Tíminn - 14.11.1982, Blaðsíða 19

SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1982.
19
kvikmyndasjá
■ Franska kvikmyndavikan hefst í
Regnboganum í dag, laugardag, og
eru sjö franskar kvikmyndir sýndar á
vikunni. Daniel Charbonnier hjá
franska sendiráðinu hefur samið kynn-
ingartexta um myndirnar, franska
kvikmyndavikan er haldin á vegum
franska sendiráðsins og til styrktar
Rauða krossi íslands. Allar myndir
eru sýndarmeð enskum skýringatexta.
Surtur/
Anthracite
Stjórn: Edouard Niermans (1980)
Aðalhlutverk: Jean-Pol Dubois,
Bruno Cremer, Jean Bouise, Jéröme
Zucca
Handrit: Edouard Niermans
Kvikmyndataka: Bernard Lutic
Tónlist: Alain Jormy
Sýningartími: 90 mín.
■ Kvikmyndagerðarmaðurinn Edouard
Niermans er gestur sjöundu frönsku
kvikmyndavikunnar í Reykjavík.
Hann mun kynna mynd sína á opnun-
ardegi hennar, laugardaginn 13. nó-
vember.
Edouard Niermans fæddist árið
1943. Hann hóf feril sinn sem leikari
og lék í leikhúsi, í kvikmyndum og
sjónvarpsleikritum, en gerðist síðan
aðstoðarkvikmyndaleikstjóri (einkum
hjá Francois Reichenbach), og gerir
þá tvær stuttar kvikmyndir: „La Mém-
oire foudroyée" („Eldingu lostið
minni". 1967) og „La Syncope" („Yfir-
liðið—1976, en hún fékk verðlaun í
Cannes það sama ár).
„Surtur", fyrsta kvikmynd hans af
fullri lengd, var frumsýnd á Cannes-
hátíðinni árið 1980. Henni hefur verið
mjög hrósað fyrir fullkomna tækni,
einlægni og tært hugmyndaflug.
Myndin gerist árið 1952 í gagnfræða-
skóla jesúítareglunnar í Rodez-héraði.
Eins og við má búast, var Edouard
Njermans ungur að árum látinn fara í
heimavistarskóla sem rekinn var af
jesúítum. Myndin er að miklu leyti
byggð á persónulegri reynslu hans.
Þegar Surtur var frumsýnd skýrði
Edouard Niermans frá áformum sínum
með gerð þessarar myndar: „Bernsku-
og æskutímabilinu er of oft lýst sem
skemmtigöngu milli sakleysis og ga|-
gopaskaparen ístaðinn er hér um að
ræða tímabil þegar maður kemst í
kynni við klíkuskap og óumburðar-
lyndi, lærir að svindla, pína sjálfan sig
og haga sér aumingjalega. Mig langaði
til að reyna að sýna þennan raunveru-
leika“.
Nótt, útítaka/
ExterieurNuit
Stjórn: Jacques Bral (1980)
Aðalhlutverk: Christine Buissnn,
André Dussolier, Gérard Lanvin
Handrit: Jacques Bral
Kvikmyndataka: Pierre-William Glenn
Tónlist: Karl-Iieinz Scháfer
Sýningartími: 1. klst. og 50 mín.
■ Eftir að hafa brotið allar brýr að baki
sér, kemur Leó (Gérard Lanvin), jass-
leikari nokkur, sér fyrir heima hjá Bony
(André Dussolier), æskuvini sínum, en
sé er rithöfundur.
Saman kynnast þeir Coru (Christine
Boisson) ungri einmana utangarðskonu
sem ekur leigubíl að nóttu til. Félagarnir
tveir dragast mjög að henni. Vegna þess
hver Leö lifir óvenjulegu lífi og er þar
með tilbúinn að taka þátt í ýmsum
ævintýrum, getur Cora tekið upp sam-
band við hann. Með þessum tveim
viðkvæmu sálum tekst smám saman
djúpt ástarsamband, bæði Ijúft og þrung-
ið ofbeldi. Myndin er saga þessarar heitu
og vonlausu ástar, sem dæmd er til
dauða.
„Nótt/útitaka“ er mynd sem lýsir
þessum þerm persónum, andlitsmynd í
þrem hlutum. Cora, Leó og Bony eiga
það sameiginlegt að geta ekki látið
drauma sína rætast og að fela undir
hrjúfu yfirborði löngunina til að ná
sambandi hvort við annað. Um tíma
hittast þau aftur og endurheimta trúna
á lífið, sem svo síðan skilur þau að.
