Tíminn - 04.08.1982, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 1982
MIÐVIKUDAGUR 4. ÁGÚST 1982
9
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sigurisson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason.
Skrifstofuatjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiislustjóri: Siguriur Brynjólfsson
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Rltstjórnarfulltrúi:
Oddur V. Úlafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrlmsson. Umsjónarmaiur Helgar-
Tlmans: lllugi Jökulsson. Blaiamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnusson,
Bjarghildur Stefánsdóttlr, Friirlk Indrliason, Heiiur Helgadóttir.lngólfur Hannes-
son (iþróttlr), Jónas Guimundsson, Kristin Leifsdóttir, Sigurjón Valdimarsson,
Skafti Jónsson, Svala Jónsdóttir. Útlitstelknun: Gunnar Trausti Guibjörnsson.
Ljósmyndir: Guijón Elnarsson, Guijón Róbert Ágústsson, Elln Ellertsdóttir. Ari
Jóhannesson. Myndasatn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Krlstjánsson,
Kristln Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttlr.
Rltstjórn, skrifstofur og auglýslngar: Siiumúla 15, Reykjavik. Slmi: 86300.
Auglýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387 og 86392.
Veri I lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Áskrift á mánuil: kr. 120.00.
Setnlng: Tæknldeild Tlmans. Prentun: Blaiaprent hf.
Er hvergi erfitt
nema á íslandi?
■ Það mætti vel ætla af forustuereinum stjórnar-
andstöðublaðanna að hvarvetna ríki nú gott ástand í
efnahagsmálum nema á íslandi. fsland sé eiginlega
eina landið í heiminum, þar sem glímt sé við
efnahagslega erfiðleika.
Stjórnarandstöðublöðin hafa einfalda skýringu á
þessu. Að vísu hafi þjóðin orðið fyrir nokkrum
áföllum á þessu ári, eins og stöðvun loðnuveiðanna
og lokun skreiðarmarkaðarins, en fyrst og fremst sé
það þó ríkisstjórninni að kenna hvernig komið sé.
Pað er vissulega full ástæða til þess fyrir almenning
að líta út fyrir landsteinana og gera sér grein fyrir því,
hvort þetta sé svona í raun og veru, að ísland sé eina
landið, þar sem erfiðlega sé statt í efnahagsmálum.
Hvernig væri t.d. að reyna að fá einhverja nasasjón
af efnahagsástandinu í Bretlandi, en Morgunblaðið
dásamar mjög þá stjórnarstefnu, sem fylgt er þar um
þessar mundir og telur hana til sannrar fyrirmyndar.
Eitthvað hlýtur því ástandið að vera betra þar en á
íslandi, ef trúa ætti Morgunblaðinu.
þetta er þó ekki raunin.
Á Bretlandi er atvinnuleysi að verða svipað og það
var verst á kreppuárunum milli heimsstyrjaldanna.
Flest stóriðjufyrirtæki eru rekin með tapi, eins og t.d.
stál - og álverksmiðjur, og geta því aðeins keppt á
heimsmarkaðinum, að þau fái margvíslega opinbera
fyrirgreiðslu. Fjöldi minni fyrirtækja hefur orðið
gjaldþrota að undanförnu. Lífskjör láglaunafólks og
millistétta hafa farið versnandi.
En hefur þá ekki Ronald Reagan tekizt betur í
Bandaríkjunum og er stjórn hans ekki betri
vitnisburður um ágæti þeirrar stefnu, sem Geirsarmur
Sjálfstæðisflokksins boðar, en stjórn Thatchers?
Því miður er sagan svipuð þar og í Bretlandi.
Atvinnuleysi fer sívaxandi, lífskjör láglaunafólks og
millistétta versnandi. Hrun vofir yfir stóriðjufyrir-
tækjum, eins og stálverksmiðjum og bifreíða-
verksmiðjum og Reagan sér þar helzt til bjargar að
leggja á innflutningstolla og aðflutningshöft. Minni
fyrirtæki hafa orðið gjaldþrota þúsundum saman.
