Tíminn - 22.10.1982, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 22. OKTÓBER 1982 ©fíSJCJtW
■ Steingrímur Hermannsson
því þetta mjög athyglisverða hugmynd,
hvort ekki er,ég vil segja verjanlegt.að
veita meiri opinbera aðstoð til þess að
reka megi þessi flugfélög sem eru í
miklum fjárhagserfiðleikum.
Þriðji liðurinn fjallar um verðlagningu
fargjalds á innanlandsflugleiðum og ég
hef nú áður að sjálfsögðu eins og um
aðra liði fjallað um hann, og reyndar hv.
þm. rakti mitt svar í því sambandi. Ég
hef nú um nokkurt skeið þrýst á það að
fargjöld á innanlandsflugleiðum yrðu
hækkuð nokkuð meira heldur en
verðlagsforsendur, vegna þess að það er
rétt sem kom fram hjá hv. þm. að
afkoma þeirra flugfélaga sem þessu flugi
sinna hefur verið mjög bágborin ekki
síst Flugleiða, og ég tel að nokkur
árangur hafi náðst og get upplýst að
verðlag á innanlandsflugi hefur hækkað
á þessu ári um 75% sem er nú töluvert
umfram verðlag og m.a. 8. þessa
mánaðar var samþykkt hækkun upp á
15%. Þetta hefur ekki verið gert með
samhljóða atkvæðum í Verðlagsráði að
vísu en ég neita því ekki að ég hef þrýst
nokkuð á þetta vegna þess ástands eðá
þess tapreksturs sem verið hefur á þessu
flugi. Ég hef einnig leitað eftir því hvort
ekki kæmi til greina að losa þetta undan
Verðlagsráði, þá mundi fara um þessar
hækkanir samkvæmt loftferðalögum,
þ.e. þær yrðu háðar samþykki samgrn.
en á það hefur nú ekki ennþá verið
fallist, þessi mál eru öll í skoðun m.a.
sú verðgæsla sem menn vilja taka upp.
En þarna hefur fengist þó nokkur
leiðrétting.
Leiguflug
Fjórði liður fjallar um það að ekkert
flugfélag hafi forgangsrétt til leiguflugs
og öllum frjálst að semja við hvaða
flugfélag sem er, uppfylli það skilyrði
um öryggismál. Þess verði þó ávallt gætt
að leiguflug fari ekki í bága við
áætlunarflug, það eru einmitt þessi þrjú
síðustu orð sem hafa staðið í mönnum,
eða fjögur, í bága við áætlunarflug, það
er nefnilega það að mönnum sýnist sitt
hvað um það. Ég hygg að það séu nú
margir sem telja að yfirleitt leiguflug á
áætlanaleiðum valdi áætlanafluginu fjár-
hagstjóni, a.m.k. hefur mjög orðið vart
við þetta á aðalleiðum Flugleiða.
Flugleiðir hafa t.d. hvað eftir annað
varað við því að heimila áætlanaflug til
Kaupmannahafnar og London og lagst
gegn því og stjórnvöld hafa verið
hikandi við að leyfa slíkt áætlunarflug
og reynt að draga úr því, og ég hef
meðan ég hef verið í þessu starfi látið
rannsaka slíkar umsóknir mjög vand-
lega en að vísu eins og einnig kom fram
í ræðu hv. þm. og hann vísaði jafnframt
til minnar ræðu á s.l. ári í því sambandi,
að þá eiga erlendir aðilar þarna
töluverðan rétt sem við getum ekki
staðið gegn. En með tilliti til þessa þá
setti ég þrjá kosti áður en gefnar voru
út reglur um leiguflug Arnarflugs og
Flugleiða til þeirra landa sem þessi
flugfélög bæði fljúga eða þessi flugfélög
sitt í hvoru lagi fljúga áætlunarflug til.
Sá fyrsti var sá að hafa þetta að öllu leyti
frjálst og þá eingöngu háð leyfum frá
loftferðaeftirliti og samgrn. hverju sinni.
