Tíminn - 11.08.1982, Blaðsíða 8

8
Útgefandl: Framsóknarflokkurinn.
Framkvœmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Ritstjórar: Þ«Srarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur V. Ólafsson. Fróttastjóri: Kristinn Hallgrimsson. Umsjónarmaður Helgar-
Timans: lllugi Jökulsson. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Atli Magnússon,
Bjarghildur Stefánsdóttlr, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir.lngólfur Hannes-
son (íþróttir), Jónas Guðmundsson, Kristin Leifsdóttir, Sigurjón Valdimarsson,
Skafti Jónsson, Svala Jónsdóttir. Utlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Elln Ellertsdóttir. Ari
Jóhannesson. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300.
Auglýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387 og 86392.
Verð í lausasölu 8.00, en 10.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 120.00.
Setning: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Árásirnar á sjávar-
útvegsrádherra
■ Um langt skeið hefur íslenskur stjórnmálamaður
ekki verið eins rægður og ofsóttur af andstæðingum
sínum og Steingrímur Hermannsson, sjávarútvegsráð-
herra. Allt hefur verið tínt til í þeim tilgangi að reyna
að ófrægja hann. Það hefur m.a. verið notað eftir
megni til útúrsnúninga, að Steingrímur er hreinskiln-
ari en títt er um stjórnmálamenn.
Einkum hefur verið reynt að nota það gegn
Steingrími, að hann hafi leyft óeðlilega mikla
aukningu fiskiskipastólsins og komi það að sök nú,
þegar loðnuveiðarnar stöðvast og aflabrestur verður
á þorskveiðum.
Annar hefði hins vegar verið tónninn, ef
loðnuveiðarnar hefðu aukizt og þorskaflinn verið að
styrkjast, eins og menn væntu að yrði árangurinn af
útfærslu fiskveiðilandhelginnar og á vafalaust eftir að
verða.
Staðreyndin er annars sú, að Steingrímur Her-
mannsson á miklu minni þátt í aukningu skipastólsins
en andstæðingar hans vilja vera láta. Þetta byggist á
eftirgeindum staðreyndum:
1. Þegar Steingrímur Hermannsson varð sjárvarút-
vegsráðherra veturinn 1980 var hafin smíði eða veitt
lánsloforð til smíða á fiskiskipum, sem námu
samanlagt 5200 smálestum, þar af 8 togarar og tvö
stór nótaskip.
2. Þegar Steingrímur Hermannsson varð sjávarút-
vegsráðherra, voru fiskiskip á frílista, þ.e. innflytjend-
ur þurftu engin leyfi frá stjórnvöldum, ef þeir gátu
greitt þau af eigin ramleik eða þurftu ekki samþykki
fyrir lánum. Tveir togarar, samtals um 1000 rúmlestir,
voru fluttir inn með þessum hætti, nokkru eftir að
Steingrímur varð ráðherra. Fiskiskip hafa nú verið
tekin af frílista.
3. í stjórnartíð Steingríms Hermannssonar hefur
það verið aðalreglan, að leyfa ekki innflutning á
fiskiskipum, nema skip hafi verið selt úr landi eða
tekið úr notkun.
4. Undantekningar frá áðurgreindri reglu eru örfá
skip, sem ráðstafað hefur verið til útgerðarstaða, sem
höfðu orðið útundan og afkoma fólks þar byggðist á
því, að úr yrði bætt. Undantekningarlaust hefur þetta
verið stutt af viðkomandi þingmönnum úr öllum •
flokkum.
Þegar þessara staðreynda er gætt, er ljóst, að
Steingrímur Hermannsson hefur reynt að halda
aukningu skipastólsins í hófi, en ýmis frávik, sem
stöfuðu m.a. frá fyrirrennurum hans, hafa gert þetta
örðugra en ella. Þrátt fyrir það, hefði skipastóllinn nú
verið nokkurn veginn í jafnvægi, ef stöðvun
loðnuveiðanna hefði ekki komið til sögu.
Vegna þess áfalls, getur reynzt nauðsynlegt að
stöðva innflutning og nýbyggingu fiskiskipa um
nokkurt skeið, t.d. tvö ár.
Aðstaða sjávarútvegsins hefur verið slík síðan
Steingrímur Hermannsson varð sjávarútvegsráð-
herra, að ekkert annað ráðherraembætti hefur verið
erfiðara á þessum tíma. Hvað eftir annað hefur
stöðvun flotans verið yfirvofandi. Fyrir ötula forgöngu
Steingríms Hermannssonar hefur því verið afstýrt og
það átt drýgstan þáttinn í þeirri velmegun, sem verið
hefur á íslandi síðustu ár, ef miðað er við flest önnur
lönd.
Steingrímur Hermannsson á vissulega annað skilið
en róg fyrir þennan mikilvæga árangur.
Þ.Þ
á vettvangi dagsins
MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1982
Gegn kjarn-
orkuvopnum
— ræða Guðmundar G. Þórarinssonar,
alþingismanns, á útifundi á Miklatúni
■ Steinn Steinar orti eitt sinn „Hug-
leiðingu um nýja heimsstyrjöld". Hún
byrjar á þessa leið:
Nú baðar jörð í blóði
og barist er af móði
og þessu litla ljóði
mun lítil áheyrn veitt.
Og þótt ég eitthvað yrki
um Englcndinga og Tyrki
má telja vist það virki
sem verra en ekki neitt.
