Tíminn - 01.08.1982, Blaðsíða 2

Bóndakonan sem
varð metsöluhöfundur
„Dalalíf” Guðrúnar frá Lundi kemur úl að nýju í haust
■ Nú er senn von á nýrri prentun af
„Dalalífi“ eftir Guðrúnu frá Lundi hjá
Almenna bókafélaginu. Þessi skáld-
kona, sem fór að skrifa um sextugs aldur
og varð þá landsfræg er síður en svo
gleymd lesendum, en hætt er þó við að
mörgum sé hinn sérstæði ferill hennar
lítt kunnur. Þótt Guðrún sé nú látin fyrir
nokkrum árum ætlum við að hún sé vel
að því komin að á hana sé minnst hér í
„Fólk í listum."
Hún var fædd að Lundi í Stíflu í
Skagafirði árið 1887 og var bóndakona
lengst af ævinni, en bjó á Sauðárkróki
frá 1939. Sem fyrr segir varð hún
landsfræg í einni svipan sextug að aldri,
en það var þegar Dalalíf kom út árið
1946 í mörgum bindum. Hún eignaðist
aðdáendur og lesendur um land allt og
þegar hún var einu sinni byrjuð urðu
afköstin feiknaleg. Bækurnar urðu yfir
tuttugu að tölu.
Fyrir utan Dalalíf má nefna skáldsög-
urnar Römm er sú taug, Á ókunnum
slóðum, Dregur ský fyrir sól, Gulnuð
blöð, Hvikul er konuást, í heimahöfum,
Náttmálaskin, Sólmánaðardagar í Sel-
landi, Stýfðar fjaðrir, Svíður sárt
brenndum, Utan frá sjó og Ölduföll. Er
þá margt ótalið.
Erlingur Davíðsson ræddi við Guð-
rúnu fyrir jólablað Tímans árið 1967.
Hér eru partar úr því viðtali:
„Hvenxr byrjaðir þú að skrifa?“
„Strax innan við fermingu fór ég að
reyna að skrifa eitt og annað. Auðvitað
brenndi ég það allt. Ég öfundaði
Torfhildi Hólm og dáði hana fyrir það
að geta skrifað svona bækur. Ég las allt
sem ég náði í og hafði mikið yndi af
sumum bókum. Ég fór svo örlítið að
skrifa á ný, þegar ég var bóndakona."
„Já, og skrifaðir fyrstu bókina þína,
Dalalíf?“
„Já, löngu síðar. Mér datt í hug að
reyna að fá þessa sögu gefna út en hafði
engin sambönd við útgefendur og ekki
heldur við ncina þá fróðu menn um
bækur, sem eflaust hefðu getað leiðbeint
mér um ritstörfin með góðum ráðum og
hæfilegum aðfinnslum. Bróðursonur
minn tók svo hjá mér handritið og fór
með það suður. Hann sagðist ætla að
selja það fyrir mig. Hann gekk með það
milli útgefendanna, en áhuga þeirra
vantaði alveg. Þannig liðu tvö eða þrjú
ár. Ég var eiginlega hætt að vona. En
þá bauð Gunnar í ísafold mér 2600
krónur fyrir handritið og ég varð fegin,
þótt upphæðin væri ekki mikil. Bókin
myndi þó koma út og það var mér mikils.
virði, hvað sem öðru leið. Dalalíf kom
út 1946.“
Og henni var vel tekið?
„Já, hún varð reyndar metsölubók og
það varð mér mikil uppörvun, eins og
nærri má geta. Svo hélt ég áfram að
skrifa og skrifaði eina bók á ári eða um
það bil. Síðasta bókin, Náttmálaskin, er
nú komin í bókaverslanir."
■ Guðrún frá Lundi.
Þú hefur ekki þurft að ganga á milli
með handritin síðan?
„Nei,“ segir Guðrún frá Lundi og
léttist nú á henni brúnin. „Ég gat
eiginlega hvorki lokið við handritið að
bókinni sem kom út í fyrra og svo
síðustu bókinni, sem nú er rétt komin
út. í bæði skiptin voru handritin bara
sótt til mín hingað norður. í sumar átti
ég eftir töluvert, en maðurinn lét hvorki
laust né fast. Hann fór með það sem til
var og ég sendi sögulokin á eftir.“
Hvaða höfunda lestu mest?
„Þeir eru margir, því ég hef gaman af
bókum. Ég hélt mikið upp á eyfirsku
skáldkonuna Kristínu Sigfúsdóttur og
Þórunn Elfa er skemmtileg. Reyndar
þoldi ég varla Gerplu, en hugkvæmur er
Laxness. Hagalín fannst mér bestur fyrst
og smásögurnar sem hann gaf út voru
góðar. Svo hef ég alltaf gaman af
Kristmanni. Hann hefur nokkrum sinn-
um heimsótt mig og er ósköp elskuleg-
ur. Hvaða kona ætli sé ekki hrifin af
honum Kristmanni?“
Viltíi segja mér eitthvað um efni bóka
þinna?
„Sögur mínar flestar eru sveitaróman-
tík frá þeim tíma þegar ég var ung. Þær
segja frá lífinu eins og það var og eins
og ég sá það renna fram. Bílar og
flugvélar koma lítið við sögu hjá mér,
atburðirnir eru margir hverjir ekki
stórir, nema fyrir þá sem lifa þá. En fyrir
þeirra sjónum eru þeir mikilvægir og
skipta sköpum. Þannig er það í lífinu
sjálfu."
