Tíminn - 24.09.1982, Blaðsíða 12
„MÍGRENSJÚKLINGAR
ERU TRAUST FÓLK”
með því að selja
snældur með slök-
unaræfíngum. Um
þessar mundir vinn-
ur hún að stóru
ritverki, tuttugu ára
þroskasögu ein-
staklings, sem vænt-
anlegt er á árinu
1983. Norma er
fædd í Glasgow í
Skotlandi 1945 og
er móðir hennar
íslensk en faðir
skosk-írskur. Hún
ólst upp í blokk
í vesturbæ Reykja-
víkur.
„Ég bara er svona
og engin ber ábyrgð
á því nema ég“
Núna á þessum drottins dýrðardegi
er ég sit uppi í kvisthcrbergi hugleiði
ég orö mönimu gömlu sem hún sagöi
í girkveldi í símann: „Þú bara ert
svona“, og ég hrópa ferfalt húrra í
huganum. Loksins! Loksins er hún
búin að sætta sig við þetta - ekki beint
gefist upp á að ala mig upp, en, sem
sagt, sætt sig við mig. „Þú bara ert
svona,“ sagði hún og hló. Húrra! Ég
bara er svona, og cngin bcr ábyrgð á
því nema ég. Eg fæ mig sjálfa í hausinn
ef eitthvað hregst, fæ gleðitilfinningu
í sál og líkama, cf citthvaö gengur vel.
En það er crfitt að vera ég, eins og
tilraunavél, hönnuð í einu eintaki,
módel, scm enginn kann í rauninni á,
því uppfinningamaður rauk vcg allrar
veraldar áður en hægt var að kenna
meðhöndlun á apparatinu mér. Ætlað-
ist „skapari" minn kannski til þess að
ég lærði á þétta smátt og smátt sjálf?
Það er spurningin!
Hvernig er dagurinn hjá mér?
Yfirleitt mjög skemmtilegur eða mjög
erfiður. Það cr aldrci sarna mynstrið í
mínum dögum. Þö geri ég oft það
sama - vinn heima, gcri ótal hluti í
einu að hætti svokallaðra mígrenisjúkl-
inga, les yfir handritið mitt, breyti,
hugsa, vélrita, annast börnin mtn, tala
viö þau, þvæ af þeim (nú í höndunum,
það er ekkert leiðinlcgt, cn dagarnir
þyrftu eiginlega að vera þrem tímum
lengri fyrir bragðið meðan þvottavélin
er svona ,,klikk“), kem þeim í skólann,
tek á móti þeim, fer út í ruslatunnu
með lyktandi kattasand...
Kíki í eitthvert hcilsuritið, hleyp út
í banka til að ná í pening (víxillánið
til að greiða af íbúðinni). Fyrir rúmu
ári vissi ég ekki hvað víxill var! Nú
borgar maður hús á víxlunt. Vökva
blómin. Svara nokkrum upphringing-
um. „Mígrensamtökin, ég er búin að
rcyna mikið að ná sambandi við
félagið... er búin að hafa þetta síðan
ég var átta ára...“ „Er þetta hjá
Mígrensamtökunum? Maðurinn minn
fékk svo hryllilegan höfuðverk í gær,
hann þoiir enga birtu, ælir og er
náfölur og ískalt. Gcturðu sagt mér
hvort hann komist til einhvers sérfræð-
ings strax? Ég hef svo miklar
áhyggjur.“
Einstæð móðir
með 3 börn
þarf töluvert fjármagn
og mikið þrek
„Komdu Klara, við skulum skreppa
í Stuð með slökunaræfingar.,, Þeim
veitir ekkert af, þeim pönkurunum.“
„Oh, alltaf slökun, slökun", nöldrar
dóttirin.
„Æi, þegiðu og slakaöu á barn,
þetta er vinna! Þú mátt bíða heima."
En Klara vill þá, þegar allt kemur til
alls koma með. Við þurfum að flýta
okkur, því hún á að fara í skólann kl.
hálfeitt.
