og hjálparkokka þeirra.
-Þetta verður ströng lota, segir
Guðmundur, en ekki kvíða þau hjón þó
vinnunni. Báðum líkar vel starfið og
gætu ekki hugsað sér annað. Um leið og
undirritaður rennir úr hlaði, spyr Anna
hvort ekki sé hægt að biðja Tímann fyrir
kveðjur heim til gamla landsins. Auð-
vitað er ekkert sjálfsagðara.
Guðmundur og Anna biðja að heilsa.
-ESE/Noregi
Texti og myndir: Eiríkur St. Eiríksson
LAUGARDAGUR 10. JULI 1982.
LAUGARDAGUR 10. JÚLI1982.
þúert
S^toÁe^cuuz^-
Nýju SIGMA flugulínurnar auðvelda
þér lengri og nákvæmari köst.
Fjölbreytnin gefur þér kost á línunni
sem hentar þér best. Shakespeare
flugulínur, fluguhjól og flugustangir,
t.d. Boron, Graphite eða Ugly Stick,
tryggja þér ánægjulega veiðiferð.
Þú ert öruggur með Shakespeare.
„Þá var landið vaxið skógi á milli fjalls og fjöru“, segir
í Landnámu og hversu ótrúlegt sem það kann að virðast
hafa fáir orðið til að draga þessa staðhæfingu i efa.
Forfeður vorir sem sumir hverjir komu frá Noregi,
virðast hafa verið býsna glúrnir skógarhöggsmenn,
a.m.k. áttu þeir hægt um vik ásamt náttúruöflunum og
íslensku sauðkindinni að eyða þeim trjáhríslum sem
hérlendis kunna að hafa vaxið.
íslenskur skógarhöggsmaður á skólabekk í Noregi:
En nú eru þessir skógarhöggsmenn
dauðir og flestar kindur rammgirtar á
þar til gerðum svæðum. ísland er líka
trjálaust land? a.m.k: í augum útlend-
inga og það þykir þvi meiriháttar fyndni
í Noregi, að íslenskur skógarhöggs-
maður skuli sitja þar á skólabekk í
skógarhöggsmannaskóla. En Skúli
Björnsson, 25 ára gamall Héraðsbúi,
tekur því bara með jafnaðargeði. Hann
er að búa sig undir framtíðina og hann
er þess fullviss að draumurinn um
íslenskan nytjaskóg, í orðsins fyllstu
merkingu, mun rætast. Hann róareinnig
skólafélaga sína og kennara með þvi að
hann þurfi varla að bíða nema 35 ár til
að fá full not fyrir allt það sem hann
hefur lært í skógarhöggsmannaskól-
anum í Sönsterud, í hjarta skógar-
höggsmannafylkisins Heiðmerkur i
Noregi.
Skúli Björnsson hefur sýslað ýmislegt
um ævina, þrátt fyrir ungan aldur, en 15
ára gamall réð hann sig fyrst í
sumarvinnu á Hallormsstað, 20 kiló-
metra frá æskuheimilinu Stangarási.
-Það er að mörgu leyti ákaflega
eðlilegt að ég skyldi leita fyrir mér um
vinnu á Hallormsstað, segir Skúli.
-Skógrækt rikisins á Hallormsstað
er stærsti vinnuveitandinn i sveitinni og
ekki auðvelt að fá þar aðra vinnu en þá
er lýtur að hinum hefðbundnu
búgreinum.
Síðan Skúli byrjaði að vinna hjá
Skógræktinni, hefur hann aðeins misst
úr eitt einasta sumar, en þá gerði hann
út trillu frá Bakkafirði, í félagi með
kunningja sinum. Skúli hafði þá nýlokið
námi i Vélskólanum á Akureyri og
verður ekki annað sagt en að þekking
hans á vélum hafi komið sér vel í
trilluútgerðinni. En gefum Skúla orðið:
-Við urðum að byrja á að gera upp
alla trilluna og það má segja að við
höfum unnið myrkranna á milliáður en
við komumst loksins út á sjó. Vélin var
kolúrbrædd og ég held sannast sagna að
ég hafi aldrei séð vél í hörmulegra
ástandi. Það tókst þó að gera trilluna
sjófæra og fiskeriið gekk bara sæmilega,
þó að sjaldan gæfi á sjó þetta sumar.