Steingrímur Sigurðsson
sýnir á Hótel ísafirði:
„Leist svo vel á salinn”
■ „Mér leist svo vel á þennan sal hérna
á nýja hótclinu á ísafirði, að ég ákvað
að sýna í honum." Steingrímur Sigurðs-
son listmálari með meiru hringdi til
okkar, hress að vanda, vestan af ísafirði
og sagði þau tíðindi að hann hefði opnað
sýningu í hótelinu í gær.
„Ég er nýkominn úr mikilli reisu
erlendis frá og held hér fjögra daga
sýningu, á 26 myndum.
Þetta er eins konar afmælissýning,
vegna þess að þetta er fimmtugasta
sýningin mín. Sumir fara til Spánar að
halda upp á afmæli, en ég fer hingað
vestur. Ég er með tvær af eldri myndum,
en flestar eru málaðar í útlöndum í
sumar. Flestar myndirnar eru til sölu, en
ekki allar," sagði Steingrímur. Svoskaut
hann því að okkur að eftir sýninguna
ætlar hann í einangrun á Hornströndum
og skrifa bók um útlandareisuna.
SV
Sýning á teikn-
ingum og lágmyndum
■ Örn Þorsteinsson hefur opnað sýn-
ingu á teikningum og lágmyndum í
Skipulagsstofu höfuðborgarsvæðisins í
Hamraborg 7, Kópavogi. Sýningin er
opin á venjulegum skrifstofutíma og er
aðgangur ókeypis.
Örn er fæddur í Reykjavík 1948.
Hann stundaði nám við MHÍ 1966-71 og
framhaldsnám við Listaháskólann í
Stokkhólmi. Örn er félagi í FÍM og
íslenskri grafík. Samfara störfum í
myndlist hefur hann verið kennari í
MHÍ síðan 1972.
Örn hefur tekið þátt í mörgum
samsýningum hér heima og erlendis og
er þetta þriðja einkasýning hans. Flest
verkanna á sýningunni nú sýndi Örn á
þessu ári í Listasafni ASÍ. Þau eru 23
talsins, auk samvinnukvers Arnars og
Thors Vilhjálmssonar, sem kom út í
sambandi við þá sýningu.
■ Örn Þorsteinsson.
Brúður, tröll
og trúður
■ Sýningin í Listmunahúsinu, Lækj-
argötu 2, „Brúður, tröll og trúður, hefur
vakið verðskuldaða athygli og verið
mjög vel sótt.
Leikbrúðusýningin „á loftinu" verður
endurtekin á sunnudag kl. 3, vegna
mikillar aðsóknar síðastliðinn sunnu-
dag, en þá þurftu margir frá að hverfa.
Sýndir eru þættir úr brúðubílnum í
umsjá þeirra Helgu Steffensen og
Sigríðar Hannesdóttur. Aðgangur að
brúðusýninguni er ókeypis. Miðað
afhentir í Listmunahúsinu.
Sýningin er opin frá kl. 2-6. Síðasta
sýningarhelgi er um verslunarmanna-
helgina.
■ Indriði G. Þorsteinsson.
„Dagbók
veginn”
Indriði G.
Þorsteinsson gefur
út fyrstu ljóðabók
sína í haust
■ f haust er von á fyrstu ljóðabók
Indriða G. Þorsteinssonar hjá Almenna
bókafélaginu og því slógum við á
þráðinn til hans og báðum hann að segja
okkur nokkuð frá þessari nýju bók.
„Það er svo með þessa bók að nokkuð
af henni var prentað sem handrit fyrir
fáeinum árum í nokkrum eintökum og
síðan hefur nokkuð bæst við. Þetta eru
ljóð sem að miklu leyti hafa orðið til á
ferðalögum, svona að frumstofni til. Ég
hef verið að ganga frá þessu í sumar og
ætlunin er að þetta komi út í haust.
Ljóðin eru ort af ýmsu tilefni og um
marga hluti sem fyrir augu hefur borið.
Sum eru ort í Kína, önnur í Rússlandi
og Bandaríkjunum, suður í Evrópu og
í Afríku, þar sem maður hefur flækst
Ég hef kallsað það við Jónas
Guðmundsson, listmálara og Tíma-
mann að teikna eitthvað í bókina og
hann hefur fallist á það. Hins vegar veit
ég ekkert hvort hann efnir það. Nú,
bókin heitir það sama og handritsútgáf-
an, en hana nefndi ég „Dagbók um
veginn.“
Auðvitað notuðum við tækifærið og
spurðum Indriða eftir öðru því sem hann
er að vinna að:
„Ég hef verið að vinna að smásaman-
tekt um Finn Jónsson, listmálara, en
Almenna bókafélagið mun gefa út
myndabók um hann með textum eftir
mig og Ponzi, sem er mikill þekkingar-
maður á málverk. Ég veit ekki hvenær
Almenna ætlar að gefa þá bók út, en
maður reynir að standa við að hafa þann
texta til sem er óskað eftir í
sambandi við þetta. Nú, þá hef ég verið
að safna gögnum í Kjarval, sem á að
koma út 1985, en ég er líka með í
kollinum skáldsögu sem byggir á tíma
blaðamennskunnar frá 1955-1965 eða
1968. Þetta er svona skáldsaga um ykkur
blaðamenn. Já, hún byggir á þessum
blaðamennskuárum sem maður upplifði
með mörgum góðum kollegum. Hún
mun heita „Pappírsveislan" þessi minn-
ingarbók. Já, já, mikil ósköp, þetta eru
allt góðar minningar."
- AM