Stórkostlegur og vaxandi halli er á fjárlögum og nýlega
samþykkti Bandaríkjaþing mestu skattahækkunarlög,
sem sögur fara af, þótt það væri aðalkosningaloforð
Reagans að lækka skattana. Kjör bænda verða því
aðeins viðunandi, að hægt sé að selja mikið af korni
til Sovétríkjanna.
*»■
Þannig væri hægt að fara land úr landi, þar sem
skoðanabræður Geirsarmsins stjórna. Far er hvar-
vetna sama sagan. Vaxandi atvinnuleysi, versnandi
lífskjör láglaunafólks og millistétta, taprekstur margra
stóriðnfyrirtækja og gjaldþrot þúsunda minni fyrir-
tækja.
Svipað er ástandið í þeim löndum, þar sem
sósíaldemókratar ráða, t.d. í Danmörku.
Staðreyndin er sú, að það ríkir í heiminum
efnahagskreppa, sem hefur hvarvetna hinar verstu
afleiðingar, en Islendingar hafa sloppið betur en flestir
hingað til. Það eiga þeir að verulegu leyti núverandi
ríkisstjórn að þakka.
Þ.P
miÍS'il'
á vettvangi dagsins
Náttúruverndarráð
ríkisins og Eldey
eftir Þorstein Einarsson, fyrrverandi
íþróttafulltrúa ríkisins
■ „Eldey á ekki að vera vettvangur
fyrir bjargmenn, sem vilja sýna færni
sína og vinna afrek, til þess hafa þeir
marga enn hentugri bjargveggi, þar
sem fuglalífl er ekki unnið tjón.“
■ Fyrir skömmu birti Morgunblaðið
frétt um leyfi, sem náttúruverndarráð
ríkisins hafði veitt leiðangri Árna
blaðamanns Johnsen til þess að fara upp
í Eldey.
Samkvæmt því sem blaðið greindi frá
er tilgangur Eldeyjarfararinnar að ná
myndum af byggð hafsúlunnar og
lifnaðarháttum, hringmerkja súlur og
ná sýnum úr bergi eyjarinnar.
Alþingi samþykkti 1940 lög um friðun
Eldeyjar. Samkvæmt náttúruverndar-
lögum var svo Eldey friðlýst með
auglýsingu náttúruverndarráðs ríkisins
1956. Eyjan er því í umsjón ráðsins.
Lögin um friðun Eldeyjar og síðar
auglýsing um friðlýsingu hennar eru
fyrst og fremst framkomin til varðveislu
súlubyggðar eyjarinnar.
Stofn hafsúlunnar, sem á heimkynni í
Norður-Atlantshafi, var fram yfir 1940
ört minnkandi og því var komið á friðun
tegundarinnar hjá þeim þjóðum, sem
eiga byggðir hafsúlu við strendur landa
sinna. Nýjar byggðir við Noreg og
Frakkland njóta einnig friðunar. Pessar
aðgerðir eyddu hættunni á útrýmingu og
er stofninn nú í vexti.
Á árunum milli 1930 og 1940
framkvæmdu ensku fugla- og líf-
fræðingarnir James Fisher og H.G.Ve-
vers víðtækar rannsóknir á stofnstærð
hafsúlunnar, og birtu þeir niðurstöður í
tveim heftum 1943 og 1944.
Enski líffræðingurinn Julian Huxley
annaðist töku heimildarkvikmyndar um
hafsúlur 1938 og hlaut fyrir hana.
Óskarsverðlaun. Myndin var gerð til
þess að vekja athygli á útrýmingarhættu
tegundarinnar.
Árið 1913 er gefið út stórt og vandað
rit um hafsúluna eftir J.H.Gurney.