í öðru lagi að leyfa slíkt flug inn á
viðkomandi svæði en þó ekki til þeirra
borga sem flogið er og ég vil geta þess
að þetta er nánast sá háttur sem
Norðurlöndin hafa, leiguflugfélögin þar
hafa mjög víðtækt leyfi til áætlunarflugs
en þó ekki t.d. til höfuðborga Norður-
landa.
■ Ámi Gunnarsson
Viðgerðir
Fimmti liðurinn fjallar um viðgerðir
og þar hefur starfað nefnd og ég segi enn
að ég held að töluvert hafi á unnist, ég
geri ráð fyrir því að Arnarflug skipi
einnig fulltrúa í þá nefnd, og ég hef
reyndar nýlega rætt við formann þeirrar
nefndar og óskað eftir því við hann að
hert verði á athugun þessara mála, og
það munu vera fundir í gangi núna þessa
dagana í því sambandi til að skoða
hvernig þetta hefur þróast og hvað meira
þarf að gera þar.
Sjötti liðurinn segir það sama og ég
hef sagt áður, og ég get ekki sagt annað
en að þetta væri að mörgu leyti álitlegt,
reyndar hygg ég að skynsamlegra væri
að miða við einhvern hundraðshluta
þjóðarframleiðslu, það má kannske
segja fjárleg þjóðarframleiðsla haldist
nokkuð í hendur en eftir ítarlega
athugun á slíkri viðmiðun í sambandi
við vegamálin var þó ákveðið að fara
yfir í viðmiðun við þjóðarframleiðslu og
mér sýnist það vera skynsamlegra, ég
hef því hugleitt þetta og þetta hefur nú
satt að segja verið komið á blað, hjá
okkur í ráðherranefnd, en við höfum þó
ekki treyst okkur til að framfylgja þessu
en ég ersvo sannarlega tikviðræðu um
það mál.
Lengri brautir
Nú hefur sú þróun orðið, að flest
flugfélögin hafa meira eða minna hætt
rekstri þessara flugvéla, sem stafar af
því, að þær eru taldar mjög dýrar í
rekstri og þau hafa tekið upp aðrar
mikið hraðfleygari vélar en sem því
miður þarfnast lengri flugbrauta, svo
það verður að segjast eins og er, að
flugmálayfirvöld eru í miklum vandræð-
um út af þessari þróun og hafa verið
knúin til þess að lengja flugvelli, sem
falla undir þennan B-flokk og til þess
hefur orðið að verja fjármagni scm alls
ekki var gert ráð fyrir í þessari áætlun.
Ég hef því rætt um það við
flugfmálastjóra, að þessi áætlun verði
endurskoðuð og reynt þá að meta að
nýju, hvers konar flugvélum ber að gera
ráð fyrir í þessu flugi, sérstaklega hinna
minni flugfélaga og reyndar hafa farið
fram viðræður við þessi flugfélög um
rekstur þeirra og eins og fram hefur
komið í fjölmiðlum nú nýlega.athugun
á rekstrinum, bæði öryggisþáttum þess
og ýmsu fleiru og því miður verð ég að
segja, að ég tel þar nokkru ábótavant,
sem þarf að herða á með,m.a. að þessar
flugvélar, þær eru ekki fyrir þá flugvelli,
sem áætlunin frá 1976 var samþykkt
hér á Alþingi ákvað og þarna er ekki
lengur það samræmi sem þarf að vera
svo þetta er allmikið mál og ég taldi rétt
að gera það að umræðuefni, þar sem
talað cr um fjárframlög til flugvalla.
En ég vil taka það alveg sérstaklega
fram, að fjárframlag til öryggisþátta
flugsins verður að auka. Það fékkst
aukið nokkuð á síðasta ári umfram það,
sem almennt var um framkvæmdafram-
lög og það er vel, en ég er ekki búinn
að sjá, að það takist eins vel á þessu ári
og það þarf hið háa Alþingi að skoða.
En að vísu hafa orðið þarna umtals-
verðar framfarir og ég vek athygli á því,
að fjölmargir af okkar meginflugvöllum
hafa tekið stakkaskiptum, t.d. er nú
nýlega búið að opna öryggisaðfluj
reyndar búið að malbika flugbraut á
Akureyri, sem gerir, þann flugvöll
hæfan fyrir beint flug erlendis frá, þ.e.
