Tíminn - 18.07.1982, Blaðsíða 2

2
'Wmmm
SUNNUDAGUR 18. JÚLÍ 1982
jólabækur á miðju sumri
■ Guðbergur Bergsson - „Hjartað býr
enn I helli sinum“
■ NinaBjörkÁmadóttir-nýljóðabók
■ Ámi Bergmann - „Geirfuglarnir“
■ Sigurður A. Magnússon - þýðing á
Dubliners eftir J.J. og úrval leikdóma.
■ KarlMarx-„Þýskhugmyndafræði“
KARL MARX
— er meðal höfunda Máls og
menningar fyrir næstu jól
■ Það er enn langt til jóla, næstum því
hálft ár, en við erum svo forvitnir hér á
Helgar-Tímanum að við erum þegar
byrjaðir að grennslast fyrir um það hjá
forlögunum hvaða bækur munu koma út
í haust og vetur. Næstu vikur verður
greint frá þeim bókum sem ákveðnar eru
hjá útgáfufyrirtækjunum en taka ber
fram að náttúrlega er margt ekki
frágengið ennþá á þeim vígstöðvum. Af
tilviljun varð Mál og menning fyrst fyrir
svörum, nánar tiltekið Þuríður Baxter.
Þær voru fjórar, íslensku skáldsög-
urnar, sem Þuriður taldi öruggt að kæmu
út nú. Þar skal fyrstan telja Guðberg
Bergsson en hann sendir nú frá sér
bókina „Hjartað býr enn í helli sinum“.
Árni Bergmann, ritstjóri Þjóðviljans,
sendi fyrir nokkrum árum frá sér
nokkurs konar minningabók frá námsár-
unum í Moskvu, en núerhanná ferðinni
með sina fyrstu skáldsögu: „Geirfugl-
arnir“ nefndist hún.
Olga Guðrún Árnadóttir hefur sent
frá sér að minnsta kosti eina unglinga
bók en verður með „alvöru" (!)
skáldsögu á markaðnum i haust. Titill
þeirrar bókar er ekki ákveðinn enn, að
sögn Þuriðar.
Einn nýliði bætist i hóp rithöfunda
Máls og menningar að þessu sinni, og er
það Álfrún Gunnlaugsdóttir, sem skrif-
að hefur bókina „Af manna völdum“.
Álfrún er lektor í bókmenntum við
Háskóla íslands en litlar spurnir höfum
við af efni bókarinnar enn sem komið er.
Þá standa vonir til þess að hægt verði
að koma út nýrri skáldsögu eftir Ólaf
Jóhann Sigurösson, en það gæti þó
frestast af óviðráðanlegum orsökum.
Verði af útkomu bókarinnar nú mun
hún bera nafnið „Glæpurinn“.
Af ljóðabókum frá Máli og menningu
má nefna að von er á nýjum ljóðum Nínu
Bjarkar Arnadóttur en nafn þeirrar
bókar hafði Þuriður Baxter ekki. Einnig
kemur út Ijóðabók eftir Normu E.
Samúelsdóttur, og heitir sú „Tréð fyrir
utan gluggann minn“.
Þá kvaðst Þuriður vera svolitið
montin, fyrir hönd forlagsins, af safni
Ijóðaþýðinga Helga Hálfdánarsonar
sem heitir „Erlend Ijóð frá liðnum
timum“. Verða í bókinni öll þau Ijóð
sem Helgi hefur þýtt nema kinversku og
japönsku Ijóðin sem komið hafa út í
sérstökum bókum. í nýju bókinni verða
hins vegar bæði ljóð sem birtust i fyrri
Ijóðaþýðingarbókum Helga og þau sem
komið hafa í tímaritum, og loks ljóð sem
hvergi hafa birst áður.
Menn muna sjálfsagt enn eftir
viðtölum Björns Th. Björnssonar um
Einar Benediktsson sem flutt voru i
útvarpið fyrir nokkru. Nú hefur Björn
unnið bók upp úr þessum viðtölum og
kemur hún út í haust. Titill er ekki
kominn á bókina.
Þá heldur Mál og menning áfram að
gefa út tvenn ritsöfn: annars vegar
kemur út annað bindi af ritsafni Sverris
Kristjánssonar, og hins vegar þriðja
bindi af ritsafni Brynjólfs Bjarnasonar,
sem nefnist „Með storminn i fangið“.