Síðan hefur margt birst um tegundina,
sem nær hámarki 1978, er tvö rit eru
gefin út eftir líffræðing við háskólann í
Aberdeen, Bryan Nelson. Fyrra ritið var
um allar súlutegundir jarðar og þeim
skyldar tegundir, en hið síðara, 345 bls.
bók, fjallar eingöngu um hafsúluna.
Niðurstöður ítarlegra rannsókna á
hafsúlunni eru því aðgengilegar þeim,
sem vilja fræðast um fuglinn og byggðir
hans. Myndir ýmissa gerða, sem sýna
lifnaðarhætti hafsúlna eru ekki síður
nærtækar.
Hvcr sú þjóð, sem á hafsúlubyggðir,
stendur vörð um þær sem náttúruvætti.
Þá hafa rannsóknir sýnt að byggðir
þessar eru þýðingarmiklir hlekkir í
lífkeðju hafsins.
Af hálfu íslensku þjóðarinnar hefur
náttúruverndarráði hennar verið falið
að annast friðlýstu eyjuna Eldey og sjá
um að friðlýsingin sé virt.
Ráðið hefur leyft uppgöngu á Eldey
um miðjan ágúst, þegar lífshættir í
byggðum súlunnar eru viðkvæmastir.
Sé ætlunin að ná kvikmynd eða
kyrrum myndum af lifnaðarháttum
hafsúlu, sem eru margvíslegir og
forvitnilegir, breytilegir eftir árstíðum
og tímum sólarhringsins - og þá veðri,
verða slík verk auðveldar gerð annars
staðar en í Eldey, því að þau krefjast
langrar yfirlegu, sem eigi verður komið
við í Eldey. f Hellisey er auðvelt að hafa
langa viðdvöl, þar er kofi og súlubyggðir
nærtækar, t.d. Flaktarbælið og Höfðinn.
Auðveldast er að komast með dýr
og mikil tæki að súlubyggð í kolli
Stóra-Karls við Skoruvíkurbjarg á
Langanesi. Komast má á bifreið á
bjargbrúnina ofan Karlsins og gengur
aflíðandi grasbrekka niður að honum.
Þar niðri er létt að setja upp fylgsni.
Af súlubyggð Eldeyjar eru til margar
ágætar myndir teknar úr lofti. Þær hafa
auðveldað leið að eftirliti með þróun
byggðarinnar. Slíkar könnunarmyndir
verða eigi teknar í Eldey.
Merking súlna er annar tilgangur
leiðangurs Árna og á að annast það verk
læknir, sem lengi hefur verið virkur
áhugamaður um fuglamerkingar.
Sá, sem ætlar að merkja súlur í Eldey,
þarf eigi að klífa fæpan „veg“ upp á koll
hennar, því að upp af og suð-austur af
Flánni, þar sem landtaka er í Eldey, eru
tvær breiðar og langar syllur (nefndar
Bringur; þar voru síðustu geirfuglarnir
á eggi 1844) Á þessu svæði voru 1961
um 1000 hreiðurhraukar og því æði
magn unga til merkingar á dagsstund.
Þegar komið er í súlubyggð, er ávallt
hætta á að stálpaðir ungar flæmist.úr
hreiðrum, og sé brún nærri, þá hrekist
þeir niður fyrir hana. Við aðför að súlum
í Eldey urðu veiðimenn að fara með
brúnum og því skiptu þeir sér á þær og
stugguðu við ungum frá jöðrum eyjar-
innar. Sé farið með brún syllu, er unnt
Sænski kaupskipa
flotinn r 75 ár
■ Flestir munu taka undir það, að
sjaldan, eða aldrei frá stríðslokum hafi
efnahagsástandið í heiminum verið
verra en nú, og líkja margir ástandinu
við heimskrcppuna þótt vitaskuld sé ó-
líku saman að jafna í fleira en einu tilliti.