Það togaðist lengi á i Skúla, hvort
ÞARF BARA AD BÍÐA í 35 AR EFTIR
SKÓGINUM SEM MIG DREYMIR UM
— segir Skúli Björnsson frá Hallormsstað
hann ætti að leggja fyrir sig sjómennsk-
una eða vinnuna i Hallormsstaðarskóg.
-Ég kunni prýðilega við mig á sjónum
og sérstaklega hafði mér líkað vel á
vertíðinni sem ég var á í Vestmanna-
eyjum, haustið eftir Heimaeyjargosið.
En það vóg þungt á metunum er ég
þurfti að gera þessi mál upp við mig, að
ég var kominn með fjölskyldu og því
valdi ég skóginn.
Og því hefur Skúli aldrei séð eftir.
Haustið 1976 hélt hann í fyrsta sinni til
Noregs, þar sem hann fékk vinnu hjá
Nedre Glomma Skogforening í Östfold.
Þar kynntist Skúli í fýrsta sinni
„alvöruskógi", eins og hann orðar það,
og voru það mikil viðbrigði. Þessi fyrstu
kynni af alvöruskóginum gerðu það að
verkum að Skúli ákvað að mennta sig í
skógarhöggsmannafræðunum og um
áramót 1976-1977 fékk hann inngöngu í
hinn eftirsótta Skógtækniskóla í Stein-
kjær í Þrændalögum. Ekkert varð þó af
því að Skúli gæti notfært sér tilboðið um
skólavistina, því að skömmu fyrir
áramót varð hann að hverfa heim til
íslands sökum peningaskorts. Engin lán
fengust frá Lánasjóði námsmanna vega
þessa náms og Skúli ekki viðbúinn þvi
að setjast á skólabekk með svo
skömmum fyrirvara.
Skúli hvarf því heim til Hallorms-
staðar þar sem gamla starfið beið eftir
honum. Á Hallormsstað undi Skúli sér
svo vel innan um síberiulerkið, sitka-
bastarðinn, blágrenið og alaskaöspina,
að ógleymdum girðingarstaurunum og
reyndar hafði hann eiginlega slegið frá
sér öllum hugmyndum um nám við
skógarhöggsmannaskóla. En þá kom
kynningarbréf til yfirmanns Skógrækt-
arinnar á Hallormsstað, frá Skogbruks-
skolen í Sönsterud. í bréfinu var þess
getið að farið yrði með umsóknir
íslendinga á sama hátt og umsóknir
Norðmanna og spurt hvort að yfir-
menn skógræktarinnar vissu um ein-
hvem ungan mann sem vildi reyna sig.
-Ég var spurður hvort ég vildi sækja
um, segir Skúli - og ég sló til. Ég hafði
svo næstum gleymt þessu er ég fékk svar
í desembermánuði sl. um það að ég
hefði komist inn við skólann á hálfs árs
námskeið i alhliða skógrækt og nýtingu
skógar. Námskeiðið hófst svo i janúar
sl. og það var því ekkert um annað að
gera en að pakka niður og kveðja
fjölskylduna, segir Skúli.
f Sönstemd em öll þau tæki sem
skógarhöggsmenn getur dreymt um.
Skúli sýnir mér sagir og tangir af öllum
stærðum og gerðum og getur þess að
skólinn hafi yfir u.þ.b. 30 traktomm að
ráða, öllum sérbyggðum með skógar-
höggsmannastarfið fyrir augum, fjölda
vömbíla og öðmm þeim tólum sem
nauðsynleg eru.
-Þetta er eiginlega of gott til að geta
verið satt, segir Skúli, sem um þessar
mundir dvelur nær öllum stundum
dagsins í skóginum. Hörð átta tíma
vinna á dag, fjóra daga vikunnar, en á
miðvikudögum hafa nemendurnir bók-
lega kennslu.
-Það besta við þetta allt saman, segir
Skúli- er maturinn. Ekta skógarhöggs-
mannafæði.
ESE/Noregi
Texti og myndir: Eiríkur St. Eiríksson