Tíminn - 24.09.1982, Blaðsíða 8
8
FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 1982
Bókasafns-
fræðingur
Staða bókasafnsfræðings er laus til umsóknar.
Hlutastarf.
Launakjör fara eftir samningum við Starfsmanna-
félag Reykjavíkurborgar. Skriflegar umsóknir
ásamt upplýsingum um menntun og fyrri störf
sendist safninu fyrir 13. október 1982.
Borgarbókavörður.
erlent yfirlit
■ Þær tiltektir Reagans Bandaríkja-
forseta, að reyna að koma í veg fyrir
lagningu gasleiðslunnar frá Sovétríkjun-
um til Vestur-Evrópu hafa vægast sagt
mælst iila fyrir í Evrópu. Ríkisstjórnir
þeirra landa, sem samið hafa um kaup
á jarðgasi frá Sovétríkjunum og leggja
fram fjármagn og tæknikunnáttu til
fyrirtækisins, hafa ákveðið að hafa að
engu tilmæli Bandaríkjastjórnar um að
stöðva framkvæmdir. Reaganstjórnin
hefur beitt miklum þrýstingi til að koma
í veg fyrir lagningu leiðslunnar og m.a.
bannað bandarískum fyrirtækjum og
dótturfyrirtækjum þeirra í Evrópu að
selja tæknibúnað sem nauðsynlegur er
við lagningu leiðslunnar.
Þau ríki sem gerðu samninginn við
Sovétríkin um leiðsluna og kaup á
gasinu eru Þýskaland, Frakkland, Ítalía
og Bretland. Þau hafa öll brugðist hart
við og mótmælt þvingunarhótunum
Bandaríkjastjórnar og verkið heldur
áfram. Það sem fyrir Bandaríkjamönn-
um vakir er að koma í veg fyrir að
Vestur-Evrópa verði um of háð orku frá
Sovétríkjunum. Þeir telja að Rússar fái
Urengoyj
jVuktyl|
fMedvezhe'(
^■■Gubin!
JBkoyeJ
[Leningradl
[Tchumen
[Moícow
|Tchebe|
linka|P
iBrussets
Praguel
JefremovMHortövl
EÍÍÍ^(P,ÍMur
|Lyoruf,BerneMI
HMBMilan
[Áchak
[Tchatlyk
■ Gasleiðslan umdeilda nær allt frá Síberíu til Vestur-Evrópu.
Gasleiðslan frá Sovétríkjunum
Eftirsóttu „Cabína" rúmsam-
stæðurnar komnar aftur.
Verð kr. 5.970,00 með dýnu.
Húsgögn og
innréttingar
Suðurlandsbraut 18
Sími 86-900
GLUGGAR
0G HURÐIR
Vönduö vinna á hagstœðu veröi.
Leitiö tilboða.
ÚTIHURÐIR
Dalshrauni 9. Hf.
S. 54595.
BilaleiganÁS
CAR RENTAL rm
29090 DAIHATSU
HEYKJANESBRAUT 12 REYKJAVIK
Kvöldsimi: 82063
STÁL~ORKA~
S|j»IJ-0(iVmiiKKIUMl)NlISTAN
Leigufyrirtæki
Höfðar þjónusta okkar til
þín? Veltu því fyrir þér.
Viö höfum yfir aö ráöa þjónustubifreiö m/öllum bún-
aöi, sem viö getum sent hvert á land sem er ásamt
starfsmönnum. Er fyrirtækiö þitt ytirhlaöiö verkefn-
um? Hefur þú oröiö aö vísa frá þór verkefnum vegna
mannaleysis?
Ef svo er, haföu þá samband við okkur og viö veitum
þér tímabundna aöstoö. Athugaöu þaö!!
EVROPURIKI VILJA
FÁ AÐ RÁÐA SÍNUM
VIÐSKIPTUM SJÁLF
tækifæri til að beita þvingunum með
hótun um að loka fyrir orkustreymið
hvenær sem þeim þóknast. Einnig segja
þeir að Rússar muni hagnast meira á
orkusölunni en Vestur-Evrópumenn.
En fleira kemur til. Bandaríska
ríkisstjórnin vill ekki að vestræn ríki auki
viðskipti sín við Austur-Evrópu á
meðan herlög eru í gildi í Póllandi og
mörg kommúnistaríki eru háð framleng-
ingu á greiðslu lána til vestrænna
fjármálastofnana. Enn telja þeir að
ýmis þau tækniundur, sem vestræn
fyrirtæki selja austur fyrir tjald í
tengslum við gasleiðsluna og dælukerfin
sem hún verður búin, geti komið
vígbúnaði Sovétríkjanna til góða.
Vestur-Evrópumenn hafa brugðist
hart við og kallað hugmyndir Reagans
viðskiptaþvinganir, og að það sitji síst á
Bandaríkjastjórn að koma í veg fyrir
viðskiptatengsl milli austurs og vesturs
þar sem þeir sjálfir selja mikið til
Sovétríkjanna, ekki síst matvöru sem
mikil þörf er fyrir austur þar. Þá telja
þeir að Reagan hafi gengið einum of
langt í því forystuhlutverki sem Banda-
ríkin hafa nreðal vestrænna þjóða, og
geti afskiptasemi af þessu tagi orðið til
að spilla samstarfinu.