það er hægt að lenda þar með fulla
þyngd bæði eldsneytis og farþega og
þetta er töluvert mál og reyndar flestir
flugvellir hér, ég skal segja t.d.
ísafjarðarflugvöllur hefur tekið miklum
breytingum. Þar er búið að setja upp
lýsingu, þar er búið að setja upp
miðlínusendi fyrir aðflug um Djúpið,
sem stórbætir öryggi, miðlínusendar
hafa verið settir upp á fjölmörgum
öðrum flugvöllum t.d. Sauðárkróki,
Húsavík, svona svo eitthvað sé nefnt,
og er verið að framkvæma það mjög víða
um landið, þannig að fullt samkomulag
hefur verið um það, að láta slíkan
öryggisþátt flugsins ganga fyrir, sam-
komulag við flugmálastjóra, flugráð og
öryggisnefnd.
Reykjavíkurflugvöllur
Mjög stór áfangi vegna Reykjavíkur-
flugvallar er að sjálfsögðu, að nú er
loksins búið að taka þann radar í
Keflavík til notkunar, sem hægt er að
nota til aðflugs á Reykjavíkurflugvelli.
Einnig er nú í undirbúningi, og
reyndar liggur fyrir samþykki frá ÍK,
Alþjóðaflugmálastofnuninni, um
greiðslu á helming á endurnýjun á þeim
tengilið, sem verður að endurnýja við
Keflavíkurflugvöll og er nauðsynlegur
til þess að stjórna megi allri umferð um
Norður-Atlantshafið frá Reykjavíkur-
flugvelli, Reykjavíkurflugturni, eins og
gert hefur verið til þessa, en gert í
gegnum því miður ófullkomin tæki, sem
stundum hafa brugðist og það má geta
þess í því sambandi ekki síst þar sem
misskilningur kom fram í fjölmiðlum um
það, að í sambandi við endurnýjun á
þessum tengilið er mjög auðvelt með
tiltölulega litlum kostnaði, að færa
merkin frá þeim radar, sem nú stjórnar
aðflugi til Keflavíkurflugvallar einnig
inn til Reykjavíkurflugvallar, þannig að
radarinn sjáist þar á radarskjánni eða á
sjónvarpsskjánni eða skjánum eða
hvernig menn nota nú þetta nýyrði,
þannig að þá væri það á einum og sama
stað og við höfum látið athuga það, að
þetta mundi spara verulega reksturs-
kostnað.
Um sjöunda liðinn ætla ég ekki að
fjalla fremur nú en ég gerði síðast. Þetta
er sérstakt mál, sem um er fjallað í
stjórnarsáttmála og ég tek það fram enn
einu sinni, að þó að ég sé hlynntur og
telji nauðsynlegt að reisa nýja flugstöð
á Keflavíkurflugvelli, þá er ég bundinn
af því, sem ég samþykkti í stjórnarsátt-
mála og reyndar verð ég að segja það
alveg eins og er, að mér finnst nú, að sú
mikla fjárfesting sem felst í slíkri
byggingu verði að skoðast einnig með
hliðsjón af þeirri miklu þörf, sem er í
flugi hér innanlands almennt ekki síst
öryggisþátíum flugsins.
Nú, Reykjavíkurflugvöllur, áttundi
liður, að Reykjavíkurflugvöllur verði
framtíðarflugvöllur Reykjavíkur vegna
innanlandsflugs, því er ég alveg sam-
mála og hann á að bæta eftir föngum.
Ég vil s'o að lokum endurtaka það,
að ég fagn; því, að umr. er um flugmálin
og ég von i að það verði til þess, að
þoka mikilvægum þáttum flugmála
áfram. Ég vil geta þess, að ég mun
væntanlega í þessari viku endurflytja
þau frv., sem ég lagði fram á síðasta
alþingi. Þau verða lögð fram í Ed. og ég
vona að þá fáist einnig umr. um einmitt
áætlanagerð og ýmsa þætti, sem snerta
mjög náið það sem hér er í þessari
þáltill. og ég tek undir það með hv. flm.,
að ég vona, að hún leiði til málefnalegr-
ar umr. hér á hinu háa Alþingi svo og
þau önnur mál um flugmál, sem ég mun
leggja fram og hef nefnt.
