Tíminn - 17.11.1982, Blaðsíða 7

MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER 1982
7
erlent yfirlit
■ Javier Peres de Cuellar framkvæmdastjóri Sameinuðu þjóðanna
Umhverfisvernd borgar
sig og eykur atvinnu
Umhverfisáætlun S.Þ. gegnir miklu hlutverki
■ ÁHUGI fyrir umhverfisvernd vex
nú hvarvetna í heiminum. Sérstök
stofnun vinnur að þessum málum á
vegum Sameinuðu þjóðanna, Umhverf-
isáætlun Sameinuðu þjóðanna (UNEP),
og hefur starf hennar víða borið góðan
árangur, en vafalaust á hann eftir að
verða margfalt meiri. Áhuginn hefur
ekki sízt aukizt síðan það kom í Ijós, að
umhverfisvernd stuðlar að aukinni at-
vinnu, en ekki því gagnstæða, eins og
oft var haldið fram í fyrstu.
Hér fer á eftir grein um þessi mál eftir
Birgir Halldén, sem starfar á upplýs-
ingaskrifstofu Sameinuðu þjóðanna í
Kaupmannahöfn.
„Auðvitað eru bæði margar og brýnar
ástæður til þess að ástunda umhverf-
isvemd. Til dæmis að gera umhverfi
okkar heilnæmara og okkur þægilegra.
í starfi á vegum Umhverfisverndaráætl-
unar Sameinuðu þjóðanna, U.N.E.P.,
koma stöðugt fram fleiri og fleiri
sannanir þess, að baráttan gegn um-
hverfisspjöllum er einnig efnahagslega
hagkvæm. Þar að auki getur þessi
barátta skapað ný störf.
Fyrir nokkrurti árum var hafizt handa
á vegum Umhverfisvemdaráætlunar
Sameinuðu þjóðanna um að rannsaka,
hvaða efnahagslegur ábati tengdist um-
hverfisverndaraðgerðum í allmörgum
O.E.C.D.-löndum. Af þessum athugun-
um hefur komið í ljós, að ekki aðeins
þjóðfélagið, heldur einnig einkafyrir-
tæki, geta notið vemlegs hagnaðar af
umhverfisvemd. Sem dæmi um iðnfyrir-
tæki, sem náð hafa frábæmm árangri á
þessu sviði, má nefna eftirfarandi:
Svissneska fyrirtækið Ciba-Geigy hef-
ur með því að minnka mengað frárennsli
um helming í tenglsum við framleiðslu
sína sparað 400 þús. dollara á ári.
Endurvinnsla, sem á sér stað í Japan,
kostar 100 dollara á hvert tonn, en gefur
af sér 140 dollara á tonn í nýrri orku.
Árlegur hagnaður er 500 þús. dollarar.
Ein af 22 frönskum verksmiðjum, sem
breyta úrgangsefnum í nytsamleg efni,
er Elfs-olíuhreinsunarstöðin í Feyzin,
sem notar koloxíð frá framleiðslunni og
hagnast á því um 2,2 millj. dollara á ári.
Fyrirtæki í grennd við Edinborg, sem
framleiðir áfengi, býr til dýrafóður úr
urgangsefnum, sem verða til við fram-
leiðsluna. Árlegir afkastavextir þess
fjármagns, sem lagt var í fóðurfram-
leiðsluna, eru í kringum 100%
Fyrirtækið 3M í Bandaríkjunum
gekkst fýrir herferð í verksmiðjum
sínum í 15 löndum undir kjörorðinu: Það
borgar sig að koma í veg fyrir mengun.
Á 9 mánuðum minnkaði loftmengun frá
verksmiðjum fyrirtækisins um 70. þús
tonn og megnað frárennslið minnkaði
um 1,9 milljarða lítra. Sparnaður við.
þetta nam 11 millj. dollara.
SÚ STAÐREYND, að hægt er að
hagnast á aðgerðum til að vernda um-
hverfið á auðvitað rætur til þess að
rekja, að mengun og önnur umhverfis-
eyðilegging er auðvitað ekkert annað en
sóun á verðmætum auðlindum.
Aðgerðir á sviði umhverfisverndar
geta því auðvitað haft í för með sér
efnahagslegan ábata og aukið fram-
leiðni. Þar við bætist, að aðgerðum af
þessu tagi fylgir oft, að það dregur úr
sjúkdómum og dánartíðni lækkar og
almenn vellíðan eykst.
Sé það hins vegar látið undir höfuð
leggjast að koma í veg fyrr mengun,
getur það orðið samfélaginu dýrt og
atvinnulífinu sömuleiðis. Það kostar
u.þ.b. 1000 dollara að hreinsa 200 1 af
olíu, sem hellt er í sjóinn. Slysið, sem
varð í efnaverksmiðjunni í Seveso á
Ítalíu, hafði í för með sér kostnað, sem
varlega reiknað er í kringum 150 millj.
dollara. Það sem gera þarf til að gera
kjarnorkuverið á Þriggja-mílna-eyju í
Bandaríkjunum starfhæft að nýju, mun
kosta langtum meira fé.