í grein sem Claude Cheysson, fransk-
ur ráðherra, scm fer með málefni
varðandi samskipti Frakklands við
útlönd, ritaði nýlega, skýrir hann
sjónarmið Frakka í þessu efni. Hann
segir m.a., að samningar um gasleiðsl-
una hafi verið gerðir fyrir nokkrum
árum. Þá hafi Frakkar staðið frammi
fyrir því hvernig þeir gætu tryggt sér
næga orku í framtíðinni. Olíuverð fór
síhækkandi og í landinu eru engar
orkulindir sem heitið getur. Kjarnorku-
ver leystu mikinn vanda en Frakkar
vildu ekki vera um of háðir þeirri
orkunýtingu fremur en olíunni og
könnuðu allar mögulegar leiðir. Gert er
ráð fyrir, að þegar gasleiðslan er fullgerð
muni gasið frá Sovétríkjunum nema um
5 af hundraði af orkuþörf Frakklands.
Hann segir að Frakkar hafi, eins og
hinar þjóðirnar, sem gassamninginn
gerðu, verið þess fullvitandi að Rússar
geti lokað fyrir gasstreymið hvcnær sem
þeim þóknast, en Vestur-Evrópa gæti
þess vel að verða ekki háðari þessari
orku en svo að hún geti sem bcst komist
af án hennar ef í harðbakkann slær.
Það er kjörið tækifæri fyrir fyrirtæki í
■ Jafnvel Thatcher forsætisráðherra
mótmælti harðlega afskiptum Reagans
af málefnum Evrópu.
Vestur-Evrópu að taka þátt í smíði
leiðsiunnar. Það er óþarfi að láta Rússa
eina hagnast á framkvæmdinni og veita
atvinnu við hana. Um fjármálaviðskipti
austurs og vcsturs segir ráðherrann, að
frá ársbyrjun 1981 hafi lán franskra
peningastofnana til Austur-Evrópu-
landa minnkað um 30 af hundraði, en á
sama tíma hafi Bandaríkjamcnn aukið
sín viðskipti við sömu lönd um 50 af
hundraði.
Um viðskiptaþvinganir segir ráðherr-
ann, að þær komi oftar ver við þann sem
beitir þeim en þann aðila sem þvingun-
unum er beitt gegn. Hann leggur áherslu
á að Bandaríkjastjórn reyni að þvinga
erlend fyrirtæki til að ganga á bak
samningum,það sé andstætt öllu alþjóð-
legu viðskiptasiðferði.
Cheysson leggur málið þannig upp -
hvernig Bandaríkjastjórn brygðist við,
Oddur Ólafsson
skrifar
ef ríkisstjórnir Frakklands, Þýskalands,
Ítalíu og Bretlands heimtuðu að banda-
rísk fyrirtæki riftu samningum við
fyrirtæki í Suður-Afríku, Guatemala
eða einhver önnur ríki, aðeins vegna
þess að þeim félli ekki í geð stefna
þeirra. Hann staðhæfir, að stjórnin í
Washington mundi ekki einu sinni ræða
slík tilmæli. Hann telur að ráðríki af
þessu tagi geti reynst samstarfi vest-
rænna ríkja hættulegt. Atlantshafs-
bandalagið, og önnur samtök vestrænna
ríkja, er byggt á sameiginlegum ákvörð-
unum og ákvörðunarrétti einstakra
ríkja. Þar er um samstarf sjálfstæðra
þjóða að ræða. Atlantshafsbandalagið
er ekki Vasjárbandalagið. Við myndum
bandalag en ekki blokk.
Reagan hefur dregið nokkuð í land í
þessu máli. Leiðtogar þeirra ríkja, sem
samninginn gerðu við Sovétríkin um
gassöluna, hafa staðið fast á þeim rétti
sínum, að ákveða sjálfir við hverja þeir
gera viðskiptasamninga og Bandaríkja-
forseti sér að hann hefur gengið of langt,
og hann getur ekki komið í veg fyrir
lagningu leiðslunnar. Því er hann farinn
að leita málamiðlunar og leggja til að
viðskiptatengsl Vestur-Evrópu við
Sovétríkin verði minnkuð á öðrum
sviðum, aðallega varðandi styttingu
iánstíma á lánum sem vestrænar fjár-
málastofnanir veita austur fyrir og að
afborganir verði greiddar fyrr en nú er
gert ráð fyrir. Einnig leggur hann til, að
takmörkuð verði sala á tæki sem koma
kann vígbúnaði til góða og yfirleitt tekið
upp strangara eftirlit með viðskiptum
austurs og vesturs.
Það er ekki tekið alltof vel í þessar
tillögur, en þær eru ræddar, því málið
snýst ekki lengur um gasleiðsluna og
orkukaup heldur um að koma í veg fyrir
að gjáin milli Bandaríkjanna og Vestur-
Evrópu gliðni enn meira.