Tíminn - 10.10.1982, Blaðsíða 25

SUNNUDAGUR 10. OKTÓBER 1982
25
erlend hringekja
eru miklar líkur á að þessar hótanir
komi frá sömu öfgasinnunum og
ganga um götu Tokyoborgar dag
hvem og krefjast þess að hinn
rúmlega áttræði keisari fái að fullu
þau völd í hendur sem hann hafði
áður en Japan var sigrað f síðari
heimsstyjöldinni.
Borgarstjóri Tokyo, Shuníchi
Suzuki, sem er talinn eiga mikla
pólitíska framtíð fyrir sér, var eins
og áður er getið tengdur einni
herdeilda læknisins Ishii, sem var
hershöfðingi sýklahemaðarfylkisins.
hann 10. ágúst sl. fór einn
þingmaður Japanska
kommúnistaflokksins, Toshio Sakaki
fram á það í Neðri deild þingsins,
að ríkisstjórnin gerði nákvæma erein
fyrir því hvaða hlutverki Suzuki
hefði haft að gegna í 16. herdeildinni
á stríðsárunum, en sú herdeild var
ein áðumefndra 67 herdeilda undir
stjórn deildar 731 í Harbin. Áður en
mál þetta'var tekið fyrir á
Japansþingi, bað þessi sami
þingmaður Suzuki að greina frá því
hvert hlutverk hans hefði verið innan
hersins í norðurhluta Kína 1938.
Suzuki sem er til hægri við
stjórnarflokkin Frjálslynda demó-
krataflokkinn, sagðist hafa verið .
liðsforingi í bókhaldsdeild herdeildar
þeirrar sem sá um að útvega hemum
vatnsbirgðir og reyndi að hamla -
útbreiðslu farsótta (en þetta var
einmitt dulnefni
sýklahernaðarfylkisins). Sagði hann
að störf hans hefðu ekki á nokkurn
hátt tengst tilraunum með lifandi
menn. Hann viðurkenndi samt sem
áður að honum hefði verið kunnugt
um hið ljóta leyndarmmál Ishii
hershöfðingja.
Þegar herða átti yrirheyrslurnar
yfir Suzuki, þá sagði Suzuki
borgarstjóri viðtalinu lokið og
hraðaði sér út úr herbergi því sem
hann var yfirheyrður í.
Seiichi Morimura sem skrifaði
bækurnar tvær um herdeildir Ishii
hershöfðingja, sem fékk blóðið til
að storkna í æðum yngri kynslóða
Japana segir að allar herdeildirnar
annars konar vandamál, eins og
vanmáttur til að hafa stjórn á
þvaglátum, ófrjósemi, kvalafullartíðir
og kvalafullar samfarir. Fæðingar eru
umskornum konum án
undantekningar mjög erfiðar, því örið
eftir umskurðinn gefur lítt eftir. Þar
sem aðgerðin er óafturkallanleg með
öllu, er hægt að opna barmana með
hníf og síðan að festa þá á nýjan leik
saman með þyrnum eða kattargirni.
Þetta er iðulega gert til þess að tryggja
skírlífi eiginkonunnar á meðan
eiginmaðurinn er á brott.
Það að tryggja skírlífi er ein augljós
ástæða fyrir umskurði á konum. Var
umskurðurinn áður fyrr í tengslum við
vígslusiði sem voru viðhafðir þegar
kynþroska var náð, en þessi notkun á
umskurði er nú á undanhaldi, eins og
reyndar flestir trúarlegir og
þjóðflokkalegir siðir eru. Rannsókn á
Mali leiddi í ljós að meira en
helmingur umskorinna stúlkubarna
þar, er umskorinn innan við eins árs
aldur. Þar var aðgerðin réttlætt með
því að heilbrigði stúlknanna væri í
veði, og þar að auki væri hér um alda
gamla hefð að ræða. Þrátt fyrir allar
þær þjáningar sem hnífurinn færi
konum við þessa aðgerð þá eru það nú
einu sinni konur sem ganga harðast
fram í því að viðhalda þessari
limlestingarhefð kvenna.
