Tíminn - 03.11.1982, Blaðsíða 6

MIÐVIKUDAGUR 3. NÓVEMBER 1982.
6______
fréttir

alþingi
• ■
Tímumvnd EUa
■ Örlygur Hálfdánarson kynnir fréttamönnum þriðja bindi af bókinni Landið þitt ísland.
Þriðja bindi verksins „Landið þittM komið út:
BÓKINN UNNIN AD
FULLU HÉRLENDIS
■ Þriðja bindi bókarinnar Landið þitt
ísland, eftir Þorstein Jósepsson og
Steindór Steindórsson, með sérstökum
Reykjavíkurkafla eftir Pál Líndal er nú
komið út hjá Erni og Örlygi. Þriðja
bindið nær frá bókstafnum L til R og
það sem er sérstakt við þetta bindi er
að bókin er að öllu leyti unnin hér á
landi, en tvö fyrstu bindin voru prentuð
og bundin erlendis.
Þessi tilhögun við vinnslu þriðja
bindisins er tilkomin vegna þéss að
Prentsmiðjan Oddi hf. býr nú yfir
miklum og fullkomnum vélakosti, sem
ekki var til staðar þegar fyrri bindin voru
unnin. Setning, filmun og allar lit-
greiningar verksins hafa frá byrjun verið
unnar hér á landi.
Þriðja bindið af Landið þitt ísland er
340 blaðsíður og eru í bókinni 295
litmyndir.
í Reykjavíkurkaflanum er fjöldi gam-
alla mynda og teikninga og meðal þeirra
nokkrar eftir Jón Helgason biskup, sem
eru í eigu Árbæjarsafns. Örlygur Hálf-
dánarson bókaútgefandi hefur fært Ár-
bæjarsafni og afkomendum Jóns Helga-
sonar sérstakar þakkir fyrir að hafa
fengið leyfi til þess að nota myndir Jóns
og í þakklætisskyni færði hann Árbæjar-
safni gjöf nokkra fjárupphæð, sem hann
óskaði eftir að yrði notuð til þess að búa
sem best að myndunum í safninu.
BÚNAÐARBÁNKINN
AKUREYRI
GLERÁRHVERFI
Á morgun opnar Búnaðarbankinn
afgreiöslu í nýrri vershmarmiðstöð
í Glerárhuerfí á Akureyrt
Afgreiðsla þessi er undir stjórn útibússtjóra
bankans á Akureyri og er œtlað að þjóna
hinu ört vaxandi bæjarhverfi norðan Glerár.
Kaffiveitingar verða fyrir viðskiptavini
allan opnunardaginn.
Verið velkomin
BÚNAÐARBANKI ÍSLANDS
Málefni aldradra
■ Svavar Gestsson hefur mælt fyrir
stjórnarfrumvarpi um málefni aldr-
aðra. Það var fyrst lagt fram s.l. vor
en náði ekki fram að ganga. Frum-
vörp og þingsályktunartillögur um
málefni aldraðra hafa verið á ferð-
inni undanfarin ár, en í júlí 1981
skipaði heilbrigðis og tryggingamála-
ráðherra sjö manna nefnd til að gera
tillögur um samræmingu á skipulagi
í heilbrigðisþjónustu fyrir aldraða
með tilliti til félagslegra og heilsufars-
legra sjónarmiða, og hefur nefndin
samið frumvarpið um málefni aldr-
aðra.
í frumvarpi þessu eru málefni
aldraðra tekin til heildarendur-
skoðunar með það fyrir augum að
komið verði á samræmdu skipulagi á
þjónustu fyrir aldraða með tilliti til
félagslegra og heilsufarslegra sjónar-
miða. Leitast var við að tengja
öldrunarþjónustu við þá þjónustu,
sem fyrir hendi er, bæði heilbrigðis-
þjónustu í tengslum við heilsugæslu-
stöðvarnar, sem eru í hraðri upp-
byggingu og félagslega þjónustu
sveitarfélaga.