Eitt nafn þarf að nefna í sambandi við
þessa mynd en það er nafn Pierre-Wil-
liam Glenn sem tók hana. Hann er einn
af fremstu kvikmyndatökumönnum
Frakka.
Diva/Storsöngkonan
Stjórn: Jean-jacques Beineix (1981)
Aðalhlutverk: Wilhelmenia Wiggins-
Fernandes, Fredéric Andréi, Richard
Bohringer, Thuy An Luu.
Handrit: Jean-Jacques Beineix et Jean
Van Hamme
Kvikmyndataka: Vladimir Cosma
Sýningartími: 1 klst. 50 mín.
■ Cynthia Hawkins er svört og ákaf-
lega fögur. Hún hefur stórkostlega
söngrödd, er ein af mestu sópransöng-
konum veraldar. Eini galli þessarar
söngstjörnu er að hún neitar algjörlega
að láta taka söng sinn upp.
Jules er 18 ára og vinnur sem
póstmaður. Hann ekur um borgina á
gula vélhjólinu sínu sem er útbúið með
stereotækjum. Hann hefur aðeins eitt
áhugamál, tónlistina, aðeins eitt átrun-
aðargoð: Cynthiu Hawkins. og aðeins
einn galla: hann tekur ólöglega upp á
segulband.
Cynthia Hawkins kemur við í París til
að halda eina söngskemmtun. Jules felur
segulband undir úlpunni sinni og tekur
rödd hennar upp.
Nadia er fyrrverandi símavændiskona.
Hún reynir að komast undan melludólgi
nokkrum, en dagar hennar eru brátt
taldir. Áður en hún deyr, les hún ákæru
inn á svarta segulbandsspólu, líkri þeim
sem ungi póstmaðurinn notar. Hún
kemur þar upp um forstöðumenn stórs
vændishrings.
Parna er um að ræða ómetnalegar
upptökur, og fyrir algjöra tilviljun lendir
seinni spólan í vélhjólstösku Jules við
hliðina á hinni fyrri. Án þess að hann
viti af því, er Jules síðan éltur af
lögreglunni, af atvinnumorðingjum og
af leyndardómsfullum Kínverjum.
Hann hefur aðeins eitt athvarf, Alba
og Gorodish, óvenjulegt par sem lifir í
heimi undarlegra hljóma.
Margt hefur verið sagt um „Stórsöng-
konuna," margt skrifað um þessa fyrstu
mynd Jean-Jacques Beineix. Hún hefur
verið kölluð fagurfræðilegur „krimmi",
draumkennd „glæpamynd", í „kitsch"
stíl níunda áratugsins.
Þegar myndin kom út í París síðastlið-
ið haust, náði hún litlum vinsældum,
þrátt fyrir að utan Frakklands varð hún
strax fræg, fékk verðlaun og skjóta
dreifingu. Hún hlaut viðurkenningu
með fjórum Sesar-verðlaunum (eins
konar óskarsverðlaun Frakka) í febrúar
síðastliðnum (Jean-Jacques Beineix
fékk Sesar fyrir bestu fyrstu mynd,
Vladimir Cosma fékk Sesar fyrir besta
tónlist, Philippe Rousselot fékk Sesar
fyrir bestu myndatöku, og Jean-Pierre
Ruh Sesar fýrir bestu hljóðupptöku).
Hófst þá önnur sigurför „Stórsöngkon-
unnar.“
Ári eftir frumsýningu er hún enn sýnd
í fimm stórum kvikmyndahúsum París-
ar.
Aðalefnið i myndinni er leit Jules, leit
sem engan árangur getur borið, úr því
að átrúnaðargyðja hans sem sjálf leitar
fullkomnunar, lætur ekki handsama
neitt af sér.
Eftirförin sem Jules verður fyrir án
þess að hafa óskað þess, er aðeins
dreifing á sama þema.
Næsta mynd Jean-Jacques Beineix
verður, að hans eigin sögn, „ennþá ein
Ieit, við hliðina á lögreglusögu". Sú
verður byggð á skáldsögu eftir David
Goodis. „Tunglið í göturæsinu”. í
aðalhlutverki verður Gérard Depardieu.