Tvenn greinasöfn önnur býður Mál og
menning upp á, safn leikdóma Sigurðar
A. Magnússonar, sem heita á „í
sviðsljósinu“, og safn greina sem
Magnús Kjartansson ritaði lengi í
Þjóðviljann og frægar eru i íslenskri
blaðamennsku: nefnilega Austra-grein-
arnar. Sennilega, sagði Þuríður Baxter,
mun sú bók einfaldlega heita „Frá degi
til dags“. Það skal tekið fram að um er
að ræða úrval greina i báðum tilvikum,
Sigurðar og Magnúsar.
Tvær nýjar innlendar barnabækur eru
á lista Máls og menningar nú, önnur er
eftir Véstein Lúðvíksson og er nokkurs
konar framhald af nýlegri bók hans um
Sólarblíðu. Heitir þessi bók „Sólar-
blíða, Sesselia og mamman í kassan-
um“, ef rétt er eftir haft. Hin bókin er
eftir Andrés Indriðason en nafnið á
henni hafði Þuríður ekki á hraðbergi.
Þá verður endurútgefin barnabók Nínu
Tryggvadóttur sem ófáanleg hefur verið
lengi, „Kötturinn sem hvarf“, sem að
sjálfsögðu er prýdd myndum eftir Ninu
sjálfa.
Nokkrar þýddar bækur gefur M&M
út að venju og sætir einna mestum
tíðindum að nú kemur út þýðing
Sigurðar A. Magnússonar á Dubliners
eftir James Joyce, þann gamla klám-
hund. Sigurður nefnir þýðingu sína „í
Dýflinni".
Aðdáendur Thoms Mann verða vafa-
litið fegnir um jólin, því nú kemur út
þýðing Kristjáns Árnasonar á bók hans,
sem heitir á íslensku, „Felix Krull -
endurminningar glæframanns”. Mun
þetta vera fyrsta langa skáldsaga Manns
sem kemst á þrykk hér á landi.
Að venju kemur út bók eftir Villiam
Heinesen í þýðingu Þorgeirs Þor-
geirssonar, og i þetta sinn er það „Den
sorte Gryde“ sem Þuríður Baxter gat
ómögulega munað hvað ætti að heita á
islensku.
„Bamaeyjan“ Eftir P.CJersild er
bók sem mun höfða jafnt til barna sem
fullorðinna, en kvikmynd, gerð eftir
bókinni, hefur verið sýnd hér á landi.
Þuríður vildi taka fram að í myndinni
hefði verið farið mjög frjálslega með
efni bókarinnar og þó myndin hafi verið
góð þá væri bókin enn betri!.
Eins og bókaunnendur vita hafa M &
M tekið upp þá skynsamlegu stefnu
undanfarin ár að endurútgefa klassískar
þýðingar og i ár verður það „Viktória"
eftir Knut Hamsun sem verður endurút-
gefin.
Ný bók eftir Sjöhwal og Wahlöö
kemur út nú um jólin, sú sjöunda í
röðinni og nefnist „Luktar dyr“.
Af þýddum barnabókum má nefna
nýja bók eftir K.M. Peyton i þýðingu
Silju Aðalsteinsdóttur og heitir hún
„Englarnir hennar Marion". Einnig bók
eftir Bjame Reuter (ekki veit ég hvort
nafnið er skrifað svona) en hana hefur
Olafur Haukur Simonarson þýtt og
kallar „Veröld Busters“. Þá er stefnt að
þvi að endurútgefa bók Astrid Lind-
gren um þann fræga einkaspæjara, Karl
Blómkvist, og nokkrar fleiri þýddar
barnabækur, bæði fyrir eldri og yngri
börn, verða gefnar út. Vildi Þuríður
sérstaklega nefna bók er heitir „Leik-
völlurinn okkar - gatan er fyrir alla“ en
það er alþjóðleg „samprents" - bók sem
Mál og menning hefur fylgst með frá
upphafi vinnslunnar. Er bók þessi eftir
Kurusa með Ijósmyndum Moniku Dopp-
ert og byggir á raunverulegum atburð-
um: er börn i San José i Venesúela fóru
í kröfugöngu að ráðhúsinu i bænum til
að heimta nýjan leikvöll . Mun þessi bók
lýsa vel og skemmtilega aðstæðum í
Suður-Ameriku.