Umskurðuner tíðari á meðal
Múhameðstrúarmanna á meðal
annarra trúarhópa, þó að hann finnist
í litlum mæli hj á Gyðingum, kristnum
Egyptum og fleirum. En það er hvergi
í Kóraninum minnst á umskurð
kvenna og vitað er til þess að
umskurður kvenna hafi tíðkast fyrir
daga Islam. Orðtakið „Faróískur
umskurður" bendir til þess að uppruni
þess sé í Egyptalandi hinu forna
(Egyptar nefna þess aðgerð
Súdanskan umskurð).
Það þarf að sjálfsögðu meira til en
sem staðsettar voru í Kína og
Suðaustur-Asíu hafi haft tvíþættu
hlutverki að gegna: Annars vegar
hafi þær séð um að útvega nægar
vatnsbirgðir og hins vegar hafi þær
átt að sjá um framkvæmdir á
sýklahemaðartilraunum, í samræmi
við þær skipanir sem bámst hverju
sinni frá höfuðstöðvunum Harbin.
„Þær höfðu allar sama hlutverkinu
að gegna.. og starfsmennimir til
þess að vinna verkin voru sendir frá
höfuðstöðvunum.“
Ekkert bendir til þess að
borgarstjóri Tokyo Suzuki, hafi á
einn eða annan hátt tekið þátt í
sýklahernaðartilraununum. Þeir eru
efalaust í minnihluta sem deila þeirri
skoðun með
kommúnistaþingmannium Toshio
Sakaki, að Suzuk sé óhæfur til
þess að stjórna þesari næststærstu
borg veraldar. í þessu sambandi er
ef til vill rík ástæða til þess að rifja
upp að sjálfur forsætisráðherra
Japan, Nobusuke Kishi var fangi
Bandanabba árin 1957 til 1960
grunaður um strðsglæpi, en þá var
hann látinn laus, að því er talið er,
vegna þess að Bandaríkjamenn sáu
í honum notadrjúgan
andkommúnískan bandamann.
Andstætt Þýskalandi, þá voru
hugsanlegir stríðsglæpamenn í Japan
ekki sóttir tii saka eftir stríð -
reyndar var sá möguleiki aldrei
viðurkenndur af Japönum að Japanir
hefðu framið stríðsglæpi. Seiichi
Morimura gerir í bókum sínum grein
fyrir því hversu margir fangar máttu
þola að skurðaðgerðir væru framdar
á þeim, og innyfli fjarlægði án þess
að nokkur deyfilyf væru notuð, allt
í þágu vísindanna segir ástæðuna
vera einfalda: „í stríðinu unnum við
allir saman; jafnvel 12 ára krakka
eins og mér var sagt að Japanir væri
í sínum fyllsta rétti og að Rúsar og
Ameríkanar væru djöflar. Hvernig
getum við nú farið að ásaka mennina
úr herfylki 731, fyrst enginn
gagnrýndi störf þeirra á
stríðstímum?"
(The Guardian, 17. sept. 1982)
tilskipun forseta eða bannfæringu til
þess að útrýma sið sem hefur sem
bakgrunn árþúsndir af
þjóðfélagslegum þrýstingi.
Umskurður kvenna hefur verið
bannaður með lögum í Súdan síðan
árið 1946 (Súdanir staðfestu
nýlendulögin þegar þeir fengu
sjálfstæði), en þrátt fyrir þetta er
umskurður kvenna á einn eða annan
hátt mjög útbreiddur í Súdan, og það
tíðkast jafnvel þar í landi, að
ljósmæður á launum hjá hinu opinbera
framkvæmi slíkar aðgerðir. Einn liður
í því að útrýma þessari andstyggilegu
aðgerð gæti verið að finna þeim sem
tekjur hafa af því að framkvæma hana
aðrar tekjulindir.
Þessi umskurður kvenna hefur
algjöra sérstöðu hvað það varðar að
vart finnst málefni sem jafnmikil
viðkvæmni og feimni ríkir um, því það
er ekki einungis að kynferðisleg
feimnismál séu stór þáttur í þessu
sambandi, heldur er stór þáttur þessa
máls þjóðar - og kynflokkastolt, sem
að sjálfsögðu má ekki bíða hnekki.
Þess er skemmst að minnast frá
Kvennaráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna sem haldin var í
Kaupmannahöfn fyrir tveimur árum,
að konur utan landanna þar sem
umskurður kvenna er framkvæmdur,
tóku málefnið á dagskrá sem eitt af
málefnum kvenréttindabaráttunnar,
en voru hrópaðar niður af kynsystrum
sínum frá Afríkulöndunum þar sem
umskurðurinn tíðkast, því
Afríkukonurnar tóku þessari umræðu
sem árás á þjóðflokka sína.
