Tíminn - 06.11.1982, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 6. NÓVEMBER 1982.
■ „Þegar menn ræða þessi laxamál
heyrist stundum, að í sambandi við
aukna laxaframleiðslu sé markaður
ekki fyrir hendi. Reynsla Norðmanna
segir okkur að svo þurfi ekki að vera,
ef vel sé að markaðsmálum staðið“
■ Flotkvíar á sjótjörn í Kollaflrði.
laxi en laxinum okkar. Þannig var 1980
aðeins 27% af laxainnflutningi til þessara
landa atlantshafslax en hitt kyrrahafslax.
Þessu hlutfalli vilja norskir laxasalar
breyta í framtíðinni til hagsbóta fyrir
eldislaxinn. Það verður víst þungur
róður vegna þess hve verðið er lágt á
kyrrahafslaxinum, sem fyrr segir. Mikið
magn af kyrrahafslaxi fer í niðursuðu,
sem dreift er um heim allan, enda er
gífurlegur afli sem fæst af kyrrahafslaxi.
Laxinn á hvers manns disk!
Hinir norsku frændur okkar stefna að
því að leita leiða til þess að auka neyslu
á laxi í viðskiptalöndum sínum, því víða
sé markaður þar alltof takmarkaður
vegna þess hve fólk notar lítið lax til
matar. Innflutningur á laxi til Frakklands
svarar til þess að hver íbúi þar neyti
aðeins 300 gramma af laxi til Frakklands
magna á hvem Englending, Þjóðverja og
Hollending er innan við 100 grömm.
Ástæða þess er sú, að laxinn er
lúksusvara. Laxasalar segja að það hljóti
að vera hægt að breyta neysluvenjum
almennings og fá hann til þess að borða
meira, en nú er gert, af þessum gómsæta
fiski - laxinum; að hann verði algeng
fæða. Einar Hannesson
Heimildir;
Blaðið „Fiskeoppdrett", Bergen
Laxeldi í sjó eftir Árna ísaksson,
fiskifræðing
U mf erðar-
miðstöð í
■ Davíð Aðalsteinsson.
■ Davíð Aðaisteinsson
er fyrsti flutningsmaður til-
lögu um umferðarmiðstöð
í Borgarnesi. Hún felur í
sér að ályktað verði um að
rfldsstjórninni verði falið
að hlutast til um athugun á
breyttu skipulagi fólks-
flutninga með tilliti til þess
að komið verði á fót um-
ferðarmiðstöð í Borgar-
nesi. Meðflutningsmenn
eru aðrir þingmenn Vest-
urlands þeir Alexander
Stefánsson, Eiður Guðna-
son, Skúli Alexandersson,
Jósef H. Þorgeirsson og
Friðjón Þórðarson.
Tillagan er studd eftirfarandi röksemd-
um:
Góðar samgöngur eru mikilvægar í
okkar þjóðarbúskap, enda er varið
10-15% af ríkisútgjöldum til þessa
málaflokks. Með betra vegakerfi hljóta
samgöngur að aukast og skilyrði til
góðrar þjónustu að batna. Hagræðingar
er- þörf á hinum ýmsu sviðum sam-
göngumála, ekki aðeins að því er varðar
fjárfestingar í samgöngumannvirkjum,
heldur og ekki síður í nýtingu þeirra til
hagsbóta fyrir samfélagið. Þjónusta,
sem veitt er hér á landi á sviði
samgangna, gegnir þar mikilvægu hlut-
verki. Bent hefur verið á að ástæða væri
til að endurskoða alla þætti sam-
gönguþjónustu hér á landi með að
markmiði aukna hagkvæmni, betri nýt-
ingu flutningatækja, en meiri og öruggari
þjónustu.
Athuganir Framkvæmdastofnunar
ríkisins hafa leitt í ljós að einfalda þurfi
leiðarkerfi sérleyfisbifreiða, samhæfa
hina ýmsu þætti samgönguþjónustunnar
og að undangenginni rannsókn stofnana
eða byggja, ef þurfa þykir, flutningamið-
stöðvar á ýmsum stöðum á landinu.
Einnig þarf að athuga í þessu sambandi
innanhéraðssamgöngur og athuga
nýjungar á því sviði og hafa í huga betri
nýtingu þeirra samgöngutækja sem til
eru.
Undanfarin ár hafa farið allt að 50.000
manns með sérleyfisferðum um Vestur-
land á ári hverju. Með tilkomu brúar
yfir Borgarfjörð fara allflestir farþeg-
anna um Borgames. Meðalnýting hjá
sérleyfum hefur verið misjöfn eða frá
um það bil 20-80% eftir árum og
árstímum. í dag eru 5 sérleyfishafar sem
aka frá Reykjavík um Borgames. Með
þeirri tillögu, sem hér er flutt, er gert
ráð fyrir að sú endurskoðun, sem áður
er vikið að, verði hafin og er því um að
ræða hluta af stærri heild. Þau sérleyfi,
sem þessi tillaga varðar, mynda nokkuð
samfellt umferðamet og leiða því
hugann að aukinni hagkvæmni.
gróður og garðarf
■ Grein af eldlilju með blaðaxlalaukum, rósaaldin, eldliljuiaukar, og
reyniber (25/10 1982)
Sumar kveður,
vetur heilsar
■ Sumarið kvaddi með svölum
laufvindum. Vetur svaraði á sama
veg. Þyrlandi laufum fækkar. Gljá-
víðirinn heldur ennþá sínum gljáandi
grænu laufum, en flest tré og runnar
standa afklædd hvarvetna. Vestur-
bæjarvíðir, ribs, sumar rósir o.fl. eru
þó aðeins háttuð til hálfs.