Menn reyna þó að ráða fram úr vandan-
um með aukinni hagræðingu og nýrri
tækni, því það er eins og ekkert af því
gamla og góða borgi sig lengur.
Þetta þekkja íslendingar, bæði af
landvinnu og frá sjónum, stöðugt er
leitað nýrra úrræða.
Við smíðum skuttogara, sem eru
afkastamiklir, og núna eru íslendingar
loksins að vakna til meðvitundar um
gildi „tvíburavörpunnar", sem er varpa
sem tveir bátar draga, en hlerar á
botnvörpu taka til sín 30-40% orkunnar
á togveiðum. Það sama skeður með
kaupskipaflotann. Ekjuskip og aukin
hagræðing í meðferð varnings, hefur
aukið afköstin. Og það er reyndar
furðulegt, hversu ör þróunin hefur orðið
og breytingar miklar í vöru- og
farþegaflutningum á sjó. Þeir sem eldri
eru geta t.d. séð muninn á vinnu og
Fyrri grein
aðstöðu hjá Skallagrími, sem rekur
AKRABORG, hver þróunin hefur
orðið frá því að gamli LAXFOSS var í
Akranes- og Borgarnesferðum og
reyndar gamla AKRABORGIN líka.
Svipaða sögu er að segja af öðrum
siglingumm, bæði í strandferðum og
siglingum með vörur milli landa.
Þróun í 75 ár
Á síðasta ári var félag sænskra
útgerðarmanna 75 ára, eða þeirra er
reka kaupskip. Svíar eru siglinaþjóð, er
stundar alþjóðlegar siglingar í ríkum
■ Sænskar skipasmíðastöðvar hófu
smíði stálskipa snemma. Þessi mynd er
af gufuskipinu THETIS, sem smíðað var
árið 1884 í Gávle. THETIS var 1000 tonn
mæli. Það hafa skipst á skin og skúrir og
um þessar mundir á sænski kaupskipa-
flotinn við mikla örðugleika að etja.
Mikill samdráttur hefur orðið, því Svíar
eru einfaldlega ekki samkeppnisfærir
lengur.
Utgerðarkostnaður hefur aukist gífur-
lega, og farmgjöld hafa ekki hækkað að
sama skapi. Samkeppnisaðstaða Svía er
vond.
Samt eru sænskir útgerðarmenn ekki
búnir að gefast upp. Þeir leita nýrra
úrræða.
Þessi samdráttur kemur niður á
mörgum sviðum. Sænskar skipasmíða-
stöðvar fá færri verkefni og orðið hefur
að senda þúsundir manna heim, þótt
■ Svona litu síðustu seglskipin út, en
þau hurfu svo að segja alveg af höfunum
í lok síðari heimsstyrjaldarínnar. Mynd-
in er af sænska cikarskipinu JON-
STROP. Eins og sjá má er gufuskip í
baksviðinu. Það var nýi tíminn.
■ Eldey. Náttúruverndarráð hefur nú veitt leyfi til þess að hópur manna fari þar
upp, þótt slíkum beiðnum hafi áður verið hafnað.
að halda ungum upp að bjargveggnum.
Vegna þessa er merking súluunga á
Bringunum niðri við landgönguflána
auðveldara verk og árangursríkara en
ofan brúna á eynni.
Þriðja áminnsta erindi leiðangursins í
fréttinni er að jarðfræðingur á að taka
sýni úr bergi Eldeyjar.
Um 1970 fékk jarðfræðingur leyfi til
slíkrar efnistöku. Hafi það sýni ekki
reynst nægjanlegt, þá gerir öflun frekara
efnismagns eigi kröfu til klifurs upp fyrir
brúnir.
Ég tel mig með framanskráðu hafa
sýnt fram á að þeir, sem vilja ná
kvikmynd af lifnaðarháttum súlu, þurfi
eigi að fara í Eldey til þess verks og að
merkingar á súlu í Eldey, sem geta haft
vísindalega þýðingu, svo og efnistaka úr
bergi hennar, geri eigi kröfu til
bjarggöngu upp fyrir brúnir.