Steinn var þannig ekki bjartsýnn á það
að orð hans eða ljóð fengju miklu
áorkað í þeirri römmu vígbúnaðar- og
stríðsglímu.
Líklegt þykir mér að þessi fundur
okkar hér á túninu hefi engin úrslitaáhrif
í baráttunni gegn kjarnorkuvopnum
þótt ég taki ekki undir svartsýni Steins
Steinars og telji hann „verra en ekki
neitt“.
Menn segja gjarnan að afstaða og
viðhorf {slendinga skipti engu máli. Við
höfum engin áhrif á lausnir, við ráðum
engu, við höfum ekkert afl, við höfum
ekkert vald.
Risaveldin ráða ferðinni, þau ráða
öllu, þau hlusta ekki á smáþjóðir í þessu
efni.
Eftir árangurslitlar afvopnunarvið-
ræður í nærfellt 30 ár breytir fundur
okkar hér á Miklatúnu litlu. Ræður
okkar hérna á túninu hafa svipuð áhrif
á gang heimsmála og ræða Steins
Steinars á Þingvöllum, sem hann flutti
yfir Jóni á Brúsastöðum einum.
En þannig hugsa allt of margir. Ég get
ekkert, það munar ekkert um mig.
Sannleikurinn er sá, að sú bylgja sem
risið hefur meðal almennings víða um
heim gegn kjarnorkuvopnum hefur fært
umræðumar í nýjan farveg. Fjöldasam-
tök hafa knúið ráðamenn til þess að
endurskoða afstöðu sína.
Það er ekkert einkamál risaveldanna
þegar gjöreyðing ógnar öllu mannkyni
mörgum sinnum. íslendingar eru smáir,
það er rétt, en þeir mega ekki láta
stærðina blinda sig.
íslendingar verða að gera greinarmun
á aflinu og réttinum. Við höfum lítið afl,
en við höfum mikinn rétt. Rétturinn til
að mótmæla ógnum gjöreyðingar og
útrýmingu alls lífs er skýlaus.
Réttur hvers einstaklings til að
mótmæla er skýlaus, hvar í flokki sem
hann stendur, hvar í landi sem hann býr,
í heimi þar sem 500 biljónum dollara er
varið árlega til vígbúnaðar, í heimi þar
sem 40.000 börn deyja daglega úr hungri
og örbirgð. Rétturinn í þessu efni er
allra þjóða án tillits til stærðar, allra
þjóða án tillits til staðsetningar. Réttur-
inn er mannkynsins alls.
Smáþjóðirnar þurfa ekki að hika.
Hvað er það sem gerir stórþjóð að
stórþjóð? Fleiri einstaklingar. Réttur
þeirra er ekki sterkari þó þeir séu fleiri.
Við erum öll íbúar þessarar jarðar. Við
megum ekki láta herstyrk, auðmagn eða
stórvirki risaveldanna blinda okkur.
Styrkur þjóðar er heldur ekki fólginn
í stærð þegar til lengdar lætur. Styrkur-
inn er fólginn í lífsmagninu, lífsþrótt-
inum, styrk andans sem í þjóðinni býr.
Stórveldin líða undir lok ef lífsmagn
,Fjöldasamtök hafa knúið
■ Ég veit ekki hvort það er neitt gagn
að því að fá óráðsíur til að skrifa greinar
um peninga í blóðin. En þar sem fleiri
en hagfræðingamir og viðskiptafræð-
ingamir hafa hagsmuna að gæta, til að
mynda þingið og almenningur, leyfi ég
mér að skrifa dálítið um verðbólgu.
Ef litið er til baka, voru íslendingar
líklega ein ríkasta þjóð í veröldinni í
stríðslok, miðað við mannfjölda. Það
þurfti að sprengja upp svo til allan
heiminn, til þess að íslendingar fengju
vinnu, en meðan á bardögum stóð var
bókstaflega ekkert hægt að gjöra við
peninga, og mun það ástæðan fyrir því,
að íslendingar söfnuðu peningum. Ef
aðgangur hefði verið að búðum erlendis
má telja víst, að þeim peningum hefði
verið eytt samstundis með einhverjum
hætti.
Okkur er ekki sýnt um að spara.
En langur tími hefur liðið og frá
stríðslokum höfum við í raun og veru
verið skuldum vafin. Eyðslan hefur haft
allan forgang. Ekki hefur verið tekið
tillit til þjóðartekna að neinu ráði svo
lengi sem ég man, hvorki þegar kaup er
reiknað, eða ráðist er í munað eða
framkvæmdir, enda svo komið að ísland
er komið í röð skuldseigustu ríkja
heims. Er númer þrjátíu og níu í
peningalegri æru á heimsmælikvarða, að
því er útvarpið hermir eftir svörtum lista
yfir lánstraust ríkja heims.
Verðbólgan
Við erum nú sjálfsagt öll jafn sek,
svona efnahagslega séð, nema ef vera
kynni að hann Jón Jónsson, sem vinnur
í fiski væri saklaus. Og ég efast ekki
heldur um að opinberar skýrslur um
það, að við lifum um efni fram um þessar
mundir, eru réttar. En á hinn bóginn er
■ Skýrslur frá sérfræðingum hlaðast
upp í stjómarráðinu og em svo
dapurlegar að það byrjar samstundis að
rigna, ef þær em opnaðar.
Hvemig litu svona skýrslur um verðbólg-
una út, ef hætt væri að nota sauðaket
við reikninginn?
Um saudaket
í verðbólgu
Jónas Guðmundsson,
rithöfundur, skrifar
i