Loftmengum veldur gífurlegum
skaða. í Bandaríkjunum er taiið, að
kostnaður af völdum loftmengunar sé
éinhvers staðar á bilinu 2-35 milljarðar
dollara á ári. í Frakklandi hefur verið
reiknað út, að kostnaðurinn árið 1978
hafi verið milli 3,4-4,2% af vergri
þjóðarframleiðslu. Þetta á aðeins við um
kostnað af 24 mengunarefnum. í Sovét-
ríkjunum er talið, að áhrif loftmengunar
á heilsufar og framleiðni kosti um 38
dollara á hvern íbúa og að tjónið, sem
loftmengunin veldur á ökrum og túnum,
sé á bilinu 130-135 dollarar á hektara.
Þegar hefur náðst fram verulegur
sparnaður. Milli 1970-1977 tókst í
Bandaríkjunum að lækka agnafjöldann
í andrúmsloftinu um 12% og talið er, að
þetta hafi í för með sér lækkun á
útgjöldum til heilbrigðismála um 8
milljarða dollara á ári. Hversu mikillar
fjárfestingar er þörf til að ná svona
árangri er erfitt að meta nákvæmlega,
en allt bendir til þess, að aðgerðir til að
koma í veg fyrir mengun, borgi sig á
mjög skömmum tíma.
ANDSTÆTT ÞVÍ, sem ýmsir áður
höfðu haldið, hefur strangari löggjöf á
sviði umhverfismála ekki áhrif í þá átt að
fjölga þeim, sem atvinnulausir eru. Vist
kann svo að fara, að nokkur fyrirtæki
neyðist til að hætta starfsemi sinni, þar
sem þau geta ekki fullnægt nýjum og
strangari kröfum. En á móti kemur, að
yfirleitt skapast fleiri ný störf en þau sem
tapast. Tæknileg endurnýjun hefur í för
með sér ný starfstækifæri.
Umhverfismálayfirvöld í Bandaríkj-
unum hafa þannig komist að þeirri
niðurstöðu í rannsókn, sem beindist að
tímabilinu 1971-1981, að næstum því 1
milljón nýrra starfa hafi skapazt sem
bein afleiðing af auknum kröfum um
umhverfisvernd.
Bandaríkjamennirnir, sem að þessari
rannsókn stóðu, halda því fram, að allt
að 30 ný störf geti skapazt fyrir hvert
eitt, sem tapast. Norðmenn fara mun
varlegar í sakimar. En einnig í Noregi
hafa menn komizt að þeirri niðurstöðu,
að aðgerðir á sviði umhverfisverndarséu
atvinnuaukandi, því reiknað er með að
1,5-2 ný störf hafi bætzt við fyrir hvert
starf, sem lagt hefur verið niður. Einnig
er auðvelt að sjá kostina við bætta
umhverfisvernd sé litið til heimsins alls.
Það er ekki aðeins loftmengunin, sem
ekki virðir landamæri. Öll lönd í
veröldinni eru háð hinu alþjóðlega
hagkerfi. Ef einhvers staðar á sér stað
sóun á auðlindum, t.d. að því er varðar
regnskóga hitabeltisins, þá hefúr slíkt í
för með sér margvíslegar efnahagslegar
afleiðingar fyrir fjölmörg lönd í öðrum
heimshlutum. Undanfarinn áratug hefur
það verið svo, að það hefur verið fyrst
og fremst í Evrópu sem menn hafa gert
sér grein fyrir því, að umhverfisvernd er
hagkvæm og borgar sig. Nú er röðin
komin að öðrum löndum."
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Skrifstofustarf
Skrifstofustarf V hjá Rafveitu Hafnarfjaröar er
laust til umsóknar.
Grunnlaun eru skv. 10. launaflokki.
Umsóknum skal skilað á sérstökum eyðublöðum
fyrir 24. nóvember n.k. til Rafveitustjóra sem veitir
nánari upplýsingar um starfið.
Rafveita Hafnarfjarðar.
VÖKVAPRESSA
MÚRBROT — FLEYGUN
HLJÓÐLÁT - RYKLAUS
Tökum að okkur alla múrbrota- og fleygavinnu, hvar og hvenær
sem er. T.d. í húsgrunnum og holræsum, brjótum milliveggi,
gerum dyra og gluggaop, einnig fyrir flestum lögnum og f.l.
Erum með nýja og öfluga vökvapressu. Vanir menn.
VERKTAK Sím. 54491.
Frá Mjólkurbúi
Flóamanna
Til sölu 3 Mesedes Bens vörubílar, palllausir.
Til sýnis við bílaverkstæði MBF. Upplýsingar
gefur Grímur Sigurðsson. Tilboð skilist fyrir 25.
nóv. n.k.
Mjólkurbú Flóamanna
Selfossi.
Cabína rúmsamstæða.
Dýnustærð: 200x90 cm.
Verð með dýnu kr. 6.950,-
Húsgögn og SuSur„ndsbtautl»
mnrettmgar simi.86-900