Þetta hefði náttúruverndarráð átt að
vita og þrengt leyfi um ferð í Eldey við
þessa möguleika. Ég tel þetta leyfi
frumhlaup hjá nefndinni, sem leiðir
hugann að því, að hún sé lítt fær um að
standa vörð um friðlýst svæði fyrir hönd
þjóðarinnar.
Árið 1970 sótti sá, er nú hefur hlotið
leyfi ráðsins til Eldeyjarfarar, um leyfi
til sams konar farar en hlaut synjun, en
hann fór samt. Sýndi hann með því og
í skrifum, sem hlutust af förinni, að hann
ber litla virðingu fyrir lagaákvæðum um
friðlýsingu.
Það er því ástæða til þess að
náttúruverndarráð ríkisins veiti almenn-
ingi upplýsingar um hvers vegna Árna
Johnsen er nú veitt leyfi til Eldeyjarfar-
ar, sem honum var synjað um 1970, en
fór þó samt.
Klifur manna um syllur, bríkur, bekki
og kóra Eldeyjar til þess að ná á koll
hennar, og hvað þá umferð manna ofan
brúna, raska stórlega fuglalífi eyjar-
innar.
Eldey á ekki að vera vettvangur fyrir
bjargmenn, sem vilja sýna færni sína og
vinna afrek, til þess hafa þeir marga enn
hentugri bjargveggi, þar sem fuglalífi er
ekki unnið tjón.
Þorsteinn Einarsson
■ í byrjun aldarinnar keyptu Svíar
Bretlandi. Bretar gátu ekki gert þessi
unum tókst að reka þau með arðbærum
Helsingjaborg, en skipið var smíðað
mikið af gömlum kaupskipum frá
gömlu skip út,en sænsku útgerðarmönn-
hætti. Skipið á myndinni er ELLA frá
í West Hartlepool árið 1877.
smíði olíuborpalla hafi bjargað stærstu
stöðvunum frá gjaldþroti.
Þá hafa breytingar á fiskveiðilandhelgi
komið hart niður á sænska fiskveiði-
flotanum.
Nýverið rákumst við á grein í Svensk
sjöfarttidning, þar sem þróun sænska
verslunarflotans er rakin, og þar er unnt
að sjá með eigin augum, hversu miklar
breytingarnar hafa orðið á þessari öld,
eða í 75 ára sögu samtaka útgerðar-
manna.
Er að nokkru stuðst við þá grein, við
samningu þess, sem hér er ritað.
Frá seglum
til kola og véla
Þegar sænskir útgerðarmenn stofnuðu
samtök sín árið 1906, voru 60% sænskra
kaupskipa seglskip, ef miðað er við
skipafjölda, en ef miðað er við
tonnafjölda, þá voru 40% knúin seglum.
Svíum var það ljóst að þessu þurfti að
breyta. Seglskip voru að vísu fögur (sjá
mynd af GÖTEBORG), og þau þurftu
ekki kol. Á hinn bóginn voru þau oft
lengi að velkjast í hafi og það kostaði
sitt líka, þannig að lögð var áhersla á að
auka hlut vélknúinna skipa.
Þetta gerðu Svíar með því að kaupa
notuð gufuskip, einkum frá Bretlandi.
Þessi skip voru óhagkvæm í rekstri, og
vildu Bretar losna við þau. (sjá mynd af
ELLA).
Þetta var neyðarúrræði, þar sem
margar skipasmíðastöðvar í Svíþjóð
höfðu lítil verkefni.
Þessi þróun er reyndar nokkru eldri
en samtök útgerðanna, því sænsk
útgerðarfélög höfðu þá þegar hafið
siglingar, eða fastar ferðir milli fjarlægra
landa, auk Evrópusiglinga.
