Tíminn - 27.10.1982, Blaðsíða 8

8
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gfsli Sigurðsson. Auglýslngastjóri: Steingrfmur Gfslason.
Skrifstofustjóri: Johanna B. Jóhannsdóttlr. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson
Rltstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elfas Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórl: Krlstinn Hailgrfmsson. Umsjónarmaður Helgar-Tfmans: Atli
Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttlr, Bjarghildur Stefánsdóttir, Eirfkur St.
Elrfksson, Frlðrlk Indriðason, Helður Helgadóttir, Sigurður Helgason.(fþróttlr), Jónas
Guðmundsson, Kristín Leifsdóttlr, Skaftl Jónsson. Útlltstoiknun: Gunnar Traustl
Guðbjörnsson. LJósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Elfn
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarklr: Flosl Kristjánsson, Kristfn .
Þorbjarnardóttlr, Marfa Anna Þorsteinsdóttir. Rltstjórn, skrlfstofur og auglýsingar:
Sfðumúla 15, Reykjavfk. Sfml: 86300. Auglýsingasfmi: 18300. Kvöldsfmar: 86387 og
86392.
Verð f lausasölu 9.00, en 12.00 um helgar. Áskrlft á mánuðl: kr. 130.00.
Setning: Tæknldelld Tfmans. Prentun: Blaðaprent hf.
Annarlegustu hót-
anir í þingsögunni
■ Útvarpsumræðumar á Alþingi um stefnuskrárræðu
forsætisráðherra höfðu annarlegri og óhugnanlegri blæ
en dæmi eru til um áður. Oft hefur verið barizt hart á
Alþingi og óvild í garð einstakra manna eða flokka ekki
dulizt. Þó hefur þetta aldrei verið eins áberandi og í
útvarpsumræðunum frá Alþingi á mánudagskvöldið var.
Umræðurnar leiddu það greinilega í ljós, að
forustumenn stjórnarandstöðunnar í Sjálfstæðisflokkn-
um setja eitt mál ofar öllu öðru og vegna þess eru þeir
reiðubúnir að láta þjóðarhagsmuni lönd og leið. Þetta
höfuðmál þeirra er að koma Gunnari Thoroddsen frá
völdum.
Hótun þeirra er sú, að fái þeir því ekki framgengt að
Gunnar Thoroddsen fari frá, muni þeir hafna öllu
samstarfi um afgreiðslu nauðsynlegustu efnahagsmála og
láta sig einu gilda, þótt það geti orðið þjóðarhagsmunum
til stórfellds tjóns.
Annað eins ofstæki hefur ekki áður ríkt í sölum
Alþingis.
Stjórnarandstöðunni hefur verið boðið til viðræðna
um kosningar, sem fari fram fyrri hluta næsta árs, en
þangað til komi flokkarnir sér saman um lausn mest
aðkallandi efnahagsmála, svo að ekki fari allt úr skorðum
vegna kosningabaráttunnar.
Þetta er því aðeins mögulegt, að ekki komi til
langvinnrar stjórnarkreppu fyrir kosningarnar, sem er
líklegust til að leysa allt úr böndum. Minnstu líkur eru
ekki til þess, að samkomulag geti náðst um aðra stjórn
fyrir kosningar. Afleiðingin af brottför núverandi
stjórnar, sem styðst við þingmeirihluta, yrði að öllum
líkindum nokkurra mánaða stjórnleysistímabil.
Andrúmsloftið yrði ekki gott eftir kosningarnar, ef
aðdragandi yrði á þessa leið. Hins vegar myndi það skapa
betra andrúmsloft eftir þær, ef flokkarnir gætu hafið sig
yfir flokksdeilur fyrir þær og náð þótt ekki væri nema
bráðabirgðalausn.
Það viðurkenna allir, að framundan bíði miklir
erfiðleikar næstu misserin. Til þess að leysa þá farsællega
þarf sem mesta samstöðu þjóðarinnar. Þess vegna er
ekki hægt að trúa öðru en að leiðtogar stjórnarandstöð-
unnar í Sjálfstæðisflokknum vitkist og hætti að stjórnast
af óvildinni í garð Gunnars Thoroddsen . Á það verður
líka að reyna ef viðræður þær, sem nú fara fram milli
flokkanna, sigla í strand.
Fylgispekt
Hinar furðulegustu hótanir stjórnarandstöðunnar í
Sjálfstæðisflokknum um að gera þingið óstarfhæft, ef
Gunnar Thoroddsen verði ekki sviptur stjórnarforust-
unni, eiga sínar mannlegu skýringar. Þar ræður
persónuleg óvild. Klofningurinn í Sjálfstæðisflokknum
hefur færzt inn á Alþingi.
Alþýðuflokkurinn hefur hins vegar ekki slíka afsökun.
