Tíminn - 17.08.1982, Blaðsíða 9

ÞRIDJUDAGUR 17. ÁGUST 1982
,Frimínútumar“ gáfu góða raun á Hallormsslad
Stjórnmálamenn og þessir efnahagssér-
fræðingar virðast skeikulir í áætlunum.
Við hljótum að minnast þess að ætlunin
var að verðbólgan yrði svipuð í lok
þessa árs og í helstu viðskiptalöndum
okkar. Við erum nú æði langt frá því
marki og verðbólgusúlan rís hratt.
Verðbólguhugsunar-
hátturinn skapar hér
eilífa Sturlungaöld
Þjóðarbúið hefur orðið fyrir margvís-
legum áföllum, markaðshruni og afla-
brestur hefur dunið yfir. Samt sem áður
skortir hinar raunhæfu aðgerðir ekki síst
þær sem gætu stuðlað að þjóðarátaki
gegn vandanum. En þrátt fyrir þetta
verðbólguvandamál megum við heldur
ekki gleyma hinu að enn hafa flestir
íslendingar það gott ef heilsan er í lagi.
okkar vandamál er því síst stærra en hjá
mörgum öðrum þjóðum. Samt sem áður
er nú aðgerða þörf því verðbólguhugsun-
in rekur á dyr dýrmætt hugarfar og
skapar hér eilífa Sturlungaöld. Ég tel að
SUF-þing þurfi að reka hornin í forystu
flokksins og ýta þeim til raunhæfra
aðgerða gegn efnahagsvandanum. Og
Ágústsson, fráfarandi formaður SUF
— segir Gudni
kannski sýnir best hversu vímuefna-
vandamálið er stórt er t.d. að stærsti
aldurshópurinn sem leitað hefur hjálpar
hjá áhugamannafélögum um áfengis-
vandamálið er á aldrinum 17 til 22-23
ára.
Stjórnmálamenn
og efnahagssérfræðingar
virðast skeikulir
Og auðvitað verður rætt um stjórn-
málaviðhorfið. Síðast var það g< rt í Ijósi
óðaverðbólgu, en nú trúlega í skugga
hennar. Við ungir framsóknarmenn
hljótum að harma hversu hægt miðar og
hversu allar aðgerðir eru skammvinnar
og iíkjast þeirri að „pissa í skóinn sinn".
þá með það fyrst og fremst í huga að
áætlanir verði gerðar um að ná
verðbólgunni niður á lengri tíma cn rætt
hcfur verið um upp á síðkastið, við
getum nefnt 5-7 ár. Ríkisstjórnin hefur
enn ekki misst af lestinni og staðan er
ekki töpuð þótt dauðir leikir hafi verið
hafðir í frammi.
Auk þessara höfuðmála þingsins mun
formaður flokksins Steingrímur Her-
mannsson flytja ávarp í upphafi þings-
ins. Ennfremur mun Guðmundur G.
Þórarinsson flytja erindi um vígbúnaðar-
kapphlaupið og afvopnunarmál.
- Býst þú við fjölmennu þingi?
- Það verða áreiðanlega næg verkefni
á þessu þingi og ég finn mikinn áhuga
hjá ungu fólki að koma á Húnavelli,
enda liggur staðurinn vel við til að ná
aðsókn þangað.
- Að lokum Guðni, af hverju hyggst
þú nú hætta formennsku í SUF?
- Bæði tel ég að menn cigi að skipta
oft, enda sú verið þróunin innan SUF,
en einnig er þetta erfitt, sérstaklega
þegar maður er langt frá höfuðstöðvun-
■ Guðni Ágústsson, form. SUF.
■ Tveir menn í hvalstöðinni í Hvalfírði skera eldsneyti eins og notað var í Stakkavík.
af rekaviði til að kynda gisið íbúðarhús-
ið. Og í dularfullum rökkrum viðsnarkið
í eldinum, sögðu menn sögur og vöktu
nær til morguns.
Oft var lundi á borðum, er synti í
þykkri brúnni sósu, en lundinn hefur þá
náttúru, að annaðhvort er hann herra-
mannsmatur, eða óæti.
Hvergi hefur lundi verið eins góður og
í Stakkavík. Soðinn fyrst vestur á
Ásvallagötu, og síðan soðinn enn meir
í Stakkavík og þá orðinn hæfur til matar.