Nú færi ég Ingibjörgu Þorbergs hjá
útvarpinu vélritaðar síður. Þetta cr
smásaga sem ég hef áhuga á að lesa.
Ég fæ pening fyrir að lesa sögu eftir
mig í útvarpi.
Einstæð móöir með þrjú börn
(skelfilega leiðist mér þetta með
einstæð móðir. Að vera móðir er sú
mesta blessun sem mér hefur hlotnast)
þarf töluvert fjármagn og mikið þrek.
Mér finnst ég hafa of lítið af hvoru
tveggja. Ef á heildina er litið, þá get
ég allt sem ég vil - sætt mig við það
sem ég vil sætta mig við, ákveða sjálf
hvað er aukaatriði, hvað aðalatriði frá
mínum bæjardyrum séð!
Fréttabréf Mígrensamtakanna og
eina snældu á pósthúsið. Ég hef unun
af að scnda mígrensjúklingum sem
hafa komist í samband við félagið efni,
sem ef til vill opnar nýjar leiðir og
skilning um að þeir séu ekki einir í
heiminum þegar allt kemur til alls. Ég
man hvernig mér leið þegar ég komst
í samband við bresku mígrcnsamtökin.
Fólk er misjafnlega næmt
Að finna orsök mígrcnis getur verið
eins og leit að saumnál í heystakki,
lífstíðarleit. Eða þá orsök exsems og
ofnæmis, asma. Fólk er misjafnlega
næmt. Ég og börn mín erum að þessu
leyti næm (við crum, held ég, barasta
eins og fólk á að vera). Það er enginn
plús að þola endalaust eitur, þ.e.
eitthvað sem er óhollt. Margt fólk veit
ekki hvað veldur vanlíðan, getur verið
mataræðið, mengun, streita. Börn mín
(tvö þeirra) hlaupa gjarnan upp (nú,
þarna hefur leynst egg í þessari köku,
þessu, þcssu og þessu!) og ég og Rósa
dóttir mín fáum höfuðverk.
Hér þarf fólk að skilja
nauðsyn samstöðu
Oft blöskrar manni öll vitleysan í
þjóðfélaginu. Mér finnst mjög nota-
legt að slökkva glottandi á útvarps- og
sjónvarpsfréttum þess efnis að „samn-
ingaumleitanir hafi hrugðist.“ Finnst
mér ekki koma neitt við nema
heilbrigðismál! Samningaumlcitanir
bregðast ekki ef „kærleiki, gleði,
friður, langlyndi, gæska, góðvild,
trúmennska, hógværð og bindindi"
eru í huga samningaleitarmanna (Var
áðan að lcsa grein eftir Guðrúnu
Jónsdóttur, sérfræðing í geðlækn-
ingum sem lá þarna á gólfinu. Þar segir
að ofangreint séu orð Páls postula um
Ávexti andans).
Það er auðvitað vel hægt að skilja
að ísland hefur sérstöðu hvað erfið-
leikum viðkcmur. Þetta er erfitt land,
eyja langt úti í hafi. Hér þarf fólk svo
sannarlega að skilja nauðsyn samstöðu
og láta ekki allt vaða í óstjórn. Þetta
rennur upp fyrir manni þegar maður
hefur ferðast erlendis, í góðu veðri,
þar sem ávextir og grænmeti er ódýrt,
en þar er það kannski eitthvað annað
scm er að.