„Þetta verður ákaflega draumórakennd
mynd. Frásögnin kemur og fer, frá
raunveruleikanum til draums og mar-
traðar", þessi skilgreining gæti einnig átt
við „Stórsöngkonuna." Jean-Jacques
Beineix játar að hann sé draumóramað-
ur. „Það er ein setning sem fylgir mér.
Hún er eftir Brassens. Þetta er mynd og
ég þekki í henni eina af mínum helstu
lífsreglum: „eilífðarferðamaður sem rær
áfram á öldunum og lætur sig dreyma““.
Stjórn: Ariane Mnouchkinc (1978).
Aðalhlutverk: Phillippe Caubére (Mo-
liére), Josette Derenne (Madcleine
Béjart), Birgitte Catillon (Armande
Béjart), Jean-Claude Penchenat (Louis
XIV), Rober Pianchon (Colbert), Dan-
iel Mesguich (Pilippe d’Orléans), Jon-
athan Sutton (La Grage). og allir
leikarar „Théátre du Soleil“.
Handrit: Ariane Monuchkine
Kvikmyndataka: Bcrnard Zitzermann
Tónlist og útsendingar: René Clémencic
Sýningartími : 4 klst. 20 mín.
■ Svipmynd úr Moliere.
Moliere eða líf
heiðarlegs manns
Þessi mynd er sýnd í tveim hlutum.
Kaupa verður miða á hverja sýningu
fyrir sig.
■ Ariane Mnouchkine hefur nú stjórn-
að hinum fræga leikflokki Sólarleikhúss-
ins (Théátre du Soleil) í átján ár. Hver
sýning þessa leikflokks er viðburður,
sönn hátíð. Sýningarnar fara fram í
Vopnabúrinu í Vincennes (La Carto-
ucherie de Vincennes), þessum óvenju-
lega og töfrandi stað rétt utan við París.
Mestri hylli áhorfenda hafa náð þær
sýningar sem nefnast „1789“, „1793",
„Gullöldin", „Mefistó", „Ríkharður II“,
og nú alveg nýlega, „Þrettándakvöld".
Aðspurð um tengsl hennar við kvik-
myndir, lýsir Ariane Mnouchkine yfir:
„Ég hef ákaflega gaman af kvikmyndum
og fer miklu oftar í kvikmyndahús
heldur en í leikhús. Að undanskyldum
um það bil fimmtán sýningum sem
Giorgio Strehler, Roger Planchon og
Roger Blin hafa sett upp. hef ég orðið
fyrir meiri áhrifum frá kvikmyndagerð-
armönnum eins og Renoir, Rossellini
eða Mizoguchi heldur en frá leikstjórn-
um sem vinna í leikhúsi".
„Moliére" er önnur kvikmynd Ariane
Mnouchkine, en árið 1974 gerði hún
heimildarmynd um sýningar Sólarleik-
hússins.
Ariane Mnouchkine hafði úr nógu að
spila svo sem efni hennar hæfði: tuttugu
milljóna franka sjóð, tvö hundruð
manns sem allir unnu á sama kaupi í
heilt ár, en þannig eru samstarfsreglur
Sólarleikhússins, eitt þúsund og tvö
hundruð búningá sem sérstaklega voru
búnir til fyrir myndina, en sjálf mynda.
takan tók sex mánuði.Verkefnið var líf
Jean-Baptiste Poquelin, sem kallaður
var Moliére (1622-1673). Myndin er
saga baráttu þessa manns, mistaka hans
og sigra, á öld þegar íburður gat aldrei
hulið hungur eymd og áþján.
Undarlegt ferðalag/
Un Etrange Voyage
Stjórn: Alain Cavalier (1981)
Aðalhlutverk: Jean Ruchefort, Camille
de Casabianca, Arlette Bonnard
Handrit: Alain Cavalier og Camille de
Casabianca
Kvikmyndataka: JeanFranyois Robin
Sýningartími: 1. klst. 39 mín.
■ Alain Cavalier býr til glæsilegar
kvikmyndir, næstum snyrtilega. Hann
hefur ekki gert nema átta kvikmyndir áf
fullri lengd á tuttugu árum. Meðal þeirra
þekktustu eru „Le combat dans l’ile"
(„Bardaginn á eyjunni" - 1962 - með
Jean-Louis Trtignat og Romy Schneider
í aðalhlutverkum), „L’insoumis" („Upp-
reisnarmaðurinn" - 1964 - með Alain
Delon og Léa Massari í aðalhlutverk-
um), „La Chamade" („Hjartsláttur" -
1968 - með Catherine Deneuve og
Michel Piccoli).