Mannréttindanefnd Sameinuðu
þjóðanna er nú með þetta mál í
nákvæmri rannsókn, og Afríkubúar
sjálfir láta nú upp á síðkastið í Ijós æ
háværari mótmæli gegn þessari
aðgerð. Moi forseti er fyrsti
þjóðarleiðtoginn í Afríku sem tekur
opinberlega á þessu vandamáli.
X (Ur Economnist)
Tilraunir til
kviðdóms-
spillingar
vaxandi
í Bretlandi
Tilraunir til kviðdómsspillingar
fara ört vaxandi í Bretlandi, en sú
þróun kostar breska skattgreiðendur
milljónir punda og veldur
stjómvöldum þar í landi ómældum
erfiðleikum. Tilraun til
kviðdómsspillingar er aldagamalt
orð, sem er notað yfir það
glæpsamlega athæfi þegar tilraun er
gerð til þess að hafa áhrif á skoðun
meðUms kviðdóms, annaðhvort með
hótunum eða með mútum.
Síðastliðið ár varð að stöðva 13
réttarhöld við Aðalsakadóm
Lundúna (London’s Old BaUey)
einan, vegna þess að meðlimir
kviðdóms greindu frá því að reynt
hefði verið að þvinga fram ákveðna
afstöðu þeirra með hótunum eða
mútutUraunum. Þessar tUraunir eru
venjulega gerðar nærri heimili
meðlims kviðdómsins, þegar hann
eða hún er á leið tU réttarhaldanna
eða heim frá þeim. Annaðhvort eru
tUraunimar gerðar með þeim hætti
að viðkomandi er boðið fé, einhvers
staðar á mUli 200 og 2000 pund, eða
að liafðar eru í frammi hótanir tU
þess að fá meðlim kviðdómsins til
þess að lofa að atkvæði hans eða
hennar hljóði „Saklaus“.
Dómurum ber ekki skylda til þess
lögum samkvæmt að stöðva
réttarhöld þegar í Ijós hefur komið
að tilraun til kviðdómsspillingar
hefur verið gerð. Það kemur fyrir að
þeir ákveða að réttarhöldunum skuli
fram haldið, eftir að sá eða sú í
kviðdómnum sem varð fyrir
hótununum eða mútutilraununum
hefur vikið úr kviðdómnum. Samt
sem áður er það svo að dómaranum,
svo og verjendunum finnst oft og
það réttilega að vitneskjan um að
tilraun hafi verið gerð til
kviðdómsspillingar hafi það oft í för
með sér að kviðdómurinn verði
fordómafullur gagnvart hinum
ákærða og telji (stundum ranglega)
að hinn ákærði hafi skipulagt
tilraunina til kviðdómsspillingar.
Tvö sláandi dæmi um afleiðingar
tilrauna til kviðdómsspillingar hafa
nýverið komið fram í dagsljósið í
Bretlandi. Réttarhöldum yfir sjö
sakborningum sem ákærðir voru um
eiturlyfjasmygl var hætt þegar einn
meðlimur kviðdómsins greindi frá
því að reynt hefði verið að múta
honum. Komið var að lokum þessara
réttarhalda, sem staðið höfðu í 67
daga. Kostnaður við þessi réttarhöld
er áætlaður eitthvað á aðra milljón
punda. Sextán lögfræðingar störfuðu
að réttarhöldunum, allir á launum
hjá því opinbera. Um 300
einstaklingar höfðu borið vitni við
vitnaleiðslur. Fimmtíu tollverðir
höfðu lagt fram sönnunargögn í
málinu og einnig höfðu nokkuð mörg
vitni verið kvödd til Bretlands frá
öðrum löndum til þess að bera vitni.
Allt þetta verður nú að endurtaka.
Mikil gætni og gæsla hefur verið
viðhöfð við réttarhöld sem hófust
fyrr í þessari viku, vegna
innbrotsþjófnaða, til þess að reyna
að koma í veg fyrir að tilraunir til
að kviðdómsspillingar verði gerðar.
