Tíminn - 28.09.1982, Blaðsíða 10

10
MUÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1982
Lestunar-
áætlun
Goole:
Amarfell .................. 4/10
Arnarfell ............... 18/10
Arnarfell ................ 1/11
Arnarfell ............... 15/11
Arnarfell ............... 29/11
Rotterdam:
Arnarfell .................6/10
Arnarfell .................20/10
Arnarfell .................3/11
Arnarfell ................ 17/11
Arnarfell ................ 1/12
Antwerpen:
Arnarfell .................7/10
Arnarfell ................21/10
Arnarfell .................4/11
Arnarfell ............... 18/11
Arnarfell ................. 2/12
Hamborg:
Helgafell................ 1/10
Helgafell.................22/10
Helgafell............... 12/11
Helgafell................ 3/12
Helsinki:
Mælifell................ 11/10
Dísarfell ...............12/11
Larvík:
Hvassafell............... 6/10
Hvassafell.............. 18/10
Hvassafell................ 1/11
Hvassafell.............. 15/11
Hvassafell............. 29/11
Gautaborg:
Hvassafell.................5/10
Hvassafell............... 19/10
Hvassafell.................2/11
Hvassafell................16/11
Hvassafell.............. 30/11
Kaupmannahöfn:
Hvassafell............... 6/10
Hvassafell................20/10
Hvassafell.................3/11
Hvassafell...............17/11
Hvassafell................. 1/12
Svenborg:
Helgafell..................5/10
Dísarfell ............... 18/10
Hvassafell................21/10
Helgafell.................26/10
Hvassafell................4/11
Helgafell............... 15/11
Árhus:
Helgafell................. 7/10
Helgafell............... 28/10
Helgafell............... 16/11
Helgafell................ 7/12
Gloucester, Mass.:
Skaffafell............... 30/9
Skaftafell............... 1/11
Skaftafell................ 2/12
Halifax, Canada:
Skaftafell................ 2/10
Skaftafell............... 3/11
Skaftafell................ 4/12
m - ~'
" SKIPADEILD
SAMBANDSINS
Sambandshúsinu -
Pósth. 180 121 Reykjavík
Sími 28200 Telex 2101
li'iiii*'n
ferðamál
■ Rétt cins og aðrar atvinnugrcinar, þá á hinn svonefndi ferðaiðnaður við
örðugleika að stríða. Menn verða nefnilega að hafa tekjur til þess að ferðast.
Versnandi kjör almennings valda því að fólk dregur úr ferðalögum, og þá ekki síst,
þar sem verð á flugi, hótelum og öðrum þjónustuliðum fer hækkandi.
Þessa samdráttar hefur orðið vart á íslandi. Erlendum ferðamönnum er komu til
landsins fækkaði um 4.35% á fyrstu sex mánuðum þessa árs. Og að venju bregðast
íslendingar öðruvísi við peningavanda en aðrar þjóðir. A sama tíma fjölgaði í
utanlandsferðum hjá íslendingum. Nam aukningin 17.21% á sama tíma.
Af ferda-
málum,
sköttum
■ Akstur með ferðamenn í rútum hefur verið búgrein í ferðaiðnaði Norður-Evrópu.
Nú kvarta menn sáran undan sköttum á þessi ferðalög, sem hafa verið ódýr.
og f lugi
■ Ástæðan fyrir rekstrarörðugleikum í ferðaiðnaði er meðal annars hækkun á verði
í leiguflugi. Samt tapa flugfélögin stórfé á hverju ári, með fáeinum undantekningum.
■ En fleira hækkar vegna skatta en ferðalög ■ rútum. Veitingarekstur er skattlagður
af miklum þunga í sumum löndum, og það dregur úr ferðalögum.
Ferðaskrifstofur
Það má því ætla að hagur íslenskra
ferðaskrifstofa hafi verið góður á þessu
ári, þótt vafalaust sé það nú misjafnt.
Á hinn bóginn hefur víst ekki gengið
eins vel hjá dönskum ferðaskrifstofum.
Nýjustu fregnir herma að Kisbye
Rejser í Kaupmannahöfn sé gjaldþrota,
en ferðaskrifstofa þessi sérhæfði sig í
skyndiferðum. Þangað leitaði fólk, sem
vildi komast fyrirvaralítið í utanlands-
ferðir. Ársvelta Kisbye nam um 12
milljónum danskra króna, eða 20
milljónum íslenskum, sem er hreint ekki
svq lítið. Talið er að ferðaskrifstofurnar
JET SET og Fritidsrejser hljóti þungan
skaða af gjaldþrotinu, því þessar
skrifstofur áttu mikil viðskipti við
Kisbye.
