Tíminn - 08.08.1982, Blaðsíða 2

Ný skáldsaga eftir Guðberg Bergsson:
„Stór hluti bókarinnar
gerist á Hlemmi’¥
— Gnðbergur hefur einnig þýtt „Frásögn um margboðað morð”
eftir Gabriel Garcia Marques
■ Eins og við höfum raunar þegar
skýrt frá ætlar Mál og menning að gefa
út skáldsögu eftir Guðberg Bergsson
fyrir þessi jól sem verða eftir næstum
hálft ár. Bókin heitir Hjartað býr enn í
helli sínum hverslags bók er þetta,
Guðbergur?
„Svona ástarsaga - nútímasaga um
hjónaskilnað. Það eru hjón sem eru að
skilja og maðurinn er haldinn þráhyggju
sem hann álítur að sé ást. Bókin gerist
á einum sólarhring, og mestallur tíminn
fer í að maðurinn er að elta konu sína.
Hann eltir hana í strætó og á Hlemmi,
en þar gerist nokkuð stór hluti
bókarinnar - á Hlemmi. Svo er hann að
þvælast um bæinn og ég fylgi honum eftir
og gef í leiðinni mynd af þjóðfélaginu.
í rauninni nota ég þessa ástarsögu til að
skrifa þjóðfélagslýsingu. “
- Bókin gerist á einum sólarhring,
segirðu, og maður er að þvælast um
bæinn. Er þetta þá einhvers konar
Reykjavíkur-Ulysses?
„Nei, ómögulega. Ég held að þessi
saga sé mun persónubundnari en
Ulysses - þetta er persónuleg saga
manns sem lendir í vandræðum, í nauð.
Þetta er líka saga um viðbrögð fólks
við þessari nauð mannsins. Hann fær á
tilfinninguna að hann sé alls ekki að leita
sér hjálpar, heldur sé hann á dauða-
göngu. Og í lokin - ja, höfundar eiga nú
aldrei að segja frá því hvað gerist í lokin,
en það gerist dálítið óvænt í bókarlok. “
- Hvaða fólk er þetta, þessi hjón?
„Hann er sálfræðingur, hún er
félagsráðgjafi. Bókin fjallar einmitt
öðrum þræði um menntafólk, um það
hvernig menntafólk sem hefur atvinnu
af því að leiðbeina öðrum stendur sig
þegar á hólminn er komið.“
- Má líta á þessa bók sem einhvers
konar framhald af fyrri bókum þínum.. ?
„Nei, alls ekki. Þetta er afskaplega
samþjöppuð saga og knöpp, hún gerist
eins og ég sagði áðan á einum sólarhring
og tíminn takmarkar hana mjög mikið.
Fyrirmyndin af forminu er kannski
einna helst í grísku harmleikjunum -
það getur ekkert gerst nema það sem
gerist; það getur ekki verið um nein
flash-back eða þvíumlíkt að ræða. Hún
segir einungis frá atburðum sem verða
frá tólf á hádegi á föstudegi til tólf á
hádegi á laugardegi, það er klukkna-
hringingin í Hallgrímskirkju sem af-
markar söguna.“
- Hvernig lítur þú sjálfur á þessa bók?
„Hún er eiginlega goðsaga, byggð á
goðsögunni um hellinn í Lýðveldinu
eftir Plató. Þessi saga gerist í íslenska
lýðveldinu og er á vissan hátt svipuð
goðsaga og hin gríska. Þó kemur það
alls ekki fram í bókinni sjálfri, þetta er
ekki skírskotun í Plató eða Lýðveldi
hans, þetta er bara rammi sem ég notaði.
Höfundar eru alltaf að leita að einhverju
aðhaldi, ýmist vitsmunalegu eða bók-
menntalegu - leita að einhverju sem
tengir verk þeirra við bókmenntir
heimsins, svo þau standi ekki alein.“
■ Guðbergur Bergsson - nútímasaga
um hjónaskilnað, gerist á einum sólar-
hring.
- En burtséð frá þessari skáldsögu,
að hverju ertu þá að vinna núna?
„Ég er svona að búa mig undir að fara
að vinna svipað hefti fyrir Tímarit Máls
og menningar og ég útbjó um spænskar
bókmenntir í Suður-Ameríku. Þetta á
að fjalla um portúgalskar bókmenntir,
þá bæði í Brasilíu og Portúgal sjálfu. Svo
er ég að lesa prófarkir að þýðingu minni
á nýjustu bók Gabriel Garcia Marquez
sem Iðunn ætlar að gefa út. Þessi bók
■ Gabriel Garcia Marquez - óvenju-
leg morðsaga.
kom fyrst út á þessu ári og heitir Frásögn
um margboðað morð.“
- Þessi bók hefur hvarvetna í
útlöndum fegnið mjög hástemmt lof,
hvernig bók er þetta?
„ Að stíl er hún mjög lík Liðsforingjan-
um sem berst aldrei bréf, sem ég þýddi
einnig, en um leið er hún nátengd
Hundrað ára einsemd. Það má segja að
þetta sé morðsaga, en þó er hún ólík
venjuiegum morðsögum að því leyti að
þú veist um morðingjann allt frá byrjun.
Venjulega er það svo að höfundar
morðsagna reyna að teygja lopann sem
mest til að gera bækurnar spennandi og
leysa málið ekki fyrr en í lokin. í þessari
bók er það hins vegar íþrótt höfundar
að lesandinn veit um morðið allt frá því
að sagan hefst, en þó tekst honum að
viðhalda spennunni. Hann hefur sýni-
lega ekki haft neinn áhuga á að skrifa
venjulega glæpasögu.