Bráðum em það aðeins sígrænar
tegundir, sem halda gróðurlit sumars-
ins (greni, fura, einir, beitilyng,
krækilyng, sortulyng, eski, skjald-
burkni, o.s.frv.) Reynið að finna
fleiri.
Allmörg sumarblóm skarta enn í
görðum, en æði mismunandi eftir
bæjarhlutum o.fl. staðháttum. Vest-
urbærinn er tiltölulega mildur, það
gerir nálægð hafsins ojg lítil hæð yfir
sjó. Mikið blómaskrúð er t.d. ennþá
við Elliheimilið á Hringbraut, þar
blómgast vorlaukarnir líka snemma
á vorin.
Uppi í Breiðholti er mun kaldara,
þar >er flest komið í vetrarhvíld,
einkum þar sem hæst ber og vindar
gnauða óhindraðir. Síst má gleyma
nauðsyn skjóls í okkar vindblásna
landi, já, skjól og meira skjól! Þá
þrífst furðu margt. Skjól og opið
fyrir sól.
Margir þekkja grasgarðinn í Laug-
adalnum í Reykjavík, hafa lært þar
að þekkja plöntur og velja tegundir
í garða sína. Laugadalurinn er raunar
ekkert kjörsvæði ræktunar, heldur
kuldalægð frá náttúrunnar hendi,
nema þar sem jarðhita gætir. Kalt
loft er þyngra en hlýtt og rennur
undan halla líkt og vatn. í köldu,
kyrru veðri safnast það í lægðirnar,
þar falla t.d. kartöflugrös oft, þó þau
standi óskemmd uppi í brekkunum.
Þrátt fyrir þetta er gróska í mörgu í
grasagarðinum og þrífast þar furðu
margar tegundir frá ýmsum löndum
í hléi skjólbelta. Vissir kostir fylgja
tilraunastarfi á svona erfiðum stað.
Má kannski segja að tegund sem
dafnar þar þrífist nær alls staðar.
Margt er þama forvitnilegt í
uppeldi og fjölgun, tegundir og
afbrigði víðs vegar að ræktuð og
reynd, auðvitað með harla mis-
jöfnum árangri. Það sem stenst
prófið verður smám saman á boð-
stólum handa garðræktendum.
Ég nefni dæmi af handahófi:
Dísarunnar (Syringa) eru eftirsóttir
vegna blómfegurðar, en margir
hverjir varla nógu harðgerðir og
heldur tregir að blómgast. Þó eru nú
betri tegundir ( ræktun en áður var.
í grasagarðinum benti Sigurður
Albert á tegund, sem borið hefur
stóra fagra blómskúfa á sumri hverju
og ekki kalið. Mun sú eiga útbreiðslu
skilið.
Harðgerð tegund roðaberja (Ber-
beris) reyndist einnig vel og slær
fögrum haustroða á blöðin. Þarna
eru fjölmargar smáhríslur selju í
uppvexti eftir sáningu.
Margir vilja fá selju í garð sinn, en
treglega gengur að fjölga henni með
græðlingum. Karlplöntur selju eru
sérlega vinsælar, því hinir gullgulu
reklaskúfar þeirra bregða ljóma á
garðana á vorin.
Fjölmargt fleira er vitanlega á
döfinni í grasagörðunum tveimur, á
Akureyri og hér. Þeir hafa viðskipti
við grasagarða víða um heim.
Þó vetur fari í hönd er suðrænt
loftslag í gróðurhúsunum.
Margir hér syðra heimsækja blóm-
aval í Sigtúni, en sú stöð er með
hinum bestu á Norðurlöndum. Þar
gefur að líta mjög mikla fjölbreytni,
plöntur frá öllum heimsálfum. Fólk
gengur um að skoða og velur blóm á
heimili sín - blaðjurtir, blómjurtir,
blómlauka, kaktusa, pálma og pálm-
aliljur o.s.frv. Þarna er einnig mikið
þurrkaðra jurta til skreytinga. Nýjar
og nýjar sendingar plantna sífellt til
sýnis.
Nú lækkar sól og lengir nótt,
vetrardimman hrjáir innijurtirnar
flestar. Þá er að grípa til gerviljós-
anna og þarf lítinn útbúnað til ,bara
hillu, t.d. bókahillu og fljóðljósrör,
eitt eða fleiri.
Blómin standa á hillunum og
flóðljósrörin eru hengd yfir. Kveikt
er á Ijósunum þegar skyggja tekur á
kvöldin, eða jafnvel fyrr í skamm-
deginu og slökkt fyrir nóttina. Ljósin
örva til vaxtar og blómgunar, lengja
oft mikið blómgunartímann.
Pálsjurt (Saint Paulia) blómgast
t.d. allan veturinn, ýmislega lit
afbrigði. Best fer um lágar, þrýstnar
jurtir í hillunni.
Þið getið gert tilraunir með slíka
flóðlýsta blóntahillu.
Þrestir hafa verið iðnir við reyni-
berin rauðu undanfarið, en ögn er
þó eftir. Sums staðar má sjá rauðrósa-
aldin og litla, rauða lauka í blaðöxl-
um eldliljunnar í görðunum.
Já, margt er að sjá og skoða, þó
kominn sé þrjúhundraðasti dagur
ársins, og hvasst og kalt í norðan-
verðu landiu.
Ingólfur Davfðsson,
skrifar