Þetta kemur í kjölfarið á því að fjöldi
smárra og meðalstórra ferðaskrifstofa í
Danmörku hefur orðið að loka. Og því
er reyndar við að bæta, að eftir þetta
urðu Karavanerejser gjaldþrota. All-
margir farþegar hefðu orðið stranda-
glópar erlendis, ef aðrar skrifstofur,
SPIES, TJÆREBORG og SKIBBY
hefðu ekki tekið að sér að koma
farþegunum til Danmerkur, en talið cr
að heimförin kosti tryggingasjóði ferða-
skrifstofa í Danmörku um 820 þúsundir
Ikr.
Skattamál feröaiðnaðarins <
Það þykir ekki einleikið, hversu illa
gengur að halda dönskum ferðaskrif-
stofum gangandi og telja menn ýmsar
skýringar á því. Margir telja að
hækkandi verð í leiguflugi eigi sinn þátt
í vandræðum þessum og svo auðvitáð
ferðamannaskatturinn danski, sem
nemur um 300 Ikr., en það er bróðir
flugvallaskattsins á íslandi.
Þessi óvinsæli skattur varð meðal
annars til þess að sá orðrómur komst á
kreik að Simon Spies hefði í huga að
flytja starfsemi sína frá Danmörku.
SPIES er stærsta ferðaskrifstofa á
Norðurlöndum og flutti 420.000 ferða-
menn á seinasta ári (Tjæreborg 400.000).
Sinion Spies mun vera farið að
ofbjóða skattlagningin. Fyrirtæki hans
greiddu í ferðamannaskatta í Dan-
mörku og Svíþjóð um 96 milljónir króna
á síðasta ári, en auk þess greiddi Spies
í skatta um 93 milljónir króna, af 186
milljóna króna hagnaði. Heildarvelta
Spies var á síðasta ári 1736 milljónir og
hafði hækkað um 21 milljón milli ára,
sem er nú nokkur samdráttur miðað við
verðbólgu.
En þetta var nú fyrirtækið. Sjálfur
verður Simon Spies að greiða 79% af
tekjum sínum (einkatekjum) í skatta.
Tölur eru í íslenskum krónum.
Annars eru skattamálin í ferðaiðn-
aðinum mikið hitamál á meginlandi
Evrópu um þessar mundir, það er að
segja í löndum Efnahagsbandalagsins.
Þeir telja að ferðaiðnaðurinn njóti
ekki tollfríðinda sem annar inn- og
útflutningur. Einkum er mótmælt skött-
um á hótelrými og matsölustaði. 22%
skattur er á hótelherbergjum í Dan-
mörku og sama skatt greiða dönsk
veitingahús. Það er mikið, þar sem
samsvarandi skattar eru aðeins 4% í
Hollandi og 6% í Belgíu. Þá hefur
skattur á hópferðabíla mælst illa fyrir,
að viðbættum tekjuskatti, sem er þungur
á ferðaiðnaðinum, þá leggst allt á eitt,
til að minnka ferðalög innan EBE
landanna.
Já það er sumsé víðar en á íslandi,
þar sem kvartað er undan sköttum á
ferðaiðnaðinn.
Flugfréttir -
flugstöðvar stækka
íslendingar munu fljúga þjóða mest,
og talið er að einungis Bandaríkjamenn
fljúgi meira innanlands en við. Ef ég
man rétt, þá fljúga um 220.000 farþegar
á ári innanlands með FLUGLEIÐUM
og svo eru það litlu félögin, en maður
heyrir nú sjaldnar tölur frá þeim.
Þótt verð á þotueldsneyti fari hækk-
andi, þá hefur bensínverðið á íslandi og
í öðrum löndum án efa orðið til þess að
auka flug manna þótt þeir búi ekki við
sögualdarvegi, eins og við.
Þannig var 30% aukning á innan-
landsleiðum í Svíþjóð hjá SAS í
júlímánuði, en þá flugu 77 þúsund Svíar
innanlands með SAS, en aðeins 59
þúsund í sama mánuði í fýrra.
SAS telur að mest hafi munað um
menn sem voru í erindisleysu, eða
skemmtiferðamenn. Stöðug aukning
hefur verið í innanlandsfluginu síðan í
október í fyrra. Skemmtiferðamönnum
í innanlandsflugi hefur fjölgað um 45%
samkvæmt frásögn SAS og á flugleiðinni
Stokkhólmur/Gautaborg hefur
skemmtiferðamönnum í innanlandsflugi
SAS fjölgað um 60%.
Verðlækkun í innanlandsflugi er m.a.
talin vera orsökin fyrir þessum aukna
farþegafjölda. Menn bera saman bíl og
flugvél.
