Tíminn - 19.08.1982, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 19. ÁGÚST 1982
7
erlent yfirlit
■ AF HÁLFU Araba, ekki sízt
Egypta, er mjög óttazt, aö eftir
Líbanonsstyrjöldina verði ísraelsstjórn
enn ófúsari til samninga um vesturbakk-
ann svonefnda og Gazasvæðið.
Margir fréttaskýrendur telja einnig,
að raunverulega sé nú úr sögunni
samkomulagið milli ísraels, Egypta-
lands og Bandaríkjanna, sem kennt
hefur verið við Camp David. Annar
aðalþáttur þess var að ná samkomulagi
um sjálfstæði íbúanna á framannefndum
landsvæðum. Viðræður þær, sem voru
hafnar um það milli ísraela og Egypta,
hafa alveg legið niðri að undanförnu og
engar líkur til, að þær hefjist í bráð.
Margt þykir benda til, að ísraelsstjórn
hafi nú helzt í huga að innlima þessi
landsvæði í ísrael, en þó sé hugsanlegt,
að hún fallist á að láta Jórdaníu fá hluta
af vesturbakkanum, en þó þvi aðeins að
náið samstarf verði milli ísraels og
Jórdaníu eða Jórdanía verði nánast sagt
leppríki ísraels.
SAGA vesturbakkans rekur rætur
sínar til þess, að Bretar fóru með völd í
Palestínu árin 1922-1948. Vegna skæru-
liðastarfsemi Gyðinga, sem beindist
gegn yfirráðum Breta, ákvað brezka
stjórnin að afsala sér þeim og fela
Sameinuðu þjóðunum að ákveða fram-
tíð Palestínu.
Niðurstaða Sameinuðu þjóðanna
varð sú, að rétt væri að skipta Palestínu
í tvö ríki, ríki Gyðinga og ríki Araba
(sjá meðfylgjandi kort). Samkvæmt því
skyldi svonefndur vesturbakki tilheyra
ríki Araba, ásamt Gazasvæðinu og
stærra landsvæði meðfram landamærum
EGYPT
SAUDI
ARABIA
■ Fyrri uppdrátturinn sýnir Palestínu eins og hún var á yfirráðatíma Breta
1922-1948. Síðari uppdrátturinn sýnir tillögur Sameinuðu þjóðanna frá 1947 um
skiptingu Palestínu milli Gyðinga og Araba.
Innlima ísraelar
vesturbakkann?
Arabar eru farnir að óttast það
■ Uppdráttur þessi sýnir ísrael og landsvæðin, sem ísraelsmenn hertóku 1967
(merkt með skástrikum). Þeir hafa skilað Egyptum aftur Sínaískaga.
Egyptalands. Auk þess skyldu Arabar
fá landsvæði meðfram Miðjarðarhafi í
framhaldi af Líbanon.
Arabaríkin mótmæltu þessari skipt-
ingu og vildu viðhalda Palestínu sem
einu ríki. Nú harma Arabar að þeir
skyldu ekki fallast á tillögur Sameinuðu
þjóðanna. Gyðingar voru hins vegar
fylgjandi skiptingu, en töldu sinn hlut of
lítinn. Ágreiningur um skiptinguna
leiddi til styrjaldar milli Gyðinga og
Araba. Skæruliðar Gyðinga reyndust
svo vel skipulagðir og þjálfaðir, að her
Arabaríkjanna stóðst þeim ekki snún-
ing. Niðurstaðan varð sú, að þeir tóku
sér mun stærra landsvæði en Sameinuðu
þjóðirnar höfðu ætlað þeim.
Fyrir atbeina Sameinuðu þjóðanna
náðist samkomulag um vopnahlé. Gyð-
ingar héldu öllu því landsvæði, sem
þeir höfðu hertekið, Egyptaland fékk
Gazasvæðið og Jórdanía hlaut vestur-
bakkann, en talsvert skertan frá því,
sem gert hafði verið ráð fyrir í tillögum
Sameinuðu þjóðanna. Jerúsalem var
skipt milli ísraels og Jórdaníu.
Þessi skipting hélzt í nær tuttugu ár
eða til sex daga stríðsins 1967. Þá
hertóku ísraelsmenn allan vesturbakk-
ann, ásamt hinum arabíska hluta
Jerúsalem, og Gazasvæðið. Jafnframt
hertóku þeir hluta af Golanhæðum, sem
áður voru hluti Sýrlands, og Sínaískag-
ann, sem áður tilheyrði Egyptalandi.
Ekkert af þessum landsvæðum hefur
verið formlega innlimað í Ísraelsríki,
nema Jerúsalem og umhverfi hennar.
Sínaískaganum hafa ísraelar nú skilað
aftur.
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
hafði þessi mál mikið til meðferðar eftir
sex daga stríðið. Haustið 1967 náðist
samkomulag innan þess um tillögu, sem
síðan hefur verið merkt með tölustöfun-
um 242. Samkvæmt henni ber ísrael að
skila aftur landsvæðum, sem það hertók
vorið 1967.
Flest ríkin, sem stóðu að ályktuninni,
túlka hana þannig, að ísrael eigi að skila
öllum þessum landsvæðum óskiptum.