Þá gefur Mál og menning nú fyrir jólin
út bók sem byggð er á sjónvarpsþáttum
Richard Attenbourough um „Lifið á
jörðinni“, sem margir munu kannast
við. Bókin, sem heitir sama nafni, er
prýdd fjölda mynda og segir frá þróun
lifsins hér á jörðinni og ýmsu því
viðvíkjandi.
Að lokum skal nefnd bók sem Þuríður
Baxter taldi til merkis um að Mál og
menning væri „mjög hraust forlag“ (og
hló við)! Það er Gestur Guðmundsson
sem hefur þýtt „Þýska hugmyndafræði“
eftir sjálfan Karl Marx....
-•j
„Baksviðið er
reynsla mín
af íslensku
stjórnmálalífi”
— segir Jón Ormur Halldórsson
um nýja skáldsögu sína
■ Það telst jafnan til tiðinda þegar nýir höfundar koma fram á sjónarsviðið, en
sérlega forvitnilegt er það þegar menn sem kunnir eru af störfum á vettvangi all
fjarri hinum bókmenntalega bætast i hóp rithöfunda. Þannig er talsverð eftirvænting
bundin við nýja skáldsögu eftir Jón Orm Halldórsson, aðstoðarmann
forsætisráðherra, sem koma mun út hjá Vöku i haust, en Jón Ormur hefur lengi
haft náin kynni af stjómmálalífi i innsta hring.
„Það má segja að bakgrunnur
sögunnar sé sú reynsla sem ég hef fengið
af stjómmálalífi í minu umhverfi, þótt
sagan fjalli ekki beinlinis um þá hluti,“
sagði Jón Ormur. „Efnið sjálft er annars
um algildari hluti og andlegri.
Sögupersónan kemst í þá aðstöðu að
hún verður að fara að hugleiða sinn gang
all rækilega og í sögunni eru ýmsar
vangaveltur vegna þeirra hluta. Já, ég
held að það sé alveg óhætt áð segja að
talsverða ádeila sé í sögunni, en hér er
sagt frá miðaldra embættismanni sem
kcmst í einkennilega stöðu, sem ekki er
hægt að segja frá nánar nú. Ég vil ekki
neita því að mönnum kann að koma
ýmsir atburðir og atburðarás nokkuð
kunnulega fyrir sjónir, en eins og ég
sagði, - reynsla mín úr stjórnmálalifinu
er aðeins baksvið.
Ég hef unnið að bókinni allt þetta ár,
unnið að henni um kvöld og helgar en
ekki tekið mér neitt frí til þessarar
vinnu. Nei, ég hef ekki gefið út bók
áður. Þar sem maður á aðeins eitt líf og
stutt fannst mér hins vegar rétt að prófa
sem flbsta hluti. ;
Ég samdi söguna mér til gamans
0*
m^ ii
1
■ Skyldi Gunnar vera i skáldsögunni hans Jóns Orms?
Mynd: Róbert
fyrst og fremst, en sýndi hana útgefanda
minum, sem nú er orðinn og hann vildi
endilega gefa söguna út. Hún er nú
þegar prentuð og kemur liklega út í
byrjun október.
Já, ég er með ýmis önnur söguefni i
höfðinu, hvað sem úr framkvæmdum
verður. Ég hef alitaf haft mikinn áhuga
á bókmenntum og les mikið.
Þú spyrð um álit mitt á islensku
bókmenntalifi i dag. Mér þykir það ekki
of fjörlegt. Mér finnst það satt að segja
einhæft og vildi að þessi saga mín yrði
nokkurt innlegg til þess að gera það
litrikara hversu mikilvert innlegg sem
sagan svo kann að þykja. Mér hefur þótt
fullmikið af andlitlu bölsýnisþrugli í
bókmenntum hér og efni lágkúrulegt.
Ég hef lesið erlenda höfunda meir en
íslenska.
Það er erfitt að svara hverja höfunda
ég les mest. Ég var siðast að lesa sögu
eftir Anthony Burgess „Worldly
Powers," en annars les ég mikið af
amerískum bókmenntum og nokkuð af
enskum og met marga höfunda þar
mikils.“ _