Afstaða hans byggist á því, að hann hefur nú, eins og
svo oft áður, hengt sig aftan í Sjálfstæðisflokkinn. Það
er ekki nýtt, að Alþýðuflokkurinn hafni sjálfstæðri
stefnu og skipi sér undir merki Sjálfstæðisflokksins.
í tólf ár unnu þessir flokkar saman í ríkisstjórn. Einn
af forustumönnum Alþýðuflokksins lýsti yfir því síðar,
að aldrei hefði komið til verulegs ágreinings í þeirri
ríkisstjórn. Svo líkir voru flokkarnir þá.
Þessi gamla saga er að endurtaka sig einu sinni enn.
Það er ekki gæfumerki fyrir Alþýðuflokkinn. Forustu-
mönnum hans hefur enn ekki orðið ljóst, að fylgispekt
við Sjálfstæðisflokkinn hefur valdið því, að hann er
langminnsti flokkur sósíaldemókrata á Norðurlöndum.
Þ.Þ.
MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1982
á vettvangi dagsins
Ræða Halldórs Ásgrímssonar í útvarps
umræðunum s.l. mánudag
LíTskjör sem haldið
er uppi með tap-
rekstri og skulda-
söfnun er skaðleg
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmtmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
stundarblekking
Leysum kjördæmamálið án fjölgunar þingmanna
■ Sérstakar aðstæður ríkja nú á
Alþingi. Ríkisstjórnin hefur ekki lengur
meirihluta í neðri deild þingsins.
Ríkisstjórn, sem var eina þingræðis-
stjórnin sem reyndist mögulegt að m
ynda að loknum síðustu kosningum,
hefur því ekki lengur forsendur til
styrkrar stjórnar. Á seinni hluta vetrar
mun því óhjákvæmilega koma til nýrra
kosninga, nema enn verði óvæntar
breytingar á Alþingi. Er nú tekist á um
hvernig hægt sé að haga málum þannig
að ekki hljótist af meiri háttar vandræði
fyrir efnahagslíf þjóðarinnar. Ég mun
gera þau mál að umtalsefni hér, sem
verða höfuðviðfangsefni stjórnmálanna
á næstu misserum, en þau eru efnahags-
málin og stjórnarskrármálið.
Þegar núverandi ríkisstjórn var
mynduð, hafði niðurtalningarstefna
Framsóknarflokksins fengið mikinn
hljómgrunn. Ríkisstjórnin var mynduð
eftir langa stjórnarkreppu og setti hún
sér það mark að hefta verðbólguna í
áföngum, án þess þó að lögbinda
aðgerðirnar í upphafi tímabilsins. Fara
átti leið samninga og samkomulags og
grípa inn í þegar það teldist nauðsynlegt.
Því verður ekki neitað að við
framsóknarmenn erum óánægðir með
að ekki hefur náðst meiri árangur en
raun ber vitni. Fyrir því eru ýmsar
ástæður.
Skaðleg
stundar-
blekking
Áhrif hagsmunahópa í þjóðfélaginu
eru öflug. Hinir ýmsu hópar hafa mikinn
metnað fyrir hönd umbjóðenda sinna
svo oft sést þeim ekki fyrir. Þessi sami
metnaður hefur í reynd stórlega dregið
úr möguleikum ríkisstjórnar til virkrar
hagstjórnar. í nafni þröngra sérhags-
muna er haldið uppi baráttu undir
ýmsum kjörorðum, eins og um aukin
ríkisútgjöld, lægri skatta, lægri útláns-
vexti, hærri innlánsvexti og jafnvel á
tímum samdráttar í þjóðartekjum,
krefjast menn hærri launa og minni
verðbólgu, sem í raun þýðir meiri
skuldir og aukna verðbólgu. Því skulum
við gera okkur ljóst að lífskjör sem
haldið er uppi með taprekstri og erlendri
skuldasöfnun, eru skaðleg stundar-
blekking, sem munu leiða til enn meiri
erfiðleika í framtíðinni.
Það sama á við hér og á hverju
einstöku heimili. Hvaða ábyrgt foreldri
getur réttlætt fyrir sjálfu sér að taka
eyðslulán sem það sér ekki fram á að
geta endurgreitt af tekjum sínum, í stað
þess að draga úr útgjöldum. Það veit að
með slíku háttalagi verður það
afkomendanna að gera upp óreiðuna.
Vegna þeirrar stöðu sem nú hefur
verið lýst og þeirrar ákvörðunar
ríkisstjórnarinnar að lögbinda ekki
ákveðin (prep í niður talningunni reynd-
ist nauðsynlegt að ganga til langvinnra
samninga um sérhvert skref í baráttunni
við verðbólguna. Þetta reyndist sein-
virk leið og höfum við framsóknar-
menn ekki dregið dul á óánægju okkar
um framvindu mála, enda þótt segja
megi að skilningur hafi farið vaxandi hjá
samstarfsmönnum okkar í ríkisstjórn.