Helstu nýmæli frumvarpsins eru:
1. Sett er fram það markmið að
aldraðir eigi völ á þeirri heilbrigð-
is- og félagslegri þjónustu, sem
þeir þurfa og að þessi þjónusta sé
veitt á því þjónustustigi, sem sé
eðlilegast og hagkvæmast miðað
við þörf og ástand hins aldraða.
2. Lagt er til að yfirstjórn öldrunar-
mála sé í höndum eins ráðuneytis,
heilbrigðis- og tryggingamálaráðu-
neytis, og að þar verði sett á stofn
sérstök deild til að annast þennan
málaflokk.
3. Lagt er ti! að sett verði á stofn
samstarfsnefnd um málefni aldr-
aðra. Hlutverk þessarar nefndar
yrði allvíðtækt, annars vegar
stefnumótandi og hins vegar ráð-
gefandi.
4. Lagt er til að stjómum heilsu-
gæslustöðva, í samvinnu við fé-
lagsmátaráð, þar sem þau starfa,
verði falin stjóm öldmnarmála á
sínu svæði.
5. Lagt er til að við hverja heilsu-
gæslustöð starfi þjónustuhópur
aldraðra. Þessi þjónustuhópur
yrði samstarfshópur starfsfólks
heilsugæslustöðvar, starfsfólks
félagslegrar þjónustu svo og
þeirra stofnana, sem vinna að
öldrunarþjónustu á starfssvæði
þjónustuhópsins.
6. Lagt er til að komið verði á fót
heimaþjónustu fyrir aldraða. Með
heimaþjónustu er átt við þá
aðstoð, sem veitt er á heimili
aldraðs einstaklings. Þessi þjón-
Enn er deilt
um fyrirspurn
■ Þingstörf ganga vel og virðulega
á nýhöfnu þingi. Mál eru endurflutt
og framsöguræður eru langar og
ítarlegar, enda flestar fluttar í annað
eða þriðja sinn. Einu óróleikamerkin
á yfirborðinu eru þegar fyrirspurn
Vilmundar Gylfasonar til dómsmála-
ráðherra varðandi skoðun hans á
ummælum sýslumanns í tilteknu
máli ber á góma.
Skipan nefndar til að spyrja dóms-
málaráðherra spurningarinanar kom
til afgreiðslu í sameinuðu þingi á
.þriðjudag og kvaddi flutningsmaður
sér hljóðs um þingsköp og veittist að
forseta og þingheimi fyrir meðferð
málsins, er fyrirspum um það var
vísað frá s.l. fimmtud. Hann sagðist
brjóta odd af oflæti sínu og særðu
þinglegu stolti og fara ekki fram á að
forseti viki þegar málið verður tekið
fyrir, enda treysti hann því að málið
færi fram með þinglegum hætti.
Hann átaldi forseta fyrirmeðferðina.
Ólafur Ragnar tók í sama streng og
spurði hvernig á því stæði að fyrst
eftir að þingmenn höfðu fellt að leyfa
fyrirspurnina birtist hún á prenti sem
formlegt þingskjal, og númerað. En
Vilmundur lagði fram þingsályktun-
artillögu um að kosin yrði nefnd til
að leggja fyrirspurina fyrir dóms-
málaráðherra. Taldi Ólafur Ragnar
þessa meðferð óviðunandi og brot á
þeim reglum sem gilda á Alþingi.
usta er tvíþætt, annars vegar
heilbrigðisþjónusta og hins veg-
ar félagsleg þjónusta.
7. Settar eru fram skilgreiningar á
því hvaða stofnanir teljist dvalar-
stofnanir fyrir aldraða.
8. Lagt er til að vistunarmat fari
fram áður en menn verði vistaðir
á dvalarstofnunum fyrir aldraða.