Ef til vill eru myndir Alain Cavalier
unnar af svo mikilli nákvæmni vegna
þess hver þær eru fáar. Þær eru töluvert
sérstakar, en þó mjög ólíkar innbyrðist
hvað stíl og hugmyndir snertir.
Undarlegt ferðalag er byggt á atviki
sem talað var um í blöðum árið 1978.
Pierre, rnaður um fimmtugt (leikinn af
Jean Ruchefort), fer að leita að móður
sinni sem hvarf meðan hún var í lest á
ferð milii Troves og Parísar. Hann
verður brátt fullviss þess að móðir hans,
sem kom í lestina í Troyes, fór ekki úr
henni í París, þrátt fyrir að lestin nam
hvergi staðar á leiðinni. Pierre ákveður
því að ganga frá París til Troyes, og
fylgja járnbrautarteinunum. Dóttir
hans, Amélie (sem Camille de Casabi-
anca leikur, en hún er dóttir leikstjórans
sjálfs), en samband þeirra hefur verið
gloppótt, samþykkir að slást í för með
honum. Með hverjum deginum sem
líður, færa samræðúrnargöngumennina,
föður og dóttur, nær hvort öðru.
í þessari mynd segist Alain Cabalier
hafa vilja ná fram „þessu vandasama
jafnvægi milli geðshræringar og
spennu. „Með því að veita „Undarlegu
ferðalagi" öll atkvæði sín, komst dóm-
nefnd Louis Delluc verðlaunanna - sem
oft eru nefnd „Goncourt kvikmyndalist-
arinnar" - að þeirri niðurstöðu að
honum hafi tekist það.
■ Úr Undarlegt ferðalag eftir Alan Cavalier.
Harkaleg heimkoma/
Retour en Force
Stjórn: Jean-Marie Poiré (1980)
Aðalhlutverk: Victor Lanoux, Bern-
adette Lafont, Pierre Mondy
llandrit: Jean-Marie Poiré og Josiana
Balasko
Kvikmyndataka: Yves Lafaye
Tónlist: William Scheller
Sýningartími: 1 klst. 34 mín.
■ Eftir að hafa gert þrjár myndir er
Jean-Marie Poiré, sem skrifaði handrit
og samtöl margra mynda eftir Michel
Audiard, Georges Lautner og Edouard
Molinardo, nú búinn að ávinna sér nafn
sem gamanmyndaleikstjóri.
Myndir hans eru dæmigerðar fyrir
vissa tegund kvikmynda sem blómstrar
um þessar myndir í Frakklandi. Þessar
kvikmyndir taka beint upp gálgahúmor
kaffileikhúsanna eða byggja á andanum
sem þar ríkir. Innihald þessara grín-
mynda er eins og uppskrift þeirra,
einfalt og áhrifamikið: venjulegar per-
sónur lenda i furðulegustu ævintýrum,
leikararnir eru þekktir, tilsvörin hnyttin,
atburðarásin í óreiðu og fyrir koma
óvænt atvik og allskyns uppákomur
gerast.
Harkaleg heimkoma er önnur mynd
Jean-Maric Poiré (hann gerði árið 1978
„Les Petits calins" („Stelpur í stráka-
leikt") og arið 1981 „Les' hommes
préférent les grosses" („Karlmenn kjósa
fitubollur") . Þetta er saga Adriens
Blaussac, náunga sem sleppur úr fangelsi
eftir að hafa afplánað átta ára dóm fyrir
vopnaða árás. Hann býst við að hitta nú
fjölskyldu sína og dágóða úpphæð sem
„vinir“ hans hafa grætt fyrir hann. En
Andrien kemst brátt að raun um annað:
fjölskyldan hefur ekki hegðað sér sem
skyldi í fjarveru hans og „vinirnir" eru
tregir til að skila peningunum sem hann
fól þeim til geymslu. Gleðin yfir endur-
heimtu frelsi snýst því fljótlega upp í
vonbrigði og rifrildi. En fyrir áhorfendur
reka eltingaleikir og spaugileg atvik
hvert annað.
■ Með byssu við hnakkann í Harka legri heimkomu,