Niðurtalning
eða
leiftursókn
Ef ráða á niðurlögum verðbólgu eru
aðeins tvær meginleiðir:
Sú fyrri byggist á niðurtalningu, sem
verður að vera í markvissum og
undanbragðalausum skrefum í stað
tímafreks samningaþófs sem sýnt hefur
að leiðir ekki til viðunandi niðurstöðu.
Ég vil taka sérstaklega fram, að í Ijósi
reynslunnar er það mín skoðun að
aðgerðir til niðurtalningar verðbólgu
verði að lögbinda, eigi að ná tilætluðum
árangri í baráttu gegn henni.
Síðari meginleiðin er leiftursókn, sem
landsfræg er orðin og miðar að því að
ná sem mestum árangri í einu vetfangi,
Odýrara er að
búa í Kópavogi
eftir Skúla Sigurgrímsson, bæjarfulltrúa
í Kópa vogi
■ íhaldsminnihlutinn í Kópavogi
hefur að undanförnu mjög haldið því að
fólki, að það sé dýrara fyrir venjulegt
fólk að búa hér heldur en í
nágrannabyggðum vegna hærri skatt-
heimtu bæjarfélagsins. í kosningabarátt-
unni í vor tóku þeir dæmi um hjón, sem
búa á Seltjarnarnesi, og hafa 360.000
krónur í árstekjur. Þau búa í
einbýlishúsi að fasteignamati 900.000
krónur og borga eftir útreikningum
íhaldsins 8.435 krónum minna í
bæjargjöld heldur en ef þau byggju í
Kópavogi. En málið er bara ekki svona
einfalt. Ef bera skal saman aðstöðu fólks
í þessum bæjarfélögum, þarf að fleiru
að hyggja en álögðum gjöldum. Það
skiptir máli hvernig menn koma fyrir sig
fótunum í þessum bæjarfélögum og
koma yfir sig húsi.
Hér í Kópavogi hefur bæjarfélagið
eignast landið og innleyst til sín fjöldann
allan af erfðaleiguréttindum með ærnum
tilkostnaði. Síðan úthlutar bærinn
byggjendum leigulóðum og innheimtir
svipuð gatnagerðargjöld og gerast í
nágrenninu.
Á Nesinu þarf fólk hins vegar að
kaupa lóðir á frjálsum markaði, vilji það
byggja þar. Verð á lóðum var þar á s.l.
vori um 500-550 þús. krónur. Þá þurfa
menn náttúrlega ekki að borga
lóðarleigu til bæjarins, en að sjálfsögðu
eignarskatt. Þegar lóðin er fengin, þurfa
menn svo að borga svipuð gatnagerðar-
gjöld af húsbyggingunni og gerist
annarsstaðar. Af þessu leiðir, að
byggjandinn á Nesinu þarf að rcikna sér
vexti af lóðarverði. Þessa dagana er
eðlilegt að reikna 40% vexti eða 200.000
krónur á ári og síðan árlega vexti um
alla framtíð af þessari umfram
stofnupphæð.
Þessa peninga sem hjónin á Nesinu
borguðu fyrir lóðina fá þau nefnilega
aldrei til baka. Þeir eru bundnir undir
botninum á þeim um aldur og ævi. Þeir
koma ekki einu sinni til baka við sölu,
því að verðmunur á sambærilegum
húseignum á Nesinu og í Kópavogi er
enginn. Vilji einhver halda því fram, að
þeir skili sér við sölu, þá eru það hjónin
í Kópavogi sem eru að græða þessa
peninga við sölu, því að þau þurftu ekki
að leggja þá út í upphafi.
Að þessu athuguðu, kemur í ljós, að
það er ekki 8.435 krónum ódýrara fyrir
hjónin á Nesinu að búa þar en í
Kópavogi, heldur er það um 200.000
krónumdýrara á ári.
Á Seltjarnarnesi, þar sem einkafram-
takið ræður ferðinni, hefur bæjarfélagið
látið vera að innleysa til sín landið og
úthluta síðan lóðum með venjulegum
gjöldum. Þessi stefna léttir að sjálfsögðu
róðurinn fyrir fjármálum og hann kemst
af með minni tekjur. Þessi aðferð þeirra
sigtar úr þjóðfélaginu hatekjufólk,
sem hefur efni á að byggja í bænum og
það skilar miklum tekjum í bæjarkass-
ann, þrátt fyrir lága álagningarprósentu.
Þegar menn taka þessa hluti til
alvarlegrar skoðunar, kemur í Ijós, að
hér í Kópavogi, þar sem félagshyggjan
hefur mótað stefnu bæjarfélagsins um
langan tíma, er lífsbaráttan léttari hjá
hjónunum sem dæmið var tekið af, sem
svarar ekki minna en 200.000 krónur á
ári, en þar sem einkaframtakið ræður
ferðinni.