Ólafur Þ. Þórðarson tók þátt í
umræðunni og kvaðst sammála sumu af
því sem fram kæmi í þingsályktunartil-
lögunni, en gagnrýndi annað. T.d það
að ekki skyldi gert ráð fyrir fleiri en einu
flugfélagi og þeirri hugmynd sem hann
kallaði doríuflug, sem sé að fljúga frá
fámennari byggðarlögum til hinna stærri
og í litlum vélum og þaðan til
Reykjavíkur og taldi slíkt fyrirkomulag
óviðunandi fyrir mörg byggðarlög.
Hann gagnrýndi einnig þá hugmynd
að leyfa takmarkalitlar verðhækkanir á
fargjöldum innanlands og vildi fá að vita
hvað flutningsmaður hugsaði sér þar í
prósentum.
Magnús H. Magnússon lagði einnig
orð í belg og lagði áherslu á heildar-
stefnu í flugmálum.
7
minntng

Skafti
Magnússon
Skafti Magnússon, verkamaður og
fyrrverandi bæjarfulltrúi á Sauðár-
króki, andaðist hér í Reykjavík
fimmtudaginn 14. október rúmlega
áttatíu ára að aldri. Skafti fæddist 17.
ágúst 1902 að Gilhaga í Lýtingsstaða-
hreppi í Skagafirði. Hann var sonur
Magnúsar Jónssonar, bónda í Gil-
haga, og Guðbjargar Guðmunds-
dóttur, síðar bústýru Péturs Björns-
sonar í Teigakoti. Með Skafta eru
gengnir allir Gilhagabræður, en þeir
voru auk hans, Þorsteinn, Indriði,
Jóhann og Karl. Tvær Gilhagasystra
eru enn á lífi, þær Monika og
Margrét.
Skafti kvæntist Önnu Sveinsdóttur
frá Ytri-Mælifellsá og eignuðust þau
fjögur börn, Björgvin, sem andaðist
1958, Kristínu, Svein og Svanhildi.
Anna andaðist mjög fyrir aldur fram
árið 1953 og var öllum harmdauði,
sem hana þekktu.
Skafti Magnússon ólst upp með
móður sinni í Teigakoti á góðu
menningarheimili og við gott atlæti,
en Pétur Björnsson var merkur
maður, barngóður og mátti ekki
vamm sitt vita í neinu. Varla þarf að
tíunda það, að á uppvaxtarárum
Skafta var oft hart í ári, kuldar gengu
yfir og svonefndar sumarmálahríðar
voru ekki óalgengar. Nú eru slíkir
viðburðir tíundaðir í fréttum, en í þá
daga bölsuðu menn áfram í þögn-
inni, án bjargráðasjóða og annarrar
fyrirgreiðslu. Þrátt fyrir þetta komst
heimilið í Teigakoti vel af, en Pétur
Björnsson andaðist um fimmtugt úr
lungnabólgu fjarri heimili sínu.
Hann var að koma úr kaupstaðar-
ferð, sem lauk að Grófargili í
Seyluhreppi.
Skafti var eitthvað búandi í
Teigakoti eftir þetta, en vorið 1932
flutti hann með ungri konu sinni til
Sauðárkróks og gerist daglaunamað-
ur á miðjum krepputíma. Vegna
ættarbanda kom ég ungur á heimili
Skafta og Önnu í fylgd föður míns
eða beggja foreldra og vandist þar á
móttökur, sem mér hefur ætíð síðan
fundist standa ofar allri gestrisni.
Gömlum sveitungum sínum tóku
þau hjón altaf af þeirri sérstöku alúð,
sem sprottin er upp úr einlægni
hjartans, og er helst í ætt við
glaðværð stórs.heimilis. Frændagarður
þeirra hjóna var mannmargur og
margir áttu erindi í Krókinn.
Lýtingsstaðahrepur var þá, og er
raunar enn, fjölmennt byggðarlag,
og stærsti hópurinn þaðan lenti alltaf
til Önnu og Skafta.