Gengu siglingar nokkuð vel í aldar-
byrjun. Flotinn stækkaði og útgerð stóð
með blóma, þar til fyrri heimsstyrjöldin
skall á, en þá urðu Svíar fyrir miklu tióni.
600 sjómenn týndu lífi í stríðinu og
hundruðum sænskra skipa var sökkt.
Fyrir stríðið áttu sænskir útgerðarmenn
300 skip og flotinn var 1.2 milljón
rúmlestir. Um það bil 50% þeirra voru
seglskip. Á þessum flota störfuðu 23.000
manns, en auk þess áttu Svíar skip er
sigldu undir erlendum fána og eru þau
skip ekki í þessari tölu.
í stríðslok taldi sænski kaupskipa-
flotinn 2.700 skip og hann hafði
minnkað um 200.000 tonn. Mörg
skipafélög urðu gjaldþrota af völdum
stríðsins, og fleiri bættust við árið 1920,
þegar farmgjöld féllu niður úr öllu valdi
á heimsmarkaði.
Þá varð að leggja stórum hluta
skipanna (Sjá mynd af Gautaborg).
En krepputímum fylgja oft ný
ævintýri. Meðan gróin skipafélög römb-
uðu á barmi gjaldþrots, eða urðu
gjaldþröta, þá sáu peningamenn sér leik
á borði og þeir keyptu góð skip á
ótrúlega lágu verði, eða undirverði, sem
var í engu samræmi við smíðakostnað
skipanna.
Síðari heimsstyrjöldin varð sænskri
kaupskipaútgerð örðug.
Segja má að sænski kaupskipaflotinn
hafi þá klofnað. Skagerak var lokað,
Svíþjóð í herkví. Sá hluti sænska
kaupskipaflotans, sem var heimavið,
sigldi síðan fyrir Þjóðverja milli hafna í
Eystrasalti. Flutti hergögn og nauðsynj-
ar fyrir nasista, en hinn hlutinn, sem var
á fjarlægum slóðum, hélt áfram alþjóða
siglingum. Bandamenn leigðu þau skip,
eða þau voru leigð til flutninga fyrir
einkaaðila.
Svíar misstu mikið í stríðinu. 1.307
sænskir sjómenn fórust í stríðinu og
60% af þeim hluta verslunarskipa, er
sigldi á alþjóðaleikum var sökkt.
Svíar voru hlutlausir í stríðinu og þeir
máluðu skip sín með sérstakri málningu
og þannig tókst að fara 434 mikilvægar
ferðir, þrátt fyrir stríðið, til að sækja
nauðsynjar fyrir landið, matvæli og olíu
(sjá mynd af SVEAJARL). Þau fengu
leyfi bandamanna til þess að sigla um
Skagerak. frh.
landfari
■ Frá heimsmeistarakeppninni, sem haldin var á Spáni í sumar og um er
fjallað ■ meðfylgjandi grein.
Ellert svar-
ar Gunnari
Herra ritstjóri Tímans
■ { blaði yðar 28. júlí s.l. er
greinastúfur eftir Gunnar Stefánsson
sem kemst að þeirri niðurstöðu að
seta mín í útvarpsráði sé „gróf
móðgun við Ríkisútvarpið og for-
ráðamenn þess, storkun við heil-
brigða réttarvitund og óvirðing við
Alþingi", svo fátt eitt sé upp talið.
Siðferðisvandlæting Gunnars
þessa byggist á því, að ég sé
andsnúinn Ríkisútvarpinu og hafi
brotið lög á Ríkisútvarpinu, með því
að lýsa yfir stuðningi með því, að
íslendingar fengju að fylgjast með
heimsmeistarakeppninni í knatt-
spyrnu, meðan hún stóð yfir.