Það var eitt sinn á síðsumardegi eða
í byrjun vetrar, að ég fór eina ferð í
Stakkavík.
Það rigndi og svört og draugaleg skýin
sigldu frá hafinu inn yfir hamrana og
fjöruna og regnið streymdi úr himninum
og stormurinn vældi.
Nú verður kalt í Stakkavík, sagði cg,
ef ekki verður þeim mun meira kynt.
- Hafðu ekki áhyggjur vinur sagði
Kjartan þá glettnislega. Nú er nægur hiti
í Stakkavík. Ég cr með hvalspik.
Ég man nú ekki hverju ég svaraði. En
var vanur þeim sérkennilega yl og ilmi
er fylgir því að brenna vatnssósa eik
og öðrum sætrjám. Og nú átti að brenna
spiki, eða lýsi. Mér leist satt að segja
ekki eins vel á þetta og rekaviðinn.
Að brenna hvalspiki
Ef til vill hefur Kjartan lesið einhverja
vantrú úr augum mínum, en hann sagði:
Það rak hérna hval í vor,eða vetur, og
cnginn hirti um hann. Ég skar spik, því
hvalspik er fyrirtaks eldsneyti, skal ég
segja þér. Um það hafði ég lesið í bókum
Eskimóa og fleiri. Ég skar mér því í
eldinn, og svo sögðum við ekki meira,
en ókum hlykkjóttan, grýttan veginn og
síðan troðninginn niður að Stakkavík,
sem stendur á hæðarbrún, þar sem sést
vel til sjávar og fyrir neðan túnið er svo
Hlíðarvatn, fullt af silungi ogdraumum.
Þegar inn var komið og búið að bera
lundapottinn inn og annan farangur,
líka sósur og annan mat, fór Kjartan að
kvcikja upp. Hann brcnndi hvalspiki.
Hann hafði skoriö spikið í stykki sem
voru á stærð við sígarettukarton, cða
rúgbrauð og nú skeðu mikil undur.
Hvalspikið logaði glatt og það átti
ckkert skylt við grútarlampa forníslend-
inga, sem gerðu þá svarta og sjónlausa.
Hvalspik logar, eða brcnnur nefnilcga
með sprittloga, alveg eins og kósangas.
Lyktarlaust var það með öllu og scm
hitagjafi hafði það vel við suðaustan 14
í gisnu og gömlu húsi.
Þetta var dularfullt kvöld og hlýtt með
afbrigðum, og vcfurinn í spikinu,
skammtaði cldinn. Þetta fuðraði ekki,
heldur brann mcð hæfilegum hraða, uns
stykkið var allt brunnið, en það tók
langan tíma.
Og nú spyr ég, cr hvalspik ekki
hugsanlcgur orkugjafi, t.d. í iðnaði eða
til húshitunar á stöðum þar scm ekki
finnst heitt vatn í jörðu?
Ég veit að hvalspik er notað í hvallýsi,
sem síðan er notað í smjörlíki og fl. Til
þess að sjóða hvallýsi þarf mikla orku,
sem mun fcngin með svartolíu. Ef unnt
væri að selja hvalspikið sem cldsneyti til
heimabrúks, myndi mikil olía sparast
við lýsisgerð, og olíukyndingar til
húshitunar myndu syngja sitt síðasta á
mörgum stöðum.
Ég sá það einhvers staðar í fréttum
nýverið, að iðnaðarríkin hefðu minnkað
olíunotkun sína um 10%, sem er hreint
ekki svo lítið.
Þetta gjörðu þjóðirnar, með því að
nýta orkuna betur og mcð því að nota
aðra orkugjafa en olíu. Það cr því mikið
hugsaö í þessa vcru.
Að vísu vcit ég ekki hvort hvalspik er,
eða hefur verið notað sem eldsneyti hér,
nema í Stakkavík. En víst er að
hvalspik cr fyrirtaks cldsneyti og
hitagjafi. Laust við alla mengun. Þá er
ég líka minnugur þess, er ég sigldi á
olíuskipum sem ungur maður, að við
fluttum heilu lýsisfarmana úr hvalstöð-
inni í Hvalfirði, þannig að nokkrir
skipsfarmar eru til staðar af hvalspiki á
þessum stað og verða það, þegar búið
cr að koma vitinu fyrir þá, sem drepa
dýr eftir greind og vitsmunum, og leggja
sér til munns.
Jónas
Guðmundsson
skrifar um orkumál