ísraelsmenn hafa hins vegar reynt að
túlka hana þannig, að hún taki ekki til
landsvæðanna allra óskiptra, því að
hvergi sé í tillögunum rætt um öll
landsvæðin.
Þáverandi stjórn ísraels viðurkenndi
þó, að hún næði a.m.k. til mikils hluta
vesturbakkans. Þetta hefur Verka-
mannaflokkurinn, sem þá fór með
stjórnina, ítrekað nýlega, en hann er nú
í stjórnarandstöðu:
STJÓRN Begins hefur hins vegar
aldrei viðurkennt, að umrætt orðalag í
242 næði til vesturbakkans og því ekki
talið sig þurfa að láta hann af hendi.
Samkomulagið í Camp David hefur
Begin skýrt þannig, að það nái aðeins til
þess að íbúar vesturbakkans njóti
sjálfstjórnar undir yfirráðum eða um-
sjón ísraels.
í seinni tíð hefur hann látiö í það
skína, að Jórdanía fái hluta af vestur-
bakkanum eins og áður er rakið. Hins
vegar komi ckki til mála að stofna þar
sérstakt ríki, endasé hvergi gert ráðfyrir
því í ályktun 242, heldur að umrædd
laþdsvæði verði afhent þeim ríkjum,
sem áður réðu þar, að svo miklu leyti,
sem ísrael lætur þau af hendi.
Þórarinn Þórarinsson, ^2
ritstjóri, skrifar
erlendar f réttir
Fer Arafat
til Túnis?
■ Sagt er að PLO hafi nú fallist á
þá kröfu Israelsmanna að skila aftur
ísraelskum flugmanni sem þeir hafa
í haldi og einnig jarðneskum leifum
annarra ísraelskra hermanna. Lík-
legt þykir að ísraelska stjórnin muni
á fundi sínum í dag fallast á tillögur
Habibs, eftir að þær verða lagðar
fyrir með breytingum sem Líbanir
hafa þegar fallist á. Er gert ráð fyrir
að úr því ætti brottför PLO manna
að hefjast. Munu sumir þeirra fara
frá borginni sjóleiðis, en aðrir yfir
landamærin til Sýrlands. Einhverjir
munu fara flugleiðis. Hefur heyrst að
PLO mennirnir ntuni dreifast um
átta arabalönd. Mun Arafat að
líkindum halda til Túnis, þar sem
honum verður heimilt að setja upp
skrifstofu. Óljóst er enn hvenær
sýrlensku hersveitirnar í Beirút fara,
en ísraelsmenn hafa sagt að þeir
muni ekki draga lið sitt til baka fyrr
en allir erlendir herir eru á burt frá
Líbanon.

■ Yassir Arafat
Deilt um for-
seta í Líbanon
■ Nú stendur fyrir dyrum kjör
forseta í Líbanon. Er þaö þing
landsins scm kýs hann og cr nú
aðeins einn maður í kjöri, Beshir
Gemaiel, yfirmaður sveita hægri-
sinnaöra Líbana. Þingflokkur Cha-
moun, fyrrverandi forseta, hcfur
tilkynnt að hann muni greiða
Gemaiel atkvæði. Hafa foringjar
múhameðstrúarmanna snúist hart
gegn þessu. þar sem þeir álíta að
hann hafi átt of mikil samskipti við
ísraelska innrásarlið í landinu. Hafa
múhameðstrúarmenn sagt að þeir
taki ekki þátt í þingstörfum fyrr en
annar maður bjóði sig fram. Segja
þcii að xjör Gcamaiels kunni að
leiða til þess að borgarastyrjöld
brjótist út í Líbanon.
Verdbréf
hækka í
Wall Street
■ Gífurlcg vcrðhækkun varð á
vcrðbréfum í New York í gær og er
ástæðan talin vcra lækkaðir vextir í
Bandaríkjunum. Á þriðjudag seld-
ust flciri verðbréf í Wall Street en
dæmi eru um áður og í gær var einnig
mjög líflegt í kauphöllinni. Áhrifa
þessarar þróunar hefur gætt í öörum
löndum, svo sem í Sidney í Ástralíu
og í Zurich í Sviss. Mikil hækkun
varð á gulli og öðrurrl,málmum og er
talið aö fjármálakreppa síðustu ára
sé nú að taka enda. í gær hækkuðu
verðbréf að meðaltali um 18% á
klukkustund eftir að viðskiptin
hófust, en á þriðjudaginn um 39% á
klukkustund og er það met í sögu
verðbréfaviðskipta síðustu ára. 37
milljónir verðbréfa seldust á einum
klukkutíma í gærmorgun, en við-
skiþtin á þriðjudag námu 93 milljón-
um.
Líbanir óska alþjóölegra
herdeilda til aðstoðar
■ Líbanska stjórnin hefur óskaþ, - manna. frá Beirut. Er líklegt að
eftir því að alþjóðlegar herdelldir sveitir þéssar verði frá Bandaríkjtfn-
komi til landsins í þelm tilgangi að um, Frakklandi og ftalíu.
fylgjast með brottflutningi PLO