Það eru fleiri, sem hugsa um
flugstöðvamál en íslendingar. Nýverið
hafa Norðmenn lokið við að bæta einni
hæð, eða þriðju hæðinni á flugstöðina í
Osló, og þó var hún stækkuð (jarðhæð)
árið 1977.
Flugstöðin í Osló er nú 18 ára, eða
flugstöðvarbyggingin, og var gerð fyrir
1.7 milljónir farþega við upphaflega
hönnun. Nú fara um fjórar milljónir
manna um Oslóarflugvöll á ári.
Þrátt fyrir tal Alþýðubandalagsins um
minnkandi flugumferð venjulegra
manna, þá virðist allsstaðar vera
aukning á alþjóðaflugvöllum. Til dæmis
fóru 5.730.923 um Leonardo da Vinci
alþjóðaflugvöllinn í Róm á fyrstu sex
mánuðum ársins, en það er 8.2%
aukning miðað við 1981 og eru þó
kommar valdamiklir á Ítalíu.
Tap og gróöi
á flugi
Þýska ríkisflugfélagið LUFTHANSA
hefur þótt dæmigert fyrir vel rekið
flugfélag. Á fyrri helmingi ársins 1982
varð aukning hjá félaginu. Farþegar
LUFTHANSA urðu 6.831.346 á fyrstu
6 mánuðum ársins, sem er 0.7%
aukning. Það þykir ef til vill ekki mikið,
en er talinn góður árangur þar sem
sætaframboð var minnkað og sætanýting
óx um 1.3%. Farþega/tolla kílómetra
aukning var 5.3%, en einnig varð
aukning í vöruflutningi og póstflugi.
Þó að sætaframboðið minnkaði, þá
flaug félagið meira, en ferðafjöldinn
varð 2.4% meiri en á sama tíma í fyrra.
AIR FLORIDA, sem dálítið hefur
komið við íslenska flugsögu, mun hefja
beinar flugferðir milli Miami á Florida
og Oslóar í Noregi og Stokkhólms.
Munu þessar ferðir hefjast 2. október
næstkomandi og gerir AIR FLORIDA
ráð fyrir að flytja um 17.500 farþega til
Miami á fyrstu sex mánuðunum. Til
ferðanna notar félagið DC 10-30
breiðþotur, er taka 376 farþega í sæti.
Að sögn AIR FLORIDA hafa ferða-
skrifstofur í Noregi, Danmörku og
Svíþjóð þegar tryggt sér 70% af þessu
sætaframboði.
Fargjöld hafa þó ekki verið ákveðin,
en munu verða svipuð og hjá
NORHTWEST-ORIENT, sem flýgur
vestur frá Kaupmannahöfn. AIR
FLORIDA mun einnig hafa þar við-
komu í Norðurlandaferðum stnum.
AIR FLORIDA er annars ein af
ráðgátum alþjóðaflugsins, því flug-
félagið hefur tapað stórfé á flugi,
milljónum dollara.
Annars vitna tölur um bágborinn hag
flugfélaga og skulu nefnd dæmi:
PAN AM tapaði 56.2 milljónum dala
á fyrri hluta þessa árs, sem er þó
helmingi minna tap en á sama tíma í
fyrra.
REPUBLIC græddi hins vegar 15.8
milljónir dali á sama tíma.
WESTERN AIRLINES tapaði 7.8
milljónum dala.
CONTINENTAL AIRLINES tapaði
„aðeins" 4.6 milljónum dala.
US AIR græddi á hinn bóginn 40
milljónir dala.
EASTERN AIRLINES tapaði 3
milljónum dala.
og önnur félög, stór töpuðu, en minna,
þar á meðal NORTHWEST ORIENT,
AMERICAN AIRLINES o.fl.
Verður SAS „konunglegí“
flugfélag?
Orðrómur er á kreiki um að SAS hafi
í hyggju að verða konunglegt flugfélag
f framtíðinni, Konunglega skandinav-
iska flugfélagið eða á ensku ROYAL
SCANDINAVIAN. Þess er að minnast,
að löndin þrjú, sem eiga SAS, þ.e.
Danmörk, Svíþjóð og Noregur, eru öll
konungsríki. Vitað er að frægir teikn-
arar og auglýsingaráðgjafar í Banda-
ríkjunum hafa verið látnir teikna ný
merki, til viðbótar drekahöfðinu. Talið
er að auðveldara sé að reka „konung-
Iegt“ flugfélag en bara venjulegt.
Stjórn SAS mun innan skamms taka
ákvörðun í þessu máli.
Jónas Guðmundsson

Jónas
Guðmundsson,
skrifar um Jlll
ferðamál.