Nú - þessi bók gerist á svipuðum
slóðum og aðrar bækur hans, við
Karabíska hafið. Það er lýst lífinu í litlu
þorpi, kynblendingaþorpi við hafið -
þetta er litrík og hröð frásögn, alveg laus
við útúrdúra."
- Nú er bókin nýkomin út á spænsku,
þú hefur haft fljót handtök við
þýðinguna.
„Já, þessi bók kemur út í 32 löndum
nálega samtímis, það fer eiginlega eftir
dugnaði þýðendanna hvenær hún kemur
á hverjum stað. Hún er fremur stutt, svo
þetta er ekki mjög mikið verk, en raunar
er ég búinn að hafa hana í höndunum
síðan í fyrra. Ég þekki agent Marquez
síðan ég var í Madrid og fékk handrit
sent áður en bókin kom út. Hann hafði
lagt bann á að það yrði gefið út vegna
þess að hann hafði á sínum tíma heitið
því að gefa ekki út skáldsögu fyrr en
stjórn Pinochets væri hrakin frá völdum
í Chile. En svo veistu nú hvemig þetta er
með höfunda - þeir hafa einatt meiri
áhuga á frægðinni en falli einræðis-
herra...“ -ij.
veit eicki hvort ég get nokkuð ort ljóð.
Það má segja ég sé að prófa hvort þetta
eigi ekki betur við mig; að skrifa svona
frásagnir úr lífinu. En ég er rétt að byrja,
Guðrún Svava sýnir í Eden
„SAtiA UM ASTIR OG ÖRLÖ6’
— Fyrsta skáldsaga Antons Helga Jónssonar kemur út um jólin
■ Anton Helgi Jónsson
er einn þeirra rithöfunda
sem senda frá sér sínar
fyrstu bækur nú fyrir jólin.
Það vill segja: hann hefur
áður gefíð út einar tvær
ljóðabækur en hér er um
að ræða fyrstu skáldsög-
una. Útgefandi er Iðunn.
„Ég get voða lítið sagt
um þessa bók,“ sagði
höfundurinn. „Hún er
byggð á hugmynd sem ég
fékk fyrir tveimur þremur
árum en það var ekki fyrr
en í vetur sem ég tók
almennilega til höndunum
við hana. Handritinu skil-
aði ég ekki fyrr en í síðustu
viku, svo ég er satt að segja
orðinn pínulítið þreyttur á
henni, og get lítið um hana
sagt.“
svo ég get lítið um það sagt ennþá."

■ Guðrún Svava Svavarsdóttir sýnir
nokkur verka sinna í veitingastofu Eden
og hófst sýningin þann 5. ágúst sl. Á
sýningunni eru teikningar, vatnslita-
myndir og málverk.
Guðrún Svava stundaði nám í Mynd-
listaskólanum í Reykjavík og Stroga-
nov-akademíunni í Moskvu, og hefur á
undanförnum árum haldið nokkrar
einkasýningar og tekið þátt í samsýning-
um. Hún hefur auk þess unnið sem
leikmyndateiknari við öll atvinnuleik-
húsin í Reykjavík.
Sýningu Guðrúnar Svövu í Eden
lýkur þann 17. ágúst n.k.
Sumartónleikar í Skálholti
■ Anton Helgi Jónsson - „ekki
venjuleg skáldsaga, veit ekki einu sinni
hvort þetta er skáldsaga..."
- Eitthvað þó.
• „Jú, þetta er ástarsaga. Ástarsaga úr
lífinu. Sönn saga.“
- Sönn saga? Hvað þýðir það?
„Ja, hvað þýðir það? Ég veit eiginlega
ekki hvað það þýðir. En ég hugsa að
þetta sé ekki venjuleg skáldsaga. Ég veit
ekki einu sinni hvort þetta er skáldsaga.“
- Hvað heitir bókin?
„Hún heitir Vinur vors og blóma, og
undirtitiliinn er Saga um ástirogörlög.“
- Mjög mikilfenglegt.
„Já, finnst þér það ekki? En hún segir
alla vega frá nokkrum mánuðum í lífi
ungs manns í Reykjavík, frá ástum
hans.“
- Og eru þær góðar?
„Það er svona upp og ofan. Það er
bæði meðlæti og mótlæti eins og í lffinu.“
- En ertu þá hættur að yrkja ljóð úr
því þú ert farinn að skrifa sögur?
„Ég veit það satt að segja ekki. Ég
■ Aðrir sumartónleikar
sem haldnir hafa verið í
Skálholti í sumar verða í
Skálholtskirkiu nú um
næstu helgi. Á tónleikun-
um verða eingöngu leikín
verk eftir Gunnar Reyni
Sveinsson.
Tónleikarnir hefjast á
morgun og á sunnudag kl.
15.
Gunnar Reynir Sveins-
son er fæddur í Reykjavík
1933. Hann stundaði nám
við tónlistarskólann í
Reykjavík og framhalds-
nám í tónsmíðum í Hol-
■ Guonar Reynir Sveinsson tónsltáld.
landi. Hann starfaði lengi
sem slagverksleikar í Sin-
fóníuhljómsveit íslands og
var einnig þekktur sem
j assvibrafónsleikari.
Á efnisskrá tónleikanna
í Skálholti verða fimm
verk, og eru tvö þeirra
samin á síðasta ári. Flytj-
endur verða baritónsöngv-
arinn Halldór Vilhelmsson
og Gústaf Jóhannesson
organleikari Laugarnes-
kirkjunnar í Reykjavík.
Öllum er heimilí ókeyp-
is aðgangur.