Fyrr á þessu ári var réttarsalnum í
Old Bailey breytt, þannig að
meðlimir kviðdómsins sæjust ekki
vel af almenningi sem hlýddi á
réttarhöldin. Þá voru einnig gerðar
ráðstafanir til þess að meðlimir
kviðdómsins myndu aldrei, á meðan
þeir væru í húsakynnum réttarins
umgangast nokkurn þann sem ekki
sæti í kviðdómnum. En meðlimir
kviðdómsins þurfa líka að fara heim,
eða hvað? Því er sérhver meðlimur
kviðdómsins í þessu máli, þar sem
aðeins um einn sakborning er að
ræða undir gæslu lögreglunnar 24
tíma á sólarhring og meira að segja
eru símtöl viðkomandi á heimilum
þeirra hleruð af lögreglunni.
Dómarinn í þessu máli hefur beint
því til kviðdómenda að þeir megi
ekki láta þessar varúðarráðstafanir
yfirvalda verða til þess að breyta
afstöðu þeirra til sakborningsins.
Glæpamennirnir hljóta að gera sér
grein fyrir því að tilraun til
kviðdómsspillingar er einkar létt leið
til þess að stöðva réttarhöld. Það
kann jafnvel að vera hagkvæmara
fyrir þann sem tilraunina gerir að
kviðdæmandinn hafni mútunum og
greini dómaranum frá hvað gerst
hefur, en að viðkomandi meðlimur
kviðdómsins þiggji múturnar. Þrátt
fyrir þetta nýja fyrirkomulag í
réttarsalnum, með það fyrir augum
að aðskilja kviðdóminn og
almenning, þá er það cngum
vandkvæðum bundið fyrir þann sem
þess óskar, að finna út hverjir eru
kviðdæmendur í einstökum málum.
Það er auðvelt að nálgast
kviðdæmanda, sem ekki er undir
sérstakri gæslu, og áhættan að vera
handtekinn á meðan á tilraun til
kviðdómsspillingar stendur er
tiltölulega lítil, en slíkt gæti
hugsanlega haft í för með sér
fangelsisdóm. Það er lögreglunni
með öllu ómögulegt að gæta sérhvers
meðlims kviðdóms í hverju einstöku
sakamáli. Hingað til hefur lögreglan
viðhaft ströngustu varúðarráðstafanir
í réttarhöldum yfir stórum
glæpaflokkum og
hryðjuverkamönnum, en tilraunjr til
kviðdómsspillingar eru nú einnig að
færast niður á minniháttar réttarhöld.
Tilraun til kviðdómsspillingar eru
aðeins síðasta áfallið í röð þeirra
áfalla sem réttarkerfið hefur orðið
fyrir að undanförnu. Glæpamenn
sem fundnir hafa verið sekir um
alvarlega glæpi hafa auðveldlega
fundið leiðir sem gerði þeim kieift
að setjast í kviðdóm. Tilraunir
ríkisstjórnarinnar til þess að herða
kröfur þær sem gerðar eru til
kviðdæmenda hafa enn ekki borið
árangur í Breska þinginu, og
frumvarp þar að lútandi verður
sennilega að bíða næsta þings.
Margir efast um skynsemi þess að
18 ára unglingar fái að sitja í
kviðdómi, svo og um þann rétt
sakbornings að fá að hafna þremur
meðlimum kviðdóms án þess að
þurfa að tilgreina nokkrar ástæður
fyrir þeirri ákvörðun. Fólk er í daj
tregara en nokkru sinni fyrr til þess
að sitja í kviðdómi, og þessi nýlega
aukning á tilraunum til
kviðdómsspillingar hefur enn gefið
gagnrýnendum réttarfarskerfisins
stuðning, en margir þeirra vilja
jafnvel að kerfi það sem ríkir í dag
verði afnumið með öllu.
(Economist 18,- 24. september)
KAffí ‘
mm
VIÐ GRANDAGARÐ
SÍMI 15932
00**
að *foK^r
vi*
fisKr

FISKRÉTTA-
HLAÐBORÐ
FÖSTUDAG,
LAUGARDAG
OG
SUNNUDAG
FRÁ KL. 19:00
Á DAGLEGUM
MATSEÐLI
ERU AUK
ÞESS
ýmsir
úrvals
fiskréttir.
KAFFl ^
IWi
VIÐ GRANDAGARÐ
SÍMI 15932