9. Lagt er til að kostnaður af vistun
á dvalarstofnunum fyrir aldraða
verði greiddur af sjúkratrygginga-
deild Tryggingastofnunar ríkisins
eða með beinum framlögum úr
ríkissjóði. Þó er gert ráð fyrir því
að vistmenn taki þátt í greiðslu
dvalarkostnaðar, eftir ákveðnum
reglum í samræmi við tekjur.
Um skeið hafa flestir verið sam-
mála um að eitt mesta vandamálið,
sem við er að glíma í heilbrigðisþjón-
ustu landsmanna snerti heilbrigðis-
og vistunarþjónustu fyrir aldraða.
Reynt hefur verið að leysa þessi mál
eftir föngum og má segja að í dag
þjóni mörg hinna minni sjúkrahúsa
á landsbyggðinni því hlutverki að
vista aldraða, sem á hjúkrun þurfa
að halda. í Reykjavík og nágranna-
byggðunum hefur á hinn bóginn
skapast hálfgert neyðarástand, þar
sem fjöldi aldraðra hefur aukist
hröðum skrefum og miklu meira en
annars staðar á landinu. Er hér jafnt
um að ræða einstaklinga, sem búið
hafa meginhluta ævi sinnar á þessu
svæði og aðflutta, sem leita þess
öryggis, sem Reykjavík og nágranna-
byggðirnar veita, einkum á sviði
heilbrigðis- og félagsþjónustu að
öðru leyti.
Brýnt er að leita lausnar þessara
mála og líta verður á þá lausn óháð
landshlutum. Þannig verður að
marka ákveðna stefnu með það fyrir
augum að íþyngja ekki þeim sveitar-
félögum, sem sérstöðu sinnar vegna
taka við öldruðum umfram önnur.
Verður þetta ekki gert á annan hátt
en með því að auka afskipti og
skyldur ríkisins vegna þessara mála
og jafnframt að auka möguleika
sveitarfélaga á því að leysa málin
innan eigin svæða án þess að reisa
sér hurðarás um öxl fjárhagslega.
Með frumvarpi þessu er jeynt að
leysa þessa þætti og má segja að
grunntónn þess sé sá, að hér sé um
að ræða málefni, sem snertir alla
landsmenn jafnt og geti því ekki
eingöngu verið viðfangsefni ein-
stakra sveitarfélaga að leysa úr þeim,
með öllum þeim fjárhagsbyrðum,
sem slíku fylgir. Stefnt er að stórátaki
á skömmum tíma hvað uppbyggingu
stofnana fyrir aldraða snertir með
tilkomu Framkvæmdasjóðs aldraðra.
Jón Helgason forseti sameinaðs
þings svaraði að ljóst væri að fyrir-
spurinin hefði ekki verði númerað
þingskjal þegar atkvæðagreiðslan um
hana fór fram.
Stéttarfélög
og vinnudeilur
enn komið
á dagskrá
■ Vilmundur Gylfason hefur mælt
fyrir frumvarpi urn stjórnskipunar-
lög, þar sem ráð er fyrir því gert að
heimild til útgáfu bráðabirgðalaga
verði afnumin.
Þá mælti hann einnig fyrir frum-
varpi um stéttarfélög og vinnudeilur,
sem nú kemur til umræðu á þriðja
þinginu í röð. Aðalefni frumvarpsins
er að launþegar á sama vinnustað
geti stofnað eigin félag er fari með
kjaramál þeirra, ef þeir svo óska.
Mikla umræður hafa áður farið fram
um þetta mál, og líklegt er að svo
verði enn á nýbyrjuðu þingi, því
fundi var frestað áður en það varð
útrætt og komust ekki aðrir í pontu
en Vilmundur flutningsmaður og Jón
Baldvin, sem sagði að núverandi
skipulag verkalýðsfélaga hentaði vel
fámennum forréttindahópum, frem-
ur en launþegum og taldi breytinga
þörf eins og flokksbróðir hans.
Guðmundur J. skrifaði margt niður
hjá sér undir ræðum þeirra félaga.