Af þessu tilefni vildi ég biðja blað
yðar að koma eftirfarandi upplýsing-
um á framfæri til Gunnars Stefáns-
sonar og lesenda Tímans:
Ég hef setið í útvarpsráði frá árinu
1974 eða tæp átta ár. Ég hef aldrei
lýst mig andsnúinn Ríkisútvarpinu.
Ég hef hinsvegar verið fylgjandi
afnámi einkaréttar ríkisins á útvarps-
rekstri. Á þessu er mikill munur, eins
og hver maður sér. Gunnar Stefáns-
son virðist vera þeirrar skoðunar, að
afnám einkaréttar ríkisins jafngildi
lokun Ríkisútvarpsins. Ég hef meiri
trú á Ríkisútvarpinu, muni jafnvel
spjara sig mun betur, og þegar aðrar
stöðvar verða til samanburðar.
Ef Gunnar Stefánsson vill útiloka
hvern þann frá setu í útvarpsráði,
sem ekki styður áframhaldandi
einokun ríkisins á þessum vettvangi,
yrðu allir núverandi útvarpsráðs-
menn að segja af sér, einfaldlega
vegna þess að þeir eru allir hlynntir
afnámi einkaréttarins í einu eða öðru
formi.
2. Ég er ekki eigandi að Videoson,
og er ekki á launum hjá því fyrirtæki.
En að svo miklu leyti sem ég hafði
afskipti af sýningum Videoson af
leikjum frá heimsmeistara
keppninni, þá var ég því meðmæltur
sem áhugamaður um þá íþrótt og
eins og þúsundir annarra íslendinga.
Gunnar Stefánsson fullyrðir, að
„Ríkisútvarpið hafi keypt sér cinka-
rétt af þessu efni og má ætla að
útvarpsráðsmönnum hafi ekki verið
um það ókunnugt".
Hið rétta er, að útvarpsráð vissi,
að Ríkisútvarpið hefði orðið sér úti
um sýningarrétt á umræddum
Ieikjum. Hinsvegar lá aldrei fyrir, að
þar væri um einkarétt að ræða. í
janúar s.l. bað égsjálfur um skriflega
skýrslu um sýningarrétt og sýningar-
möguleika, en sú skýrsla kom aldrei.
Satt að segja vissi útvarpsráð það
eitt, að Ríkisútvarpið ætlaði að
heykjast á því, að sýna þctta efni í
júlímánuði, og það var ckki fyrr en
ég, þessi mikli óvinur Ríkisútvarp-
sins, taldi heiður sjónvarpsins að
veði, sbr. fundargerð ráðsins frá 8.
júní s.l., sem fallist var á af
forráðamönnum Ríkisútvarpsins að
gera tilraun til að sýna úrslitaleik
HM.
Ég hef aldrei talið það í verkahring
mínum sem útvarpsráðsmaður, að
koma í veg fyrir að borgarar þessa
lands, verði sér úti um sýningarefni
til að fylgjast með í heimahúsum. Ég
vissi ekki fyrr e,n nú, að það væri
kallað að níðast á Ríkisútvarpinu,
þegar menn horfðu á fótboltaleiki
heima hjá sér. Ekkert er nýtt undir
sólinni.
Strax og Ríkisútvarpið bannaði
þetta „ódæðisverk,, með fógetavaldi,
og hélt fram einkarétti sínum, hætti
Videoson sýningum sínum. Er þá
upptalinn glæpurinn.
Að lokum þykir mér rétt að benda
á, að útvarpsráð er ekki kosið til að
þóknast forráðamönnum Ríkis-
útvarpsins. Mér stendur á sama um,
þótt þeir móðgist, af þeirri einföldu
ástæðu, að útvarpsráðsmenn eru
fulltrúar almennings en ekki forráða-
manna útvarpsins. Og sem betur fer,
kýs alþingi heldur ekki menn í
trúnaðarstöður samkvæmt siðferðis-
vottorðum frá framsóknarmönnum.
Reykjavík, 29. júlí
Ellert B Schram