Auðvitað komst maður ekki hjá
því seinna meir, að velta því fyrir sér
hvernig hægt var að standa undir
slíkum skála yfir þjóðbrautina, sem
hús þeirra var, einkum eftir að þau
hjón byggðu snoturt einbýli sunnan-
vert í Króknum. Daglaunavinna var
stopul einkum framan af, en seinna
setti Skafti upp steypuverkstæði og
hafði af því nokkra vinnu fyrir sig.
Þetta blessaðist allt og aldrei fundu
gestir í fullu húsi af fólki, að örtröðin
mætti kannski vera minni. Gesta-
gangurinn þótt sjálfsagður og eðli-
legur, og þeir voru margir, sem til
■ Skafti Magnússon.
þeirra hjóna komu þá áratugi sem
þeim auðnuðust samvistir á Sauðár-
króki.
Á þeim árum, sem Skafti Magnús-
son var að komast á legg, fóru miklar
pólitískar hreyfingar um landið.
Ungir menn í Lýtingsstaðahreppi
fylgdu margir hverjir Framsóknar-
flokknum að málum, og vantaði ekki
Gilhagabræður í þann hóp. Jóhann
var talinn þeirra mælskastur og
mestur áróðursmaður, enda var haft
á orði að hann færi bæ af bæ fyrir
kosningar til að tala máli Framsókn-
ar. Hinir bræðurnir gerðu kannski
ekki eins víðreist en þeir voru þó ekki
bundnir neinum þagnarheitum.
Skafti varð snemma áhugasamur um
stjórnmál og mun hafa talið að margt
lítilræðið þyrfti að leiðrétta í þágu
vinnandi manna, einkum eftir að
hann fluttist til Sauðárkróks. í
samræmi við það varð hann bæjar-
fulltrúi Alþýðubandalagsins um tíma
og fór það vel úr hendi, ákveðinn
maður en Ijúfur.
Nokkru eftir að Anna féll frá hóf
han að búa með Indíönu Alberts-
dóttur og áttu þau saman fallegt
ævikvöld, þar sem engan skugga bar
á. Börnin voru komin upp og gift og
lítið annað að hafa fyrir stafni en
hitta góðkunningja við hátíðleg
tækifæri. Allsstaðar var fagnaður að
Skafta, og nú síðast átti hann góðan
dag á heimili Svanhildar dóttur
sinnar, þegar hann var áttræður. Þar
stóð ættar og vinamót sem hann kunni
að meta. Það er svo ekki fyrr en
menn eru farnir að manni finnst að
betur og oftar hefði mátt rækja
vináttuna við góðan dreng.
Skafti var um margt líkur bræðr-
um sínum, maður sem engum vildi
illt gera, glaðvær á góðri stund og
ötull við að bjarga sér og sínum á
tímum, sem voru oftar erfiðir en hitt.
Hann sagði manna best sögur og var
glöggur á það kímilega í tilverunni.
Kannski hefur það létt erfiðismanni
meira en margt annað hina löngu
vinnudaga. Við sem nutum góðs af
samvistum við hann kveðjum hann
með þökk og virðingu - síðastan
Gilhagabræðra. Það var kært með
þeim öllum og í málum fylgdust þeir
merkilega vel að, meðan ævin entist.
Við hjónin vottum börnum Skafta og
Indíönu samúð okkar á þessum degi,
og aldrei fæ ég fultlaunaða þá
marbreytilegu veislu, orðs og fanga
sem hann veitti mér á öllum tímum.
Indríði G. Þorsteinsson
Alþingi:
Geir áfram formaður
ffjárveitinganef ndar
■ Geir Gunnarsson hefur verið kosinn
formaður fjárveitinganefndar, varafor-
maður er Þórarinn Sigurjónsson og
Guðmundur Bjarnason skrifari nefndar-
innar.
Jóhanna Sigurðardóttir var kosin
formaður allsherjarnefndar, Halldór
Blöndal varaformaður og Birgir ísleifur
Gunnarsson ritari.
Nefndir Alþingis kjósa sjálfar formenn
o.s.frv. á fyrstu fundum stnum. Þau sem
hér eru talin gegndu sömu störfum í
nefndunum á síðasta þingi.