Til hvers að rífast um flugvöll þegar
heilbrigðismál eru í kalda koli? Pening
um til heilbrigðismála er svo óvitur-
lega ráðstafað (það er satt sem maður
hefur lesið, við notum aðeins um fimm
prósent af heilabúi okkar!) að engu
lagi er líkt. Hver höndin uppi á móti
annarri. Metnaðargirnd er að drepa
þá sem eiga að gæta hagsmuna þeirra
sem kunna ekki, skilja ekki að þeir
eiga frá náttúrunnar hendi að vera
sínir eigin læknar. Það er frumskylda
að vernda sína eigin heilsu, vera sinn
eigin læknir. Þar treysti ég ekki
læknum, hvaða nafni sem þeir nefnast,
frekar en sjálfri mér. Trúi aðeins á
kærleika meðal tnanna. Læknar eru
svo ósköp lítill hluti af þessu öllu
saman, misnotaðir einstaklingar, sem
vita - grunar mig - innst inni að þetta
óheilbrigði í manneskjunni er vegna
rangra lifnaðarhátta í eitursýktum
heimi. Þeir ættu að gera byltingu, ekki
til að fá kauphækkun, heldur til að
finna sálarfrið. Starfa í anda siða-
reglna lækna. Lina þjáningar.
Pillur, gera þær gagn? Stundum.
Bara stundum! En við þurfum á
læknum að halda til að kenna okkur.
Það vita allir innst inni.
Núna cr ég formaður Mígrensam-
takanna. Mígrensjúklingar, drykkju-
sjúklingar, dópistar, gigtarsjúklingar
og ofnæmissjúklingar eiga ítök í hjarta
mínu. Þetta er næmt fólk, gott fólk,
sem þjáist.
Cervantes, Thomas Jefferson,
Freud, Ulysses S. Grant, Karl Marx,
Júlíus Caesar, Leo Tolstoy, Virginia
Woolf, Edgar Allan Poe, Sinclair
Lewis, Lewis Carroll, Tchaikowsky,
Chopin, Charles Darwin, GeorgBern-
ard Shaw væru félagar í mígrensam-
tökum ef þau væru hér. Svo er einhver
að tala um kvénnasjúkdóm! Hormóna-
truflanir spila þó stórt hlutverk hjá
konum með mígren. Mér finnst, ég
meðtalin, mígrensjúklingar traust
fólk, og vona að þeir allir, eins og hver
sá sem á við sjúkdóm að stríða finni
bata- og fáir þarfnast eins aðhalds og
skilnings sem þeir. Engir eru eins mikil
olnbogabörn í þjóðfélaginu og þeir.
Sonur minn er með kasettutækið á,
rigning er úti og notalegt að heyra
dropana hljóma á bárujárninu.
„Finndu að hlýjutilfinningin verður
greinilegri og greinilegri... Innri ró
verður greinilegri og greinilegri... Til
dæmis gætirðu ímyndað þér að sólin
skíni á líkama þinn...“ segir á
slökunarsnældunni.
Órói, órói, hvað viltu mér,
Órói, órói, hvaðan ber þig að?
Órói, órói, égsætti mig ekki við þetta!
Farðu!
(úr ljóðabókinni Tréð fyrir utan
gluggann minn eftir Normu E. Sam-
úelsdóttur)
■ Norma E. Sam-
úelsdóttir er rithöf-
undur og þriggja
barna móðir. Hún
er áhugasöm um
heilbrigðismál, er
óvirkur félagi í
Asma og ofnæmis-
félaginu, Exsem og
psoriasisfélaginu,
AA samtökunum
og var áður í Gigtar-
félaginu. Hún er nú
formaður Mígren-
samtakanna. Sök-
um þessa mikla
áhuga á heilbrigðis-
málum les hún allt
varðandi þau sem
hún kemur höndum
yfir. Auk ritstarf-
anna sér Norma sér
og sínum farborða
(Tímamynd Róbert)
■ Fyrir rúmu ári vissi Norma ekki hvað víxill er! Nú borgar hún hús á víxlum.
Dagur í lífi Normu E. Samúelsdóttur, rithöfundar og formanns Mígrensamtakanna
Leiörétting á kökuuppskrift ■ í uppskrift að ananasrjómatertu, sem birtist hér á síðunni í gær, urðu þau mistök að sagt var að setja ætti 50 g af púðursykri í fyllinguna. Hið rétta er, að setja á
50 g af flórsykri saman við fyllinguna og er hér með beðist velvirðingar á mistökunum.